WMSU-ISMP-GU-031.

00
Effective Date: 24-JUNE-2020

WIKA AT KULTURA SA MAPAYAPANG LIPUNAN

_________________________________________________________________

Aralin 1

PANIMULA

Bawat organisasyon, kapisanan maging mga pamantasan ay mayroong bisyon,

misyon, tunguhin at layunin (VMGO) na isinasaisip at isinasapuso. Ito ang nagsisilbing
direksyon nais patutunguhan kaya napakahalagahang maging malinaw ang mga ito sa bawat
kasapi upang magkaroon sila ng iisang landas na tatahakin.

Ang Pampamahalaang Pamanatasan ng Kanlurang Mindanao (WMSU) ay mayroon

ding inilahad na VMGO na nararapat lamang na sa simula pa lang ay maunawaan na ng mga
kasapi nito, lalo na ang mga mag-aaral at guro ng Pamantasang ito. Lahat ng mga kolehiyo ay
mayroong iisang bisyon at misyon na batay din sa Bisyon at Misyon (BM) ng ating
pamantasan. Ngunit bawat kolehiyo ay may mayroong magkakaibang mithiin at layunin na
nakaangkla naman sa BM ng WMSU.

Mga Layunin

Pagkatapos ng talakayan, ang mag-aaral ay inaasahang:

1. Naipaliliwanag sa sariling pag-unawa ang VMGO ng pamantasan.

2. Nakapagbibigay ng sariling paraan kung paano maisasagawa ang mga bagay na

nakalahad sa VMGO ng pamantasan.

3. Nasasabi ang kahalagahan ng pagkakaroon ng WMSU ng sariling VMGO.

4. Naisasaulo at naisasapuso ang bisyon, misyon ng WMSU, mithiin at layunin ng

kolehiyo.

1
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

BALANGKAS NG PAKSA

Aralin 1: Bisyon, Misyon, Mithiin at Layunin (VMGO)

1.1 Bisyon ng WMSU

1.2 Misyon ng WMSU

1.3 Mithiin ng Kolehiyong Kinabibilangan

1.4 Layunin ng Departamentong Kinabibilangan

SUBUKIN NATIN!

Panuto: Batay sa ating naging talakayan sa VMGO, gumawa ng poster na nagpapakita ng

estado ng WMSU 10 taon mula ngayon. Maaaring digital o manual ang inyong gagawing
poster.

2
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Rubrik ng gawain:

Kategorya 10 puntos 6 puntos 3 puntos Iskor

Kalinawan Napakalinaw ng Malinaw ang mensahe ng Hindi malinaw ang
ng mensaheng nabuong poster ngunit mensaheng
mensahe ipinaparating ng may kulang na elemento ipinaparating ng
nabuong poster nabuong poster
Lay –out Magkakaugnay Magkakaugnay ang mga Walang kaugnayan
at Disenyo ang mga grapikong ginamit ngunit ang mga grapikong
grapikong ginamit hindi masyadong ginamit at magulo
na nagbibigay ng mahusay ang ang mga disenyo
isang kahulugan pagkakadisenyo

PAG-ISIPAN MO!

Upang mas lalong mapahusay ang VMGO ng ating pamantasan, bumuo ng isa pang
bisyon at misyon ng ating pamantasan at mithiin at layunin ng inyong kolehiyo na sa iyong
palagay ay mahalagang makamit para sa lalong pagpapahusay ng kalidad ng edukasyon
tatamasahin ng mga mag-aaral na WMSU.

Bisyon

Misyon
Paaralang may malinaw na bisyon sa hinaharap, paraalang nais na makatulong, at
paaralang may bisyon na mapaunlad ito lalo na para sa akin ito ang mga bisyon na
Tungkulin ng isangang
dapat magkaroon paaralan ay mabigyan
isang paaralan para ng maayos
maging na kolehiyo
maganda at edukasyon
at ma-ayos na ng
bawat mag-aaral
kinabukasan. at siguraduhin na mahahasa ang kanilang kaalaman na kailangan nila
sa pag aaral.

3
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Mithiin

Mithiin natin lahat ng mag-aaral na makapagtapos sa ating kurso at ma-tanyag pa ang

pangalan ng wmsu. Maging mahusay na naprogram-mer at chef balang araw at ma
hire ng mga magaganda at malalaking kompanya.

