Professional Documents
Culture Documents
คุณสมบัติทางกลของโลหะ
คุณสมบัติทางกลของโลหะ
คุณสมบ ัติทางกลของโลหะ
3. เข้าใจความสมพั ันธ์ระหว่างโครงสร้างจุลภาคก ับ
สมบ ัติทางกล
1. Strength
2. Hardness
3. Ductility
4. Brittleness
5. Toughness
6. Fracture Mechanic
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 4
1.ความแข็งแรง (Strength)
The ability to resist deformation and maintain its shape
คอคอด(Necking)
F dA F dA A σ
F
A
l0
F F l f l0
F
l0
F
lf
l0 เป็ นความยาวเริ่มต้น,
lf - l0 เป็ นความยาวที่เปลี่ยนไป
Engineering stress:()
F
(units: Pa = N/m2)
A0
F = แรงกระทาเฉลีย ้ ทีห
่ ต่อพืน ิ้ งาน มีหน่วยเป็นนิวต ัน (N), และ
่ น้าต ัดชน
้ ทีห
A0 = พืน ่ น้าต ัดเดิมของชน ิ้ งาน มีหน่วยเป็น ตารางมิลลิเมตร (mm2)
l l0
l0
Hooke’s Law:
E is the modulus of elasticity E
l f l0
% 100
l0
• Percent reduction in area at fracture, %RA เป็นการว ัด
ค่าความเหนียวของว ัสดุอก ี วิธห
ี นึง่ รวมทงสามารถช
ั้ ี้ งึ
ถ
คุณภาพของว ัสดุนนๆด้ั้ วย กล่าวคือ ถ้าชน ิ้ งานมีจด
ุ บกพร่อง
เชน่ รูโพรง, สงิ่ ปลอมปน จะทาให้คา่ %RA น้อยลง
A0 A f
% RA 100
A0
Metal Forming&
Metal Working
Engineering Design
Moderately Brittle
Ductility Cast Iron ,Ceramic
Mild steel ,Cu
Au ,Ag ,Al
• Resulting mm
50mm
50
fracture
surfaces
(steel)
particles 100 mm
serve as void
nucleation
sites. Materials
Engineering Chapter 3 Mechanical Properties 23
Brittle fracture
•The material experiences little or no plastic deformation
with low energy absorption.
• โลหะทีแ่ ตกแบบเปราะค่อนข้างทีจ ่ ะ
อ ันตรายเพราะสามารถเกิดการ
แตกห ักได้งา่ ยในบริเวณทีม่ ค
ี วาม
เค้นสะสมสูง และถ้ามีรพู รุนมากๆ
แตกแบบเปราะ แตกแบบเหนียว
• Compressive stress
• Shot peening
• Cold deformation
• Anisotropic properties
depend on direction
1. Composition
2. Heat Treatment
3. Strain Rate
้ ัวบอลกด ระยะห่างระหว่างรอยกดควรมีไม่นอ
• ถ้าใชห ้ ยกว่า 4 เท่าของ
รอยกด
• กาหนดแรงกด(F)
• กาหนดขนาดห ัวกด(D)
• กดชน ิ้ งาน(30 วินาที)
• ว ัดรอยกด(d)
• กาหนดค่าความแข็งแบบบริเนล
• คานวณ
• เปิ ดตาราง
แรงกด(กิโลกรัม)
เส้นผ่าศูนย์ เหล็กกล้า ทองแดง อะลูมิเนี ยม ตะกัว่
กลางหัวกด เหล็กหล่อ ทองแดงผสม บริสทุ ธ์ ิ ดีบกุ ผสม
(มิลลิเมตร)
F/D2 = 30 F/D2 = 10 F/D2 = 5 F/D2 = 1
1 30 10 5 1
2 120 40 20 4
5 750 250 125 25
10 3000 1000 500 100
1. คานวณจากสูตรหาค่าความแข็ง
2F
BHN
d
D D - D 2 d 2
2. เปิ ดตาราง
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 40
การทดสอบความแข็งแบบบริเนล(Brinell Hardness)
ข้อควรระว ังในการทดสอบ
Pile up
d
Depression
(a) (b)
ั
• รอยกดทีเ่ ห็นได้อย่างชดเจนน น ้ ดโลหะทีม
ั้ จะต้องใชก ่ ค
ี วามหนาไม่ตา
่ กว่า
สามเท่าของเสน ้ ผ่าศูนย์กลางของห ัวกด
• จุดทดสอบจะต้องอยูห ้ ผ่าศูนย์กลางของ
่ า่ งก ันอย่างน้อยสามเท่าของเสน
ห ัวกดเพือ
่ ไม่ให้ขอบของรอยบุม ๋ มาชนก ัน
ิ้ ทดสอบทีอ
• สาหร ับชน ่ อ่ นมากหรือเล็กมาก ต้องใช ้ Load น้อยลง และ
ขนาดของห ัวกดก็ตอ ้ งเล็กลงด้วย แต่ตอ
้ งให้ได้ตามมาตรฐานการทดสอบด้วย
450HK0.5
Where 450 is the calculated hardness
and 0.5 is the test force in kg.
