Professional Documents
Culture Documents
NŞD
NŞD nedir?
NŞD, Net Şimdiki (Bugünkü) Değeri temsil eder ve bir projenin bugün indirgenen yaşam
döngüsü boyunca gelecekteki gelir ve gider nakit akışlarını temsil eder. NŞD, içsel bir
değerlendirmeyi temsil eder ve yatırım güvenliğini belirlemek, yeni girişimleri
değerlendirmek, bir işletmenin değerini anlamak veya maliyet azaltmayı etkilemenin yollarını
bulmada yararlanılan muhasebe ve finans için kullanılır.
Net şimdiki değer (NŞD), bir yatırımın çok yıllı faydalarını ve maliyetlerini şimdiki dolara (veya
başka bir para birimi değerine) dönüştürür. Bunu, indirgenmiş nakit akışı analizi yaparak,
paranın zaman-değerini hesaba katarak çok yıllı faydalardan maliyetleri çıkararak bir “eşik
oranı” ile “iskonto edilerek (indirgenerek)” gerçekleştirilir.
Eşik oranı genellikle firmanın riske göre ayarlanmış ağırlıklı ortalama sermaye maliyetidir. Bu,
şirketin bir yatırım için kabul edeceği en düşük getiridir. Şirketler bu gerekli getiri oranını,
sermaye kaynakları (adi ve imtiyazlı hisse senedi, uzun vadeli borç ve işletme sermayesi gibi)
ve diğer yatırımlardan beklenen getiriler gibi birçok faktörü göz önünde bulundurarak
belirlerler.
Her zaman pozitif bir NPV elde edilirse en iyi sonuç olur.
Karşılıklı bağdaşmaz iki projenin karşılaştırılmasında, en yüksek NŞD’i veren proje en iyi proje
olur.
Net şimdiki değer (NŞD), tüm nakit giriş ve çıkışlarını belirli bir Kabul Edilebilir Minimum Kar
Oranında (KEMKO) iskonto eder. Tüm iskonto edilmiş tutarların net tutarı ŞİMDİKİ net
değerdir. Net şimdiki değer (NŞD) 0 (sıfır) ise, projenin tam olarak belirtilen KEMKO oranını
kazanması beklenir. Net şimdiki değer pozitif bir tutarsa, proje belirtilen KEMKO oranından
daha fazla kazanacaktır. Negatif net şimdiki değer, projenin belirtilen faiz oranından daha az
kazanması beklenir anlamına gelir.
Nakit akışlarını farklı dönemlerde iskonto ettikten sonra, ilk yatırımdan düşülür. Sonuç pozitif
bir NŞD ise proje kabul edilir. NŞD negatifse proje reddedilir. Ve eğer NŞD sıfırsa, karar verici
kayıtsız kalabilecektir.
1
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
İKO
İKO nedir?
İKO veya İç Karlılık Oranı, sermaye bütçelemesinde uygulanabilir bir değerleme yöntemidir.
Olası bir iş girişiminin karlılığını tahmin etmek için kullanılır. Yöntem, nakit akışlarının NŞD'sini
sıfıra eşitleyen bir iskonto oranının bulunması olarak çalışır.
İç karlılık oranı (IKO) doğrudan NŞD ile ilişkilidir, çünkü İKO'nun tanımı NŞD'yi sıfıra eşit yapan
indirgeme oranıdır. Bu nedenle, İKO'yu türetmek için kullanılan formül NŞD formülüne
oldukça benzemektedir.
İç karlılık oranı veya İKO, tüm nakit giriş ve çıkışlarını 0 $ net şimdiki değere (NŞD)
indirgeyecek orandır. Başka bir deyişle, İKO modeli, çeşitli nakit akışlarının giriş veya çıkış
zaman dönemleri göz önüne alındığında, bir projede kazanılan gerçek, etkin faiz oranını
sağlar. İç karlılık oranını (İKO) hesaplamak için faiz oranına bağlı değer tablolarını
kullanırsanız, projenin kazandığı kesin karlılık oranı belirlemek için biraz deneme yanılma
veya yineleme (iterasyon) gerekmektedir.