Layunin

Maging bihasa sa pag-luluto,teknolehiya at mapag-aralan ito. Kung paano matuto ng

mga coding,editing,iba’t ibang lutuin pang high class.

MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY

Aralin 1 : Bisyon, Misyon, Mithiin at Layunin

WMSU Bisyon

Ang Pampamahalaang Pamantasan ng Kanlurang Mindanao ay magiging sentro ng kahusayan at

pangunahing institusyon sa paglinang ng mga kakayahang pantao at pananaliksik sa bansa at sa mga
rehiyon ng Timog-Silangang Asya nang may pagkilala ng mga bansa sa daigdig .

WMSU Misyon

Linangin ang isipan at moral na aspekto ng tao at makapagpabunga ng mga mag-aaral na

mahusay na sinanay, nilantad sa pag-unlad, at tumatanaw sa hinaharap bilang propesyunal na
may kakayahang teknikal para sa sosyo-ekonomiko, pulitikal at teknolohiya na pag-unlad ng
rehiyon at ng bansa. Pagsisiskapan nitong palawakin ang tagapagpauna ng karunungan at ang
mga tulong nito sa lipunan sa pamamagitan ng pananaliksik sa teknolohiya at mga agham
pampisikal at panlipunan.

4
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

MGA MITHIIN SA KOLEHIYO NG MALALAYANG SINING

a. Maging sentro sa Pagpapahusay sa larangan ng Sining sa Komunikasyon at Humanidades

gayundin sa mga agham panlipunan ng Kanlurang Mindanao, ng bansa at ng global na
kumunidad.
b. Masanay ang mga mag-aaral na maging produktibong mamamayan at may sapat na
kabatiran sa kanilang tungkulin at pakikilahok sa komunidad, global na nakatutugon sa
mga isyung nakaaapekto sa kanila, sa bayan at sa komunidad.
c. Maiangat ang kakayahang ng mga mag-aaral sa bawat programa upang maihanda sila sa
makabagong mundo ng paggawa para sa mas mabuti at kapaki-pakinabang na kalidad ng
buhay.
d. Makapagbibigay ng oportunidad sa mga mag-aaral na malinang ang kakayahang
pangkomunikasyon at pagkamalikhain.
e. Makalilikha ng mga makabagong panlipunang siyentipiko na may kakayahan at hitik sa
mataas na panlipunang responsibilidad ayon sa kani-kanilang larangan ng espesyalisasyon
upang makatugon sa pangangailangan ng iba’t ibang lokal at global na komunidad.
f. Mapalakas ang kultura, moral, pisikal at ang kahalagahang ispiritwal ng mga mag-aaral sa
pamamagitan ng tamang pag-akay sa pagbibigay payo, interaksyon at inter-cultural
dialogue.
g. Mabigyang gabay ang mga mag-aaral na makagawa ng mga awtput sa pananaliksik at
ekstensyon na may kaugnayan sa kanilang larangan o espesyalisasyon.
h. Maibahagi ang kaalaman tungkol sa “gender sensitivity” at “eco-friendly environment” ng
mga mag-aaral upang magkaroon ng pangkalahatang panlipunang kabatiran sa lahat ng
sitwasyon.

5
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

GAWIN NATIN!

A. Panuto ; Ipaliwanag ayon sa sariling pag-unawa ang Bisyon at Misyon ng WMSU.

BISYON :

Ninanais natin na manggaling sa ating lugar o nag graduate ng kanilang kurso dito sa
Mindanao ang mga magagaling, Tanyag na mga tao na nagkaroon ng malaking
kontribusyon dito saating bansa at sa iba pang lugar, at ang mga naging mahusay sa
kanilang trabaho at mga sikat na tao sa larangan ng kanilang estado.

MISYON

Na maturuan ang bawat estudiyante ng magandang pag-uugali, hasain ang bawat

kaisipan ng mga mag-aaral at maging maganda ang kanilang tatahakin na daan
patungo sa kanilang mga pangarap dala dala ang pangalan ng paaralang WMSU.
Mapalawak ang kaispan at maipasa ito sa mga susunod pa na henerasyon ng mga
estudiyanteng mag aaral sa WMSU.

