PAKSA: Ang mga biolenteng video games ba ang dapat sisihin para

sa mga problema sa pag uugali ng mga bata?

READING MATERIALS:
1.) Masamang Epekto ng Paglalaro ng Video Games Ang video game ay isang
elektronikong laro na kinahuhumalingan ng mga milenyal na kabataan. Ayon sa mga serbey,
karamihan sa mga kabataan ay naglalaro ng video game upang maglibang, at kalimutan ang
kanilang mga problema sa eskwelahan at sa kanilang tahanan. Ginagamit ang mga makabagong
teknolohiya tulad ng kompyuter, “cellphone”, at iba pang “gadgets” upang mgakapaglaro ng
video game. Ang video games ay mahirap tanggihan lalo na kung ito’y nasa paligid lamang dahil
nagbibigay ito ng kasiyahan at bahagyang nakakalimutan ng mga manlalaro ang kanilang mga
problema. Gayunpaman, ang labis na pag gamit at paglalaro ng video games ay maaaring
magdulot ng adiksyon. Ayon kay Edmund Kam, ang sobrang paglalaro ng video games ay
maaaring magdulot ng adiksyon at hindi na ito mapipigilan.
 Ang adiksyon sa paglalaro ng video games ay ang naglalayo sa mga kabataan sa tunay
na mundong kanilang ginagalawan. Mas binigiyan nila ng atensyon ang paglalaro kaysa sa
kanilang pag-aaral at pamilya. Base sa pag-aaral, ang labis na paglalaro ng video games ay
nagdudulot ng pagbaba ng grado ng mga estudyante dahil mas pinipili nilang lumiban ng klase at
maglaro na lamang ng mga video games. Winawaldas din nilang ang kanilang mga pera upang
ipambili ng tinatawag na “Virtual Money” o perang ginagamit sa ilang mga video games. Ayon
sa mga eksperto, ang paglalaro ng mga larong ito ay aksaya sa oras at kinakain nito ang oras ng
mga kabataan upang mapaunlad ang kanilang mga sarili at kanilang pag-aaral.
 Nagdudulot din ang labis na paglalaro ng video games ng paglabo ng paningin at
kakulangan sa tulog ng mga manlalaro. Ayon sa mga pag-aaral, maraming masamang epekto ang
labis na paglalaro ng video games lalo na sa katawan at pamumuhay ng mga nahuhumaling sa
mga larong ito.
 Nakaaapekto rin ang labis na paglalaro ng video games sa pag-aaral ng mga kabataan
dahil tinatamad ang mga estudyenteng mag-aral at mas pinipili nilang lumiban sa klase. Hindi rin
nila binibigyang pansin ang mga takdang aralin dahil mas masaya silang maglaro kaysa mag-
aral. Ang mga larong DOTA, LoL, at Mobile Legends ay iilan lamang sa mga video games na
kinahuhumalingan ng mga milenyal na kabataan.
 Mula sa katagang iniwan ng ating Pambansang Bayani “ang kabataan ang pag-aasa ng
ating bayan” paano na lamang ang mangyayari sa ating bayan kung ang mga kabataan ay mas
nagbibigay ng oras at atensyon sa paglalaro kaysa sa pagpapaunlad ng kanilang sarili at bayan.
 Tunay nga masaya at nakawawala ng problema ang paglalaro ng video games ngunit
lahat ng sobra ay masama. Nararapat lamang na matutong disiplinahin at kontroling ang sarili sa
paglalaro ng video games upang maiwasan ang mga masamang epekto nito sa ating kalusugan at
pag-aaral. Mas pahalagahan natin ang pag-aaral kaysa paglalaro ng video games dahil ang pag-
aaral susi sa magandang kinabukasan hindi lamang ng ating sarili kundi rin ng ating bayan.

2.) Ang video games ay ang mga larong naimbento na nakapaghahatid ng kasiyahan at
nagsisilbing libangan para sa ilang mga kabataan. Karaniwan itong nakikita sa iba’t ibang uri ng
mga gadyet tulad na lamang ng kompyuter, cellphone, laptop at iba pa. Gayunpaman, ang lubos
na pagkahumaling sa mga ito ay nakapagdudulot ng masasamang epekto sa mga milenyal.
Maaari nitong maapektuhan ang kalusugan ng isang bata, ang kaniyang pag-aaral, at pati na rin
ang pag-uugali.

Sa katunayan, ayon sa isang pananaliksik, ang adiksyon ay ang labis na pag-lalaro at

hindi na ito napipigilan. Sapagkat maraming kabataan ang nagsasabi na ang pagkabagot sa
kanilang mga gawain lalo na sa pag-aaral ang kanilang dahilan ng paglalaro. Kaya naman, ang
paglalaro ng mga video games ang kanilang pinagkakalibangan at pinagkakasiyahan.

