Kynn O.

Lebrillo Batsilyer ng Kapnaying Agsikapan-II Pinal na Papel

Pagpapausbong ng Wikang Pambansa tungo sa Pambansang Kaunlaran

May katagalan na rin ang isyu tungkol as ugnayan ng pagpapaunlad ng wikang pambansa
na Filipino at pagpapaunlad ng mga wikang rehiyonal o katutubong wika. Maraming nagsasabi
na ang wikang Filipino ay hindi mapapaunlad sapagkat marami itong hadlang o kaya’y hindi
kaya ng wikang ito. Ngunit ano nga ba ang mga humahadlang sa pag-usbong ng wikang Filipino
o kaya’y, mayroon ba talagang naghahadlang sa pag-unlad ng ating pambansang wika? Paano
napapanatili ang pagpapahalaga sa ating kinagisnang wika at kultura habang patuloy na
nakikilahok sa pag-unlad ng pambansang diskurso kaugnay ng pagsulong ng pambansang wika?

Bago pa man natin simulan ang talakayang ito, intindihin muna natin ang wikang
Filipino. Halata namang ito ang Wikang Pambansa ng Pilipinas na binubuo ng mga iba’t ibang
rehiyunal na wika sa Pilipinas at pangunahing nakabatay sa katutubong wika ng mga Tagalog na
“Pilipino” (Almario, 2014). Sa kahulugang ito lumitaw ang maraming mga isyu kaya’t hindi
sumasang-ayon ang ibang tao sa pagpapaunlad ng wikang Filipino. Ngunit ang mga ito ay mga
ilusyon lamang na nag-udlot sa mga maling paniniwala. Ang mga ilusyon na ito ay nabanggit ni
Constantino (1996), na nabanggit rin ni Rubrico (2012), at isa-isa ring naipaliwanag at naiwasto.
Ang unang ilusyon ay ang paniniwala na hindi mapapaunlad ang wikang Filipino. Inaaksaya
lamang ang panahon at pagod sa pagdedebelop nito dahil kusa naman itong nagdedebelop o
lumalabas. Ngunit nadedebelop ang wikang pambansa. Nagbigay si Constantino (1996) ng mga
halimbawa ng ibang bansa na nagpaunlad ng kanilang pambansang wika at binigyan din ng diin
ang isang bansa na nakadebelop ng wikang pambansa mula sa isang patay na wika. Ang
ikalawang ilusyon ay ang paniniwalang papatayin ng wikang pambansa ang mga katutubong
wika kay papaunlarin ito. Ngunit hindi namamatay ang mga katutubong wika natin dahil sa
pagpaunlad ng wikang pambansa sapagkat pangalawang wika lamang ito ng karamihan. Ayon pa
kay Lumbera (2000) na ang wikang pambansa ang ginagamit sa komunikasyon ng iba’t-ibang
mga rehiyon at ang katutubong wika naman ang ginagamit sa pag-uusap ng mga tao sa loob ng
isang rehiyon. Binanggit din ni Paz (1995), na sinuportahan nina Azanza at dela Paz (2007), na
ang wikang Filipino ay ginagamit bilang linggua franca o wikang pantulong upang
magkaunawaan ang mga tao sa iba-ibang kultura.

Ang mga ito ay iilan lamang sa mga paniniwala sa wika at, ayon nga kay Constantino
(1997), ilusyon lamang ang mga ito. Ibig-sabihin, wala naman talagang problema sa
pagpapaunlad ng ating wikang pambansa kundi ang mga ilusyong ito. Ang pagpapaunlad ng
wikang pambansa ay hindi kaugnay sa pagkalimot sa katutubong wika. Sa katunayan, ang ating
wikang pambansa ay nakabatay sa mga iba-ibang wika sa Pilipinas at ito rin ay bukas sa mga
ambag ng mga katutubong wika maging ng iba pang wika (Maceda, 2005). Nasabi ni Paz (2015)
na ang Filipino ay may unibersal na nukleyus na nagpapahiwatig na ang Filipino at wikang
binubuo nito ay magkakaugnay.

