Në aspektin kohor, simbolika e gjarprit në trevën shqiptare gjendet përtej kufirit të
formimit të etnosit ilir. Ky kult është prezent edhe sot në përralla, legjenda e tregime të ndryshme, brenda gjithë hapësirës etnike shqiptare. Kulti i gjarprit te pellazgët dhe te ilirët (ilirët, epirotët dhe dardanët shënimi im,) ishte një totem, ndërsa te shqiptarët konsiderohet edhe sot si mbrojtës prej fatkeqësive. Gjarpri i shtëpisë ose Vitorja ka qenë e shenjtë. Ajo ishte mbrojtësja e familjes, e njerëzve, sillte mbarësi në njerëz, në prodhime, në bujqësi, blegtori e në pemëtari. Figura e gjarprit gjendet e skalitur edhe në portat e shtëpive, zbukurimet e ndryshme me gdhendje druri, si në: tavane, musëndra, dyer, furka tjerrjeje, cula dyjare, çifteli, kërraba, në përmendoret e varreve etj., duke përfshirë një areal të gjerë në zona të ndryshme të vendit si në: Përmet, Labëri, Çamëri, Malësi e Madhe, Dukagjin, Kosovë, Malësi e Tiranës etj.
SIMBOLI I DRAGOIT NE SHQIPERI
Dragoi ka luajtur gjithnjë një rol të madh në mitet pellazgo-ilire. Dhe ky ndikim i kësaj kafshe ka patur në shumë periudha ,në shumë personalitete që kanë ardhur në botë me fytyrë simbolike të tillë ,sidomos në shumë raste si mbrojtës të atdheut të tyre . Ky simbol, këto ëndërra që njerëzit që lindën udhëheqës shtetesh,të mëdhenjt e tyre si sundues për kombet dhe botën ishin shpëtimi i civilizimit dhe i qenjes së kombit të tyre.Pra në shumë raste dalin të jenë restaurues dhe riprodhues se sa dëmtues të njerëzimit. Dragoi ishte një krijes e mrekullueshme i përbërë nga kafshë të ndryshme,i quajtur ndryshe si gjarpër monstruoz me përbërës të krokodilit, të luanëve, të formave të këmbëve të shqiponjës,krah të peshqëve të mëdhenjë etj. Dhe jo rastësisht Gjergj Kastrioti u quajt „Dragoi i Arbërisë“ , sepse ai ishte një gjigand, dhe siç dihet gjigandët këta bij të tokës sikur që ishte Gjergj Kastrioti kishte këmbë të dragoit dhe krah shqiponje.