აბიტურიენტების აკადემიური მხადაჭერის პროგრამა

ქართული ენა და ლიტერატურა

თემა 2. „ვეფხისტყაოსანში” მოთხრობილია ხატაელ ძმებთან ავთანდილის შეხვედრის ამბავი:

1. ავთანდილ მიდგა, ეუბნა მათ კაცთა გულ-მდუღარეთა,

მათ უთხრეს მათი ამბავი, ტირილით მოუბარეთა:
,,ჩვენ ვართო ძმანი სამნივე, მით ვიდენთ ცრემლთა მწარეთა,
დია გვაქვს ციხე-ქალაქი ხატაეთს არემარეთა.

2. კარგი გვესმა სანადირო, ნადირობას წამოვედით,

გვყვეს ლაშქარნი უთვალავნი, წყლისა პირსა გარდავხედით,
სანადირო მოგვეწონა, თვესა ერთსა არ წავედით,
ვხოცდით მხეცსა უზომოსა მინდორით და მთით და ქედით.

3. ჩვენ სამთა ძმათა ჩვენთანა მესროლნი დავაწბილენით,

მით ერთმანერთსა სამნივე ჩვენ კიდე დავეცილენით;
,,მე უკეთ მოვკალ, მე გჯობო”, სიტყვანი ვავაქილენით,
ვერ გავაჩინეთ მართალი, ვისარჩლეთ, ვითაკილენით.

4. დღეს ავყარენით ლაშქარნი, სავსენი ირმის ტყავითა,

ვთქვით: ,,გავაჩინოთ მართალი, ვინ ვსჯობთ თავისა მკლავითა,
თავსა ვეახლნეთ მარტონი, დავდგეთ მართ ოდენ თავითა,
თვით დანახულსა მოვჰკლვიდეთ, ნუ ვესრვით დამნახავითა”.

5. ჩვენ ვიახლენით სამთავე სამნივე მეაბჯრენია,

ლაშქართა წასლვა ვუბრძანეთ, მით არას მოაზრენია,
მოვინადირეთ მინდორი, ისი ტყენი და ღრენია,
დავხოცეთ მხეცი, მფრინველი არცა ზე გარდაგვფრენია.

6. ანაზდად მოყმე გამოჩნდა კუშტი, პირ-გამქუშავია,

ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა, _ მერანი რამე, შავია, _
თავსა და ტანსა ემოსა გარე-თმა ვეფხის ტყავია,
ჯერთ მისი მსგავსი შვენება კაცთაგან უნახავია.

7. ვუჭვრიტეთ, მისთა ელვათა შუქნი ძლივ გავიცადენით.

ვთქვით, თუ: ,,მზეაო ქვეყანად, ნუ ვეუბნებით ცად ენით!”
მისი მოგვინდა შეპყრობა, ვჰკადრეთ და შევეცადენით,
ასრე სულთქმით და ვაებით მით ვართ, ცრემლისა დადენით.

1
 აბიტურიენტების აკადემიური მხადაჭერის პროგრამა
ქართული ენა და ლიტერატურა

8. მე უხუცესმან უმცროსთა კაცი დავსთხოვე ქენებით,

ჩემმან შედეგმან ტაიჭი მისი მით აქო ხსენებით,
ამან მართ ოდენ მორევნა გვითხრა, ვუალლეთ ჩვენ ნებით,
მივჰმართეთ, იგი აგრევე წყნარად მივა და შვენებით.

9. ბროლმან, ლალსა გარეულმან, ვარდნი თხელნი ანატიფნა,

იგი ტკბილნი გონებანი ჩვენთვის მეტად გაამყიფნა:
არ აგვიხვნა, არცა დაგვსხნა, ყოლა არად ამოგვკრიფნა.
მისნი მკვახედ მოუბარნი მათრახითა შეგვამწიფნა!

10. უმცროსსა ძმასა მივეცით, უფროსნი დავეზიდენით;

ხელი მოჰკიდა, ,,დადეგო!” , ესეცა ჰკადრა კიდ ენით;
მან ხრმალსა ხელი არ მიჰყო, ჩვენ ამად დავერიდენით,
თავსა გარდაჰკრა მათრახი, ვნახეთ სისხლისა კი დენით.

11. მით ერთითა მათრახითა თავი ასრე გადაჰფრიწა,

ვითა მკვდარი უსულო ქმნა, ვითა მიწა დაამიწა,
მისი რასმე მკადრებელი მოამდაბლა, მოაწიწა,
თვალთა წინა წაგვივიდა ლაღი, კუშტი, ამაყი, წა-!

12. აღარ დაბრუნდა, წავიდა წყნარად და აუჩქარებლად,

აგერა მივა, ნახეო, იგი მზეებრ და მთვარებლად”,
შორს უჩვენებდეს ავთანდილს მტირალნი გაუხარებლად,
ოდენ ჩნდა შავი ტაიჭი მისი მის მზისა მარებლად.

გააანალიზეთ მოცემული მონაკვეთი შემდეგი მითითებების მიხედვით:

1. იმსჯელეთ ხატაელი მონადირეების მხატვრული სახეების შესახებ (ყურადღება მიაქციეთ,

რა განაპირობებს კონფლიქტს ხატაელ მონადირეებსა და უცნობ მხედარს შორის);
2. იმსჯელეთ უცნობი მხედრის მხატვრული სახის შესახებ (ყურადღება მიაქციეთ მის
განწყობილებას და ქცევის მოტივაციას);
3. იმსჯელეთ, რა მხატვრული საშუალებებითაა გამოხატული ავტორის სათქმელი.