СОФТВЕР

Програмски дел на компјутерот

Компјутерот може да извршува различни операции, но за да

знае кои да ги извршува и по кој редослед, потребни му се
програми. Програмите управуваат со хардверот и на
компјутерот му даваат инструкции за тоа што и како да
работи. Програмата е составена од наредби напишани по
строго определен редослед. Пишувањето програма се
нарекува програмирање. Програмите што често ги користиме
ги чуваме на хард дискот и за нив велиме дека се
инсталирани во компјутерот.
Сите програми што ги извршува компјутерот го сочинуваат
програмскиот дел или софтверот.
Софтверот е поделен на две основни групи:
♦♦системски програми,
♦♦апликативни програми.

Системските програми се пишувани за системот. Тие се:

оперативен систем, контролни програми и услужни програми.

Апликативните програми се пишувани за корисникот, за

извршување на некоја работа (на пример за пишување, за
цртање…)

Системски програми
Системските програми се оперативниот систем, контролните
програми и услужните програми.

Оперативен систем

Оперативен систем (OS − Operating System) е програма без

која ниту еден компјутер не може да работи. Тој е врската
меѓу компјутерот и корисникот − прима инструкции од
корисникот преку тастатурата и дава пораки преку мониторот.
Оперативниот систем : одлучува која програма ќе се изврши
и кога, колку меморија ќе им се додели на програмите, се
грижи за правилно извршување на командите дадени од
корисникот и слично.
Ниту еден компјутер не може да работи без оперативен
систем.
Најпознати оперативни системи за персоналните компјутери
се Windows и Linux. Linux дистрибуција дизајнирана за
образовни институции која е инсталиран во училиштата во
Република Македонија е Edubuntu.

Контролни програми

Контролните програми управуваат со хардверот. Тие ја

проверуваат исправноста и ја контролираат работата на
хардверот.
Најпозната контролна програма е BIOS (Basic Input Output
System).

Услужни програми

Услужните програми ни помагаат при секојдневната работа

сокомпјутерот. Тоа се, на пример: програмите за
инсталирање и деинсталирање, програмите за заштита од
компјутерските вируси, програмите за местење параметри
(време, датум…) и други.
Услужните програми се познати под името софтверски
алатки.

Апликативни програми

Апликативните програми уште ги нарекуваме апликации и

кориснички програми. Тие се пишувани за извршување на
некоја задача, на пример за пишување писмо, за цртање, за
решавање математички задачи и слично. Некои од нив ги
пишуваат корисниците на компјутерот, но постојат и готови
програмски пакети. На пример, апликации се: Paint − за
цртање, Microsoft Word − за пишување, Windows Media Player
− за слушање музика, Windows Messenger − за допишување и
други. И компјутерските игри се апликации. Многу од
компјутерските игри имаат едукативен карактер.