EPIKONG BISAYA

1. MARAGTAS- 10 MALAYA NA TUMAKAS KAY SULTAN

MAKATUNAW NG BORNEO. BINILI ANG PULO KAY HARING
BARIKUDO
2. HARAYA- TUNTUNIN NG KABUTINHANG ASAL AT SALAYSAY
AT HALIMBAWA NG TUNTUNIN
3. LAGDA- KODA NI KALANTIYAW+- INIPON NA ; TINIPONG
SALAYSAY NG MABUTING PAGSISILBI NG PAMAHALAAN
4. HARI SA BUKID- SALAYSAY KAPANGYARIAN NG HARI NA
NAKAKATIRA SABUNDOK NG KANLAON NG
NEGROSTINUTURING NA BATHALA
 
1.EPIKO NG BIKOL
"IBALON" TUNGKOL SA BAYANING SI BALTOG UNNANG TAONG SA
BIKOL ANAK NI HARING HANDYONG
MGA BUWAYANG LUMILIPAD, BABOY NA SING LAKI NG ELEPANTE
DI MAGABI BABAENG AHAS , MAY ALILANG HIGANTE, BAKAS ANG
MAKIKITA
 
HARING HANDYONG- TINURUAN ANG INDUSTRIYA UPANG
MABUHAY NG MATIWASAY NAG MGA TAOPANANAMPALATAYA
 
KARUNUNGAN NG BAYAN- KAISIPAN NG KATUTUBOG PILIPINO NA
ANAGPAPAHAYG NG TALINHAGA ,NAGPAPALIWANAG NG SAGOT
 
1. BUGTONG- PINAKAMATANDANG URI NG TULA, NA BINUBUO NG
PILING SALITA NA MAY TALINHAGA NA PINASAGUTAN SA KAUSAP
SA PAMAMAGITAN NG PANGHUHULA
ITLOG
BULKAN
HANGIN
MUKHA
KAWAYAN
APOY
1. BULONG- ITO AY TINTAWAG NA ENCANTATIONS, HALIMBAWA
PANGKULAM OR PANGENGKANTO
MAY KAAKIBAT NG PANGGAMOT
ANO MAN ANG GAGWIN NG KAGUBATAN, PARANG INUUNAHAN
1. PALAISIPAN- SINUSUBOK ANG KATALINOHAN GUMIGISNG
SA ISIPAN NG TAO UPANG LUTASIN NG SULIRANIN GAMIT
LAMANG NG ISIP
UPANG MAGBIGAY NG MATALINONG KASAGUTAN
 
MAY SIANG AHRING MABAGSIK NA AYAW PALIGAWAN ANG
KANYANG ANAK KAYA NAGPAGAWA SIYA NG KASTILYONG
KATAAS TAAS AT PINALIGIRAN NG MGA GWARDIYA NA MAY
 
 1. SALAWIKAIN- VERSES NA MNAGIBIGAY ARAL AT
NASISILBING PATNUBAY NG KABUTIHANG ASAL AT WASTONG
UGALI
NAGTATAGLAY NG PANINIWALNG PANLIPUNAN
1. KASABIHAN- MALILIKOT NG KAISIPANG BATA NA MASAYA,
HALIMBAWA NG PANUDYOK
PAYAK NA KAKULANGAN, KILOS NG MGA TAO AY
PAGPUNA SA KILOS NG MGA TAO
1. MGA TUGMANG WALANG DIWA
 
 
AWITING BAYAN SA IBA'T IBANG DIYALEKTO
 NAGLALLARAWANG NG KABIHASNAN NG ATING MGA
NINUNO
 LOKASYON NITO DEPENDE SA KAGALINGAN
 