B. Ibigay ang Mithiin ng inyong sariling kolehiyo at ipaliwanag ito.

Makapagbigay ng magandang edukasyon sa mga estudiyante upang mas maging komportable

kame sa aming paaralanan. Mithiin din namin na maipakita ang aming kakayahan sa paaralan
at matuklasan ng paaralan ang aming galing upang mas lalo pa naming ito mahasa at balang
araw dadalhin ang pangalan ng Western Mindanao State University sa loob ng ating bansa o
global.

6
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Aralin 2

Panimula

Naranasan mo na bang makipag-usap sa di-kilala? O sa mga taong kilala sa

lipunan na may mataas na pinag-aralan? Paano naman sa mga taong di bihasa sa
paggamit ng wikang Filipino? Samakatuwid kailangan mong
malaman,maunawaan at matutunan ang wika upang kayo ay magkaintindihan.
Kung ito’y inyong napag-aralan, mapalawak mo na ang iyong kaalaman lalo na sa
kahalagahan ng wika sa pakikipag-komyunikeyt at pakikipag-ugnayan sa isang
tao.

Sa araling ito ay mapalalawak pa ang iyong kaalaman tungkol sa

mahalagang tungkulin ng wika sa bawat tao at ang kanyang paggamit nito upang
maayos nitong maipabatid ang kanyang saloobin sa kanyang kinakausap, lalo na
kapag ang isang indibidwal ay nakikisalamuha sa mga pangkat ng tao na may
mga iba’t ibang kultura. Lalo na’t ang kultura ay maituturing na komplikadong
ideya na nakapaloob sa kilos, galaw at iba pang anyo. At ang wika at kultura ay
maituturing na dalawang salita na nagsisilbing simbolo ng lipunan upang matuloy
ang identidad at pagkakakilanlan ng bawat tao sa lipunan.

7
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Mga Layunin

Pagkatapos ng talakayan, ang mag-aaral ay inaasahang ;

1. Nabibigyang depinisyon ang wika.

2. Napahahalagahan ang wika bilang mahalagang sangkap sa pakikipag-ugnayan at

pakikipagtalastasan ng bawat indibidwal.

3. Naiuugnay ang sariling karanasan tungkol sa mahalagang papel na

ginagampanan ng wika sa pakikipagkomyunikeyt sa ibang tao.

4. Naipaliliwanag ang pinagmulan ng wika ayon sa sariling pag-uunawa.

5. Naipaliliwanag ang iba’t ibang depinisyon ng wika

6. Naiuugnay ang sariling karanasan sa iba’t ibang teorya sa wika.

7. Nakapagbibigay ng sariling opinyon tungkol sa iba’t ibang pananaw sa wika.

________________________________________________

Balangkas ng Paksa

Aralin 2: Ang Wika

2.1 Wika

2.2 Pinagmulan ng Wika

2.3 Depinisyon ng Wika

2.4 Iba’t ibang Teorya sa Wika

2.5 Iba’t ibang Pananaw sa Wika

 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

SUBUKIN NATIN !

A. Panuto : Subukin natin kung natatandaan pa ninyo ang

kahalagahan ng wika sa bawat indibidwal sa pagkakaroon ng
maayos at mabuting ugnayan.
Wika ang ginagamit natin sa
Sa pamamagitan ng wika pakikipagtalastasan sa pamamagitan nito
nagkakaunawaan at nagkakaroon ng
madaling komunikasyon ang bawat tao ay naipapahayag natin ang ating saloobin
kundi pati narin ang mga nasa ibang at kausapin.
bansa.

WIKA

Mahalaga ang wika sa aspeto ng pag-

aaral sa pamamagitan nito ay nagiging Ang wika ay nagiging sentro ito ng
mas malawak pa ang ating kaalaman pagkakaisa ng bawat mamamayan
dahil sa nagkakaunawaan tayong mga kung wala tayong wika ay hindi na
mamamayan sa sarili nating wika. natin maiintindihan ang bawat isa.

