Câu 1.

(5 điểm) Cơ học chất điểm + Các định luật bảo toàn

Dây chiều dài L không dãn nằm trên mặt bàn nằm ngang. Đầu dây bên phải được luồn qua một
lỗ nhỏ trên bàn và buộc vào phía dưới mặt bàn như hình bên. Phần dây bên dưới mặt bàn vắt qua
một ròng rọc nhẹ có treo một vật nhỏ khối lượng M. Kích thước của ròng rọc rất nhỏ so với chiều
dài của sợi dây. Đầu dây bên trái được giữ sao cho lúc
v
đầu ròng rọc ở sát mặt dưới của bàn, sau đó thả nhẹ ra. x
Dây trượt trên bàn vào lỗ. Bỏ qua ma sát và sức cản của
không khí. Bề dày mặt bàn không đáng kể. Dây treo vật
M không dãn và có khối lượng không đáng kể. Tìm tốc
độ v của đầu dây bên trái vào lúc nó di chuyển được một
đoạn đường x trong hai trường hợp:
M
a) Bỏ qua khối lượng dây.
b) Dây đồng chất tiết diện đều có khối lượng m .

Câu 2. (4 điểm) Cơ học vật rắn

Một băng tải nhám, đủ dài, hợp với phương m
ngang góc  , chuyển động với vận tốc không
v0
đổi v0 như hình bên. Lúc t0  0 , một quả cầu C
r
đồng nhất khối lượng m , bán kính r , tâm C y
được đặt nhẹ nhàng lên băng tải tại vị trí mà tâm x
C trùng gốc O của hệ trục Oxy để cho quả cầu O
bắt đầu chuyển động trên băng tải từ trạng thái
đứng yên. Hệ số ma sát trượt giữa quả cầu với
băng tải là  . Gia tốc trọng trường là g . Momen 
quán tính của quả cầu đồng nhất đối với trục đi
2
qua tâm là mr 2 .
5

1. Tìm điều kiện  theo  để tâm C của quả cầu chuyển động đi lên cùng chiều băng tải ngay
sau khi đặt nhẹ quả cầu lên băng tải.

2. Với   2 tan  và cho biết hệ số ma sát nghỉ giữa quả cầu và băng tải lớn hơn hệ số ma sát
trượt giữa chúng.

a) Tìm biểu thức tính vận tốc v của tâm C và vận tốc góc  của quả cầu theo thời gian t trong
chuyển động vừa lăn vừa trượt của quả cầu.
b) Gọi K là điểm tiếp xúc giữa quả cầu và băng tải. Tìm biểu thức tính vận tốc của K đối với
băng tải và từ đó suy ra thời điểm t1 mà kể từ đó quả cầu bắt đầu lăn không trượt.

c) Tâm C đi lên được quãng đường bao nhiêu trên băng tải thì nó đổi chiều chuyển động đi
xuống?

Câu 3. (4 điểm) Cơ học thiên thể

Một con tàu vũ trụ bay quanh Mặt Trăng theo quỹ đạo tròn có bán kính R  3400 km . Biết bán
kính Mặt Trăng Rt  1700 km và gia tốc rơi tự do ở gần bề mặt Mặt Trăng là gt  1,7 m/s2 .

1
 a) Từ con tàu, người ta ném một vật khối lượng m  2 kg theo phương tiếp tuyến với quỹ đạo
với vận tốc bằng V để nó rơi lên mặt đối diện của Mặt Trăng. Tìm V.

b) Sau thời gian bao lâu kể từ lúc ném, vật đó sẽ rơi tới Mặt Trăng?

Câu 4. (4 điểm) Nhiệt học

Một mol khí thực có áp suất p , thể tích V , nhiệt độ tuyệt đối T tuân theo phương trình trạng
thái Vander Waals là
 a 
 p  V 2  ( V  b)  RT
 
trong đó a và b là các hằng số, R là hằng số khí.
Cho biết nội năng U của một mol khí có phương trình trạng thái bất kì được xác định bởi
  p  
dU  CV dT   T    p  dV
  T  
p
trong đó là đạo hàm riêng phần của p theo T , CV là nhiệt dung mol đẳng tích.
T
a) Vận dụng hai phương trình trên và những phép biến đổi toán học cần thiết, chứng minh rằng
nội năng U của mol khí này tính bởi
a
U  CV T  .
V
b) Tìm hiệu Cp  CV theo T, V và các hằng số a, b, R với Cp là nhiệt dung mol đẳng áp.
c) Chứng tỏ rằng phương trình đoạn nhiệt của khối khí này theo hai thông số trạng thái T, V là
R

T( V  b)  const .
CV

d) Tính hiệu suất của động cơ nhiệt làm việc theo chu trình Carnot với tác nhân là khí thực này
và từ đó so sánh với hiệu suất của động cơ nhiệt cũng làm việc theo chu trình Carnot nhưng tác
nhân là khí lí tưởng.
Câu 5. (3 điểm) Phương án thực hành
Một cốc thí nghiệm hình trụ bằng thuỷ tinh, bề dày thành cốc và đáy cốc là không đáng kể so với
kích thước của nó, trên thành cốc có các vạch chia để đo thể tích chất lỏng đựng trong cốc. Cho một
chậu đựng nước sạch với khối lượng riêng của nước là n , một chậu đựng dầu thực vật chưa biết
khối lượng riêng, một dụng cụ nhỏ giọt.
Trình bày phương án thí nghiệm xác định khối lượng riêng d của dầu thực vật và khối lượng m
của cốc. Yêu cầu:
- Nêu cơ sở lí thuyết và lập các biểu thức tính toán cần thiết.
- Nêu các bước tiến hành thí nghiệm, vẽ sơ đồ thí nghiệm, lập bảng số liệu.
- Vẽ đồ thị và nêu cách tính d và m.