KABANATA 1: Isang Salusalo - Magkahiwalay ang babae at lalaki gaya ang

kaugalian sa simbahang Katoliko at

- Nagpahanda si Don Santiago de los Santos,
sinagoga.
o mas kilala sa palayaw na Kapitan Tiago,
- May mga panig ang kabahayan. May isang
sa huling araw ng Oktubre.
may mga lalaking masisigla. Meron namang
- Ang handa’y naging usapin sa lahat ng dako
panig ng mga kadeteng nagtatawanan. Tas
sapagkat siya’y kilalang maginoo at bukas
may panig naman na may dalawang
ang palad sa pagtulong sa kapwa.
dayuhang puti ang suot at walang kibo
- Naihahalintulad ang bahay ni Kapitan Tiago
- Higit na masigla ang pulutong na binubuo
sa bansa; ang tahanan niya’y bukas sa lahat
ng isang Dominikano, isang Pransiskano, at
maliban nalang sa mga mahilig mangalakal
isang kawal.
at may masamang baklak.
o Kawal: matandang teniente ng
- Kumalat nang mabilis ang balita at kanya-
guwardiya sibil at hindi palakibo
kanyang naghanda ang mga tao. Ang iba ay
o Dominikanong: Padre Sibyla na
nag-isip pa ng bati kay Tiago upang sabihing
nakasalamin, makisig ang anyo at
matagal na silang magkakilala.
maikli kung magsalita. Siya’y kura
- Ang handaa’y idinaos sa bahay ni Kapitan
ng Binondo at naging prosper sa
Tiago. Ito’y nasa tabi ng ilog ng Binundok
San Juan de Letran.
(Binondo ngayon) at sa daang Anluwage.
o Pransiskano: Padre Damaso na
- Ang ilog na katabi ng bahay ay paliguan,
magaspang at makapangyarihang
pamangkaan, labahan, daanan ng mga
mangusap dahil sa paniniwalang
bangka/sasakyang pantubig, tapunan ng
tampak na lahat ang kanyang
dumi at iba pa.
sinasabi.
- Ang bahay naman ni Kapitan Tiago ay:
- Kausap ni Damaso ang isang binatang
o malaki at pandak
mapula ang buhok. Nagkwekwento siya
o hindi maayos ang pagkakayari
tungkol sa kanyang 23 years na karanasan
o may isang malapad na hagdanang
dito sa Pilipinas
luntian ang gabay o “Iba ang mamahala sa Madrid at iba
o may alpombra (rug) ang baitang ng
naman ang manirahan sa Pilipinas”
hagdanan o “Nang bago akong dating ditto sa
o may mga halamang nakapatong sa
Pilipinas ay nadestino ako sa isang
pedestal sa each panig ng maluwag bayang maliit. Hindi pa ako
na sala marunong ng Tagalog no’n pero ang
o may iba’t-ibang larawan ng santo, mga tao’y nangungumpisal na sa
malalaking salamin, maningning na akin”
aranya ang bulwagan (hall). May o “Nang ako’y umalis dahil sa
piyano de cola (grand piano) ring pagkamatay ng isang paring Indio,
walang tumutugtog umiyak sila at ako’y binigyan nila ng
o may malaking larawang oleo (oil mga regalo at inihatid ng musiko”
painting) ng isang matikas na lalaki o “kaaalis ko pa lamang sa bayang
aqng nakasabit sa dingding San Diego. Alam ko ang tungkol sa
o may ipinagmamalaking larawan lahat ng tao ngunit nang ako’y
doon na gawa ni Arevalo na isang umalis, ilang tao lang ang naghatid
sikay na eskultor sa akin. 20 years ako doon” (sad
- Masaya ang tahanan ni Kapitan Tiago no’n. iyang pag-ingon ani)
Maliwanag ang mga ilaw at may orkestrang o “Mali ang pagbabagong ginagawa
tumutugtog, ng ministro. Ang mga Indio ay
- Ang sumasalubong sa mga guests ay ang mapagpabaya.”
pinsang babae ni KT. Inaalok niya ang mga o Kinontra ng binatang may pulang
ito ng sigarilyo at hitso (betel nut)
buhok ang sinabi ni Damaso at ang
- Padabog na umalis ang pinsan ni KT nung
sinabi ni Damaso ay: “Si G. Laruja
nakarinig siya ng pinggang nabasag sa
ang magpapatunay sa inyo na
labas
talagang sila’y mangmang.”