İKO kullanmanın mantıklı olabileceği durumlar için, önceden yüksek bir ön sermaye yatırımı
olduğundaki gibi, şirketin engel Kabul Edilebilir Minimum Kar Oranından (KEMKO) daha
yüksek bir iç karlılık oranı (İKO), yatırımın yapılmasını mümkün kılan durumdur. İKO ne kadar
yüksek olursa proje o kadar iyidir.
KEMKO ile belirlenen net şimdiki değer (NŞD), varlık boyunca büyüme miktarının yatırım
tarafından nasıl biriktiğini gösterir, ancak sermaye yatırımının gerçek karlılığı hakkında bilgi
vermez.
Ancak yatırımın iç karlılık oranı (İKO), karar vericiye uzun sermaye yatırımının gerçek
getirisinin nasıl çalıştığını gösterir.
Bir sermaye yatırım projesini değerlendirmek için net şimdiki değeri (NŞD) kullanmadan
önce, bu projenin karşılıklı bağdaşmaz veya bağımsız bir proje olup olmadığının bilinmesi
gerekir. Bağımsız projeler, diğer projelerin nakit akışlarından etkilenmeyen projelerdir.
Ancak karşılıklı bağdaşmaz projeler farklıdır. İki proje karşılıklı bağdaşmaz ise, aynı sonucu
elde etmenin iki yolu olduğu anlamına gelir. Bir işletme bir proje için teklif istemiş olabilir ve
bir dizi teklif alınmıştır. Aynı proje için iki teklifi kabul etmek olmaz. Bu, karşılıklı bağdaşmaz
bir projeye bir örnektir.
İki sermaye yatırım projesini değerlendirirken, bağımsız veya karşılıklı bağdaşmaz olup
olmadıkları değerlendirmeli ve bunu akılda tutarak kabul veya ret kararı verilmelidir.
2
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
3
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
zaman kabul etmezler ve bize söylemezler. Bununla birlikte, proje yöneticilerinin çoğu NŞD
kullanmayı tercih ediyor çünkü karşılıklı bağdaşmaz projeleri sıralarken en iyi yöntem olarak
kabul edilir.
Bir projenin NŞD'si sıfırdan büyükse, proje şirket sahipleri için karlı olacaktır. NŞD sıfırdan
küçükse, şirketin değeri düşecektir. Dolayısıyla, karar aşağıdaki kurala dayanarak verilecektir:
• NŞD > 0 ise, projeye yatırım yapılır.
• NŞD < 0 ise, proje reddedilir.
İKO kriterine göre, bir projeye yatırım yapıp yapmama kararı, İKO ile gerekli KEMKO arasındaki
ilişkiye bağlıdır:
ÖZET:
1. NŞD, bir projedeki tüm nakit akışlarının (hem giriş hem de çıkış) mevcut değerlerinin
toplamına eşittir. NŞD sıfırdan büyükse proje kârlıdır. NŞD sıfırdan küçükse, projeye yatırım
yapılmamalıdır.
2. NŞD profilinin yatay ekseni kestiği nokta, iç karlılık oranı (İKO) olarak adlandırdığımız iskonto
(indirgeme) oranıdır.
3. İKO, NŞD'nin 0'a eşit olduğu bir iskonto (indirgeme) oranıdır. Dolayısıyla, İKO, nakit
girişlerinin şimdiki değerinin, nakit çıkışlarının şimdiki değerine eşit olduğu bir iskonto
(indirgeme) oranıdır. İKO, KEMKO’dan yüksekse, projeye yatırım yapılır. İKO daha düşükse,
yapılmamalıdır.
4. Karşılıklı olarak bağdaşmaz projeler söz konusu olduğunda, eğer NŞD ve İKO iki farklı yatırım
projesi önerirse, daha yüksek bir pozitif NŞD'ye sahip proje seçilir.
5. Geleneksel olmayan projeler yalnızca başlangıçta değil daha sonra harcamaları da içeren
projelerdir.
6. Geleneksel olmayan projelerde "çoklu İKO sorunu" ve "İKO sorunu yok" ile karşılaşabiliriz.
7. İKO'ları elde etmek için mümkün olan maksimum sayı, nakit akışları arasındaki işaret
değişikliği sayısına eşittir.
