Filipino 8

MODYUL NG MAG-AARAL

Wik at+ pnitiKn++++++++_

Sa iyo, mag-aaral,

Mapagpalang araw sa iyo.

Sa pagdating ng modyul na ito , hangad kong nasa mabuti kang kalagayan sampu ng iyong pamilya.
Ang modyul na ito ay napapanahong materyal ng pinagsamang gawain sa panitikan at gramatika bilang tugon
sa remedyal na gawain sa Filipino 8. Ang mga babasahin at talakayan ay inangkop sa kakayahan mo
alinsunod sa programa ng Kagawaran ng Edukasyon.

Layunin ng modyul na ito na maitaguyod ang edukasyon sa kabila ng pandemyang nararanasan sa

kasalukuyan. Hiling kong maging instrumento ang modyul na ito upang mapaigting ang iyong kakayahang
komunikatibo at replektibo. Higit pa ay maging daan ito upang mapagtibay ang ugnayan ng magulang o
kapamilyang makakatuwang sa pagsagot at pag-aaral.

Ang bawat bahagi ng modyul ay nakabatay sa antas ng pagkatuto:

a. Pagtuklas - maisusulat mo ang iyong mga saloobin, opinyon, ideya o pananaw sa mga
tanong na narito.

b. Paglinang – mababasa at mapag-aaralan mo rito ang mga aralin mula sa panitikan at wika.

c. Pagyamain – maibabahagi mo ang iyong natuklasan, natutunan at napag-isipan tungkol sa

mga araling tinalakay.

d. Pagninilay – masasabi mo sa bahaging ito ang iyong nadama habang ginagawa at sinasagutan ang
mga gawain.

e. Pagtataya – maipakikita mo ang iyong husay sa pagsagot ng mga tanong sa bahaging ito.

Hangad kong mapaunlad mo ang sarili sa tulong ng modyul na ito. Kasama ang iyong magulang,
kapamilya at gurong tagapayo, ako ay handang umagapay sa iyo. Dalangin ko ang inyong kaligtasan.

Ang iyong Guro,

Gng. BERNADETTE B. VELCHEZ

Pangalan ng Mag-aaral:

Pangalan ng Magulang:

Lagda ng magulang:
Petsa na kinuha:
Petsa na pinasa:
Modyul 2: Panitikan sa Panahon ng mga Amerikano

Aralin 1: TULA
Kung ating babalikan ang kalagayan ng Pilipinas noong mga dekada ’60 hanggang ’80 ay ating
matatanto na ang Pilipinas ay nangungunang bansa noon sa Asya kung ang pag-uusapan ay ang larangan ng
pagsasaka. Ngunit sa kasalukuyan ay tila kabaligtaran ang nangyayari sa ating bansa. Sa katunayan isa sa
mga suliraning kinakaharap ng ating ekonomiya sa kasalukuyan ay ang isyu ng kakulangan ng bigas na
tutustos sa pangangailangan ng milyun-milyong Pilipino. Marahil ay palaisipan sa iyo kung bakit humina o
bumagsak ang Sistema ng agrikultura sa ating bansa.

A. Pagtuklas

Gawain 1: Gumawa ka ng isang masusing paghahambing ng katangian o uri ng pagsasaka noon at

ngayon. Itala ang iyong sagot sa T-chart na makikita sa baba.

Ang Agrikultura sa Pilipinas

Ang Pagsasaka Noon Ang Pagsasaka Ngayon

Gawain 2: Tukuyin ang salitang-ugat (root word) ng maylaping salitang nakasulat nang may diin na
ginamit sa pangungusap. Isulat ang iyong sagot sa kahon.

1. Bihira na ang gumagamit ngayon ng araro sa paglilinang ng bukid.

2. Tiyak na hindi na magdaranas ng pagdarahop sa pagkain ang balana kung ang ani ng mga
sakahan ay sagana.

3. Sa mga lalawigan ay iyong mamamalas ang malalawak na bukirin.

4. Walang ibang layon ang mga magsasaka kundi ang gumawa at makatulong.

5. Laging nasa hinagap ng ulirang magsasaka kung paano niya higit pang mapagbubuti ang ani ng
kanyang bukirin.

Maliban sa mga salitang nakilala mo sa Gawain 2 ay baka may makita ka pang ibang
salitang hindi mo gaanong maunawaan ang kahulugan kapag binasa mo na ang ating aralin. Ikahon
ang mga salitang ito at kilalanin ang kasingkahulugan sa tulong ng mga nakakatandang kasama sa
bahay.
B. Paglinang

Gawain 3: Basahin at unawaing mabuti ang tula.