Dagdag pa rito, ang pagpapaunlad ng katutubong wika ay nagdudulot rin ng pag-unlad ng

wikang pambansa natin. Ang wikang Filipino nga ay bukas na tumatanggap sa mga ambag ng
ibang wika kaya’t kapag ang ibang wika ay umuunlad, ang mga ambag din nito sa ating
pambansang wika ay uunlad na magdudulot ng pag-usbong ng wikang Filipino. Nabanggit rin ni
Lumbera (2000) na ang pagsulong sa wikang rehiyonal ay hindi salungat sa pagsulong ng
wikang pambansa tulad nang nabanggit niya na papel ng Kilusang Pambansa Demokratikio sa
pag-unlad ng katayuan ng Wikang Filipino. Sinasabi ni Lumbera (2000) na naging motibasyon
ng kilusan upang paunlarin ang wika at palaganapin sa hanay ng mamamayan ang pagpapalaya
ng sambayanan sa neokolonyal na kapangyarihan. Hindi naging problema sa kilusan ang
pagbangga ng wika ng isang partikular na rehiyon sa wikang pambansa at hindi nag-aagawan ng
espasyo ang mga wika ng iba’t ibang rehiyon at ang wikang pambansa.

Sa kabilang dako naman, Ang pagpapaunlad ng wikang Filipino ay magdudulot ng pag-

usbong ng mga wikang Filipino. Ang katangian ng wikang pambansa bilang lingua franca ay
dulot ng hangaring maabot ang tunay na unipikasyon ng bansa at ang unipikasyong ito ay
nakabatay sa sistemang demokratiko o bunga ng pagpapasya ng karamihan. Kailangan ang
Wikang Pambansa ay madaling matutunan at nakabatay sa realidad na dinamiko ang wika. Dulot
ng pagiging demokratiko sa pagsasalita ng isang wika, naaapektuhan rin ang katutubong wika
dahil hindi naiiwasang maiimpluwensiyahan ng pangalawang wika ang gawaing lingguwistik ng
unang wika. Kaya’t masasabing malayang nag-aambagan ng mga aspekto ang mga wika sa isa’t
isa.
 Dagdag pa rito, napapanatili pa rin ang pagpapahalaga sa ating katutubong wika at
kultura kahit na nakikilahok tayo sa pag-unlad ng pambansang diskurso kaugnay ng pagsulong
ng pambansang wika. Nabangggit na sa mga nagdaang mga aralin ang iba’t ibang kaugnayan ng
wika, lalong-lalo ng ng Wikang Filipino, sa iba’t ibang larangan. Ang Filipino ay may
kaugnayan sa mga kalagayang panlipunan tulad ng kasarian at diskriminasyon (Paz, 1996;
Quindoza, 1996; Campoamor,2016). Ito rin ay may malaking papel sa agham at tekonolohiya
(Pamela, 2005) at pati na rin sa mga katutubong kaalamn ng iba’t ibang etnoluggwistikong grupo
sa Pilipinas (Abrera, 2005; Ambrosio, 2005; Paz, 2008). Ibig-sabihin na hindi nalalayo ang
pagpapahalaga sa ating kultura ang pag-usbong ng ating pambansang wika at sa katunayan ay
nakakatulong din ito pagpapaunlad ng mga ito.

Ngunit paano nga ba natin mapapahalagahan ang ating katutubong wika kasabay ang
pagpapaunlad ng ating Pambansang wika at ang pambansang wika kasabay ang pagpapaunlad ng
katutubong wika. Maraming paraan upang gawin ito ngunit ang paggamit sa dalawa ang isa sa
mga pinakamabisang at pinakamadaling paraan sa pagpapahalaga nito. Nabanggit kanina na
hindi naman talaga ibig-sabihin na matabunan ang katutubong wika kapag papaunlarin ang
wikang pambansa at bisebersa. Nagpapahiwatig ito na pwede nating gamitin ang dalawa at
pahalagahan ang dalawa ng sabay. Nasabi rin kanina na ang pambansang wika na Filipino ay
ginagamit sa pag-uusap sa pagitan ng dalawang rehiyon o wikang pantulong/lingua franca at ang
katutubong wika naman ang ginagamit para sa pakikipagtalastasan ng tao sa isang rehiyon.
Mapapahalagahan natin ang wikang pambansa, pati na rin ang ating unang wika kapag tayo ay
patuloy na gumagamit nito sa pakikipag-usap sa ibang tao, hindi lamang sa ating rehiyon kundi
pati na rin sa iba pang lugar. Sa pakikipag-usap sa ibang etnoligguwistikong grupo sa Pilipinas,
nadedebelop ang ating kasanayan sa Filipino at mas nagpapaunlad pa ito. Napag-usapan sa mga
nagdaang mga aralin ang bilinggwalismo bilang epekto ng pagkakaiba-iba ng wika sa pilipinas
(Paz, 1985) at sa pamamagitan nito, nakakatuto rin ang mga etnoligguwistikong grupo sa
Pilipinas ng wika mula sa ibang etnolingguwistikong grupo.