NŞD sıfır olduğunda, projenin nakit akışları, projenin gerekli KEMKO oranını karşılayacak ve
yatırılan sermayeyi geri ödeyecek kadar büyüktür. NŞD pozitif olduğunda, projenin borcunu
ödemek ve hissedarlara geri dönüş sağlamak için yeterli nakit akışı vardır anlamını taşır. NŞD
aynı zamanda dolar değeri olarak ifade edilir ve bu da hissedar servetinde karlılık ve
büyümenin iyi bir göstergesi olmaktadır.
4
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
İç Karlılık Oranı (İKO) Yöntemi, “gelecekteki nakit girişlerinin bugünkü değerini projenin
maliyetine eşitleyen iskonto (indirgeme) oranını bulmak suretiyle hesaplanan, bir yatırımın
KEMKO oranını kullanarak yatırım tekliflerini sıralama ve değerlendirme yöntemidir”
İKO her zaman yüzde olarak ifade edilir. Bir projenin İKO yönteminde kabul edilebilir olması
için, iskonto (indirgeme) oranı, KEMKO oranını aşmalıdır. KEMKO’dan düşük bir İKO hissedarlar
için bir maliyeti temsil ederken, KEMKO’dan büyük bir İKO, yatırım getirisini temsil ederek
hissedar servetini arttırır.
Her bir değerlendirme yöntemi için yeniden yatırım oranı varsayımlarını analiz etmek gerekir.
NŞD yöntemi nakit akışlarının projenin KEMKO’ya yakın veya bununla yeniden yatırılacağını
varsayarken, İKO yöntemi firmanın projenin İKO'sundaki nakit akışlarını yeniden yatırım
yapabileceğini varsayar. Firmanın cari sermaye maliyetiyle (i, faiz oranıyla) nakit akışlarını
yeniden yatırımlayacağı varsayımı, İKO projelerinde nakit akışlarının yeniden yatırılabileceği
varsayımından daha gerçekçi. Bunun nedeni, İKO’nun nakit akışlarının yeniden yatırılabileceği
gerçek oranı yansıtmaması olabilir.
NŞD'nin, bir projede normal olmayan nakit akışları olduğunda İKO'ya göre bir avantajı vardır.
Proje sırasında veya sonunda büyük bir nakit çıkışı varsa normal olmayan nakit akışları vardır
demektir. Normal olmayan nakit akışlarının varlığı birden fazla İKO'ya yol açacaktır. Dolayısıyla,
İKO yöntemi değerlendirme sürecinde kullanılamaz. NŞD yöntemi kullanılırsa, matematiksel
olarak bu sorun oluşmaz. NŞD yöntemi her zaman tek bir doğru kabul etme veya reddetme
kararına yol açacaktır.
Sonuç olarak, NŞD, bir projeleri değerlendirmek için İKO yönteminden daha iyi bir yöntemdir.
NŞD yöntemi daha gerçekçi yeniden yatırım oranı varsayımları kullanır, karlılık ve hissedar
zenginliğinin daha iyi bir göstergesidir ve projenin normal nakit akışları yaşayıp yaşamadığına
veya proje boyutunda farklılıklar olup olmadığına bakılmaksızın matematiksel olarak doğru
kabul etme veya reddetme kararını verir.
NŞD, bugünkü dolar cinsinden ifade edilen nakit akışlarının net değerini indirger. Paranın
zaman değeri nedeniyle, bugün bir dolar almak yarın bir dolar almaktan daha değerlidir.
NŞD, her nakit akışı serisinin mevcut değerini hesaplar ve net şimdiki değeri elde etmek için
bunları bir araya getirir.
İKO
İKO, NŞD'ye dayanmaktadır. Bu, hesaplanan getiri oranının 0 (sıfır) net bugünkü değere
karşılık gelen faiz oranı olduğu özel bir NŞD olarak düşünülebilir.
Tüm negatif nakit akışları, sıradaki tüm pozitif nakit akışlarından daha erken gerçekleştiğinde
veya bir projenin nakit akışları sırası yalnızca bir negatif nakit akışı içerdiğinde, İKO benzersiz
bir değer döndürür. Sermaye yatırım projelerinin çoğu, büyük bir negatif nakit akışıyla (ön
5
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
yatırım) ve ardından bir dizi pozitif nakit akışıyla başlar ve bu nedenle benzersiz bir İKO'ya
sahiptir. Bununla birlikte, bazen birden fazla kabul edilebilir İKO olabilir veya bazen hiç
olmayabilir.