Bayani ng Bukid
Al Q. Perez

1) Ako’y magsasakang bayani ng bukid 6) At pagmasdan ninyo ang aking bakuran

Sandata’y araro matapang sa init Inyong makikita ang mga halaman
Hindi natatakot kahit na sa lamig Dito nagmumula masarap na gulay
Sa buong maghapon gumagawang pilit. Paunang pampalakas sa ating katawan.

2) Ang kaibigan ko ay si Kalakian 7) Sa aming paligid mamamalas pa rin

Laging nakahanda maging araw-araw Ang alagang hayop katulad ng kambing

Sa pag-aararo at sa paglilinang
Upang maihanda ang lupang mayaman.
3) Ang haring araw di pa sumisikat
Ako’y pupunta na sa napakalawak
Na aking bukiring lagging nasa hagap
At tanging pag-asa ng taong masipag.
Baboy, manok, pato’t alay ay pagkain
Nagdudulot lakas sa sariling atin.
8) Ako’y gumagawa sa bawat panahon
Nasa aking puso ang taos na layon
Na sa bawat tao, ako’y makatulong
At nang mabawasan ang pagkakagutom.

4) Sa aking lupain doon nagmumula 9) Ako’y magsasakang, bayani ng bukid

Lahat ng pagkain nitong aking bansa Sandata’y araro matapang sa init
Ang lahat ng tao, mayaman o dukha Hindi natatakot kahit na sa lamig
Sila’y umaasa sa pawis ko’t gawa. Sa buong maghapon gumagawang pilit.

5) Sa aking paggawa ang tangi kong hangad

Ang ani’y dumami na para sa lahat
Kapag ang balana’y may pagkaing tiyak
Umaasa akong puso’y magagalak.

Gawain 4: Isulat sa unang hanay ang mga salitang ikinahon mo sa tula. Ihanap ito ng kasingkahulugan
at saka gamitin sa makabuluhang pangungusap.

Mga Bagong Salita para sa Akin

Kahulugan Batay sa Pagkakagamit sa Akda

Makabuluhang Pangungusap
C. Pagyamanin

Gawain 5: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1) Bakit itinuring na bayani ang magsasakang inilarawan sa akda?

2) Ano ang maaari mong mahinuha sa sumusunod na taludtod?

“Ang lahat ng tao, mayaman o dukkha
Sila’y umaasa sa pawis ko’t gawa.”

3) Ano ang pangunahing layunin ng magsasaka sa kanyang matiyagang pagsasaka sa bukid?

4) Sa iyong palagay, bakit bibihira ang kumukuha ng kursong agrikultura sa ating bansa?

5) Sa iyong palagay, anu-ano ang mga programa o hakbang na maaaring ilunsad ng pamahalaan
upang malutas ang suliranin ng Pilipinas hinggil sa kakulangan sa bigas?

Tandaan:

Ang TULA ay isang akdang pampanitikang naglalarawan ng buhay, hinango sa guniguni,

pinararating sa ating damdamin, at ipinahahayag sa pananalitang may angking aliw-iw. Ito ay naiiba
sa ibang sangay ng panitikan sapagkat ito ay nagangailangan na masusing pagpili ng mga salita,
pagbilang ng mga pantig at paggamit ng magkakatugmang salita upang madama ang isang
damdamin o kasipang nais ipahayag ng isang manunulat.