Figure 1

9
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

B. Panuto : Magbigay ng iyong konsepto tungkol sa wika.

WIKA

Masistemang balangkas
Konseptong pantao

Pinipili at isinasaayos sa v Nakaugnay sa kultura

Arbitaryo

Ginagamit sa komunikasyon Konseptong natatangi

Ang wika ay mga simbulong salita ng mga kaisipan. Paraan ito ng paghahatid ng
ideya o palagay sa paraan ng salita o pasulat. Ang ating wika ay nanggaling sa
pilipinas dahil tayo ay mga Pilipino. Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan
na ginagamit araw araw. Ito ay simbolo, tunog at mga kaugnayan sa bantas upang
maipahayag ang nais sabihin ng ating saloobin. Ang wika natin na tagalog upang
maintindihan ang buong relihiyon sa ating bansa. May mga iba’t iba tayong uri ng
teorya ng wika at ginagamit natin ito sa araw-araw ang kahalagahan nito ay dito
umiikot ang gawain ng tao sa kaniyang pakikipagkapwa, pakikisalamuha, pag-aaral,
pagtratrabaho, pakikipagkalakaran, paglilibang at iba pang gawain sa buhay.
Nakasaad sa itaas na ang wika ay binubuo ng iba’t ibang uri ng konsepto ng wika ito
ang bawat konsepto ng wika ay may iba ibang kahulugan at paraan sa pag gamit ng
wika pwede itong pantao, nababago, malikhain at iba pang teorya ng wika na
ginagamit natin.
10
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

PAG-ISIPAN MO !

Panuto : Mag-isip ng dalawang senaryo tungkol sa sariling karanasan na may

kinalaman sa mahalagang papel na ginagampanan ng wika sa
pakikipagkomyunikeyt sa ibang tao.

Gawain 1

SENARYO A

Nung kame ay maliit pa sa panahong kame ay nagbabakasiyon ay dinadala ako ng aking lola
papuntang manila panandaliang tumuloy sa aming bahay sa manila at ng doon ang aking mga
pinsan galing Macau ngunit medyo hindi ko sila maunawain dahil sila ay experto sa pag salita ng
Chinese ay minsan hindi ko lubusang maintindihan dahil sa wika natin na Pilipino at mabuti
nalang din ay marunong sila magsalita ng ating lingguwahe.

SENARYO B

May mga kaibigan ako na minsan hindi gaano na nakakaintindi ng tagalog at minsan din ibang
lingguwahe kaya nakakatulong sa akin minsan ang kaalaman sa pagsasalita ng ibang wika at
pagintindi na rin. Nung umuwi ang aming mga pinsan galing Macau at nagbakasiyon dito
minsan din nahihirapan kame sa pakikipag usap sa kanila at dahil sa kaalaman sa ingles na
tinatawag nating pandaigdigang wika ay nakatulong ito saakin kahit papaano nauunawaan ko
sila.

11
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay.
Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUUAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUUAN

12
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Gawain 2

Panuto: Basahin at unawain ang balita tungkol sa paglaho ng mga katutubong wika
sa Pilipinas. Mula rito, sumulat ng isang repleksiyong papel na may pamagat ng
nauugnay sa “Kahalagahan ng pagpreserba ng mga Katutubong wik

Paglaho ng mga Katutubong Wika sa Pilipinas, Layong pigilan

Anjo Bagaoisan, ABS-CBN News
Posted at Jul 30 2019 12:40 AM
Bukod sa wikang pambansang Filipino, kailangan ding panatilihing buhay ang mga
katutubong wika ng Pilipinas.Iyan ang ipinahayag ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF)
nang ilunsad ang pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa ngayong taon na tema ang
"Wikang Katutubo: Tungo sa isang bansang Filipino".

Isinabay sa lingguhang pagtaas ng bandila sa pamahalaang-lungsod ng Maynila

noong Lunes ang pagsisimula ng taunang pagdiriwang, na ginaganap tuwing Agosto.
Ayon kay Virgilio Almario, Pambansang Alagad ng Sining para sa Panitikan at tagapangulo
ng KWF, unang pagkakataon ito sa kasaysayan ng pagdiriwang ng Buwan ng Wika na
bibigyang halaga rin ang mga katutubong wika.

Bukod sa mga wika na marami ang gumagamit gaya ng Cebuano, Iloko, at Bikol,
tahanan din ang Pilipinas ng mga wika gaya ng Ivatan na gamit sa Batanes, Kinaray-a sa
Antique, at Sama sa Tawi-Tawi.