UYAYE- AWIT NG PAMPATULOG NG BATA
DIONA- AWIT SA PANLILIGAW AT PANGKASAL 9 TANANG DYONA)
AWIT NG NAMAMAMNGKA
KUMINTANG- AWIT NG PAKIKIDIGMA , LUMAON AWIT NG PAG IBIG
TAGUMPAY- INAAWIT SA PAGWAWAGI SA DIGMAAN
KUTAN-KUTANG(INDULANIN) - AWITING PANLANSANGAN
HILIRAW AT PAMATBAT- AWIT NG PANG INUMAN
BALITAW AT KUNDIMAN- AWIT NG PAG-IBIG
SALOMA AT PIKAM - AWIT SA PAKIKIPAGDIGMA
MOMBAY- PAGLILIING
DALIT-PAPURI SA DIYOSO
awit na panrelihiyon o himono ng pagdakila sa Maykapal
 
PANGANGALUWA- AWI SA PATAY
PANUNULIGSA- BABAENG NAGSASAGWAN
TUWANG- PANGRELIHIYON
PANANPATAN- HARANA NG BINATA
 
DULA- BAYAN SA BAYAN,
MADLAS NA PAKSA:
PAGIBIG PAKIKIPAGDIGMA ALAMAT ANITO O DIYOS, KATUTUBONG
PILIPINO, PAGBUBUNYI, PAGTATAGUMPAY
NATAGPUAN NG MGA KASTILA ANG UNANG DULA SA PILIPINAS
 
 
WAYANG ORAM- PUPPET SHOW
EMBAYOKA AT SAYATA- SYANG NG MUSLIM, PAGTATALO NA DULA
 

1521 dumating ang mga Kastila;

1. nagkaroon ng mga sanduguan sa pagitan ng mga katutubo at
kastila
2. pagbibinyag kay Datu Humabon at mga kabig
3. pagkakaroon ng unang misamula nang matgtayo si Legaspi ng
unang bayan—pagtingin sa kasaysayan ng panitikan sa Panahon ng
Kastila

Filipinas
 pangalan ng kapuluan bilang pagpaparangal kay Haring Felipe II
ng Espanya

Gobernador-Heneral
 ang mga barangay ay kanilang pinalitan at namuno sa pilipinas
ang na siyang kinatawan ng hari ng Espanya
1. palaganapin ang Katolisismo
2. palawakin ang kapangyarihan sa mga sakop na bansa
3. paghanap ng mga "spices" o pampalasa, yamang likas at hilaw na
materyales para matustusan ang mga isinusuong na mga ekspedisyon

layunin ng mga Kastilang nanakop sa Pilipinas:

1. romanisasyon ng Alibata o Baybayin
2. pagsulat ng gramatika ng iba't ibang wika sa Pilipinas—Tagalog,
Ilokano, Cebuano, Ilonggo at iba pa
3. pagpasigla ng panulat sa ilalim ng pamamahala ng simbahan
4. pagtitipon ng mga panitikan mula sa saling-bibig na naabutan na
nakasulat pa sa mga dahoon, bumbong o balat-kahoy
5. pagdadala ng mga alamat ng Europa
6. paggamit ng wikang Kastila
7. pagpasok ng kalinangang Kastila at Europeo

Ambag ng mga Kastila sa panitikang Pilipino

1. mga tuluyan
2. tulang liriko
3. awit
4. korido
5. mga dulang pang-aliw (duplo, laragatan, komedya, cenakulo,
saswela, karilyo, salubong, pananapatan, panunulayan,
pangangaluluwa, santakrusan, etc.