D. Pagninilay
Ipagpalagay mo na ang iyong pamilya ay may pag-aaring malawak na bukirin. Upang higit na
mapagyaman ito ay hinimok ka ng iyong magulang na kumuha ng kursong Agrikultura sa kolehiyo.
Susundin mo ba sila? Bakit OO o bakit HINDI?
At bilang isang kabataan, paano ka makatutulong sa pagpapaunlad ng kabuhayan ng ating
bansa?
Isulat ang iyong kasagutan sa kahon.
E. Pagtataya

Panuto: Piliin ang pantulong na kaisipan mula sa pangunahing kaisipan na: “ANG MGA MAGSASAKA
AY TUNAY NA BAYANI NG ATING BANSA.” Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1) Saknong 1
a. Walang takot na hinaharapng magsasaka ang mga hatid na panganib at araro lamang ang
gamit bilang kanyang sandata.
b. Itinuturing na bayani ng bukid ang magsasaka dahil sa kanyang sipag at tiyaga sa paglinang ng
bukirin, panahon man ng tag-ulan o tag-araw.
c. Buong maghapong nagtitiis ang magsasaka sa init at lamig upang ganap niyang mabungkal
ang lupang sinasaka.

2) Saknong 2
a. Ang naging katuwang ng magsasaka sa pagbubungkal ng lupa sa bukid ay ang kanyang
alagang kalabaw.
b. Bawat araw ay katulong ng magsasaka ang kanyang mga kaibigan sa paglilinang ng sakahan.
c. Ang mga kaibigan ng magsasaka at ang kanyang algang kalabaw ay kasama ng magsasaka sa
pagbubungkal ng lupa.

3) Saknong 3
a. Walang magawa ang magsasaka kundi ang sundin ang utos ng haring araw na siya ay
maagang magtungo sa bukid.
b. Laging laman ng isipan ng magsasaka kung paano niya pagyayamanin ang kanyang bukirin
kaya maaga pa lang ay bumabangon na siya upang tumungo na rito.
c. Walang ibang nasa hagap ang magsasaka kundi ang magpayaman sa pamamagitan ng
kanyang bukid kaya maaga pa lang ay bumabangon na siya upang magtrabaho.

4) Saknong 4
a. Matinding pagod at hirap ang puhunan at magsasaka upang matustusan ang pangangailangan
ng bansa sa bigas.
b. Kung hindi magtitiyagang magbungkal ng bukid ang magsasaka ay walang kakainin ang mga
tao.
c. Karamihan sa mga pangangailangan ng mga Pilipino sa pagkain ay nagmumula sa sektor ng
agrikultura.

5) Saknong 5
a. Ang tanging layunin ng magsasaka sa kanyang matiyagang pagtatrabaho sa bukid ay ang
sumasagana ang kanyang ani para sa kabutihan ng nakararami.
b. Nagagalak ang mga magsasaka sa tuwing nakikita niyang nagsasaya ang mga mamamayan
dahil sa maunlad ang ekonomiya ng bansa.
c. Tiyak na may makakain ang mga mamamayan kung sila ay aasa sa sipag at tiyaga ng mga
magsasaka.

6) Saknong 6
a. Puno ng iba’t ibang pananim ang bakuran ng magsasaka na siyang pinagkukunan nila ng mga
gulay na masusustansiya.
b. Nananatiling malakas ang katawan ng buong pamilya dahil sa masusustansiyang pagkaing
kanilang nakukuha sa kanilang bakuran.
c. Ayon sa magsasaka tayo ay kinakailangang kumain ng gulay upang lumakas ang ating
katawan.

7) Saknong 7
a. Bukod sa masusustansya at sariwang gulay ay may mga alaga ring hayop sa kanilang bakuran
ang magsasaka na pinagkukunan din nila ng pagkain.
b. Bahagi rin ng hanapbuhay ng magsasaka ang pag-aalaga ng baboy, manok, pato at kambing.
c. Gawing kapaki-pakinabang ang bawat sandal ng buhay sa bukid sa pamamagitan ng pag-
aalaga ng iba’t ibang hayop sa bakuran.

8) Saknong 8
a. Naging panata na ng magsasaka na magbungkal ng bukid sa buong panahon ng kanyang
buhay dahil sa kanyang adhikaing makatulong sa bansa na masolusyunan ang kakulangan nito
sa pagkain lalo ng bigas.
b. Ang pagpapaunlad sa sistema ng agrikultura ang solusyon upang malutas ang suliranin ng
bansa sa kahirapan.
 c. Taos sa puso ang pagbubungkal ng magsasaka sa kanyang lupain kung kaya lalo siyang
pinagpapala ng Maykapal ng masaganang ani.