"Nais natin pagpugayan at patunayan na mahalagang bahagi ng ating pagkabansa ang

mahigit 130 katutubong wika ng Pilipinas," ani Almario."Ang wika po kasi ang una at
pangunahing pamanang pangkultura ng sangkatauhan. Ito ang nagbibigay artikulasyon sa
ating nakaraan, sa ating kasaysayan ng mga tagumpay at pagkabigo. Nasa wika ang yaman ng
ating nakaraan na hitik sa katutubong karunungan."
Kaya ayon kay Almario, mahalagang alagaan ang mga wikang katutubo, na kabilang din sa
mga pinagbabatayan ng pambansang wika na Filipino.

"Kung hindi natin ito alagaan, nanganganib ito. At kung ating pababayaan, maaaring
maglaho pa nang tuluyan. Kapag naglaho ang isang wika, tila may isang tahanan o isang
bodega ng ating mga alaala at tradisyon ang nawawala at di na mababawi kailanman."Ayaw
nating mangyari ito."
https://news.abs-cbn.com/spotlight/07/30/19/paglaho-ng-mga-katutubong-wika-sa-pilipinas-
layong-pigilan

13
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Rubrik para sa Repleksiyong Papel

14
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY

ANG WIKA

2.1 Wika

Ang pinakamahalagang interes sa pag-aaral ng wika ay hindi ang wika mismo kundi ang
gamit nito, kung papaano ang wika nagpapakilala sa tao, ang sosyal niyang kaligiran, mga pangarap at
mithiin niya, persepsyon nila sa bawat isa, at ang sitwasyon sa lipunan na kung saan siya nabibilang.
(A.D. Edwards, 1979) .

Ang wika ay maituturing na isang espesyal na sistema ng komunikasyong oral at pasulat. Sa

aspektong ito, ang pagpapahayag ay nailalahad sa paraang berbal at di-berbal. Ito ay natututuhan sa
lipunang kanilang kinabibilangan at ang wikang natutuhan ay batay sa kultura ng lipunang kinalakhan.

2.2 PINAGMULAN NG WIKA

Saan nga ba nagmula ang wika? Paano nga ba nagkaroon ng wika ang mga tao sa sanlibutan?
Ito ang mga tanong na madalas na umuukilkil sa isipan ng bawat isa kung ang pag-uusapan ay
patungkol sa pinagmulan ng wika. Ayon sa iba’t ibang manunulat at teorista, ang may
pinakamatandang lahi ay ang mga Egyptian at maging ang kanilang wika ay kasing tanda na rin nila.

Mula sa aklat nina Fromkin, V.& R. Rodman (1983), ang lahat ng kultura ay may kani-
kanilang kuwento ng pinagmulan ng wika. Ayon naman kay Darsna Tyagi (2006), pinaniniwalaang
ang Son of Heaven na si Tien-Zu ang nagbigay ng wika at kapangyarihan. Sa bansang Hapon, si
Amaterasu ang tinaguriang manlilikha nila ng wika.

2.3 DEPINISYON NG WIKA

Ang wika ay nabigyan ng depinisyon ayon sa mga iba’t ibang awtor ;

Buensuceso- ang wika ay isang arbitraryong Sistema ng mga tunog o ponema na ginagamit ng
tao sa pakikipagtalastasan.

Caroll (1954) – ang wika ay isang Sistema ng mga sagisag na binubuo at tinatanggap ng
lipunan.

Edward Sapir (1949) – ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghahatid ng
mga kaisipan, damdamin at mithiin.

Todd ( 1987 ) - ang wika ay isang set ng mga sagisag na ginagamit sa komunikasyon.

Tumangan, Sr. et al. (1997)- Ang wika ay isang kabuuan ng mga sagisag na panandang
binibigkas na sa pamamagitan nito ay nagkakaunawaan, nagkakaisa at nagkakaugnay-ugnay ang
isang pulutong ng mga tao.

15
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

2.4 IBA’T IBANG TEORYA SA WIKA

Ang pinagmulan ng wika ay may pinaniniwalaang mga teorya kung saan at

paano ito nagsimula ;

Teoryang Bow-wow – ang teoryang ito ay naninindigan na ang wika ay nagsimula

sa pamamagitan ng panggagaya sa mga likas na tunog gaya ng ngiyaw ng pusa at tilaok
ng manok.

