KANDUNGAN

Prakata xiii
Penghargaan xv
Matlamat dan Objektif Kursus xvii
Kata Kunci xix

BAB 1 PENGENALAN EKONOMI DALAM PENGURUSAN

AWAM

Objektif Bab 1
1.1 Pengenalan 1
1.2 Definisi dan Skop Ekonomi 3
1.3 Faktor-Faktor Pengeluaran 3
1.4 Mikroekonomi dan Makroekonomi 4
1.5 Masalah Asas Ekonomi 5
1.6 Keluk Kemungkinan Pengeluaran 7
1.7 Sistem Ekonomi 11
1.8 Aliran Pusingan Pendapatan 14
1.9 Kesimpulan 16
Soalan Penilaian Kendiri 16
Jawapan Soalan dalam Teks 18

BAB 2 PERMINTAAN DAN PENAWARAN

Objektif Bab 21
2.1 Pengenalan 21
2.2 Permintaan 22
2.2.1 Keluk Permintaan Individu 23
2.2.2 Faktor-Faktor Permintaan 23
2.2.3 Permintaan Pasaran 26
2.3 Penawaran 27
2.3.1 Keluk Penawaran 27
2.3.2 Fungsi Penawaran 27
2.3.3 Faktor-Faktor Penawaran 28
2.4 Keseimbangan Pasaran 30
2.4.1 Perubahan Keseimbangan 31
2.5 Kesimpulan 35
Soalan Penilaian Kendiri 35
Jawapan Soalan dalam Teks 36

v
BAB 3 KEANJALAN PERMINTAAN DAN PENAWARAN

Objektif Bab 39
3.1 Pengenalan 39
3.2 Keanjalan Permintaan Harga 40
3.3 Kecerunan Keluk Permintaan 41
3.4 Keanjalan Penawaran Harga 42
3.4.1 Kecerunan Keluk Penawaran 43
3.5 Penentu Keanjalan Keluk Permintaan dan Keluk Penawaran 44
3.6 Keanjalan-Keanjalan Lain 46
3.6.1 Keanjalan Permintaan Silang 47
3.6.1 Keanjalan Permintaan Pendapatan 48
3.7 Kesimpulan 52
Soalan Penilaian Kendiri 52
Jawapan Soalan dalam Teks 54

BAB 4 TEORI GELAGAT PENGGUNA

Objektif Bab 57
4.1 Pengenalan 57
4.2 Pendekatan Kardinal 58
4.2.1 Jumlah Utiliti 58
4.2.2 Utiliti Sut 58
4.2.3 Utiliti Sut Bertambah Kurang 59
4.2.4 Syarat-Sayarat Mencapai Keseimbangan Pengguna 60
4.3 Pendekatan Utiliti Ordinal 60
4.4 Keluk Puasama 61
4.4.1 Kadar Penggantian Sut (MRS) 62
4.4.2 Ciri-Ciri Keluk Puasama 63
4.5 Garis Belanjawan 65
4.5.1 Pergerakan Garis Belanjawan 67
4.6 Keseimbangan Pengguna 68
4.7 Lebihan Pengguna 70
4.8 Kesimpulan 72
Soalan Penilaian Kendiri 72
Jawapan Soalan dalam Teks 73

BAB 5 TEORI PENGELUARAN

Objektif Bab 77
5.1 Pengenalan 77
5.2 Konsep Kos, Hasil dan Keuntungan 78
5.3 Kos Pengeluaran Jangka Pendek 79

vi
5.4 Bentuk-Bentuk Keluk Kos Pengeluaran 83
5.4.1 Keluk Kos Purata 84
5.4.2 Keluk Kos Sut 84
5.4.3 Hubungan antara Kos Purata dan Kos Sut 85
5.5 Kos Pengeluaran Jangka Panjang 85
5.5.1 Keluk Kos Purata Jangka Pendek dan
Jangka Panjang 86
5.6 Ekonomi Mengikut Bidangan 88
5.6.1 Skala Ekonomi Dalaman 88
5.6.2 Skala Ekonomi Luaran 90
5.7 Disekonomi Mengikut Bidangan 91
5.7.1 Skala Disekonomi Dalaman 92
5.7.2 Skala Disekonomi Luaran 92
5.8 Kesimpulan 92
Soalan Penilaian Kendiri 93
Jawapan Soalan dalam Teks 93