Binabati kita dahil natapos mo ang unang aralin. Sana ay marami kang natutunan na
magagamit mo sa panahong tulad nito. May nais ka bang sabihin o itanong? Maari mo itong isulat sa baba
upang sa susunod na modyul ay masagot ko. Muli, binabati kita.

Aralin 2: BALAGTASAN
Sa panahon ng pandemyang ito, masusubok ang katatagan at pagkakaisa ng mga Pilipino.
Ngunit, hanggang saan masusukat ang pagiging maunlad ng isang bansa sa kabila na kinakaharap na
pandemya? Matatawag pa bang maunlad ang bansa? Ano ba ang kaunlaran? May iba’t ibang palagay hinggil
sa kaunlaran. May mga nagsasabing maunlad ang isang bansa kung mayroon itong matataas na gusali,
overpass o flyover, at mga high-tech na gamit. Sa iba naman, ang kaunlaran ay makikita kung ang lahat ng
mamamayan ay namumuhay nang marangya at masagana. Ayon naman kay Pope John XXIII, “ang kaunlaran
ay para sa kagalingan ng nakararaming tao kaya’t masasabing maunlad ang isang bansa kung natatamo ng
mga mamamayan ang kanyang nais na kabuuang kalagayang pamumuhay.”

A. Pagtuklas:

Gawain 1: Magbigay ng mga kaisipan o ideyang may kaugnayan sa salitang nakasulat sa loob ng bilog.
Isulat ang iyong sagot sa loob ng kahon at pagkatapos ay gamitin sa makabuluhang pangungusap ang
salitang pag-unlad.

PAG-UNLAD
 B. Paglinang
Gawain 2: Basahin at unawaing mabuti ang balagtasan.

Agham at teknolohiya ang tugon sap ag-unlad ng bansa.

Paksa: Masama ba o mabuti ang bunga ng pag-unlad ng agham at teknolohiya sa daigdig?
Masama: Ofelia Angeles - Makata ng Baliwag, Bulacan
Mabuti: Pablo Reyna Libiran – Makata ng Valenzuela, Metro Manila
Lakandiwa: Rudolfo Milan

Lakandiwa:
Ang patulang pagtatalo, kung tawagi’y balagtasan,
Ay nag-ugat kay Balagtas na hari ng panitikan
Pingkian ng mga diwa na ang pantig ay may bilang.
Nabubuo sa taludtod na may rima sa hulihan.
Mga pantig at taludtod na sa saknong nakalagay,
At sa lamyos ng indayog, nabubuo ang katwiran.

Ito’y ating kalinangan na sarili nitong bansa,
Dito lang sa Pilipinas narinig na ginagawa.
Ginaganap natin ito sa mataas na adhika,
Ang kultura’y mamamalaging nabubuhay at sariwa.
Kaya’t dito’y itatampok, mga subok na makata,
Mga nangunguna sa talaan ng batiking manunula.
Sapagkat kung maunlad na at sumulong itong bansa,
Mga tao’y mayro’n na ring maluluwag na biyaya.
Ang makinang ipapalit ay tiyak na nakatakda,
Ang maraming sinabi mo ay iisa ang gagawa.
Nakasunod na rin tayo sa tipid na pinithaya,
Sa gugol na pansweldo lang, umabot sa laksa-laksa.

Kaya ngayo’y hahayaang sa gitna ay makatindig, Ofelia:

Ang makata ng Bulakang may pukyutan iyang tinig.
Masama raw iyang bunga nitong agham sa daigidig,
Yao’y kanyang babalingan ng pagpuna at hagupit,
Kasama ko kayong lahat kay Ofelia’y maghahatid,
Sa tunog ng palakpakang sa kanya’y pampainit.
Ofelia:
Noong ako ay isilang ay hindi ko nalalaman,
Sa paglaki ay mamulat na ito ay daigdigan,
Hinubog ni ama’t ina ang diwa ko at isipan,
Sa magandang simulain at dakilang mga aral.
Hindi sila nanghinawa at matiyagang sumubaybay,
Hanggang ako’y magkaisip, pumasok sa paaralan.
Paaralan ang nagmulat ng aking diwa’t isip,
Ang daigdig ay lagi nang kasinlaki ng daigdig.
Sa nagdaang mga taong tatlong daan na mahigit,
Kalahating bilyon pa lang ang tao sa statistic.
Ikalawang libong taon, kung dumating at sumapit,
Pitong bilyon tayong lahat, dilli kaya ay hihigit.
Sa ganitong pangyayari ay dapat mong mapag-alam,
Yaong dami ng nilikhang sa daigdig ay gagalaw.
Sa pag-unlad nitong siyensya, tao rin ang mawawalan,
Ng trabahong ang kapalit, makinaryang matuturan,
Papaano yaong ibang bisig lamang ang puhunan,
Di sila ay matitigil at sikmura ay kakalam?...
Nanghinayang ang kuripotna makatang katalo ko
Sa nagawang paglilingkod na katumbas niyang sweldo,
Alam mo ba yaong bagay na ginawa noong tao,
Ay siyang higit na matibay kaysa yari ng tekniko.
Ang isa pang mahalaga na dapat na malaman mo,
Ang daigdig ay iingay sa pag-unlad ng panig mo.
Pablo:
Ngayon ako nagsisisi, bakit ako nakapatol,
Sa makatang si Ofeliang naiiwan ng panahon,
Di ka pala nararapat na lumakad ng pasulong,
Pagkat habang nagtatagal, tumatanda nang paurong,
Umurong ka hanggang doon sa una pang mga taon,
Na bato ang ginagawa’t ginagamit na palakol.
Ofelia:
Hindi mo ba naiisip, ang panahon kung dumating,
Ang pagdami ng makina ay lalo pang suliranin.
Kung ngayon ay ubod mahal at madalas na kapusin,
Gasolinang ginagamit, inaangkat pa rin natin.
Ang goma at mga bakal at piyesa mong binabanggit,
Sa paglipas ng panahon, tiyakan nang masasaid.
Pablo:
Ang araw na hinaharap ang agad mong iniisip,
Ngunit di naalalang baka tayo ay magkalangis.
Pagka’t ngayo’y walang tigil ang puspusang pagsaliksik,
Ng mina ng gasolinang sa bansa ay hindi lingid,
Lakandiwa:
Ang susunod na titindig ay makisig na binate,
Sa lugarin ng Maynila’y isinilang ng Tadhana.
Ang talinong inaangkin, sadyang bagay panagupa,
At ang tinig niyang taglay, naaangkop sa pagtula
Ang husay niya sa bigkasan ay tampilan ng paghanga,
Walang iba’t si Pablitong laging busog iyang diwa.
Pablo:
Bago ako magsimula, nitong aming papaksain,
Sa katalong binibini, ang hingi ko’y paumanhin.
Sa biro ma’t totohanan, itong aking sasabihin,
Di ko hangad makasakit, o sumugat ng damdamin.
Pagkat iyang katwiran mo’y hindi dapat pairalin,
Na pag-unlad ng tekniko’y dapat nating sansalain.
Hindi dapat na tiyakin at kaagad na tulusan,
Ang dapat na ibubunga sa pagdating niyong araw.
Kung sa ngayon ay maraming manggagawang naturingan,
Na lakas ay nasasandig sa pag-unlad nitong bayan.
Pagkat di mo natatantong kasama sa kaunlaran,
Ang pag-unlad ng teknikong hindi natin maiwasan.
Lakandiwa:
Magsitigil muna kayo para kayong mga bata,
Ang matandang tugtugin na’y lagi ninyong ginagawa.
Bawat isang nakikinig ay dapat na maunawa,
Ang katwirang nagniningning na ngayon ay pinapaksa.
Kayo”y muling pawawalan upang iyong ibandila,
Yaong inyong pinapanig at sandigan sa pagtula.