Projeleri karşılaştırma
NPV, bir projenin istenen getiri oranından (engelleme hızı da denir) daha fazla mı yoksa daha
az mı kazanacağını belirler ve bir projenin kârlı olup olmayacağını bulmakta iyidir. IRR, bir
proje için belirli bir getiri oranını belirlemek için NPV'den bir adım daha ileri gider. Hem NPV
hem de IRR, rakip projeleri karşılaştırmak ve işletmeniz için en iyi seçimi yapmak için
kullanabileceğiniz numaralar verir.
Bağımsız Projeler
Bağımsız projeler, bir projenin kabulüne ilişkin kararın diğerlerine ilişkin kararı etkilemediği
projelerdir. Değer katmaları halinde tüm bağımsız projeleri kabul edebileceğimiz için NŞD ve
İKO çatışması ortaya çıkmaz. Şirket pozitif NŞD ile tüm projeleri kabul edebilir.
6
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
SAYISAL ÖRNEKLER
ÖRNEK 1:
Bir firma ilk yatırım bedeli 100.000,00 $ olan bir yatırım projesine devam edip etmemeye
karar vermeye çalışmaktadır. Düşünülen projedeki nakit akışı şöyle tahmin edilmektedir:
ÇÖZÜM:
KEMKO = %5
P P P
NŞD =− 100.000,00 + 20.000,00 ,%5, 1 + 30.000,00 ,%5, 4 ,%5,1
F A F
NŞD = −100.000,00 + 20.000,00 ( 0,95238 ) + 30.000,00 ( 3,54595)( 0,95238 )
NŞD = −100.000,00 + 19.047,66 + 101.312,76
NŞD = 20.360,36 $ olur.
Bir NŞD profili grafik gösterimi aşağıda verilmiştir. Burada y-aksı (NŞD) ve x-aksı ise KEMKO
(%) olacaktır.
7
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
P P P
NŞD = − 100.000,00 + 20.000,00 ,%10, 1 + 30.000,00 ,%10, 4 ,%10,1
F A F
= −100.000,00 + 20.000,00 ( 0,90909 ) + 30.000,00 (3,16987 )( 0,68301 )
= −100.000,00 + 18.181,80 + 64.951,58
NŞD = −16.866,62 $ olur.
İKOhesabı :
( )
NŞD( + )
İKO = i ( + ) + i −i
NŞD( + ) + NŞD( − ) ( − ) ( + )
20.360,36
= %5 + ( %10 − %5 )
20.360,36 + 16.866,62
20.360,36
= %5 + ( %5 ) = %5 + 0,546 ( %5 )
37.226,98
İKO = %5 + %2,735 = %7,735
Grafikte NŞD eğrisinin yatay aksı ile kesiştiği nokta nakit akışının İç Karlılık Oran’ını (İKO)
verecektir.
8
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
YORUM: NŞD yöntemine göre Proje A ve İKO yöntemine göre ise Proje B daha iyi sonuç
vermiştir. Buradaki zıtlık proje büyüklüğünden kaynaklanmaktadır.
9
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
ÇÖZÜM:
Proje “A”:
P P
NŞD A = − 10 x 103 + 15x 103 ,%10, 1 + 10 x 103 ,%10, 2
F F
NŞD A = −10 x 10 + 15x 10 ( 0,90909 ) + 10 x 10 ( 0,82645)
3 3 3
Proje “B”:
P
NŞD B = − 10 x 103 + 30 x 103 ,%10, 2
F
NŞD B = −10 x 10 + 30 x 10 ( 0,82645 )
3 3
10
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
İKO( A) = ?
1
*x = olsun
1+i
** hatırlatma = ax 2 + bx + c = 0
(c) ( b) (a )
NŞD( A) = − 10.000 ,00 + 15.000 ,00 x + 10.000 ,00 x 2
x=
2 (10.000 ,00 )
İKO(B) = ?