Sari-saring kaanyuan at pamamaraan NG PANITIKAN SA PANAHON

NG MGA kASTILA:
1. Arte Arte y Reglas dela Lengua Tagala (1610)
2. Compendio del Arte dela Lengua Tagala (1703)
3. Arte dela Lengua Tagala y Manual Tagalog (1745)
4. Ensayo de Gramatika Hispano Tagala
5. Lecciones de Gramatica Hispano (Tagalog)

Aklat sa Gramatika
ni Padre Francisco Blancas de San Jose; nilimbag NI Tomas Pinpin
AUTHOR NG Arte Arte y Reglas dela Lengua Tagala (1610)
Tomas Pinpin- kauna-unahang manlilimbag na Pilipino
Padre Gaspar de San Agustin
author ng Compendio del Arte dela Lengua Tagala (1703)

Padre Sebastian de Totanes

Arte dela Lengua Tagala y Manual Tagalog (1745) may akda

Padre Toribio Minguella

Ensayo de Gramatika Hispano Tagala may-akda:

Padre Jose Hevia Campomanes

may-akda ngLecciones de Gramatica Hispano (Tagalog)

1. Diksyunaryo
2. Arte y diccionario de Tagala (1581)
3. Vocabulario Tagala
4. Arte y Regio dela Lengua Tagala (1610)
5. Vocabulario de la Lengua Tagala (1613)
6. Vocabulario
7. Vocabulario
8. Diccionario Tagalog
9. Diccionario Hispano Tagalo (1889)
10. Vocabulario de la Lengua Iloca (1630)
11. Vocabulario de la Lengua Pampanga
12. Vocabulario de la Bicol (1754)
13. Diccionario Moro o Magindanaw Español (1892)
2.
Ang mga Diksyunaryo

Diksyunaryo
buhat sa Mexico ngunit hindi naipalimbag; sinalungat daw ng mga
Pransiskano ang tungkol sa pagkakaslat sapagkat inangkin nila ang
karangalang sila ang nang nagsulat;

Padre Agustin Albuquerque

author ng Diksyunaryo
Arte y diccionario de Tagala (1581);
ang nasulat ay nanatili lamang manuskrito

Padre Juan de Plasencia

Pransiskano; unang binigyan ng karangalang unang nakasulat ng
diksyunaryong Arte y diccionario de Tagala (1581);
1580: petsang iniagay na mali daw dahil :
1587: dumating ang mga Dominiko

Vocabulario Tagala
Padre Miguel Ruize
may-akda ng Vocabulario Tagala
Arte y Regio dela Lengua Tagala (1610)
unang akdang napalimbag tungkol sa tagalog
Padre Francisco Blancas de San Jose
may-akda ng Arte y Regio dela Lengua Tagala (1610)

Vocabulario de la Lengua Tagala (1613)

unang diksyunaryong nalimbag
Padre Pedro de San Buenaventura
may-akda ng Vocabulario de la Lengua Tagala (1613)

Padre Domingo de los Santos (1703)

may-akda ng Vocabulario

Padre Pedro de San Lucas and Padre Juan de Placencia (1754)

mga may-akda ng Vocabulario
Espanyol (1854)

Rosalio Serrano
may-akda ng Diccionario Tagalog

Diccionario Hispano Tagalo (1889)

kauna-unahang diksyunaryong gumamit ng makabagong abakada

Pedro Serrano Laktaw

may-akda ng Diccionario Hispano Tagalo (1889)

Francisco Lopez
may-akda ng Vocabulario de la Lengua Iloca (1630)

Diego Bergano
may-akda ng Vocabulario de la Lengua Pampanga

Marcos Lisbon
Vocabulario de la Bicol (1754)

Jacinto Juanmarti
Diccionario Moro o Magindanaw Español (1892)

1593
nalimbag ang Doctrina Cristiana
Padre Domingo Nieva
sumulat sa Doctrina Cristiana sa Kastila

