วงจรไฟฟ้าภายในบ้าน

อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ในวงจรไฟฟ้า
1) สะพานไฟ (Cut out) เป็ นอุปกรณท
์ ี่ใชตั
้ ดตอวงจรไฟฟ
่ ้ าในบานหรื
้ ออาคาร ซึ่งเปรียบเสมือน กับสวิตซข์ นาดใหญของ
่
บ้าน สายไฟที่ต่อมาจากมาตรไฟฟ้า จะมีสะพานไฟขนาดใหญ่เป็ นตัวเชื่อมโยงเข้ากับวงจรไฟฟ้า ในบ้าน เพื่ อควบคุมการ
ใชไฟฟ
้ ้ าทั้งหมดในบ้าน

2) ฟิ วส์ (Fuse) เป็ นอุปกรณ์ป้องกันวงจรไฟฟ้าจากการที่มีกระแสไหลผานวงจรมากเกิ

่ นไป (Overload Current) หรือ
เกิดไฟฟ้าลัดวงจร (Short Circuit Current) เมื่อมีกระแสที่มากกว่ากระแสที่ฟิวส์ทนได้ (Current Rating) ลักษณะการ
ทางาน คือ ตอฟิ ่ วสใ์ นวงจรแบบอนุกรม เมื่อมีกระแสไฟฟ้าไหลผานฟิ ่ วสจ์ ะเกิดการเปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าเป็ นพลังงาน
ความร้อนให้กับฟิ วส์เล็กน้อย แต่ถ้ากระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่านฟิ วส์มีค่ามากเกินไป (Overload Current) จะทาให้พลังงาน
ความรอนที
้ ่เกิดขึ้นนั้นมีค่ามากจนฟิ วสห์ ลอมละลายไดเนื
้ ่องจากฟิ วสน ์ ั้นทาจากโลหะที่มีจุดหลอมเหลวต่า มีความตานทาน
้
สูง (ตะกั่ว ดีบุก และบิสมัท) จึงทาให้วงจรขาดได้งายและเกิ
่ ดการตัดกระแสไฟออกจากวงจรไฟฟ้าทันทีเพื่ อเป็ นการ
ป้องกันความเสียหายที่จะเกิดขึน้ โดยปั จจุ บันมีฟิวสอ์ ัตโนมัติทสี่ ามารถตัดวงจรไฟฟ้าไดโดยที ้ ่ฟิวสไ์ มขาด
่
• ไฟฟ้าลัดวงจร เกิดขึ้นเมื่อลวดตัวนาภายในสายไฟแตะกัน ทาให้กระไฟฟ้าจะไหลผานส ่ วนที
่ ่แตะกันแทนที่จะผาน
่
เครื่องใช้ไฟฟ้า บริเวณที่ลวดแตะกันจะเกิดความร้อนสูง เป็ นต้นเหตุที่ทาให้เกิดไฟไหม้

3) สวิตช์ (Switch) คือ อุปกรณ์ที่ใช้ตัดหรือต่อวงจรไฟฟ้าในส่วนที่ต้องการ โดยต่ออนุกรมเข้ากับ เครื่องใช้ไฟฟ้าและ

ตอกั
่ บสายไฟ ถาต ้ อสวิ
่ ตชก์ ับสายกลาง เมื่อกระแสไฟฟ้ารั่วจะไมสามารถป
่ ้ องกัน อันตรายจากกระแสไฟฟ้ารั่วได้

4) เตารั
้ บและเตาเสี
้ ยบ
• เตารั
้ บและเตาเสี
้ ยบชนิด 2 ขา เตาเสี ้ ยบโดยทั่วไปจะมีขาโลหะ 2 ขา ตออยู ่ กั่ บสายไฟที่จะนากระแสไฟฟ้าเขาสู
้ ่
เครื่องใช้ไฟฟ้า
• เตารั้ บและเตาเสี
้ ยบชนิด 3 ขา เตาเสี้ ยบจะมีขาโลหะ 3 ขา และเตารั ้ บจะมีชองรั
่ บ 3 ชองด ่ วยดั
้ งรูปขางบน้ โดย
ขากลางของเตาเสี ้ ยบจะตออยู่ กั่ บโลหะที่เป็ นเปลือกนอกของเครื่องใชไฟฟ
้ ้ า สวนที ่ ่ชองกลางของเต
่ ารั
้ บจะมี
สายไฟที่เรียกว่า สายดิน ต่อเข้ากับแท่งโลหะซึ่งฝั งอยู่ใต้ดินที่มีความชื้นมาก ๆ เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีโครงเปลือก
นอกเป็ นโลหะ เชน ่ ตูเย็
้ น เครื่องซักผา้ ควรใชเต้ ารั
้ บและเตาเสี
้ ยบชนิดนี้ เพราะเมื่อเกิดกระแสไฟฟ้ารั่วขณะใช้
เครื่องใช้ไฟฟ้า กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านลงดินทางสายดิน ทาให้ไม่เป็ นอันตรายต่อผู้ใช้ที่สัมผัสเครื่องใช้ไฟฟ้า
นั้น
การตอวงจรไฟฟ
่ ้ าภายในบาน
้
ส่วนที่ 1 การต่ออุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ในวงจรไฟฟ้า เช่น สะพานไฟ ฟิ วส์ สวิตช์ ใช้การต่อแบบ………………………………………………