Ofelia:
Pagmasdan mo ang maraming ang buhay ay palakaya,
Karamiha’y nakamotor, ang gamit ay gasolina.
Kung kaunti ang mahuli at inabot ng umaga,
Magigising na lang sila’t magmumukmok sa tuwina;
Noong hindi umuunlad, maliit man yaong kita
Panggastos sa araw-araw sa pamilya’y kasyang-kasya.
Noo’y pawang sagwa’t tikin, gaod lamang ang kasama.
Marami ang mga isda’t hipong dagat nakukuha.
Pablo:
Nakukuhang binabanggit na isda at saka hipon,
Malimit na mabilasa, karamiha’y natatapon.
Pagkat walang motor noong sa ilog ay umuugong,
Bago sumapit sa baya’y inaabot nang maghapon.
Sa tikin at mga sagwan, kaya ako’y tumututol,
Lalo’t ang agos ay suba, gabi na kung makaahon.
Ngayong tayo ay umunlad, maging baya’t saka nayon,
Magmasid ka’t makikitang kabuhaya’y sumusulong.
Ofelia:
Sumusulong ba ang bayan, magmasid ka sa paligid,
Pag-unlad bang masasabi, ‘pag ang tao’y nakabihis?...
Nang sumulong itong agham, ay dapat mong mapaglirip,
Marami ang naghikahos sa bayan at sa bukid.
Nang dumami ang makina, ang polusyon ay sumapit;
Naagawan ng Gawain ang maraming anak-pawis.
Maingay na pambulahaw sa pagtulog ay ligalig,
Mabuti pa noong una, masagana at tahimik.
Ang bakal saka goma at piyesa mong binabanggit,
Sa atin din magmumula, sa bukas pa na sasapit.
Ofelia:
Kung dumami ang makina’y mapupuno iyang hangin
Ng usok na ibubuga na lason sa buhay natin.
Pati tubig ay maaaring madamay nang hindi pansin,
Nang dahilan sa pabrikang kailangang itayo rin.
Pablo:
Kung ayaw mo ay hindi na magagawa ang pumigil,
Pagkat kahit pigilin mo ay patuloy na darating.
Ang lahat ng nakatitik, nakatakdang gaganapin,
Mangyayari’t magaganap, kahit anon gating gawin.
Ofelia:
Gawin mo ang iyong gusto na hindi mo maaangkin,
Tutol ako sa pag-unlad ng agham sa bayan natin.
Pablo:
Kahit ikaw ay tumutol ay tiyakang mababaliw,
Kung hindi mo matatanggap, ang dapat na tatanggapin.
Pablo:
Halimbawa ay sa puso, iyong karamdaman,
Ay agad ding magagamot sa maraming pagamutan.
Pati buwan ay narrating nang sumulong itong agham,
May tulay na nayayaring patawid sa karagatan
Radyo, TV, mga bapor na tanda ng kaunlaran,
Ang sasakya’y ubod dami, araw-araw ay naglisaw.
Ngayo’y napakadaling maglakbay sa ibang bayan,
Mag-almusal sa Maynila, sa Cebu ang tanghalian.
Ofelia:
Sa Cebu ang tanghalian, kung hindi ka mapahamak,
Dahilan sa eroplano’y dumami ang sawimpalad.
At si Pangulong Magsaysay, ang saksi kong maliwanag,
Sa pagsulong ng agham mo, pati buhay nawakawak.
Pablo:
Nawawakawak ang bansa, pag ang agham ay umurong,
Bayan tayong aping-api at malayo sa pagsulong.
At sa lakas nitong agham, pati mina’y natutunton,
Iyang ginto’t mga langis, sa pagdami ay patuloy.
Ofelia:
Bilang isang paraluman, nitong bansang Pilipinas,
Na ang tao’y mayro’ng kamay na masinop
kung gumanap.
Ang binayong mga palay kung mabayo’y maging bigas,
At mabango at malinis kung kainin ay masarap.
Di katulad ng kiskisan na panig ng kabalagtas,
Na makina kung lumigis, ang sustansiya’y lumilipas.
Ang “babydress” na tahiin na pulido at mahusay,
Sapatos na mamahalin tinahi ng mga kamay.
Mga saksi iyang tao’y may higit na katangian.
Kaysa diyan sa teknikong pinuri mo’t pinanigan,
Kaya ako’y nananalig na dapat ay mahadlangan,
Ang pagdami ng makinang salot sa ‘ting kalusugan.
Pablo:
Matahimik ba ang gayong bawat kilos ay mabagal,
Pagkat kulang sa makinang pantulong sa kaunlaran?