BAB 6 STRUKTUR PASARAN

Objektif Bab 99
6.1 Pengenalan 99
6.2 Pasaran Persaingan Sempurna (PPS) 100
6.2.1 Ciri-Ciri Pasaran Persaingan Sempurna (PPS) 100
6.2.2 Keluk Pasaran Persaingan Sempurna (PPS) 101
6.2.3 Keseimbangan Firma PPS dalam Jangka Pendek 102
6.2.4 Keseimbangan Jangka Panjang dan Untung
Normal 104
63 Pasaran Monopoli 106
6.3.1 Faktor-Faktor yang Mewujudkan Firma Monopoli 106
6.3.2 Penentuan Harga dan Output Firma Monopoli 108
6.3.3 Keseimbangan Firma Monopoli dalam
Jangka Panjang 111
6.3.4 Diskriminasi Harga 112
6.4 Persaingan Monopolistik 113
6.4.1 Ciri-Ciri Pasaran Persaingan Monopolistik 114
6.4.2 Keseimbangan Jangka Pendek Pasaran Persaingan
Monopolistik 114
6.4.3 Keseimbangan Pasaran Persaingan Monopolistik
dalam Jangka Panjang 118
6.5 Pasaran Oligopoli 119
6.5.1 Ciri-Ciri Pasaran Oligopoli 119
6.5.2 Keuntungan Jangka Pendek Pasaran Oligopoli 120
6.6 Kesimpulan 121
Soalan Penilaian Kendiri 121
Jawapan Soalan dalam Teks 122

vii
BAB 7 ASAS MAKROEKONOMI DAN PENENTUAN
KESEIMBANGAN PENDAPATAN NEGARA

Objektif Bab 127

7.1 Pengenalan 127
7.2 Definisi Makroekonomi dan Makroekonomi 128
7.3 Matlamat Makroekonomi 129
7.3.1 Matlamat Pencapaian Tingkat Guna Tenaga
Penuh 129
7.3.2 Kestabilan Tingkat Harga Umum 131
7.3.3 Perdagangan Antarabangsa 131
7.3.4 Pertumbuhan Ekonomi 132
7.4 Konsep-Konsep Asas Makroekonomi 133
7.4.1 Aliran Pusingan Pendapatan 133
7.4.2 Permintaan dan Penawaran Agregat 135
7.4.3 Pendapatan Negara 138
7.5 Kesimpulan 139
Soalan Penilaian Kendiri 140
Jawapan Soalan dalam Teks 140

BAB 8 PENENTUAN PENDAPATAN NEGARA

Objektif Bab 143

8.1 Pengenalan 143
8.2 Pengukuran Pendapatan Negara 144
8.3 Kepentingan Pengukuran Pendapatan Negara 145
8.4 Identiti Penting Perakaunan Pendapatan Negara 146
8.5 Kaedah Pengiraan Pendapatan Negara 147
8.5.1 Kaedah Pendapatan 147
8.5.2 Kaedah Keluaran (Nilai Ditambah) 148
8.5.3 Kaedah Perbelanjaan 149
8.6 Imbangan Pembayaran 152
8.7 Asas Perakaunan Imbangan Pembayaran 153
8.7.1 Akaun Semasa (Current Account) 154
8.7.2 Akaun Modal (Capital Account) 156
8.7.3 Akaun Penyelesaian Rasmi 157
8.8 Langkah-langkah Mengurangkan Masalah Defisit
dalam Imbangan Pembayaran 157
8.9 Kesimpulan 157
Soalan Penialaian Kendiri 158
Jawapan Soalan dalam Teks 159

viii
BAB 9 PENGANGGURAN DAN INFLASI

Objektif Bab 161

9.1 Pengenalan 161
9.2 Pengangguran 161
9.2.1 Kadar Pengangguran 162
9.2.2 Jenis-Jenis Pengangguran 164
9.2.3 Kesan Pengangguran 165
9.2.4 Kadar Pengangguran di Malaysia 166
9.3 Inflasi 168
9.3.1 Definisi Inflasi 168
9.3.2 Indeks Harga 169
9.3.3 Sebab Berlaku Inflasi 170
9.3.4 Jenis-Jenis Inflasi 171
9.3.5 Inflasi di Malaysia 172
9.3.6 Kadar Inflasi di Malaysia Tahun 1992
hingga 2002 173
9.3.7 Implikasi Inflasi ke atas Ekonomi Negara 174
9.3.8 Hubungan antara Kadar Inflasi dan Kadar
Pengangguran 176
9.4 Kesimpulan 177
Soalan Penilaian Kendiri 178
Jawapan Soalan dalam Teks 179