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 43
การทดสอบความแข็งแบบจุลภาค นูป(Knoop)
• แรงกด 10-1000 กร ัม
• เวลากด 10 - 15 วินาที.
้ ทแยงมุมเสน
• ว ัดรอยกดเสน ้ ยาว(l)
• กาหนดค่าความแข็งโดยการคานวณค่าจากสูตร
F
HK 14.230 2
l l
450HK0.5
Where 450 is the calculated hardness and 0.5 is the test force in kg.
• เป็นวิธก
ี ารทดสอบทีม ่ ง
ุ่ เน้นการว ัดความแข็งของโครงสร้างจุลภาค เชน ่ เกรน
ขอบเกรน รวมทงเฟสต่
ั้ าง ๆ ได้แก่เฟอร์ไรท์ ซเี มนไตต์ คาร์ไบด์ หรือ
โครงสร้างของ งานเชอ ื่ ม เชน่ HAZ , WM หรือโครงสร้างเกรนยาว Columnar
, Fine Grain เป็นต้น
• ต้องเตรียมผิวหน้างานให้เรียบเหมือนการเตรียมเพือ ึ ษาโครงสร้างจุลภาค
่ ศก
•การให้แรงกดต้องให้อย่างสมา ่ เสมอ
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 44
การทดสอบความแข็งแบบวิกเกอร์(Vickers)
หล ักการทดสอบ ค่าความแข็งของชน ิ้ งานจะ
้ อยูก
ขึน ่ ับขนาดของรอยกด
d
ใชห ้ ัวกดเพชร (Diamond indenter) แบบ
Vickers หรือ Knoop กดลงบนผิวว ัสดุท ี่
ต้อ งการว ดั ค่า ความแข็ ง ด้ว ยแรงกดคงที่
(1-1,000 กร ม ั ) ชว ่ ั ระยะเวลาหนึง่ จะเกิด
รอยกดบนผิว ว ส ั ดุ ว ด ้ ทแยงมุ ม
ั ขนาดเส น
ของรอยกดเพือ ่ ใช ้ค านวณค่า ความแข็ ง
ด ังนี้
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 45
การกาหนดค่าความแข็งแบบวิกเกอร์
(Vickers Hardness Test)
การอ่า นค่า ความแข็ ง ของ
วิ ก เ ก อ ร์ ส า ม า ร ถ อ่ า น ไ ด้
่
ด ังนี้ เชน
650 HV 30
• 650 คือ ค่าความแข็ง
แบบวิกเกอร์
• ใชแ้ รงกด 30 กิโลกร ัม
• เวลากด 10-15 วินาที
(เป็นการกาหนดค่า
มาตรฐาน)
Black
scale
Red scale
แล้วเกิดเหตุการณ์น ี้
ได้อย่างไร?