Padre Juan de Placencia

sumulat sa Doctrina Cristiana sa Tagalog
o Pater Noster (Ama Namin)
o Aba Ginoong Maria
o Sumasampalataya
o Aba Po Sta. Mariang Hari
o Labing-Apat na Artikulo ng Pananalig
o Ang Sampung Utos ng Diyos
o Ang Utos ng Sta. Iglesia o Simbahan
o Ang Pitong Sakramento
o Ang Mga Kasalanang Mortal
o Ang Labing-Apat na Pagkakawanggawa
o Katesismo

nilalaman ng Doctina Cristiana

Libro del Rosario o Las Excellencias de Nuestra Señora del Rosario
(1602)
ikalawang aklat na nalimbag—sa palimbagan ng UST, sa tulong ng
mestisong Instik na si Juan de Vera
Padre de San Jose
sumulat ng Libro del Rosario o Las Excellencias de Nuestra Señora del
Rosario (1602)
1603
nalimbag ang Libro de Sacramentos noong
El Libro delos Quatro Postrimeras del Hombre
unang nalimbag sa pamamagitan ng tipograpiya
1604 ni Padre Blancas de San Jose
whoat kelan nalimbag ang El Libro delos Quatro Postrimeras del
Hombre
1605
kelan nalimbag ang Memorial dela Vida Christiana
1608
Librong Pinagpapalamnan (Tagalog)
1610
Confesionario en Tagalog
Preparasyon para COmulgar
DALIT
nagsasagutan ang namumuno na nagpapahayag ng papuri sa mahal
na Birheng Maria at saa sasagot mga bata then flowers sa altar
ginaganap tuwing buwan ng Mayo
Padre Mariano Sevilla
taga-Tondo na nanguna sa pagsulat ng mga dalit kay Maria noong
1852 mga mama
Flores de Mayo (1865)
dalit na hinalaw ni Padre Sevilla mula sa awit ng Italyanong si
Muzzarelli; nagging popular; inawit habang nag-aalay ng bulaklak kay
Birheng Maria
NOBENA
katipunan ng mga panalangin na kailangang ganapin sa loob ng 9
araw, maaaring sunod-sunod na araw tuwing Martes

