Republika ng Pilipinas

SORSOGON STATE COLLEGE

Bulan Kampus

SOSYEDAD AT LITERATURA(SOSLIT)
 Republika ng Pilipinas
SORSOGON STATE COLLEGE
Bulan Kampus

PALIHAN SA ORTOGRAPIYANG FILIPINO

 [Esp ortografía]: sining ng tamang
pagbaybay at pagsulat ng mga salita
ayon sa tamang pamantayan o gamit
 bantas

hyphen
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!
 DAPAT ay may KAHULUGAN ang salitang
uulitin.
araw-araw ano-ano gabi-gabi iba-iba
 Kung MAHIGIT DALAWANG PANTIG ang
salita, ang UNANG DALAWANG PANTIG
lamang ang inuulit.
pare-pareho pali-palito
 HUWAG gagamitin ang gitling kung
WALANG KAHULUGAN ang salitang
uulitin.
paruparo dibdib alaala gamugamo
 HINDI INUULIT ang PANGHULING
KATINIG ng ikalawang pantig kapag
mahigit dalawang pantig ang salita.
bali-baligtad bula-bulagsak
A. INUULIT NA SALITA
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!

iba at iba iba’t-iba  iba’t iba

samot at sari samu’t-sari  samu’t sari

A. INUULIT NA SALITA
zaynrick2018
 WASTONG GAMIT NG GITLING

1. Maala-ala mo kaya?  Maalaala mo kaya?

2. Arawaraw ba ito?  Araw-araw ba ito?
3. Iba’t-ibang pagkain  Iba’t ibang pagkain
ang dala niya. ang dala niya.
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!
Paghihiwalay ng pantig na
nag-ulat nag-utos nag-alay
nagtatapos sa KATINIG at susunod
nag-ipon nag-ampon tag-araw
na pantig ay nagsisimula sa
pang-ulo nag-iba pag-inom
PATINIG.
 SUBALIT, ginagamitan ng GITLING ang
pa-Mandaluyong---pahilaga
salita kahit nagtatapos sa PATINIG
taga-Bikol---tagalungsod
ang unang pantig kapag pangngalang
maka-Filipino---makalupa
pantangi ang kasunod.

B. PAGHIHIWALAY NG KATINIG AT PATINIG

zaynrick2018
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!
DAPAT may gitling ang mga pa-cute pa-burger ipa-good job
salitang banyaga at nasa orihinal
na baybay ang kasunod. makiki-computer ipa-straight

B. PAGHIHIWALAY NG KATINIG AT PATINIG

zaynrick2018
 WASTONG GAMIT NG GITLING
1. Ang sombrero ay  Ang sombrero ay
kagamitang pangulo. kagamitang pang-ulo.
2. Gusto kong sumama dahil  Gusto kong sumama dahil
ayaw kong magisa sa dilim. ayaw kong mag-isa sa
3. Si Kuya Kim ang dilim.
tagapagulat ng lagay ng  Si Kuya Kim ang tagapag-ulat
panahon. ng lagay ng panahon.
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!

Ginagamit ang gitling upang

ihiwalay ang numero sa oras at
petsang may ika- gayundin sa alas-3 ng hapon alas-tres ng hapon
ika-23 ng Marso ika-100 anibersaryo
pagbilang ng oras, numero man o
binabaybay, na ikinakabit sa alas-.

C. PASULAT NA ORAS/PETSA
zaynrick2018
 WASTONG GAMIT NG GITLING
1. Alauna kami dumating.  Ala-una kami dumating.

2. Ika3 ng hapon nang siya’y  Ika-3 ng hapon nang siya’y

umalis. umalis.

3. Alas8 ng umaga na!  Alas-8 ng umaga na!

 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!

Ginagamitan ng gitling ang mga

apelyido ng babaeng nag-asawa Carmen Guerrero-Nakpil
upang ipakita ang orihinal na Toni Gonzaga-Soriano
apelyido noong dalaga pa.

D. APELYIDO
zaynrick2018
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!

Nais kong kumain ng mara-

Ginagamit ang gitling sa naputol na ming kanin ngayong tanghalian.
salita sa pahayag sa pamamagitan
ng angkop na pagpapantig. Nais kong kumain ng mar-
aming kanin ngayong tanghalian.