สวนที
่ ่ 2 การต่ออุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ เช่น หม้อหุงข้าว ตู้เย็น พั ดลม หลอดไฟ ใช้การต่อแบบ……………………………..
โดยเมื่อเครื่องใชไฟฟ
้ ้ าชนิดใดชนิดหนึ่งเกิดขัดของหรื
้ อชารุดเสียหาย เครื่องใชไฟฟ
้ ้ าอื่น ๆ จะยังคงสามารถใชงานได
้ ้
อย่างปกติ
 แบบฝึ กหัดทายบท
้

1) จากภาพวงจรไฟฟ้า ถาต้ องการวั

้ ดคากระแสไฟฟ
่ ้ าที่ผ่านหลอดไฟฟ้า ก ควรนาสายขั้วบวกและขั้วลบของแอมมิเตอร์
ไปต่ออย่างไร เขียนแผนภาพแสดงการต่อแอมมิเตอร์

2) จากภาพวงจรไฟฟ้า ถ้าต้องการวัดค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าที่ผ่านหลอดไฟฟ้า ข ควรนาสายขั้วบวกและขัว้ ลบของ

โวลตม์ ิเตอรไ์ ปตออย
่ างไร
่ เขียนแผนภาพแสดงการตอโวลต
่ ม
์ ิเตอร์

3) เมื่อต่อแอมมิเตอร์เข้าในวงจรไฟฟ้าโดยใช้ขั้วบวกที่รองรับกระแสฟ้าได้สูงสุดของแอมมิเตอร์เป็ น 5 A เข็มของ
แอมมิเตอรช์ ี้ดังภาพ คาที
่ ่อานได
่ เป็
้ นเทาใด
่
4) เมื่อตอโวลต
่ ม
์ ิเตอรร์ ะหวางอุ
่ ปกรณไ์ ฟฟ้าโดยใชขั้ ว้ บวกที่รองรับความตางศั
่ กยไ์ ฟฟ้าสูงสุดของโวลตม
์ ิเตอรเ์ ป็ น 15
โวลต์ เข็มของโวลต์มิเตอร์ชี้ดังภาพ ค่าที่อ่านได้เป็ นเท่าใด

5) วงจรไฟฟ้าหนึ่งตอกั
่ บเครื่องใชไฟฟ
้ ้ าที่มีค่าความตานทานไฟฟ
้ ้ า 300 โอห์ม และมีกระแสไฟฟ้าผาน
่ 0.04 A ค่าความ
ต่างศักย์ไฟฟ้าคร่อมอุปกรณ์ไฟฟ้านี้เป็ นเท่าใด
วิธีทา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
6) วงจรไฟฟ้าอยางง
่ ายประกอบด
่ วยหลอดฟ
้ ้ า 6 โวลต์ ถานไฟฉาย
่ 3 โวลต์ และสวิตช์ ถาวั
้ ดคากระแสไฟฟ
่ ้ าที่ผาน
่
หลอดไฟฟ้านี้จะได้เท่ากับ 280 mA และวัดความต่างศักย์คร่อมหลอดไฟได้ 2.1 โวลต์ ค่าความต้านทานของหลอดไฟฟ้า
นี้เป็ นเทาใด
่
วิธีทา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7) ลวดตัวนาเสนหนึ
้ ่งวัดคากระแสไฟฟ
่ ้ าและความตางศั
่ กยไ์ ฟฟ้าไดดั
้ งกราฟ คาความต
่ านทานไฟฟ
้ ้ าของลวดตัวนานี้มี
ค่าเป็ นเท่าใด

วิธีทา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8) จากภาพวงจรไฟฟ้า สามารถเขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้าไดอย
้ างไร
่

วิธีทา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
9) จากภาพวงจรไฟฟ้า ถาความต
้ างศั
่ กยไ์ ฟฟ้าครอมหลอดไฟฟ
่ ้ า A เป็ น 2.2 โวลต์ ความตางศั
่ กยไ์ ฟฟ้าครอมหลอดไฟ
่
B เป็ น 2.5 โวลต์ และความต่างศักย์คร่อมหลอดไฟฟ้าทั้งสามหลอดเป็ น 7.0 โวลต์ ความต่างศักย์คร่อมหลอดไฟฟ้า C
เป็ นเทาใด
่

วิธีทา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

10) จากภาพวงจรไฟฟ้า ถ้าความต่างศักย์ไฟฟ้าหลอดไฟ ก เป็ น 6 โวลต์ กระแสไฟฟ้าที่ผ่านหลอดไฟ ข เป็ น 0.4

แอมแปร์ และกระแสไฟฟ้าผานสวิ
่ ตชเ์ ป็ น 1.0 แอมแปร์ กระแสไฟฟ้าที่ผานหลอดไฟ
่ ก และความตางศั
่ กยไ์ ฟฟ้าที่ครอม
่
หลอดไฟ ข เป็ นเท่าใด

วิธีทา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………