sa kasalukuyan ay iniaalay kay Birheng Maria bilang pasasalamat sa

lahat ng mga biyayang natanggap, pagpapagaling, mga kahilingan at
iba pang mga idinudulog
ginaganap tuwing araw ng Miyerkules
o masaganang ani
o paghingi ng ulan
o pagpapaalis ng sakit sa pamilya o tribo
o pagpapalibing sa mga yumao na
(Nobena) kabilang ang pagdiriwang o ritwal ng mga katutubo bilang
pasasalamat sa kanilang:
PASYON
tungkol sa buhay at pagpapakasakit ng Panginoong Hesukristo
sinulat ng patula subali't inaawit kung basahin sa panahon ng
Kuwaresma—hanggang Biyerne Santo
1. P. Gaspar Aquino de Belen (1704)
2. Don Luis Guian (1750)
3. P. Mariano Pilapil (1814)
4. P. Aniceto dela Merced (1856)
mga nagsulat ng pasyon
P. Mariano Pilapil (1814)
pinakapopular yung kanyang pasyonering na may 5 taludtod ang
bawat saknong at bawat talutod ay waluhin pantig
BUHAY BUHAY NG MGA SANTO'T SANTA
sinulat dahil sa layunin nilang mapalaganap ang relihiyon;
binigyang diin ang pagpapakasakit upang matamo ang walang
hanggang kaluwalhatian kaya, marapat na magpakasakit ang tao
upang huwag mabulid sa impyerno ang kanilang kaluluwa
1. Vita de Rita (1747)
2. Buhay at Novena
3. Buhay ng Santo ng Bouan ng Febrero Sta. Margarita de Cortona
(1888)
4. Buhay ni San Francisco
5. Ang Kay Maria, I, Magsacdal Pilit Sasacoban Bohay ni Isidro, ni
Maria, ni Luisa na Pagcacaquitaan nang Pagcacandili nang Ina ng
Aua—ni San Juan (1989)
BUHAY BUHAY NG MGA SANTO'T SANTA mga halimbawa
Padre Francisco Buencuchillo
may-akda ng Vita de Rita
San Juan de Dios
may-akda ng Buhay at nobena
Francisco Valencia
nagsalin ng Buhay at Novena
Joaquin Tuazon
may-akda ng Buhay ng Santo ng Bouan ng Febrero Sta. Margarita de
Cortona (1888)
Luz de Menestral
pinagmulan ng Buhay ng Santo ng Bouan ng Febrero Sta. Margarita
de Cortona (1888)
Padre Francisco Butina
may-akda ng Luz de Menestral
Joaquin Tuason
may-akda ng Buhay ni San Francisco
Flor Sanctum
sa akdang ito hinango ang Buhay ni San Francisco
R. Rivadeneira
may- akda ng Flor Sanctum
San Juan
may akda ng getreadyhayphahahaha:
Ang Kay Maria, I, Magsacdal Pilit Sasacoban Bohay ni Isidro, ni
Maria, ni Luisa na Pagcacaquitaan nang Pagcacandili nang Ina ng
Aua (1989)
Barlaan at Josaphat
Si Tandang Bacio Macunat
Urbana at Feliza
mga nobela
Barlaan at Josaphat
kauna-unahang nobelang Tagalog buhat sa isang salaysay sa Bibliya;
layuning palaganapin ang Katolisismo
Padre Antonio de Borja—nagsalin sa Tagalog mula Griyego;
P. Agustin Meija—nagsalin again
mga taong nagsalin sa Barlaan at Josaphat
Si Tandang Bacio Macunat
kwento sa loob ng isang kwento wow
1885—Padre Miguel Lucio Bustamante
sino may-akda at kelan nalimbag orwhut Si Tandang Bacio Macunat
Gervacio Macunat (nickname: Bacio)
ipinakilala ng may-akda ang mabuti nilang pagtitinginan nito; taga-
Tanay, Rizal; kilala sa pagiging matalino at kung nakapag-aral lamang
ng Kastila at iba pang bagay sa Maynila ay magiging tanyag sa bayan;
hindi kniya ikinatuwa ang sinabi dahil naniwala syang hindi mabuti
pumunya sa Maynila kahit ang layunin ay pag-0aaral ganoinm
Antonio Macunat
ama ni Bacio; nagtagubilin batay sa mga tunay na pangyayari
Urbana at Feliza
pagsusulatan ng magkakapatid
binubuo ng mga tagubilin para sa mabubuting asal at pagwawaksi sa
masasamang kilos at ugalii na dapst ipakita ng tao sa kanyang
pakikipagkapwa