Teoryang Pooh-pooh – ang teoryang ito ay naniniwalang, nabuo ang wika sa

instinktibong pagbulalas na nagsasaad ng sakit, galak, galit, tuwa at iba pa.

Teoryang Dingdong - Ito ay kilala rin sa tawag na teoryang natibisko na may

ugnayang misteryo ang mga tunog at katuturan ng isang wika at bagay-bagay sa paligid.

Teoryang Yum-Yum - ang teoryang ito ay nagsasaad na ang tao ay tumutugon sa

pamamagitan ng kumpas sa alinmang bagay na nagangailangan ng aksyon.

Teoryang Yo-he-ho - ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga ingay na
nalilikha ng mga taong magkatuwang sa kanilang pagtatrabaho o puwersng pisikal.

Teoryang Tarara-boom-de-ay-Ang teoryang ito ay naniniwalang, ang mga tunog

na mula sa ritwal ng mga sinaunang tao na naging daan upang magsalita ang tao.

2.5 IBA’T IBANG PANANAW SA WIKA

❖ Ayon kay Virgilio Almario, “Kung ano ang wika mo, iyon ang pagkatao
mo.”

❖ Trudgill (2000) “Ang wika ay isang panlipunang tungkulin ng tao”.

❖panandang
Tumangan Sr. et al. (1977), “Ang wika ay isang kabuuan ng mga sagisag na
binibigkas na sa pamamagitan nito ay nagkakaunawaan, nagkakaisa
at nagkakaugnay-ugnay ang isang pulutong ng mga tao”.

❖pakikipagtalamitam
Malinowski (1998 ), “ Wika ang pangunahing kaisipan ng pagkakaisa at
”.

16
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

GAWAIN 1

PANUTO : Ipaliwanag ang ipinahihiwatig sa ilustrasyon .

Tao

Wika
Wika

Tao

Masasabi natin sa chart na ito na hindi lahat ng mamayan sa isang bansa ay parehas ang
lingguwahe O wika na ginagamit natin, bawat tao ay may kanya-kanyang lahi at wika ng
kanilang ginagamit. Kahit nasa Iisa bansa tayo o komiyunidad hindi natin mababase na
parehas ang ating wika dahil ito sa pagdayo ng mga ibang lahi sa ating bansa pinili nila rito
manatili at mamuhay sa ating bansa. Ngunit meron tayong isang Wika na ginagamit ng buong
bansa upang maunawaan natin ang ibang lahi at ito ay ang panandaigdigang wika o ingles.
Panandaigdigang wika o sa ingles ay Universal Language ito ang lingguwaheng ginagamit ng
lahat upang mabilis maunawan o makapagpahayag ng impormasyon at saloobin kung tayo
ang nasa ibang bansa.

17
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Gawain 2

Panuto : Ibigay ang iyong sariling opinyon tungkol sa tanong.

1. Bakit ang wika ay maituturing na isa sa mga mahalagang sangkap sa pakikipag-

ugnayan at pakikipagtalastasan ng bawat indibidwal ?

Dahil ang wika ang ginagamit natin upang makapagpahayag sa iba nating saloobin
at kaisipan. Ang wika ay nagiging daan din upang tayo ay mag kaisa at magkaintin-
tindihan. Isa ang mahalagang instrument ang wika sa pakikipagtalastasan ito ang mga simbolo,
tunog, at mga kaugnay sa batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan. Ginagamit ang
pamamaraang ito sa pagpapaabot ng kaisipan at damdamin sa pamamagitan ng pagsasalita at
pagsulat.

18
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

Gawain 3

Ipaliwanag sa sariling pag-unawa ang pananaw ng mga awtor tungkol sa wika.

Mga Pananaw tungkol sa wika Paliwanag

Sa aking pananaw kadalasan nahuhusgahan

ang ating pagkatao at ugali ng ibang tao batay sa kung ano ang
ating wika. Kaya minsan hindi maiwasan ang pagdiskriminate
1.Ayon kay Virgilio Almario, “Kung ano sa atin o sa ibang lahi dahil may kaniyang kaniya tayong wika.
ang wika mo, iyon ang pagkatao mo.”

2. Trudgill (2000) “Ang wika ay isang

panlipunang tungkulin ng tao”.