P = F (1 + i )
−n
11
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
10.000 ,00
10.000 ,00 = 30.000 ,00 (1 + i ) → (1 + i ) =
−2 −2
30.000 ,00
(1 + i )
−2
= 0 ,3333
ln 0 ,3333
= ln (1 + i )
−2
−1.09871
= ln (1 + i ) → 0 , 5493 = ln (1 + i )
−2 ,00
e 0 ,5493 = 1 + i → i = e 0 ,5493 − 1
YORUM: Her iki projenin de aynı ilk yatırım bedeline sahip olmasına rağmen Proje B daha
yüksek bir NŞD’e, Proje B ise daha yüksek bir İKO’na sahip olduğu görüldü. Bu zıtlığın nedeni
Proje A’nın1.yılsonunda daha yüksek bir nakit akışına Bunun nedeni, Proje A durumunda, 1.
yılda daha fazla nakit akışının olması ve sonucunda daha yüksek yeniden yatırım varsayımıyla
daha uzun yeniden yatırım dönemlerine yol açması ve dolayısıyla daha yüksek İKO
oluşmasıdır. Yeniden yatırım varsayımı NŞD'yi etkilemez.
12
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
ÖRNEK 4:
Bir kişi ufak çaplı bir yatırım için 1,000 $ yatırım yapmış ve 1 yıl sonra 1,400 $ getiri elde
etmiştir. Bu yatırımın İKO’nı nedir?
ÇÖZÜM:
Aşağıda yatırımın farklı KEMKO değerlerindeki NŞD’leri tablo halinde hesaplanmıştır.
Yukarıdaki grafikten KEMKO’nın %40 olduğu noktada NŞD’in 0 (sıfır) olduğunu görüyoruz.
%40 KEMKO’ı yatırım projesinin İKO’dır.
13
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
ÖRNEK 5:
Aşağıdaki veriler ve KEMKO = %20 doğrultusunda yatırımın İKO’nı hesaplayınız.
ÇÖZÜM:
Nakit Akışı:
İKOhesabı :
( )
NŞD( + )
İKO = i ( + ) + i −i
NŞD( + ) + NŞD( − ) ( − ) ( + )
833,28
İKO = %20 + ( %30 − %20 )
833,28 + 295,84
833,28
İKO = %20 + ( %10 )
1.129,12
İKO = %20 + ( 0,738 x %10 ) = %20 + %7,38 = %27,38
14
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
15
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
ÖRNEK 6:
Bir taşeron EKİPMAN 1 ve EKİPMAN 2 yatırımı yapmayı planlamaktadır. Bu yatırımla ilgili
bilgiler aşağıda verilmiştir.
EKİPMAN İLK YATIRIM BEDELİ ($) 1.YILSONU NAKİT AKIŞI ($)
EKİPMAN 1 - 9.500,00 11.500,00
EKİPMAN 2 - 15.000,00 18.000,00
ÇÖZÜM:
Ekipman 1 KEMKO=%10
P
NŞD 1 = − 9.500,00 + 11.500,00 ,%10, 1
F
NŞD 1 = −9.500,00 + 11.500,00 ( 0,90909 )
NŞD 1 = −9.500,00 + 10.454,53 = +954,53$
16
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
Ekipman 2 KEMKO=%10
P
NŞD 2 = − 15.000,00 + 18.000,00 ,%10, 1
F
NŞD 2 = −15.000,00 + 18.000,00 ( 0,90909 )
NŞD 2 = −15.000,00 + 16.363,62 = +1.363,62$
• KEMKO(başabaş) noktasına kadar, EKİPMAN 2, EKİPMAN 1’e göre daha üstün bir
konumdadır. Bu nedenle EKiPMAN 2 seçilmeli.
• KEMKO(başabaş) noktasından sonra, EKİPMAN 1, EKİPMAN 2’ye göre daha üstün bir
konumda olur. Bu nedenle EKİPMAN 1 seçilmeli.
11.500,00
İKO 1 = = 9.500,00
1 + İKO 1
11.500,00 = 9.500,00 (1 + İKO 1 )
11.500,00
1 + İKO 1 = = 1,21
9.500,00
İKO 1 = 1,21 − 1 = 0,21 = %21
18.000,00
İKO 2 = = 15.000,00
1 + İKO 2
18.000,00 = 15.000,00 (1 + İKO 2 )
18.000,00
1 + İKO 2 = = 1,20
15.000,00
İKO 1 = 1,20 − 1 = 0,20 = %20
Karar :
NŞD1 0 İKO 1 KEMKO
NŞD2 0 İKO 2 KEMKO
18
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
NŞD ve İKO, projelerin yatırım ölçeklerinde farklılık gösterdiği durumlarda çelişkili kararlar
verebilir.
