Катодни зраци

• Се негативно наелектризирани честички, т.е. електрони.

• Ако катодата е со процепи, тогаш дел од позитивните јони кои се
движат кон неа ќе поминат зад неа во вид на зраци- канални зраци (тие
се позитивни јони)
• Низа експерименти:
1. Рике, 1901 (при течење на струја не се движат атоми туку честички со
занемарлива маса)
2. Толман и Стујарт, 1917 (електроните се носители на струја)
3. Милиен, 1908-1916 (прв го измерил електронот и секој полнеж е
целоброен множител на елементарни ел.полнежи)
• Со тие експерименти се утврдени својствата на кат. зраци:
✓ негативни честички кои се отклонуваат во електрично и магн.
поле
✓ не се видливи
✓ имаат енергија
✓ предизвикуваат флуросценција на стакло или др. супстанци
✓ се движат праволиниски
• Томсон во 1897 тргнал од тоа дека Q во магн. поле В дејствува
лоренцова сила, Fl=QvB
• R=mV/QB ------флемингово правило на лева рака
• V=E/B---------брзина на честички
• За Q=e => e/m=V/B*R

Кванти (закони за топлинско зрачење)

I. 1920 Планковата квантна хипотеза

• топлинско зрачење - зрачење на електромагнетни бранови
кое настанува за сметка на внатреna енерг. на телото
• Спектарот на енергија на топлинско зрачење зависи од
температурата на телото
II. Wt, Л- спектрална емисиона моќ на телото = енерг. на
зрачење со дадена f(x) која се зрачи од единица плоштина од
неговата површина за единица време при определена Т
III. Wt-вкупна емисиона моќ = севкупност на емисионите
моќности на сите бранови должини
IV. At, Л - спектарна апсорбирана моќ= укажува кој дел од енерг.
со определена бранова должина од енергијата што упаѓа врз
телото се апсорбира од единица плоштина во единица време
при определена Т
 V. Апсолутно црно тело-тело кое на било која Т целата енег. што
ќе падне врз него ја апсорбира (со било која бранова должина)
VI. Винов закон – производот на максималната бранова долж. и
апсол. темп. е константна вредност
VII. Кирхофов закон-количникот од спектарна емисиона моќ и
спектарна апсорбирана моќ на некое тело е конст., т.е. е
еднаква на спектр. ем. моќ на апсолутно црно тело
VIII. Стефан Болуманов закон-вкупната енергија емитирана од
единица плоштина во ед. време на апсол. црно тело е
правопропорционална со четвртиот степен на неговата
апсолутна темп.
IX. Планкова хипотеза за кванти - претпоставил дека зрачењето на
Е има само оддредени големини
Е=nhf n- cel broj h- plankovta konstanta h= 6,626*10-24 Js
====>> Енергијата се зрачи дисконтиунирано односно таа е
квантувана.

Фотоелектричен ефект

• Појава koga при осветлување на некои метали со светлина од

нивната површина се избиваат електрони
• Кога А=> + ; K=> - тогаш има Iz - стрија на засилување, при
зголемување на напонот, струјата останува конст.
• Кога А=> - ; K=> + тогашм има спротивен напон. Значи електроните
ќе се одбиваат од А и струјата ќе почне да опаѓа и се добива закочен
напон
• Uz - закочен напон (напон кога А е поврзана со -, а катодата со + и
струјата станува нула )
• e*Uz=Ek
• Заклучоци од експериментот:
1. Бројот на исфрлени електрони од К зависи од интензитетот на
светлината. Клк е појака светлината тлк таа ќе избива повеќе е.
2. Црвена граница на фотоефект - секоја светлина не може да
направи фотоефект. (Граница на браноца должина која што
предизвикува фото. )
3. Кинетичката Е зависи од фреквенцијата
• hf= A+Ek ==> Ek=h*f-A (Ек зависи линеарно од фрекнв.)
4. Штом ќе се осветли металот мн брзо избиваат електроните.
• 10-9 ѕес.
• Алберт Ајнштајн: Фотонот е светлински квант. Тој може да биде и
честичка и бран затоа што има такви својства.
• h*f=A+Ek
1. hf<A => nema fotoefekt
2. hf=A => ima fotoefekt, vnatresen
3. hf=A+Ek => ima nadvoresen foto
4. hfmin=A => CRVENA GRANICA ( h*C/Langamax=A )

• Излезна работа А
• еV (електрон волт) - работата што ја фрши еден е за да совлада
потенцијална разлика од 1 волт
• 1 еV = 1.6 * 10- 19 Ј