Method
• Sudden intense force
applied to specimen
• Evaluates brittleness of
a material
• Toughness
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 51
พารามิเตอร์ทม
ี่ ผ
ี ลกระทบต่อความเหนียว
1. Strain Rate
• ความเร็วในการให้แรงกระแทก
•นา้ หน ักของค้อนตีกระแทก
• Izod Test
V
• Charpy Test
W=mg
3. Temperature
•Transition Temperature
Ductile Facture
Charpy Toughness(lb·in)
Temperature (°F)
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 55
ผลการทดสอบว ัสดุชนิดต่าง ๆ
FCC
BCC
( )
แบบเหนียว แบบเปราะ
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 58
Facture
1. Brittle Facture
A
D Ductile Facture C
C % Brittle 100
Brittle Facture A
2. Ductile Facture
D Ductile Facture D
C % Ductile 100
Brittle Facture A
A
Engineering Materials Chapter 3 Mechanical Properties 59
Transition temperature
• คือ เมือ
่ โลหะได้ร ับแรงทีต ่ า
่ กว่า Yield Strength
เป็นรอบติดต่อก ันเป็นเวลานาน การแตกห ักจะเริม ่
จากรอยร้า วเล็ ก ๆทีผ่ วิ นอกของช น ิ้ งานซ ง
ึ่ ม กั จะ
มองด้วยตาเปล่าไม่เห็ น จากนน ั้ ทุกๆรอบของแรง
เค้นทีก
่ ระทา จะทาให้ร อยร้า วขยายต ัวเพิม ่ ขึน ้ ไป
ในทิศทางทีต ่ งฉาก
ั้ ก ับทิศทางของแรง
a
Time m
(a)
Mild Steel
Fatigue limit
Copper
บริเวณแตกหัก
• สว่ นทีอ่ ณ
ุ หภูมสิ ง
ู ถึงแม้วา
่ โลหะจะร ับแรง
ทีต่ า
่ กว่า Yield strength แต่เมือ
่ เวลา
ผ่า นไปก็ ส ามารถท าให้เ กิด การเปลีย ่ น
รูปทรงได้
• ด ังนนว
ั้ ัสดุทม
ี่ จ
ี ด
ุ หลอมเหลวตา
่ จะเกิดการคืบง่ายกว่า ว ัสดุท ี่
มีจดุ หลอมเหลวสูง
3
2
ε 1 1 2 3
time time
ุ หภูมิและความเค้นคงที่
ที่อณ
1 Strain จะสูงขึน ้ โดย Strain rate ณ จุดเริม ่ ต้นจะ Stage 3 Strain ของว ัสดุจะสูงขึน ้ ใน
สูงสุดแต่จะเพิม
่ สูงขึน้ ในอ ัตราทีล
่ ดลง เนือ่ งจากมีความ อ ัตราทีส
่ ง ้ เนือ
ู ขึน ่ งจากว ัสดุเริม
่ มีความ
ต้านทานจากการเกิดและการเคลือ ่ นทีข
่ อง ต้านทานน้อยลง ด ังนน ั้ ทาให้ว ัสดุ
dislocations ในเนือ ้ ว ัสดุ แตกห ักอย่างรวดเร็ว
A exp( Q RT )
m
Stress คงที่
การเลื่อนตัวของขอบเกรน
σ
การไหลของ
σ อะตอม เกรน
σ
การไหลของ
σ vacancy
ช่องว่างที่ triple point
Vacancy creep Grain boundary sliding
รูพรุนตามขอบเกรน เกิดและขยายเพิม ้
่ ขึน
ในชว ่ งต้นของ state 3 ของการคืบ
ซงึ่ จะขยายเชอ ื่ มก ันเมือ
่ ร ับแรง และอุณหภูมส ิ ง ู
และสง ่ ผลให้เกิดการแตกห ักแบบเปราะในทีส ่ ดุ
• เกิดจากรอยร้าวในโครงผลึก
• ไม่มก ี ารยืดต ัวของชน ิ้ งาน
• รอยแตกจะเป็นเสน ้ ตรงผ่าเกรน
• ไม่มกี ารเลือ่ นของโครงผลึก
• ม ักจะเกิดทีอ ่ ณ
ุ หภูมติ า ่
• ม ักเกิดก ับว ัสดุจาพวก
เซอร์รามิก, โลหะ เชน ่ เหล็กหล่อ