Halimbawa’y nag-araro sa gitna ng kabukiran,
Isang linggo na gagawi’y baka di pa maasahan.
Kung sila ay nag-aani, ginigiik yaong palay;
Magdamag mang sampung tao ay limampung
kaban lamang.
Ngunit kapag triyadora, ang ginamit na tuwiran;
Kayang-kaya sa magdamag, ang kahit na limang daan.
Ofelia:
Limang daang papaurong, alamin mo, Mang Pablito,
Nang dumaming kasangkapan, kung tawagin
ay moderno.
Iyang bomba atomika, ang tangke at eroplano,
Ay isang kisap-mata, pinupuksa’y milyong tao.
Ma-sibilyan man o hindi, pati bahay na konkreto,
Tiyakan ding masisira’t mawawasak na totoo.
Mabuti pa noong una, tanungin ang kahit sino,
Magkubli man sa sagingan, ligtas ka na sa peligro.
Pablo:
Ngayon akong naniwalang kaya ka lang nagpipilit,
Na pigilan ang pag-unlad ang lagi mong ginigiit,
Pagkat di mo nalalaman, orasan kong nasa bisig,
Ang sanhi at naging dahil kaya dito’y nakasapit.
Sa araw na lumulubog, doon ka lang tumititig.
Sa takot mong mahuli ka’y dumating ka ng alas tres…
Ofelia:
Di katulad mong dumating na huli at tumatakbo,
Kung wala ang iyong paa ay wala ka ngayon ditto…
Pablo:
Sabihin mo’y wala sana, ‘di dumating si Pablito,
Kundi dahil sa tulin ng makina ng aking awto…
Ofelia:
Ang awto mong kumikilos, gumagalaw lamang ito,
Nang dahil sa isang tao na ditto ay nagmamaneho…
C. Pagyamanin
Gawain 3: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1) Ano ang pinapaksa ng pagtatalo?
2) Bakit di sang-ayon ang makata ng Baliwag sa pag-unlad ng agham at teknolohiya? Sumasang-ayon ka bas a
kanyang mga pangangatwiran? Bakit?
3) Bakit naman sumasang-ayon ang makata ng Valenzuela sa pagsulong ng agham at teknolohiya? Naniniwala
ka bas a knyang mga tinuran? Bakit?
Pablo:
Sa bigay mong halimbawa’y halimbawa rin ang tugon,
Ng makatang si Pablito na nilikha ng panahon.
Iyang taong sinabi mo’y magagawa kaya ngayon,
Ang tungkuling gagampanan ng makinang
“aircondition?”
Kung nais mong magpalamig, tiyakan mong itutugon,
Kukunin mo ang pamaypay, magpaypay ka sa
maghapon.
“Electronic calculator,” at saka ang “adding machine,”
Magampanan mo rin kaya ang gawain ng “computer?”
Kahit ika’y isang henyo ang tiyak moong mararating,
Matutuyo ang utak mo sa dami ng iisipin.
Kaya’t walang pasubaling kailangang lahat natin,
Ang pag-unlad ng teknikong ipapalit sa tungkulin.
Ofelia:
Maglaba ka sa makina at saka mo mawiwika,
Ang damit mo’y marumi rin at kaydaling nasisira,
Samantalang ang nilabhan na kamay ang nagpapala,
Ang amoy na malinis sa kulahan nagmumula.
Iyang buntal ng Baliwag na nasinop na ginawa,
May mataas na halaga na hindi na bumababa.
Pablo:
Darating ‘yan at tiyakang mangyayari ang totoo,
Sa bias ng “remote control,” ang kotse ko
ay tatakbo…
Lakandiwa:
Matapos n’yong mapakinggan yaong magkabilang
panig,
Ng dalawang nangagtalong gintong lantay ang
panitik,
Ako’t saka kayong lahat, malinaw sasaisip,
Sila’y kapwa may katwiran sa kanilang mga tindig,
Si Ofelia’y may batayan at masama’y isinulit,
Sa pag-unlad ng teknikong sa bayan ay mamamasid.
Ngunit itong si Pablito’y totoo ang isinulit,
Ang darating ay di natin mapipigil sa pagsapit.
4) Mula sa akda, gamit ang T-chart, isulat ang mga halimbawang magpapatunay na di kailangan sa buhay ang
agham at teknolohiya dahil sa masasamang dulot nito at mga halimbawa naman na nagsasabing
napakahalaga ng agham at teknolohiya sa pagsulong ng bansa.