ÖRNEK: 7
KEMKO = %10
ÇÖZÜM:
KEMKO = %10
P
NŞD A = − 2.500,00 + 1.500,00 ,%10, 3
A
NŞD A = −2.500,00 + 1.500,00 (2,48685 )
NŞD A = −2.500,00 + 3.730,27 = +1.230,27$
KEMKO = %10
P
NŞD B = − 14.000,00 + 7.000,00 ,%10, 3
A
NŞD A = −14.000,00 + 7.000,00 ( 2,48685)
NŞD A = −14.000,00 + 17.407,95 = +3.407,95$
19
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
2.500,00
İKOA = = 1,67 → Tablodan
1.500,00
14.400,00
İKOB = = 2,00 → Tablodan
7.000,00
İKOA = %36
İKOB = %21
KARAR :
NŞD ' ye göre : Pr oje " B " seçilir .
İKO ' na göre : Pr oje " A " seçilir .
Açıklama:
1) NŞD Yöntemi ile Proje “B” tercih edilir. Proje “B” büyük bir proje ve KEMKO < % 20
(Başabaş KEMKO değeri)
2) NŞD, İKO’ya göre daha üstün bir yöntem olarak görünüyor.
20
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
P
NŞD = −11.500,00 + 5.500,00 , İKO %, 3 = 0
A
P
11.500,00 = 5.500,00 , İKO %, 3
A
Burada eşitliğin sağ tarafını sol tarafına eşitleyen faiz oranını ( i * = İKO ) hesaplamak
istiyoruz. Yani , i * = İKO = ?
P
i = %10 tablodan → = 2,48685
A *
i =?
P
i = %21 tablodan → = 2,07393
A
21
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
Burada, nakit akışı %20 faiz oranında indirgenirse yatırımın NŞD’i sıfıra eşit ol
h) Kesişme noktasında:
NŞDA = NŞDB veya NŞDA - NŞDB = 0, Bu durumda hangi projenin seçildiği fark etmeyecektir.
i) Eğer KEMKO = %20 (İKO “B-A” ) ise firma proje “A” yı seçmelidir.
22
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
ÖRNEK 8:
Aşağıda iki küçük yatırımın ilk yatırım bedeli aynıdır.
KEMKO = %10
ÇÖZÜM:
Proje “A”:
P P
NŞD A =− 100,00 + 20,00 ,%10, 1 + 125,00 ,%10, 2
F F
NŞD A = −100,00 + 20,00 ( 0,90909 ) + 125,00 ( 0,82645 )
NŞD A = −100,00 + 18,181 + 103,306
NŞD A = + 21,487$
Proje “B”:
P P
NŞD B =− 100,00 + 100,00 ,%10, 1 + 31,25 ,%10, 2
F F
NŞD B = −100,00 + 100,00 ( 0,90909 ) + 31,25 ( 0,82645 )
NŞD B = −100,00 + 90,909 + 25,826
NŞD B = + 16,735 $
23
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
Proje “A-B”:
P P
NŞD ( A−B) = − 80,00 + ,%10, 1 + 88,15 ,%10, 2
F F
NŞD ( A−B) = −80,00 ( 0,90909 ) + 88,15 ( 0,82645 )
NŞD ( A−B) = −72,727 + 72,851
NŞD ( A−B) = + 0,124 $
24
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
İKOA = ?
21,487
İKOA = %10 + ( %25 − %10 )
21,487 + 4,00
İKO = %10 + ( 0,84305 x %15 ) = %22,645
İKOB = ?
SONUÇ:
İKO’ya göre, her iki projenin ilk yatırım bedeli ayni olmasına rağmen, “B” projesi seçilir. Ancak
artımsal analiz yöntemi sonucuna göre İKO (A-B) > KEMKO olduğu için “A” projesi seçilecektir.
KARAR: “A” projesi seçilir.