BAB 10 PERTUMBUHAN EKONOMI DAN KEBAJIKAN

MANUSIA

Objektif Bab 181

10.1 Pengenalan 181
10.2 Pertumbuhan Ekonomi: Konsep dan Ukuran 181
10.2.1 Agihan Pendapatan (Income Distribution) 182
10.2.2 Ukuran Ketidaksamaan 183
10.2.3 Ukuran Kemiskinan 183
10.2.4 Keperluan Asas Manusia dan Social Indicators 184
10.2.5 Persamaan (Equality) dan Kesaksamaan (Equity) 184
10.3 Kemiskinan dan Ketidaksamaan 185
10.3.1 Kemiskinan 185
10.3.2 Kesaksamaan dan Ketidaksamaan (Inequality) 189
10.4 Teori Ketidaksamaan dan Kemiskinan 194
10.4.1 Model Dua Sektor Ricardo (Ricardo’s Two Sector
Model) 194
10.4.2 Pandangan Marx 195
10.4.3 Teori Neo-Klasik 195
10.4.4 Model Lebihan Buruh (The Labor-Surplus Model) 196

ix
10.5 Kesimpulan 197
Soalan Penilaian Kendiri 197
Jawapan Soalan dalam Teks 198

BAB 11 SEKTOR-SEKTOR UTAMA DALAM EKONOMI,

PERDAGANGAN DAN STRATEGI
PEMBANGUNAN

Objektif Bab 201

11.1 Pengenalan 201
11.2 Sektor Pertanian 202
11.3 Sektor Perlombongan 206
11.4 Sektor Perindustrian 206
11.5 Sektor Perkhidmatan 207
11.6 Perusahaan Awam 210
11.6.1 Tujuan Penubuhan Perusahaan Awam 211
11.6.2 Bentuk-Bentuk Perusahaan Awam 213
11.7 Import dan Eksport Malaysia 214
11.7.1 Penggantian Import 215
11.8 Penggalakkan Eksport 217
11.8.1 Strategi Penggalakkan Eksport Melalui
Pembangunan Perindustrian 219
119 Kesimpulan 221
Soalan Penilaian Kendiri 221
Jawapan Soalan dalam Teks 222

BAB 12 EKONOMI MALAYSIA

Objektif Bab 225

12.1 Pengenalan 225
12.2 Konsep Pertumbuhan Ekonomi 226
12.2.1 Pertumbuhan Ekonomi 226
12.2.2 Pembangunan Ekonomi 227
12.2.3 Taraf Kebajikan 228
12.2.4 Pendapatan Per Kapita 228
12.3 Sejarah Perkembangan Ekonomi Malaysia 229
12.3.1 Aktiviti Ekonomi pada Zaman Penjajahan British 229
12.3.2 Aktiviti Ekonomi Negara selepas Kemerdekaan 231
12.4 Prestasi Ekonomi Negara 234
12.4.1 Kadar Pertumbuhan Ekonomi Negara 235
12.4.2 Struktur Ekonomi Negara 236
12.4.3 Guna Tenaga 238
12.4.4 Imbangan Pembayaran 239

x
12.5 Dasar-Dasar Ekonomi Utama 241
12.5.1 Dasar Ekonomi Baru (DEB) 241
12.5.2 Dasar Pembangunan Nasional (DPN) 247
12.6 Kesimpulan 255
Soalan Penilaian Kendiri 255
Jawapan Soalan dalam Teks 255

BIBLIOGRAFI 257

LAMPIRAN: Jawapan Soalan Penilaian Kendiri 261

xi
xii
 PRAKATA

Modul Ekonomi dalam Pengurusan Awam ini disediakan khusus untuk

pelajar program BPM(Hons) melalui kaedah Pendidikan Jarak Jauh (PJJ),
Universiti Utara Malaysia (UUM). Modul ini dihasilkan berdasarkan
rangka kursus dan silibus yang digunakan oleh pelajar program
BPM(Hons) sepenuh masa. Ianya bertujuan untuk memastikan
kandungan kursus bagi kedua-dua bentuk program adalah sama.

Kursus ini memerlukan pemahaman awal berkenaan beberapa konsep

asas ekonomi, asas pentadbiran awam dan pembiayaan awam.
Pendedahan pelajar terhadap lain-lain kursus teras dalam program
pengurusan awam akan turut membantu melengkapkan lagi pengetahuan
tentang kursus ini.

Kami berharap agar modul ini dapat membantu pelajar dalam memahami
dan mengikuti kursus ini dengan lebih jayanya. Walaupun modul ini
bertindak sebagai panduan utama, pelajar juga dinasihatkan supaya
membuat rujukan melalui sumber-sumber lain seperti buku-buku teks,
artikel, jurnal dan majalah. Pelajar juga digalakkan memperolehi
maklumat tambahan daripada laman web yang bersesuaian.