nakapaloob din ang mabuting aral para sa mga anak, magulang at
kapatid
Padre Modesto de Castro
may-akda ng Urbana at Feliza; Ama ng Tuluyang Klasika
MGA AKDANG PANRELIHIYON SA ILOKANO
1. Doctrina Cristiana sa Ilokano—salin ni Padre Francisco Lopez
2. Pasion Mahal—Padre Agustin Meija
3. Sermones Morales—Padre Jacinto Guerrero
4. Escurdos del Cristian—Padre Guillermo Sebastian
5. Novena de Nuestra Señora dela Caridad—Padre Juan Bautista
Arenas
Juan F. Burgos
naghanda ng talasanggunian sa Panitikang Ilokano
lagda; moro-moro o komedya
MGA AKDANG PANRELIHIYON SA BISAYA
o paghalik sa kamay ng matatanda
o pag-aantanda kung umalis ng bahay
o pagdarasal ng rosaryo
o pagaayuno kung Mahal na Araw
pinagbatayan ng mga paring Kastila sa pagtuturo ng Katolisismo sa
mga Pilipino; itinuro sa lagdaang:
Eriberto Gumban
kilalang may-akda sa field ng MORO-MORO O KOMEDYA
o Ang Mutia nga Matin-ao(Ang Makinang na Alahas)
o Ang Yawa nga Bulawan (Ang Demonyong ginto)
o Ang Salamin San Pamatan-on (Ang Salamin ng Kabataan)
MORO-MORO O KOMEDYA feat Eriberto Gumban
Mariano Perfecto
Ama ng Panitikang Bikol; nagsulat ng mga dasal, novena at
talambuhay ng mga santo;
o Talambuhay ni San Dimas
o Mga Naghihirap na Kaluluwa sa Purgatoryo
o Sining ng Buhay
akda ni mama Mariano Perfecto
1610
nagsimula ang interes ng mga Tagalog sa tula
Tomas Pinpin
Ama ng Manlilimbag na Pilipino; unang naglathala ng mga tulang
naisama niya sa kanyang aklat (Librong Pag-aaralan ng mga Tagalog
ng WIkang Castilla)
Ditso
paggamit sa dalawang wika -Tagalog at Kastila; sa mga tula na
pawing panrelihiyon
1. Felipe de Jesus (San Miguel, Bulacan)
2. Fernando Bagongbanta
3. Tomas Pinpin
4. Pedro Suarez Osorio
mga makatang Tagalog:
DUNGAW
lumang tula ng mga Ilokano
inaawit bilang panaghoy para sa isang namatayan
katumbas ng panambitan ng mga Tagalog
inaawit samantalang nakaburol ang patay
binabanggit dine ang kabutihan ng taong pumanaw
Corrido
nangangahuluhgan "kasalukuyang panyayari"; pinagmulan ng
salitang korido
korido
may sukat na walo o labindalawang pantig sa taludtod na may
paksang kababalaghan at sinasabing maalamat
karamiha'y hiram at halaw sa paksang Europeo na dala ng mga
Kastila
1. Jose dela Cruz (Huseng Sisiw, 1746-1829)
2. Ananias Zorilla
3. Francisco Baltazar (Balagtas)
mga nakilalang manunulat ng korido:
1. Ibong Adarna
2. Don Juan Tiñoso
3. Don Juan Tenorio
4. Ang Doce Pares de Francia (Awit ni Rolando)
5. Cay Calabaza
6. Ang Haring Patay
7. Mariang Alimango
8. Bernardo del Carpio -Juan dela Cruz
9. Rodrigo de Villas— Jose dela Cruz
10. Doña Ines—Ananias Zorilla
11. Principe Florinio—Ananias Zorilla
mga koridong nasulat sa panahong ito:
metrical tales
batay ditto ang korido at awit
J.V Panganiban (1954) at Maria S. Ramos (1984)
naglinaw na ang awit ay 8 pantig at korido ay 12
1. Francisco Baltazar
2. Ananias Zorilla
3. Jose dela Cruz (Huseng Sisiw)
4. Eulogio Juan de Tandiama
mga manunulat ng awit
Francisco Balagtas
pinakamatayog na tauktok ng Panitikang Pilipino
ang kabantugan at kadakilaan ng kanyang panitik ay walang
kamatayan wow zanaol
Florante at Laura (1838)
obra maestra ni Balagtas na
o isinalin sa iba't ibang wika (Kastila, Ingles, Pranses, Aleman) at mga
wikain sa Pilipinas (Kapampangan. Sebuano, Ibanag, Panggasinense,
Ilokano)
o pinapurihan ng mga manunulat: Katila (Minguella, Glauco, Retana,