25
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
Şimdiki en yüksek değer endeksine sahip teklif en iyi olarak kabul edilir. Şimdiki değer
endeksi aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır:
KARLILIK ENDEKSİ (Kİ) = [(Nakit Akışının NŞD’i + P / P)]
ÖRNEK 9:
KEMKO = %12
ÇÖZÜM:
P P P
NŞD ( X ) = − 200.000,00 + 95.000,00 ,%10, 1 + 125.000,00 ,%10, 2 + 90.000,00 ,%10, 3
F F F
NŞD ( X ) = −200.000,00 + 95.000,00 ( 0,90909 ) + 125.000,00 ( 0,82645) + 90.000,00 ( 0,75131 )
NŞD ( X ) = −200.000,00 + 86.363,55 + 103.306,25 + 67.617,90
NŞD ( X ) = + 57.287,70 $
26
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
P P P
NŞD (Y ) = − 160.000,00 + 100.000,00 ,%10, 1 + 91.000,00 ,%10, 2 + 84.000,00 ,%10, 3
F F F
NŞD (Y ) = −160.000,00 + 100.000,00 ( 0,90909 ) + 91.000,00 ( 0,82645) + 84.000,00 ( 0,75131 )
NŞD (Y ) = −160.000,00 + 90.909,00 + 75.206,95 + 63.110 ,40
NŞD (Y ) = + 69.226,35 $
P P P
NŞD ( Z ) = − 180.000,00 + 115.000,00 ,%10, 1 + 88.000,00 ,%10, 2 + 84.000,00 ,%10, 3
F F F
NŞD ( Z ) = −180.000,00 + 115.000,00 ( 0,90909 ) + 88.000,00 ( 0,82645) + 84.000,00 ( 0,75131 )
NŞD ( Z ) = −180.000,00 + 104.545,35 + 72.727,60 + 63.110,40
NŞD ( Z ) = + 60.382,99 $
Her yatırım teklifi farklı miktarda yatırım gerektirdiğinden, en çok istenen yatırım şimdiki
değer endeksi yani karlılık endeksi (Kİ) kullanılarak bulunabilir. Üç teklifin de Kİ değerleri
aşağıda hesaplanmıştır:
27
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
PROJE NŞD Kİ
PROJE “X” + 57.287,70 1,286
PROJE “Y” + 69.226,35 1,432
PROJE “Z” + 60.382,99 1,335
Karlılık Endeksi (Kİ) sonuçlarına göre PROJE “Y” = 1,432 değeri ile en tercih edilen yatırım
projesi olmuştur. İkici sırada PROJE “Z” ve üçüncü sırada ise PROJE “X” sıralanmıştır.
ÖRNEK 10:
ÇÖZÜM:
P
P = F ,i , 4
F
28
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
4.000 , 00 = 6.500 , 00 (1 + i )
−4
0 ,61538 = (1 + i )
−4
ln 0 ,61538
= (1 + i )
−4 , 00
−0 ,48551
= ln (1 + i )
−4 , 00
0 ,12137 = ln (1 + i )
e 0 ,12137 = (1 + i ) → i = e 0 ,12137 − 1
12 ,904
i = 1 ,12904 − 1 = 0 ,12904 → yani → %12 ,904
100
1
*x = olsun
1+i
(c) ( b) (a )
NŞD( A) = − 20.000 , 00 + 13.000 ,00 x + 15.000 ,00 x 2
29
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
x=
2 (15.000 ,00 )
−13.000 , 00 + 37.000 , 00
x1 = = 0 ,80
30.000 , 00
i' ye göre çözersek ;
−13.000 ,00 − 37.000 , 00
x2 = = −1 ,667
30.000 , 00
0 ,20
i= = 0 ,25 → yani İKO = %25
0 ,80
2 ,667
i= = −1 ,5998 −1 ,60 → yani İKO = −%160
−1 ,667
−%100 i olduğundan,
Pr oje "Y " için → İKO(Y ) = %25 olur.
30
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
NŞD( Z ) = +7.185,88 $
NŞD( Z ) = −384,71 $
31
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI
MÜHENDİKLİK EKONOMİSİ
7.185,88
İKO( Z ) = %15 + ( %20 − %15)
7.185,88 + 384,71
İKO( Z ) = %19,746
32
Prof. Dr. Rıfat AKBIYIKLI