Sebagai edisi awal percetakan, sudah pasti dalam proses penyediaan

modul ini terdapat beberapa kelemahan. Oleh itu, kami mengalu-alukan
sebarang komen dan cadangan bagi membaiki isi kandungan dan
persembahan modul ini.

Akhir kata, kami mengucapkan selamat maju jaya kepada semua pelajar
PJJ UUM yang mengikuti kursus ini. Sesungguhnya kejayaan anda dalam
kursus ini bergantung kepada daya usaha dan komitmen yang berterusan
daripada anda sendiri.

‘SELAMAT MAJU JAYA’

Badariah Din
Rozita Arshad

xiii
xiv
 PENGHARGAAN
Alhamdulillah ucapan syukur dipanjatkan ke hadrat Allah S.W.T, kerana
dengan limpah kurnia-Nya, modul Ekonomi dalam Pengurusan Awam,
yang dipertanggungjawabkan kepada kami dapat disiapkan dalam tempoh
yang telah ditetapkan. Kami amat berharap agar modul ini dapat
memberi manfaat kepada anda sepanjang mengikuti kursus ini.

Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terima kasih dirakamkan kepada

semua pihak yang terlibat khususnya kepada Fakulti Pengurusan Awam
dan Undang-Undang, Unit Pendidikan Jarak Jauh (UPJJ) dan Pusat
Pendidikan Profesional dan Lanjutan (PACE) yang telah memberi
peluang, kepercayaan dan kerjasama kepada kami dalam menghasilkan
modul ini.

Sebagai edisi awal, kami mengakui bahawa terdapat beberapa kelemahan

dan kekurangan dalam kandungan modul ini. Oleh itu, kami mengalu-
alukan sebarang komen dan cadangan bagi membaiki isi kandungan
modul ini. Di samping itu juga, modul ini akan terus dibaiki dari masa ke
masa bagi memastikan pelajar-pelajar akan sentiasa dibekalkan dengan
pengetahuan yang terkini.

Badariah Din
Rozita Arshad

xv
xvi
 MATLAMAT DAN OBJEKTIF KURSUS
Kursus ini bertujuan mendedahkan pelajar-pelajar Sarjana Muda
Pengurusan Awam tentang konsep-konsep asas ekonomi yang akan
diaplikasikan dalam kursus lanjutan program Pengurusan Awam seperti
Dasar dan Analisis Fiskal, Dasar Awam, dan Analisis Dasar Awam.
Kandungan kursus ini dibahagikan kepada empat bahagian, iaitu asas
mikroekonomi, asas makroekonomi, ekonomi pembangunan dan
ekonomi Malaysia. Antara topik yang dibincangkan ialah permintaan,
penawaran dan keseimbangan pasaran, teori gelagat pengguna dan
pengeluar, teori pengeluaran dan firma, struktur pasaran, pendapatan
negara, permintaan dan penawaran agregat, pengangguran dan inflasi,
teori-teori ekonomi pembangunan dan beberapa dasar pembangunan
negara.

OBJEKTIF

Setelah mengikuti kursus ini, pelajar dapat:

1. Menerangkan tentang asas ekonomi sama ada dari perspektif
mikro dan juga makro.
2. Menganalisis tentang aspek permintaan dan penawaran yang
berlaku dalam negara.
3. Mengenal pasti teori-teori yang wujud dalam ekonomi serta
tentang ekonomi pembangunan negara.
4. Menerangkan tentang perkembangan dasar-dasar pembangunan
ekonomi yang memainkan peranan penting dalam meningkatkan
keadaan ekonomi negara.

xvii
xviii
 KATA KUNCI
Terdapat beberapa lambang yang akan anda lihat di dalam modul ini.
Lambang tersebut memberi maksud tertentu seperti yang dinyatakan di
bawah. Lambang ini disediakan bagi membimbing dan melengkapkan
proses pengajaran dan pembelajaran anda.

Soalan Dalam Teks (SDT) adalah soalan latihan yang

merujuk kepada perbincangan dalam teks yang dipelajari.
Contoh jawapan disediakan di akhir setiap bab.

Soalan Penilaian Kendiri (SPK) adalah soalan ulang kaji

yang berkaitan dengan keseluruhan perbincangan bab.
Cadangan jawapan disediakan di akhir modul kursus.

Anda boleh menyemak jawapan latihan anda dengan

cadangan/skema jawapan yang disediakan di akhir bab
atau modul kursus.

Anda dikehendaki berfikir sejenak tentang situasi di

sekeliling anda atau mengimbas kembali pelajaran yang
lepas. Pelbagai soalan berkaitan dengan pelajaran anda
akan dikemukakan.

xix