PANAHON NG PROPAGANDA AT

HIMAGSIKAN

 Sumapit din ang panahaonng kamulatan – namulat ang isipan si damdaming makabayan
ng mga Pilipino
 Pinangunahan ito ng pangkat ng mga ilustrado o maykaya sabuhay (Rizal, Luna, Del
Pilar, Lopez Jaena atbp,)
 Sila’y nakapag-aral sa Europa at natuto ng ibang ideolohiya tulad ng nasyonalismo
at demokrasya
 Naitatag din sa panahong ito ang Kartilya ng Katipunan na nakasulat sa wikang Tagalog
 Maraming naisulat na akdang pampanitikan sa wikang Tagalog tulad ng tula, sanaysay,
kuwento, liham at talumpati upang magising ang damdaming bayan at sumibol ang
nasyonalismong Pilipino
 Ang lider intelektwal ay nagging abala sa mga suliraning nauugnay sa edukasyon at
pagpili ng wika
 Maraming pang-edukasyong kautusan ang pinagtibay at inaasahang maipatutupad sa
panahon ng Pamahalaan Rebolusyonaryo

1897 (Nob. 1) sa pamamagitan ng Saligang Batas ng Biak-na-Bato – nakasaad na “Ang wikang

Tagalog ang siyang magiging wikang opisyal ng mga Pilipino”.
Itinadhana ng Artikulo 123 na “ ang ituturo sa elementarya ay wastong pagbasa,
pagsalita at pagsulat ng wikang opisyal na Tagalog at mga pangunahing simulain ng
Ingles. Ang lalong mataas na edukasyon ay bubuuin ng dalawang kurso ng Ingles at
dalawang kurso ng French…”

 Ang tagapagbalangkas ng Konatitusyong 1898 ay nagpamalas ng kamalayan ng mga lider

Pilipino sa kahalagahan ng wika sa buhay-bansa. Ipinakita ng mga probisyon sa wika na:
1. Nauunawaan ng mga Pilipino ang pangangailangan ng isang katutubong wika sa
kanilang sariling identidad
2. Para sa praktikal na layunin sa panahong iyon nauunawaan din nila ang
kahalagahan ng pagpapanatili ng isang wikang opisyal
3. Nakikita ni ang lumalaking impluwensya at halaga ng Ingles bilang isang linguo
franca (Catacatacs at Espiritu: 2005).