E. NAPUTOL NA SALITA SA PAHAYAG

zaynrick2018
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!

lipat-bahay
Walang tiyak na tuntunin kung
bigyang-buhay
kailan inaalisan ng gitling ang
pusong-martir
tambalang salita.
basang-sisiw

F. BAGONG TAMBALAN
Alin kaya rito ang
GITLING?
- ̶ ―
GATLANG EM
GITLING (hyphen) (em dash)
 TANDAAN at GAMITIN KATOTO!
GATLANG EN( ̶ ) ginagamit ito sa 1882 ̶ 1903
panahong sakop o saklaw ng (Panahon ng
dalawang petsa Nasyonalismo)
 GATLANG EM (―) ginagamit kapag
binitin ang daloy ng pangungusap at Napalingon ako―at nanlaki ang
may idinagdag na impormasyon sa mata―nang makita siya.
loob ng isang pangungusap
Nag-ulat sila kahapon sa harap
 GITLING (-) ng klase.

GITLING at GATLANG EN/EM

zaynrick2018
ALOMORP
pagbabago sa karaniwang anyo ng
isang morpema dahil sa impluwensiya
ng kaligiran nito

a, e, i, o, u
pang-almusal, pang-eroplano, pang-iiwan, pang-order,
pang pang-ulam

k, g, h, m, n, w, y
pangkalikasan, panggamot,panghilamos pangmasa,
pangnakaraan, pangwalis, pangyayari

pang pan d, l, r, s, t
pandama, panlasa, panregalo, pansayaw, pantakip

b at p
pam
pambansa, pampaaralan
PANG-URING PAMILANG
URI NG PAMILANG

PAMILANG NA PATAKARAN O KARDINAL PAMILANG NA PANUNURAN O ORDINAL

Pagbilang o sa pagsasaad ng dami. Sa pagpapahayag ng
isa labing-isa pagkakasunod-sunod ng tao, bagay,
dalawa labindalawa atbp.May panlaping ika o pang.
tatlo labintatlo
apat labing-apat
lima labinlima panlaping ika panlaping pang
anim labing-anim una pang-una
pito labimpito ikalawa pangalawa
walo labingwalo ikatlo pangatlo
siyam labinsiyam ikaapat pang-apat
sampu dalawampu ikalima… panlima…
KASONG DIN/RIN AT DAW/RAW
kapag ang salita ay masaya rin malungkot daw
nagtatapos sa patinig “d” naman kapag
uupo raw aalis daw
(vowel) at malapatinig ang salita ay
nabili rin nilanggam daw
(y at w) , “r” dapat ang nagtatapos sa
okey raw bawal daw
gamitin katinig (consonant).
ikaw raw pinsan daw

kapag ang sinusundang

maaari din
salita ay nagtatapos sa
kapara daw
pantig (syllable) na ra, ri,
naluray din
raw, at ray dapat gamitin
araw daw
ang “d”

zaynrick2019
WASTONG GAMT NG BANTAS

pananda para sa pagwawakas ng

(.) pangungusap na pasalaysay o pautos
pagputol ng ideya o pinakamaliit na paghinto sa daloy ng
(,) isang pangungusap
sa mga pahayag na dulot ng bugso ng
(!) damdamin, sigaw o pahayag na pang-uyam
sa mga pahayag na nagtatanong,
(?) nag-uusisa o alinlangan
sa paghihiwalay ng mga sugnay na
(;) nakapag-iisa na walang pang-ugnay

(:) pinakikilala ang listahan ng mga parirala o pangungusap

zaynrick2018
Napakalaking tulong sa kabuhayan ang padalang salapi ng mga OFW;
ngunit tatatag ang kabuhayan kung magkakaroon ng sariling industriya
ang mga tao.
TULDOK-KUWIT
 ginagamit ang kudlit kapag mayroong tinatanggal o
ibinabawas na titik sa isang salita

‘Pinasundo na n’ya ang doktor

Ikaw ba ‘tong nasa larawan?
Hindi makapili si Leo ng kasama: si Piolo, si Dingdong, o si Derek?
Marami akong kailangang baguhin sa aking sarili: estilo ng pananamit,
estilo ng buhok, at estilo ng pamumuhay.
TUTULDOK