Agham at teknolohiya ang tugon sa pag-unlad ng bansa.

Masamang dulot Mabuting dulot

5) Sa iyong sariling pananaw, sino kina Bb. Ofelia at G. Pablito ang higit na pinaniniwalaan mo? Bakit?

6) Posible ba tayong umunlad at tangkilikin ang mga pagbabagong hatid ng agham at teknolohiya na hindi
naaapektuhan ang ating kalikasan? Paano?

7) Sa anong aspekto ng iyong pagkatao nagdulot ng malaking pagbabago ang mga gintong aral na iyong
natutuhan sa araling ito?

Tandaan:

Ang balagtasan, tulad ng ibang akdang pampanitikan ay nagtataglay ng mahahalagang

elemento. Ang bawat isa sa mga elementong ito’y nararapat malinang nang husto sa kabuuan ng akda
upang higit itong mapahalagahan ng mga mambabasa o manonood. Ang mga elemento ng balagtasan
ay ang mga sumusunod:
 Tauhan
 Pinagkaugalian
 Paksa/Isyung Pagtatalunan
 Mensahe/Mahalagang Kaisipan
 D. Pagninilay

Gawain 4: Suriing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat sa bawat hanay ang S kung ikaw ay sumasang-ayon at
DS kung hindi sumasang-ayon at pagkatapos ay pangatwiranan ang iyong sagot. Ilahad ang iyong paliwanag o
katwiran sa bawat hanay (column).

S / DS PANGUNGUSAP PANGATWIRANAN

1) Iasa na lamang ang anumang gawain o

trabaho sa mga makabagong teknolohiya
upang di mahirapan ang ating katawan

2) Higit na mahusay ang computer kaysa sa

tao.

3) Sa makabagong panahong ating

ginagalawan ngayon, di na kailangan ang
mga sinaunang kagamitan.

4) Maaari tayong maging dalubhasa sa mga

makabagong teknolohiya nang hindi
naaapektuhan ang ating pagpapahalaga
bilang Pilipino.

5) Handa na ang mga Pilipinong sumabay sa

hamon at pagbabagong hatid ng bagong
milenyo.

E. Pagtataya

Gawain 5: Ipaliwanag ang kahulugan ng mga masining na pahayag (eupemistiko) na may salungguhit na ginamit sa
balagtasan. Isulat ang iyong sagot sa loob ng kahon.

1) Sa pag-unlad nitong siyensya, tao rin ang mawawalan,

Ng trabaho ang kapalit, makinaryang matuturan,
Papaano yaong ibang bisig lamang ang puhunan,
Di sila ay matitigila at sikmura ay kakalam.

2) Ngayon ako nagsisisi, bakit ako nakapatol,

Sa makatang si Ofeliang naiiwan ng panahon,
Di ka pala nararapat na lumakad nang pasulong,
Pagkat habang nagtatagal, tumatanda nang paurong.

3) Nang dumami ang makina, ang polusyon ay sumapit;

Naagawan ng Gawain ang maraming anak-pawis.
Maingay na pambulahaw sa pagtulog ay ligalig,
Mabuti pa noong una, masagana at tahimik.
4) Sa Cebu ang tanghalian, kung hindi ka mapahamak,
Dahilan sa eroplano’y dumami ang sawimpalad.
At si Pangulong Magsaysay, ang saksi kong maliwanag,
Sa pagsulong ng agham mo, pati buhay nawakawak.

5) Kahit ika’y isang henyo ang tiyak mong mararating,

Matutuyo ang utak mo sa dami ng iisipin.

Yehey! Natapos mo na ang ikalawang modyul. Marami ka bang natutunan, napag-isipan at

natuklasan? May gusto ka pa bang ibahagi o itanong? Isulat mo na ito sa ibaba.

Sanggunian:

Pinagyamang Pluma 8
Phoenix Publishing House
Pahina 150-204

IPINASA NI:

BERNADETTE B. VELCHEZ
Teacher II

IPINASA KAY:

ABEGAIL SANTOS
Head Teacher IV

SINURI NI:

JENNIFER R. CATAHIMICAN
Tagapamuno, Filipino