2/18/202

CHƯƠNG 5:
BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP
MỘT CHIỀU (DC-DC)

NỘI DUNG CHƯƠNG 5

5.1. Giới thiệu chung

5.2. Bộ giảm áp

5.3. Bộ tăng áp

5.4. Bộ biến đổi kép điện áp DC

2
 2/18/202

NỘI DUNG CHƯƠNG 5 (tt)

5.5. Các phương pháp điều khiển bộ biến đổi điện áp DC

5.6. Mạch lọc cho bộ biến đổi điện áp một chiều

5.7. Sơ lược bộ biến đổi điện áp một chiều m pha (m>1)

5.8. Một số ví dụ khác liên quan bộ biến đổi điện áp một chiều

GIỚI THIỆU CHUNG

• Đặc trưng

• Chức năng

• Ứng dụng

4
 2/18/202

ĐẶC TRƯNG CỦA BỘ BIẾN ĐỔI

ĐIỆN ÁP MỘT CHIỀU - DC

CHỨC NĂNG CỦA BỘ BIẾN ĐỔI

ĐIỆN ÁP MỘT CHIỀU - DC
Bộ biến đổi điện áp một chiều DC được dùng để thay
đổi trị trung bình của điện áp một chiều ở ngõ ra thõa
điều kiện sau:

• Điện áp ngõ vào là DC, có trị trung bình không đổi

6
 2/18/202

ỨNG DỤNG CỦA BỘ BIẾN ĐỔI

ĐIỆN ÁP MỘT CHIỀU - DC

BỘ GIẢM ÁP
• Sơ đồ mạch của bộ giảm áp (sơ đồ nguyên lý)

• Giải thích tóm tắt nguyên lý hoạt động của mạch ứng
với 02 chế độ:
Chế độ: dòng qua tải liên tục
Chế độ: dòng qua tải gián đoạn

8
 2/18/202

BỘ GIẢM ÁP (t.t)

ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA BỘ GIẢM ÁP

10
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC

11

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC

12
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC

13

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC (tt)

14
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC

15

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC (tt)

16
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC (tt)

17

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI GIÁN ĐOẠN

18
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI GIÁN ĐOẠN

19

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI GIÁN ĐOẠN

20
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI GIÁN ĐOẠN

21

VÍ DỤ 5.1: BỘ GIẢM ÁP _

22
 2/18/202

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.1: BỘ GIẢM ÁP_

23

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.1: BỘ GIẢM ÁP (tt)_

24
 2/18/202

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.1: BỘ GIẢM ÁP (tt)_

25

BỘ TĂNG ÁP

• Sơ đồ mạch của bộ tăng áp (sơ đồ nguyên lý)

• Giải thích tóm tắt nguyên lý hoạt động của mạch ứng
với điều kiện mạch ở chế độ xác lập và dòng qua tải
liên tục.

26
 2/18/202

ĐIỀU KIỆN HOẠT ĐỘNG

CỦA BỘ TĂNG ÁP

27

GIẢI THÍCH MẠCH TĂNG ÁP Ở CHẾ

ĐỘ DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC

28
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH TĂNG ÁP Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC (tt)

29

GIẢI THÍCH MẠCH TĂNG ÁP Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC (tt)

30
 2/18/202

GIẢI THÍCH MẠCH TĂNG ÁP Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC (tt)

31

GIẢI THÍCH MẠCH TĂNG ÁP Ở CHẾ ĐỘ

DÒNG QUA TẢI LIÊN TỤC (tt)

32
 2/18/202

BỘ BIẾN ĐỔI KÉP ĐIỆN ÁP DC

• Phân biệt bộ biến đổi đơn và bộ biến đổi kép

• Bộ biến đổi một chiều dạng tổng quát

• Bộ biến đổi kép dạng đảo dòng

• Bộ biến đổi kép dạng đảo áp

33

PHÂN BIỆT
BỘ BIẾN ĐỔI ĐƠN VÀ BỘ BIẾN ĐỔI KÉP

34
 2/18/202

03 DẠNG MẠCH CỦA BỘ BIẾN ĐỔI KÉP

35

BỘ BIẾN ĐỔI KÉP DẠNG TỔNG QUÁT

36
 2/18/202

BỘ BIẾN ĐỔI KÉP DẠNG TỔNG QUÁT

37

DẠNG ĐIỆN ÁP VÀ DÒNG ĐIỆN TRÊN TẢI

38
 2/18/202

BỘ BIẾN ĐỔI KÉP DẠNG TỔNG QUÁT

39

DẠNG ĐIỆN ÁP VÀ DÒNG ĐIỆN TRÊN TẢI

40
 2/18/202

BỘ BIẾN ĐỔI KÉP DẠNG ĐẢO DÒNG

41

GIẢI THÍCH MẠCH

42
 2/18/202

DẠNG ÁP VÀ DÒNG TRÊN TẢI

43

VÍ DỤ 5.2: BỘ BIẾN ĐỔI KÉP

DẠNG ĐẢO DÒNG_

44
 2/18/202

BỘ BIẾN ĐỔI KÉP DẠNG ĐẢO DÒNG

45

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.2: BỘ BIẾN ĐỔI KÉP

DẠNG ĐẢO DÒNG_

46
 2/18/202

BỘ BIẾN ĐỔI KÉP DẠNG ĐẢO ÁP

47

DẠNG ĐIỆN ÁP TRÊN TẢI

48
 2/18/202

DẠNG ĐIỆN ÁP TRÊN TẢI

49

CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN

BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP DC
• PP điều khiển với tần số đóng ngắt không đổi