 - gi ask ni Damaso ang binata about ngano
naa sila diri tas ingon siya na gusto niya
makilala ang Pilipinas. Sinabi ni Damaso na
sayang ang kanilang pera at gastos.
- Nag ask ang binata kung wala ba daw
nalipay si Damasa sa San Diego then ingon
ang pari na wala daw kay wa lagi daw siya
gi-“worship” didto balag 20 years siya. Unya
sa Camiling kay gidamdam iyang paghawa
balag dali ra siya (ilang buwan lang siya
don)
- Pinapasok ni Laruja ang binatang may
pulang buhok sa loob
- Nagtanong si Sibyla at ang tenyente tungkol
sa sinabi ni Damaso na “kung walang
Kalayaan ang magkura ay mapapahamak
ang bayan” then ang answer ni Damaso sa
ilang question kay “Iyan ang sanhi ng mga
kapahamakan. Ang mga ereheng kaaway ng
Diyos ay pinanigan ng pamahalaan”
- Then after ana kay nag away sila okay okay
GAHAHA basta gaaway sila then giawat ni
Sibyla
- Gi defend ni Sibyla na balag di
nagakumpisal si Rafael Ibarra (siya tong
gilubong sa San Diego na gipahukay ni
Damaso) kay marangal siyang tao
- Tapos dumating si Donya Victorina at Doktor
de Espadana. Sinasabing hindi lumalabas si
Victorina kung wala siyang makeup at di
bongga ang damit.
- After ana kay gaaway sila aha gikan ang
pulbura until nangabot ang uban guests
KABANATA 2: Si Crisostomo Ibarra
- Luksang-luksa ang kasuotan (gray/black)
- Full name: Juan Crisostomo Ibarra y
Magsalin
- 7 years sa Europa si Ibarra
- Ipinakilala ni KT bilang anak ng nasira
niyang kaibigan
- Galling pa ng Europa
- Lumapit kay Damasso pero sinabi lang nito
na hindi sila naging matalik na kaibigan ng
ama niya
- Nag sorry siya kang Damaso then naulaw
siya
- Gisturya siya sa tenyente. Gi-ask siya if
anak ba siya ni G. Rafael Ibarra. Gi praise
sa tenyente si Rafael
- Nihawa ang tenyente then niduol siya sa
mga dalaga
- Ga-try siyag sturya sa ila pero wlaay nitubag
o Diba sauna kay dimusturya ang mga
babae sa mga lalaki na di nila kaila?
- After ato kay niduol siya sa mga laki. Then
gapakilala siya then nagpakilala sad tong
mga ginoo
o Namukhaan niya ang isa sa mga
makata. Ang ingon sa makata kay
“Ang isipan koy ayaw kumilala at
magsinungaling…”
o Then gi explain niya so ninglayo si
Ibarra????
- Niduol si Kapitan Tinong sa iya na friend
daw ni Rafael ug Tiago. Gi-invite siya na
mag lunch pero muuli siyag San Diego
KABANATA 3: Ang Hapunan
1) gikasaban ni Donya Victorina ang tenyente kay
natumban niya ang tong rag tail tail sa iyang gown
2) naglalis si Sibyla ug Damaso kung kinsa ang
mulingkod sa kabisera (punong upuan. Lingkuranan
sa inyong papa kung magkaon)
- for show ra kay both man sila gusto
mulingkod sa kabisera
- ang nakalingkod sa kabisera kay si Sibyla
3) gi-alok ni Ibarra si Tiago na mukaon uban nila
pero la siya ning apil kay “Si Luculo ay hindi
kumakain sa bahay ni Luculo.”
