TRƯỜNG THPT ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG LỚP 12

CHUYÊN LÊ KHIẾT NĂM HỌC 2017 – 2018

Môn thi:Vật lý
Thời gian làm bài 180 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1 (4 điểm) : Một thanh cứng AB đồng chất, tiết diện đều, dài , khối lượng M, có thể
quay trong mặt phẳng thẳng đứng quanh một trục nằm ngang cố định xuyên
qua đầu A. Ban đầu thanh ở vị trí cân bằng. Một vật nhỏ có khối lượng m đang A
chuyển động theo phương ngang với vận tốc v0 tới va chạm vào đầu B của
thanh và gắn chặt vào đầu B (hình 1). Bỏ qua mọi lực cản và ma sát. Gia tốc
rơi tự do là g.
a. Giả sử ngay sau va chạm, thanh lệch khỏi vị trí cân bằng một góc nhỏ.
Tìm chu kì dao động của hệ. m B
b. Để hệ có thể quay cả vòng quanh đầu A thì vận tốc tối thiểu của vật m v0
ngay trước khi va chạm phải thỏa điều kiện nào ?
Hình 1
Câu 2 (4 điểm) : Một khối cầu bán kính R, điện tích tổng cộng Q > 0 và phân
bố đều theo thể tích. Một điện tích điểm - q < 0 khối lượng m, nằm
P
tại tâm khối cầu. Coi rằng sự có mặt của điện tích điểm - q không
làm ảnh hưởng đến sự phân bố điện tích trong khối. Bỏ qua tác dụng P0
1
của trọng lực và cho rằng các điện tích không va chạm với nhau
trong quá trình chuyển động. P M
a. Phải cung cấp cho cho điện tích - q một động năng ban đầu 2
tối thiểu bằng bao nhiêu để nó có thể ra tới bề mặt khối cầu ?
b. Trong trường hợp trên, tìm thời gian để điện tích điểm - q ra O V V0 V
đến bề mặt khối cầu. Hình 2
Câu 3 (4 điểm) : Khảo sát sự biến đổi của một mol khí đơn nguyên
tử :
a.Trường hợp là khí lý tưởng biến đổi trạng thái từ 1 đến 2 trên đồ thị p-V như hình 2. Tính
nhiệt độ cực đại mà khối khí đạt được.
b. Khi xây dựng lý thuyết động học của chất khí, Clausiut đã đưa thêm vào phương trình
trạng thái của khí lí tưởng một số hạng bổ chính b có ý nghĩa là thể tích riêng của các phân tử
khí: p(V-b) = RT. Quá trình 1-2 được thực hiện với khí thực Clausiut. Tính độ lệch nhiệt độ cực
đại Tmax của khí thực và khí lý tưởng được thực hiện theo hai quá trình trên.
Cho p0 = 1,51.106 Pa; b = 44cm3/mol và b << V0 ; R = 8,31
(J/mol.K).
O
Câu 4 (4 điểm) : Một chùm sáng đơn sắc song song và rộng, chiếu R
từ không khí tới vuông góc với mặt phẳng của một thấu kính phẳng
lồi, mặt lồi của thấu kính có dạng hình bán cầu bán kính R (Hình 3),
Hình 3
vật liệu làm thấu kính đồng chất và có chiết suất n.
a. Xác định cầu sai dọc chính của thấu kính.
b. Làm thế nào để giảm cầu sai của thấu kính ?

1
Câu 5 (4 điểm) : Truyện kể rằng, do nhà vua nghi ngờ người thợ kim hoàn đã trộn lẫn bạc vào
trong chiếc vương miện bằng vàng nên ông đã ra lệnh cho Ác-si-mét phải tìm ra sự thật. Nếu
người thợ kim hoàn trộn bạc vào trong vương miện thì Ác-si-mét phải tìm ra xem trong vương
miện có bao nhiêu phần trăm khối lượng vàng. Đặt mình vào hoàn cảnh của Ác-si-mét, Cho
trước các dụng cụ sau:
+ Một chiếc vương miện;
+ Một khối vàng nguyên chất có cùng khối lượng với chiếc vương miện;
+ Một thanh nhựa cứng và thẳng, khối lượng không đáng kể;
+ Một chậu nước;
+ Một đĩa có móc treo có khối lượng chưa biết;
+ Nhiều quả nặng lớn nhỏ khác nhau đã biết trước khối lượng;
+ Các sợi dây mảnh, nhẹ, giá treo.
+ Khối lượng riêng của vàng và bạc là DV ; DB
Yêu cầu:
a. Trình bày cơ sở lí thuyết để xác định tỉ lệ phần trăm khối lượng vàng trong chiếc
vương miện mà không làm hỏng vương miện.
b. Nêu trình tự tiến hành làm thí nghiệm.

-------Hết-------