1

เรื่อง แม่เหล็กไฟฟ้า
กระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่านเส้นลวดจะทาให้เกิดสนามแม่เหล็กรอบๆ
เส้นลวด ลักษณะของสนาม
แม่เหล็กขึ้นอยู่กับรูปร่างของเส้นลวดและกระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่าน
สนามแม่เหล็กที่เกิดขึ้นนี้ เขียนได้โดยวิธีเดียว
กับสนามแม่เหล็กจาก แม่เหล็กถาวร ผลที่เกิดขึ้นเรียกว่า แม่เหล็กไฟฟ้าซึง่
ใช้สร้างแม่เหล็กที่มีกาลังสูง และ
ใช้สาหรับทาให้เกิดการเคลื่อนที่โดยกระแสไฟฟ้า

กฏว่ายน้าของแอมแปร์ กล่าวว่า ขั้วเหนือของเข็มทิศ

ซึ่งวางอยู่ใกล้เส้นลวดที่มีกระแสไฟฟ้า
ไหลผ่าน จะเบนไปทางมือซ้าย ของคนที่ว่ายน้าไปในทิศทางที่
กระแสไหล โดยหันหน้าเข้าหาเส้นลวด
 2

ขดลวด (Coil) หมายถึง ขดลวดหลายๆขดที่มี

กระแสไฟฟ้าไหลผ่าน ทาได้โดยใช้เส้นลวด
พันรอบวัตถุที่เป็นแกน ตัวอย่างเช่น ขดลวดแบนและโซลินอยด์
ขดลวดแบน (Flat coil or plane coil) เป็นขดลวดที่มี
ความยาวน้อยเมื่อเทียบกับเส้น
ผ่านศูนย์กลาง
โซลินอยด์ (Solenoid) เป็นขดลวดที่มีความยาวมาก
เมื่อเทียบกับเส้นผ่านศูย์กลางสนาม
แม่เหล็กที่เกิดจากโซลินอยด์คล้ายกับแท่งแม่เหล็ก ตาแหน่งของขั้ว
ขึ้นอยู่กับทิศของกระแสไฟฟ้า
แกน (Core) เป็นวัตถุที่ใช้เป็นแกนของขดลวดเป็น
สิ่งบอกความเข้มสนามแม่เหล็ก สาร
แม่เหล็กชั่วคราว หรือเหล็กอ่อนทาให้เกิดสนามแม่เหล็กที่มีความ
เข้มสูง และนิยมใช้ทาแม่เหล็กไฟฟ้า
 3

กฏสกรูของแมกซ์เวลล์ กล่าวว่า ทิศของ

สนามแม่เหล็กรอบๆ เส้นลวดที่มีกระแสไฟฟ้าไหล
ผ่าน จะอยูใ่ นทิศสกรูหมุน เมื่อขันสกรูเข้าไปตามทิศของ
กระแสไฟฟ้า

กฏมือขวา (Right-hand grip rule) กล่าวว่า ทิศของ

สนามแม่เหล็กรอบเส้นลวดอยู่ใน
แนวนิ้วมือขวาที่การอบเส้นลวด โดยที่นิ้วหัวแม่มือชี้ไปตามทิศของ
กระแสในเส้นลวด
 4

แม่เหล็กไฟฟ้า (Electromagnet) เป็นโซลินอยด์ซึ่งมีแกนเป็นสาร

แม่เหล็กชั่วคราวทาให้
มีอานาจแม่เหล็กหรือหมดอานาจโดยเปิด-ปิดสวิตซ์ แม่เหล็กไฟฟ้า
ที่ใช้ทั่วไปถูกสร้างขึ้นให้ 2 ขั้วที่ต่างกัน
อยู่ใกล้กันเพื่อให้ได้สนามแม่เหล็กความเข้มสูง แม่เหล็กไฟฟ้ามี
ประโยชน์มากมาย ดังตัวอย่างข้างล่าง

ประโยชน์ของแม่เหล็กไฟฟ้า
(Applications of electromagnets) แม่เหล็กไฟฟ้ามีประ
 5

โยชน์มากมาย ใช้หลักการที่แม่เหล็กดูดแผ่นโลหะเมื่อว่างวงจรปิด
ซึ่งเป็นการเปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าเป็นพลัง
งานกล เช่นพลังงานเสียง
ออตไฟฟ้า (Applications of electromagnets) เป็น
อุปกรณ์ที่ทาให้เกิดเสียงจากกระ
แสตรง แผ่นโลหะจะถูกดูดโดยแม่เหล็กไฟฟ้า ทาให้จุดสัมผัสแยก
ออก มีผลให้กระแสที่เข้ามายังแม่เหล็ก
ไฟฟ้าหยุดไหล ดังนั้นแผ่นโลหะจึงดีดกลับ เกิดขึ้นเช่นนี้เรื่อยๆ มี
ผลให้แผ่นโลหะสั่นเกิดเสียงออตขึ้น ใน
กระดิง่ ไฟฟ้ามีค้อนติดกับแผ่นโลหะใกล้กับกระดิง่ เมื่อแผ่นโลหะ
สั่นค้อนก็จะเคาะกระดิง่

หูฟัง (Earpiece) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้เปลี่ยนสัญญาน

 6

ไฟฟ้าเป็นคลื่อนเสียง ใช้แม่เหล็กถาวร
ดูดแผ่นไดอะแฟรม ความแรงของแรงดึงดูดเปลี่ยนไปตามการ
เปลี่ยนแปลงกระแสไฟฟ้าในขดลวดแม่เหล็ก
ไฟฟ้า แผ่นไดอะแฟรมจะสั่นทาให้เกิดเสียง

รีเลย์ (Relay) เป็นอุปกรณ์ที่ทาหน้าที่เป็น

สวิตซ์ ปิดวงจรโดยใช้แม่เหล็กไฟฟ้า ใช้กระแส
ไฟฟ้าเพียงเล็กน้อยผ่านเข้าไปในขดลวดแม่เหล็กไฟฟ้า เพื่อเปิด
สวิตซ์ให้กระแสไฟฟ้าปริมาณมากไหลใน
อีกวงจรหนึ่ง