etc.); Aleman (Blumentritt, Ross, Kern at Meyer)
George St. Clair
naghanay kay Balagtas sa level nila Longfellow at Norris (Amerika)
1. Orosman at Zafira
2. Don Nuño at Zalinda
3. Clara Belmari
4. Nudo Gordeano
5. Rodolfo at Rosemondo
6. Auredato at Astrone
7. Abdol at Miserena
8. Makamet at Constanza
9. Almanzor at Rosalina
10. La India Elegante El Negrito Amante
11. Bayaceto at Dorlisca
mga kilalang akda ni Balagtas
1. Panubong
2. Karagatan
3. Duplo
4. Tibag
5. Panunuluyan
6. Karilyo
7. Cenaculo
8. Moro-moro
9. Pangangaluluwa
10. Pananapatan
11. Bulaklakan
12. Sarsuwela
13. Salubong
14. Juego de Prenda
15. Santakrusan
mga akdang pandulaan
Panubong
tula na nagpaparangal sa magdaraos ng kaaraan, kapistahan o
panauhin
habang nag-aawitan, may dalawang pareha na sasayaw sa harap ng
pinutungan, sasabugan muli ng bulaklak ag pinararangalan bilang
tanda ng kagalakan ng lahat; barya ihahagis
ginagawa pa rin sa mga bayan ng Marinduque at iba pang bayan sa
katagalugan
Karagatan
larong patula ng mga dalaga't binata; paksa: paglilihawa o
pagsisintahan mga maharowt
pasalita o padayalogo—nagpapahiwatig ng pagliligawan
karaniwang sa lamayan ng yumao, sa pagbababang-luksa ng mga
naiwan o sa mga tindahan, kung saan may magandang dalaga na
dinarayo ng mga binata nagaganap ito
Duplo
ginaganap tuwing ikasiyan ng gabi pagkatapos malibing ang yumao
upang mapawi ang lungkot ng mga kaanak na namatay
magpapagalingan sa pagtula ang mga makata; isang matanda
hiranging bilang hari
Tibag
dula na hinahanap ni Reyna Elena at prinsipe Constantino ang krus
na pinagpakuan kay Krsito
tuwing buwan ng Mayo ginaganap sa Bulacan, nueva Ecija, Bataan at
Rizal
nagtatayo ng mga bundok-bundokan sa paligid ng simbahan saka
lalabas ng prusisyon kasama si Reyna Elena, Constantino at ga kawal
titibagin ang mga bundok at sa huling bundok matatagpuan ang krus
na hinahanap, tas dadalhin ang krus sa simbahan
Panunuluyan
prusisyon na ginaganap tuwing bisperas ng Pasko
isinasadula ang paghahnap ng bahay ng matutuluyan ng Mahal na
Birhen sa kanyang panganganak
paawit kaya ang gumaganap na Maria at San Jose ay obviously
maganda voice
daraan sa iba't ibang lansangan na ang mga bahay ay may palamuti;
mananapatan sa mga bahay ang Mahal na Birhen at San Jose
sa huli matatagpuan ang sabsaban at doon ipapanganak si Hesus
Karilyo
tau-tauhang karton na ginagamit ng pisi ang gamit sa palabas na ito
na pinagagalaw ng mga taong nasa itaas ng tanghalan
nasa likod ng telon ang mga taong nagsasalita
madilim kapaligiran habang ipinapalabas
dayalogo ay buhat sa mga dulang panrelihiyon, awit at korido
like puppet show
Cenaculo
inilarawan ditto ang buong buhay hanggang sa muling pagkabuhay
ng Panginoong Hesukristo
pasyon—ginagami na manuskrito at ginaganap sa tanghalan
berso ay karaniwang tig-8 pantig
mga damit Europeo ang suot duh!!
a) hablada—usapan ay patula; one gabi
b) cantada—inaawit duh!!
uri ng cenaculo and define
Moro-moro
paksa: paglalaban ng Muslim at Kristiyano na nagwawakas sa
pagwawagi ng Kristiyan
may hari, reyna, prinsipe, prinsesa
prinsipe, prinsesa- muslim; naghihikayat sa mga Kristiyano at
pagbibinyag sa pananampalatayang ito anue daw
tigib sa paglalaban at pag-iibigan ang dula
Pangangaluluwa
ang mga batang babae at lalaki ay nagpupunta sa bahay-bahay bilang