Gayunpaman, hindi lamang sa pamamagitan ng pagsasalita nito mapapahalagahan ang

ating wika kasabay ang pagpapaunlad nito. Maari ring ipalaganap ang kamalayan ng mga tao sa
usaping pangwika sa Pilipinas. Ibig-sabihin hindi lamang kailangan na pag-usapan ang wika sa
loob ng isang asignatura o kaya’y sa pormal lamang na talakayan ngunit pati na rin sa iba pang
larangan na labas sa wika. Maaring ipalaganap ang adbokasiyang ito sa pamamagitan ng pag-
uusap sa mga magkakaibigan o kaya’y sa mga larangan ng isports, agham at teknolohiya.

Sa huli, kailangan talagang paigtingin aang panawagan sa mga Pilipino na pag-usapan

ang kalagayan ng wikang pambansa sa Pilpinas. Nabanggit kanina na nagkakaroon ng mga
maling paniniwala o ilusyon ang mga tao sapagkat lingid sa kanilang kaalaman ang usaping ito.
Ayon pa kay Lumbera (2000) na isang malaking hamon ang papili na paksain ang Filipino sa
ating pang-akademya at pampamayanang gawain. Nasabi niya na ito ay may kakayahang
makapagdulot ng malaking pagbabago sa buhay ng isang indibidwal at pati na rin sa kalagayan
sa lipunan. Ang pag-usapan ang Filipino sa labas ng wika ang ating layunin at hindi lamang ang
paisa-isang tugon sa mga diskurso na magdudulot ng mga pagsamantalang solusyon lamang.
Bilang isang iskolar ng bayan, ako ay tumatanggap sa hamong ito at patuloy na tutulong sa
pagpapa-usbong at pagpapahalag ng wikang Filpino pati na rin ng aking pangunahing wika.
Mga Sanggunian:

Abrera, M. B. L. (2005). Bangka, Kaluluwa at Katutubong Paniniwala. Philippine Social

Sciences Review, 57(1).Almario, V. (2014). Madalas itanong hinggil sa Wikang
Pambansa (Frequently asked questions on the National Language).

Ambrosio, D. L. (2005). BALATIK: Katutubong Bituin ng mga Pilipino. Philippine Social

Sciences Review, 57(1).Azanza, M. P. V., & dela Paz, C. J. E. (2007). Learning HACCP
in Philippine lingua franca. Food control, 18(12), 1524-1531.

Campoamor, Gonzalo. (2016) Wika, Nasyonalismo at Panlipunang Katarungan 7 Disyembre

2016. Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=sHGzcoWMKto. Naakses 15 Enero
2018

Constantino, E. A. (1996). Mga Linggwistik na Ilusyon sa Pilipinas. Mga Piling Diskurso sa

Wika at Lipunan, 179-186.

Lumbera, B. (2000). Writing the nation. University of the Philippines Press.

Maceda, Teresita Jimenez. (2005). "Introduksiyon." Nasa Consuelo Paz, Ang Wikang Filipino:
Atin Ito. Lungsod Quezon: Sentro ng Wikang Filipino-Diliman, 2005. i-iv. Print.

Constantino, P. C. (Ed.). (2005). Filipino at pagpaplanong pangwika. Sanggunian sa Filipino.

Paz, C. J. (1995). Ang wikang Filipino: atin ito. Sentro ng Wikang Filipino, Sistemang
Unibersidad ng Pilipinas.

Paz, C. J. (2015). Ang Unibersal na Nukleyus at ang Filipino. Daluyan: Journal ng Wikang
Filipino, (1).

Paz, C. J. (1996). “Wika ng Naghaharing-Uri.” Nasa Constantino, Pamela C. at Monico M.

Atienza. Mga Piling Diskurso sa Wika at Lipunan. Lungsod Quezon: UP Press, mp. 69-
78.

Paz, C. J. (1985). “Wika: Nag-iiba at Naiiba.” Wika, Linggwistika, at Bilinggwanismo sa

Pilipinas, edited by Constantino, Gonzales, at Ramos. REX Bookstore, pp. 123-133.
Paz, C. J. (2008). "Ginhawa: well-being as expressed in Philippine Languages." Ginhawa,
Kapalaran, Dalamhati: Essays on Well-being, Opportunity/Destiny, and Anguish, Inedit
ni Consuelo Paz, University of the Philippines Press, pp. 3-12.

Quindoza Santiago, Lilia. “Ang Diskursong Patriarkal sa Wika at Panitikang-Bayan.” Nasa

Constantino, Pamela C. at Monico M. Atienza. Mga Piling Diskurso sa Wika at Lipunan.
Lungsod Quezon: UP Press, 1996, mp

Rubrico, J. G. U. (2012). Indigenization of Filipino: The case of the Davao City variety. Kuala
Lumpur: University of Malaya.