Para sa akin ang wika ay isang tungkulin o misyon natin na

ipalaganap at gamitin ito sa tamang pamamaraan para sa
pagkakaisa at pakikipagusap sa ibang tao. Upang maiwsan
natin na magkaroon ng alitan, makasakit ng ibang tao at maging
mapayapa na situwasyon.

3. Malinowski (1998 ), “ Wika ang Sa pamamagitan ng wika ay nagkakaintindihan, ang bawat

mamamayan sa isang bansa at magkaroon ng pagkakaisa
dipende sa nais ng ating mamamayan kung gagamitin natin ang
ating wika sa tama at magalang na pamamaraan. Ito ang
nagsisilbing daan natin upang maipahiwatig natin ang ating
pangunahing kaisipan ng pagkakaisa at saloobin at kaisipan.
pakikipagtalamitam ”.

4. Tumangan Sr. et al. (1977), “Ang wika

ay isang kabuuan ng mga sagisag na
panandang binibigkas na sa pamamagitan Dahil sa may sarili tayong wika ay mabilis tayo magkakaintindi
at makipagusap sa iba pa nating kapwang Pilipino. At sa bawat
 trahedya na nagkakaroon ang ating bansa at may mahalagang
instremento sa pag babalita ng mga sitwasyon na nagaganap at
humingi ng tulong sa pamamagitan ng ating wika.
nito ay nagkakaunawaan, nagkakaisa at
nagkakaugnay-ugnay ang isang pulutong
ng mga tao”.

19
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .
Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
sa pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat

KABUUAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUUAN

20
 WMSU-ISMP-GU-031.00
Effective Date: 24-JUNE-2020

KABANATANG PAGSUSULIT

Pangalan : Wong, Clarisse Jane B. Petsa : Ika-24 ng Setyembre

Kurso at Taon: _BSHM 1st Year College Marka : _____________

I-PANUTO : Isulat sa patlang ang tamang sagot tugon sa ibinigay na pahayag o

pangungusap.

Caroll (1954) 1. Ang wika ay tumutukoy sa isang set ng mga hulwaran ng gawi
na pinag-aaralan o natututuhan at ginagamit sa iba’t ibang antas ng bawat kasapi ng pangkat
o komunidad.
Komunikasyon 2. Ito ay maituturing na komplikadong ideya na maaaring
nakapaloob sa kilos,galaw, at iba pang anyo.
Todd (1987) 3. Ang wikang ginagamit ng tao ay hindi lamang binibigkas na
tunog kundi, ito ay sinusulat din.
A.D. Edwards, 1979 4. Ayon sa kanya, ang pinakamahalagang interes ng pag-aaral
ng wika ay hindi ang wika mismo kundi, ang gamit nito.
Wika 5. Ang konseptong ito ay simbolikong natututuhan
Virgilio Almario 6. Ayon sa kanya, “ Kung ano ang wika mo, iyon ang pagkatao
mo “.
Teoryang Pooh-pooh 7. Ipinalalagay sa teoryang ito na ang unang mga pananalitang
nalikha ay mga padamdam na nagpapahayag ng biglang sulak at masidhing damdamin
Ritwal ng mga sinaunang tao .8.Ang teoryang Tarara-boom-de-ay ay mga tunog na mula sa
_______na naging daan upang magsalita ang tao.
Teoryang Yo-he-ho 9.Ayon sa teoryang ito,Ang wika ay nagmula sa mga ingay na
nilikha ng mga taong magkatuwang sa kanilang pagtatrabaho o puwersang pisikal.
Edward Sapir (1949) 10. Ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng
paghahatid ng mga kaisipan , damdamin at mithiin.

II – PANUTO : Ipaliwanag ang mahalagang ambag ng wika sa tao. (5 pts.)

Ang Wikang Filipino ay mahalagang silipin sa bahaging ito na pinatutunayan ng wikang Filipino ang
pagkabuhol ng wika at kultura. Higit na naging mahalaga ang pambansang wika hindi lamang sa larangan ng
komunikasyon, maging sa impluwensya din ng ating kultura at lalo na sa proseso ng ating pag-iisip bilang mga
Filipino. Ang pagpasok ng mga katutubong wika sa wikang pambansa ay masasabing pagtanggap din sa mga
katutubong kultura at paraan ng pagpapahayag.

21