mga kaluluwang nagbuhat sa purgatory at humingi ng indulhensiya
para sa kaligtasan ng mga kaluluwa
kapag binigyan, magnanakaw sila ng manok sa silong, lulutuin at
isasahog sa lugaw upang ialay sa mga kaluluwa; tas bibigkas at await
ng berso
Pananapatan
ginagawa tuwing mahal na Araw sa mga pabasa; pagkarinig sa
mapanglaw na awitin mula sa loob ng bahay o kapilya na sasagutin
ng mga mang-aawit na gumagala hanggang ang lahat ay kasali na sa
song and together <3
then uupo pabilog sa sala at pipili ng tagahatol mula sa grupo na
siyang await at agbibigay salawikain tungkol sa pasyon na sasagutin
ng mang-aawit
ang di makasagot ay paluluhurin bilang parusa at bibigkas ng ialng
dasal tungkol kay Jesus
Bulaklakan
mimetikong laro na ginagawa kapag pasiyam o bilasyon
nagging palasak sa katagalugan
lalaki—binibigyan ng pangalang prutas; babae—bulaklak
nagsisimula sa paghahayag ng hari na may pau-paro siya na lilipad at
dumapo sa isang prutas o bulaklak; ang mapagbibintangang prutas o
blaklak ay sasagot at ibibintang sa iba mga luko
mabilisan ang pagsagot; parurusahan ang di makasagot—magbibigay
ng pangako tas mag-iwan ng bagay nap ag-aari ng hari
magpapatuloy hanggang sad umami nang pangako at matubos ng
hari
Sarsuwela
dulang musical na unang umunlad sa Espanya noong ika-17 siglo
binubuo ng salaysay na sinamahan ng sayaw at tugtugin na may
paksang mitolohikal at kabayahinan
palasyo ng la zarzuela
dito hinango ang zarzuela; malapit sa Madrid, Espanya
Alejandro Cubero (1880) with Elisea Raguer
nagdala ng zarzuela sa Pilipinaaas
teatro Fernandez
unang grupo ng Pilipinong Zarzuelista; maraming role si Elizea ang
bida at director si Cubero yiE goalz
Compania Lirico-Dramatica
pumalit sa teatro Fernandez;
La Calandria (Dis. 15, 1881)
—itinanghal sa Teatro Filipino
o Elisea Raguer
o Yeyeng Fernandez
o Jose Carvajal
o Patrocinio Tagaroma
o Nemesio Ratea
mga nanguna sa Cuadros Filipinas (1882)
Salubong
dula ng mga parokong Katoliko at Aglipay
pagsasadula ng pagsasalubungan nina Birheng Maria at nabuhay na
si Kristo sa umaga ng Linggo ng Pagkabuhay na sinasaliwan ng awit
at sayaw
pinakakasukdulan: pagtanggal ng itim na belo ni Birheng Maria ng
isang batang nakasuot anghel
anghel—magbubuhay sa galilea at habang bumababa ay umaawit ng
'REGINA COELI, LAETARE' (Reyna ng Kalangitan, Magbunyi)
Juego de Prenda
kapag pasiyam ginagawa
ang mga manlalaro ay nagkakabit bkabit nang pabilog at nasa gitna,
magsisindi ng kandila o posporo at ipapasa sa kanan; magpapauutloy
ang pasahan at ang aabutan ng pagpatay ng kandila ay bibigkas ng
ilang bersong nagsasaad ng pangako sa hari
muling sisindihan ang andila at paiikutin hanggang mamatay ang
sindi
uulitin hanggang lima na ang nakapagbigay ng pangako at saka
ibubunyag ng hari ang lihim na pangako
ang mga pangako ay tutubusin sa pamamagitan ng pag-awit o
pagbigkas ng isang tula
Santakrusan
dulang panlansangan na may temang panrelihiyon
isinasadula ang paghahatid ng krus sa simbahan
kalahok ay mga sagata at konsorteng nadadamitan ng magagarang
kasuotan at kumakatawan sa iba't ibang tauhan sa Bibliya
o Reyna Sentinsyada
o Maria Magdalena
o Reyna Esther
o Infanta Judith
o Reyna delos Flores
o babaing may hawak na bandila
o Reyna Elena
o konsorteng Constantino
iba't ibang tauhan sa Bibliya kasama sa santakrusan