PANITIKAN

- Ay bunga ng mapanlikha, malilikot na isipan na kung susuriin

ay sumasalin sa pagkatao bilang tunay na Pilipino.

- Ayon kay JOSE ARROGANTE, talaan ng buhay ang panitikan sapagkat dito
isinisiwalat ng tao sa malikhaing paraan ang kulay ng kanyang buhay.

- ayon kay SALAZAR, ang panitikan ay isang lakas na nagpapakilos ng alinmang

uri ng lipunan.

- ayon naman kay WEBSTER, ang tunay na panitikan ay kalipunan ng mga akdang
nasusulat na makikilala sa pamamagitan ng malikhaing pagpapahayag aestetikong
anyo, pandaigdigang kaisapan at kawalang maliw.

MGA URI NG PANITIKAN (Pantitigan, DALARASATA)

1. Mga akdang Tuluyan o Prosa (Pinagsama samang salita upang makabuo ng
pangungusap)
- Nobela - Mahabang kwentong binubuo ng kabanata
- Maikling kwento - Binubuo ng 300 na salita at kayang basahin ng ilang oras lamang

( Kwento ng katatawanan, kwento ng kakatakutan, kwento ng sikolohiya at Kwento ng

katutubong kulay)
- Dula - Itinatanghal sa entablado
- Alamat - Uri ng kwentong bayan na nagsasalaysay ng pinagmulan ng isang bagay o
lugar
- Pabula - kathang isip na panitikan ang mga hayop o kaya mga bagay na walang
buhay
- Parabula - Kwentong hinahango sa bibliya
- Anekdota - Tumatalakay sa kakaiba o katatwang pangyayaring naganap sa kakaibang
naganap sa buhay ng isang tanyag na tao
- Sanaysay - uri ng sulatin na naglalaman ng opinyon ng may akda
- Talambuhay - Pahapyaw na impormasyon tungkol sa isang tao (pangalan, birthday,
edad etc.)
- Balita -
- Talumpati -

2. Mga akdang Patula

- ang Epiko
(Ilokano: Biag ni Lam-ang
Tagalog: Pumintang
Maranao: Darangan
Ifugao: Hudod at alim
Bikol: Ibalon at aslun
Muslim: Bantugan
Bisayas: Maragtas, Lagda, Haraya Hari sa Bukid)
- Awit - Lalabindalawang pantig
- Korido - Walong pantig tumutukoy sa kwentong nasa berso ukol sa makasaysayang
pangyayari

Tulang Pandamdamin o Liriko

- Awiting bayan- (uyayi)
- Soneto - Tulang liriko
- Elihiya - Awitin sa mga namatay
- Dalit -
- Pastoral -
- Oda -

3. Ang mga tulang padulo o dramatiko

- Komedya
- Zarzuela

4. Ang tulang patnigan

- Duplo
- Karagatan

Mga kalagayang nakapangyayari sa Panitikan

1. Ang klima
2. Ang hanapbuhay o tungkulin ng mga tao
3. Pook at kinatitirhan
4. Lipunan at politika
5. Edukasyon at pananampalataya

Mga layunin sa Pag-aaral ng Panitikan

- Upang matanto natin ang kalinangang Pilipino ang henyo ng ating lahi at ang mga
mainanang yaman ng kaisipan
- Upang alaming tayo'y may marangal na tradisyong katulad ng ibang lahi
- Upang makilala ang ating mga kahusayan sa panitikan at ang mga ito'y maituwid
- Upang makilala ang ating mga kahusayan sa panitikan at ang mga ito'y lalong
mapaningning at mapayaman
- Sapagkat tayo'y mga Pilipino kailangang tayo's magmalasakit at tumangkilik sa
sariling atin

Ang impluwensya ng Panitikan

1. Ito'y nagpapaliwanag sa kahuluhan ng kalinangan at kabihasnan ng lahing
pinangangailangan ng panitikan
2. Dahil sa panitikan ang mga tao sa sandaigdigan ay magkakalapit ang mga damdamin
at kaisipan, nagkakaunawaan at nagkakatulungan

Marami din ang mga akdang pampanitikan nagdala ng malaking impluwensya sa daigdig
1. Ang BANAL NA KASULATAN na siyang naging batayan ng pananampalatayang
kristyanismo
2. Ang KORAN NG ARABIA na siyang bibliya ng mga muslim
3. Ang MAHAB-BHARATAS NG INDIA na siyang kasaysayan ng kanilang pananampalataya
4. Ang ILIAD AT ODYSSEY NI HORMES NG GRASYA na siyang kinatutuhanan ng mga
mitolohiya ng mga alamat
5. Ang DIVINA COMEDIA NI DANTE ng italya na nagpapahayag ng moralidad
pananampalataya at paguugali ng mga italyano
6. Ang AKLAT NG MGA ARAW NI CONFUCIUS NG TSINA na siyang naging batayan ng
kalinangan at pananampalatayang instik
7. Ang AKLAT NG MGA PATAY NA EHIPTO na kinapapalooban ng mitolohiya at teolohiya ng
mga taga EHIPTO
8. aNG CANTERBURY TALES NI CHAUCER NG INGLATERA na naglalarawan ng mga ugaling
ingles at ng kanilang pananampalataya
9. Ang UNCLE TOM'S CABIN NI HARRIET BRECHER STOWE ng estados unidos na nagbukas ng
mga mata ng mga amerikano sa kaapihan ng mga lahing itim at ang simula ng
paglaganap ng demokrasya sa daigdig
10. Ang EL CID NG COMPEADOR NG ESPANYA na nagpapahayag ng kanilang mga alamat at
paguugali at kasaysayan
11. AWIT NI ROLANDO kinapapalooban ng mga DOCES PARES NG PARCIA nagsasalaysay ng
gintong panahon ng kristyanuhan
12. ISANG LIBO ISANG GABI SA ARABIA nagsasaad ng mga ugaling pamamahalaan ng
silanganin

https://www.slideshare.net/jerhed12/panahon-bago-dumating-ang-kastila
https://www.slideshare.net/GinoongGood/panitikan-bago-dumating-ang-mga-kastila