• PP điều khiển theo dòng điện tải yêu cầu

50
 2/18/202

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN

VỚI TẦN SỐ ĐÓNG CẮT KHÔNG ĐỔI
Phương pháp điều khiển với tần số đóng ngắt không đổi này cũng
được gọi là pp điều khiển với tần số sóng mang không đổi và
thường được sử dụng trong thực tế.
T1
Đại lượng đặc trưng cho khả năng phân bố chính là tỷ số:  
T
Tín hiệu ngõ ra của bộ so sánh được dùng để kích đóng công tắc S
2 tín hiệu ngõ vào của bộ so sánh: up là sóng mang dạng răng cưa và
uđk là sóng điều khiển một chiều.
51

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU KHIỂN

THEO DÒNG ĐIỆN TẢI YÊU CẦU
• Với tải động cơ một chiều, người ta thường điều khiển moment của
động cơ thông qua việc điều khiển dòng điện tải vì moment tỷ lệ với
dòng điện tải.

• Công tắc S sẽ đóng ngắt sao cho dòng điện tải đo được có giá trị bằng
dòng điện tải yêu cầu.

• Kỹ thuật điều khiển theo dòng điện được giải quyết như trong bộ nghịch
lưu áp (PP điều rộng xung)

52
 2/18/202

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP

CHO BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP MỘT CHIỀU

• Mạch lọc điện áp ngõ vào

• Mạch lọc điện áp ngõ ra

53

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ VÀO

54
 2/18/202

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ VÀO

55

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ VÀO (tt)

56
 2/18/202

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ VÀO (tt)

57

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ VÀO (tt)

58
 2/18/202

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ VÀO (tt)

59

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ RA

60
 2/18/202

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ RA

61

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ RA (tt)

62
 2/18/202

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ RA (tt)

63

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ RA (tt)

64
 2/18/202

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ RA (tt)

65

MẠCH LỌC ĐIỆN ÁP NGÕ RA (tt)

66
 2/18/202

VÍ DỤ
5.3:
BỘ
GIẢM
ÁP CÓ
MẠCH
LỌC_

67

BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP MỘT CHIỀU m PHA

(m>1: nhiều pha)
• Khái niệm

• PP điều khiển: chủ yếu là pp điều khiển với tần số đóng ngắt không đổi.

• Phân loại các bộ biến đổi điện áp một chiều m pha (m> 1, nhiều pha):

+ BBD m>1 pha song song không sử dụng mba trung gian

+ BBD m>1 pha song song có sử dụng mba trung gian

68
 2/18/202

BBD m>1 PHA

KHÔNG SỬ DỤNG MBA TRUNG GIAN
• Chú ý loại này được ứng dụng trong các xe đạp điện, thông thường m=3
pha để điều khiển động cơ điện 3 pha.

• Đặc điểm cần nhớ là dòng tải được phân bố đồng đều trên các bộ biến
đổi đơn mắc song song với nhau

• Tại sao cần có mạch hiệu chỉnh dòng điện (RI) để thực hiện nhiệm vụ
PWM (điều chỉnh độ rộng xung) phù hợp nhất để cân bằng dòng điện
qua cách nhánh hay các bộ biến đổi đơn.

69

BBD m>1 PHA

CÓ SỬ DỤNG MBA TRUNG GIAN
• MBA có tác dụng tạo điều kiện phân bổ dòng điện đồng đều
trên các pha

• MBA trung gian có khả năng giảm bớt thành phần xoay chiều
của điện áp ra trên tải một chiều DC.

70
 2/18/202

MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA BBĐ m=3 PHA

CÓ ĐIỀU CHỈNH ĐỘ RỘNG XUNG (PWM)

71

MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA BBĐ m=3 PHA

CÓ ĐIỀU CHỈNH ĐỘ RỘNG XUNG (PWM)

72
 2/18/202

73

MỘT SỐ VÍ DỤ KHÁC
VỀ BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP ĐC

74
 2/18/202

HÌNH 54 : SƠ ĐỒ THIẾT BỊ BĂM ĐIỆN ÁP

MỘT CHIỀU

75

MỘT SỐ VÍ DỤ KHÁC
VỀ BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP ĐC (tt)

76
 2/18/202

HÌNH 56 : SƠ ĐỒ THIẾT BỊ BĂM ĐIỆN ÁP

MỘT CHIỀU

77

HÌNH 56 : ĐỒ THỊ DẠNG SÓNG

78
 2/18/202

MỘT SỐ VÍ DỤ KHÁC
VỀ BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP ĐC (tt)

79

HÌNH 53 : SƠ ĐỒ MẠCH
CÓ BỘ BĂM ĐIỆN ÁP MỘT CHIỀU

80
 2/18/202

KẾT THÚC CHƯƠNG 5

PHẦN GIẢI THÍCH BỔ SUNG

 2/18/202

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.3: BỘ GIẢM ÁP CÓ

MẠCH LỌC_

83

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.3: BỘ GIẢM ÁP CÓ

MẠCH LỌC (tt)_

84
 2/18/202

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.3: BỘ GIẢM ÁP CÓ

MẠCH LỌC (tt)_

85

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.3: BỘ GIẢM ÁP CÓ

MẠCH LỌC (tt) _

86
 2/18/202

HƯỚNG DẪN VÍ DỤ 5.3: BỘ GIẢM ÁP CÓ

MẠCH LỌC (tt)_

87