- Ang gapakaon kay di mukaon apil sa iyang
guests
4) kay Damaso naadto ang tinola nga nay leeg and
pakpak. Ninghigop siya sa sabaw then gibundak ang
bowl
5) ingon si Ibarra nga balag limtan siya sa Pilipinas,
di niya limtan ang Pilipinas
6) “Ang kasagaan ng bayan ay nababatay sa taglay
nilang Kalayaan” after ani pag ingon ni Ibarra kay gi-
diss siya ni Damaso. Calmly gi-counter???? ni Ibarra
iyang giingon
7) nag cheers si Ibarra kay muhawa na siya. “Para
sa ikabubuti ng Pilipinas at Espanya”
8) suko kay si Damaso sa giingon ni Ibarra
KABANATA 4: Erehe at Pilibustero
1) nagsturya sila ni tenyente about sa nahitabo kay
Rafael
2) tenyente Gueverra: Dito kailingang mabilanggo
upang maging marangal.
3) binibintangan siya ni Damas ana di tig-kumpisal.
Tinuod man sad then iyang reasoning kay di
mapatawad sa pag-beg ang isa ka sala
4) naay napatay si Rafael na dating artilyero
(sundalong nangangasiwa sa mga kanyon) kay
gidefend niya ang bata na gipasakitan ang bata
5) napriso si Rafael then giparatangan siya nga
pilibustero (kalaban ng pamahalaan) at erehe
(kalaban ng simbahan). Pinaratangan rin siyang
bumabasa ng El Correo de Ultimar + pahayagan sa
Madrid. Then naay pic sa gipatay na pari
6) makalaya unta siya pero giconfirm na ang rason
sa pagkamatay sa artilyero kay ang dugo sa ulo
7) naay lawyers na giduulan si tenyente
8) gisakdal na nangangamkam ng mga bukirin at
kasabwat ng mga tulisan
9) tong hapit na siya mapalaya kay nagkasakit siya
then namatay
10) after ana kay nisulod sa kwartel ang tenyente
then nagsakay ug kalesa si Ibarra then nagpahatod
sa Fonda de Lala
KABANATA 5: Isang Bituin sa Gabing Madilim
1) Nakita ni Ibarra ang liwanag sa kabilang ibayo
2) nag imagine siya na if nag stay siya kay para
Makita niya si Maria Clara
3) gikan ra sa beateryo si Maria Clara
4) nag-imagine sad siya sa iyang durungawan ug
duha ka pangitain. Ang one kay iyang papa na
naghihirap sa prisohan. Then ang second kay happy
siya sa Europe
5) after namatay ang ilaw kay nag ema japon siya
about sa iyang papa
KABANATA 6: Si Kapitan Tiago
1) pandak, di kaputian, round face, katabaan, older
than he looks, ilong di sarat, mata hindi singkit
2) naga smoke siya ug nagnganganga na
nagpapangit sa kanya kay naga-ipon ang hitso sa
isang pisngi
3) isa sa pinakamayaman kay dako iyang gina-earn
sa mga lupain niya sa Laguna at Pampangga esp sa
San Diego
4) naa siyay kalakal na apyan uban ang isa ka
Tsino. Nagapadato niyaaa
5) malapit sa Diyos. Naa siyay silid w Santo and
Santa
6) malapit siya sa pamahalaan. Feel niya di siya
Indio. Nahalal siya na gobernadorcillo balag daghag
tutol
7) anak siya ug dato nga tig kalakal then
napangasawa niyay Pia Alba (taga Santa Cruz)
8) nagsayaw si Donya Pia sa Obando para
magkaanak. Nagka anak siya pero namatay after
niya ianak
9) padre damaso ang ninong. Ang ngalan sa anak
kay maria clara
10) ningdako si maria clara sa pagmamahal ng tiya
Isabel, kapitan tiago, mga prayle
11) ningadtog beateryo si maria clara then ning
adtog Europe si Ibarra. Nagkasundo si Rafael Ibarra
ug kapitan tiago na pakaslon si maria clara ug Ibarra
KABANATA 7: Suyuan sa Asotea
1) nanahi si mc
2) nag offer si tiago na mag adtos Malabon or san
diego
3) tiya Isabel: sa san diego ran kay nays atong balay
ug hapit na pista
4) gasturyas mc ug Ibarra sa asotea
5) gisturyaan nila ang liham n leaf sa sambong