Nakaaapekto sa kalusugan ng mga kabataan ang madalas na paglalaro ng mga video

games sa pamamagitan ng pagkasira ng mata dahil sa pagtutok sa kanilang mga gadyet buong
araw. Dagdag pa rito, ang katagalan sa pag-upo at hindi madalas na pagkilos ay nakapagdudulot
ng pagsakit ng likod, ulo, at iba pang bahagi ng katawan. Nalilipasan din ng gutom ang isang
bata dahil sa paglalaro ng mga ito sa mahabang oras na maaaring makapagdulot sa kanila ng mga
sakit, gaya na lamang ng ulcer, at iba pa.

Batay pa sa isang pag-aaral tungkol sa epekto ng paglalaro ng kompyuter games, epekto rin ng
paglalaro ng mga ito ang kapabayaan ng mga kabataan sa kanilang pag-aaral sapagkat dito na lamang nila
naitutuon ang kanilang oras at hindi na nagagawa ang ibang mga gawain sa paaralan tulad ng takdang-
aralin. Kung minsan pa ang iba ay hindi na pumapasok sa kanilang eskwelahan at dumidiretso
sa mga kompyuter shop upang maglaro. Sa gayon ay nawawalan sila ng konsentrasyon sa
kanilang edukasyon.

Maaring maapektuhan ng pagka-adik sa mga video games ang pag-uugali ng isang bata
dahil posible nilang hindi maatupag ang ilang gawaing bahay na nagigigng dahilan din ng
kanilang katamaran. Nagiging bayolente rin ang ibang mga kabataan dahil sa mga pag-uugali na
kanilang nakukupkop mula sa mga online games at ito ay kanilang nai-aaplay sa kanilang buhay.
Kabilang din ang kakulangan sa disiplina, kung minsan ay imbis na ipambili ng pagkain ang
kanilang baon o pera, kanila itong ginagastos sa paglalaro ng kompyuter o kaya ay nangungupit
sa pera ng kanilang mga magulang.

Malaking epekto talaga ang naidudulot ng paglalaro ng mga Video Games sa lipunan
lalong-lalo na sa mga kabataan ngayon. Hindi maipagkakaila na karamihan sa mga milenyal ay
nahuhumaling sa mga ito kung kaya ay kanilang napababayaan ang kanilang pag-aaral at dahil
doon ay nababalewala ang mga katagang sinabi ng pambansang bayani ng Pilipinas, Dr. Jose
Rizal, na “ang kabataan ay ang pag-asa ng ating bayan.”

Gayon pa man, base sa mga impormasyong nakalap, mahihinuha na, ang adiksyon sa
paglalaro ng mga Video Games ay maaari pa ring maiwasan kung ang isang bata ay
magkakaroon ng kontrol sa kaniyang sarili at aalamin ang mga limitasyon sa paggamit ng mga
gadyet. Sapagkat ang labis na paglalaro ng mga ito ay makapagdudulot ng mga masasamang
epekto sa kabataan, o sa madaling salita, ang lahat ng sobra ay nakasasama.

  3.) Nakasalalay sa nilalaman at sa dami ng oras na ginugol sa paglalaro, ang mga video game
ay maaaring magkaroon ng positibo pati na rin ang mga negatibong epekto sa iyong anak.
Halimbawa, ipinakita ng isang pag-aaral ni Hastings (2008) na ang mga video game na pang-
edukasyon ay naiugnay sa mahusay na pagganap ng akademiko, habang ang marahas na mga
video game ay nauugnay sa mahirap na pag-uugali
Mga negatibong epekto ng mga video game sa mga bata
Mayroong maraming mga negatibong epekto ng mga video game, na pangunahing nauugnay sa
kanyang pinalawak at hindi naayos na paggamit. Narito ang isang listahan ng mga nasabing
negatibong epekto.

Higit sa pagpapasigla ng sensory system: Kapag ang isang bata ay naglalaro ng mga video game,
ang mga visual visual na may maliliwanag na kulay at mabilis na paggalaw ay nagpapadala ng
sobrang pagpapahiwatig ng mga mensahe sa sistema ng nerbiyos. Lumilikha ito ng isang flight o
labanan ang tugon sa katawan dahil sa adrenaline, isang stress hormone. Gayunpaman, kapag
ang bata ay hindi naglalaro ng mga video game, ang pagpapasigla na ito ay bumababa, kung
kaya ay nagdudulot ng kawalan ng pandama na humahantong sa pagkamayamutin, mahinang
pansin, kahirapan sa pagmamasid ng mga direksyon, at iba pang mga neurological effects (9).

Mapusok na pag-uugali: Ayon sa American Academy of Pediatrics (AAP) at American

Psychological Association (APA), ang marahas na video game ay maaaring dagdagan ang
peligro ng marahas na pag-uugali sa mga bata (10) (11). Inirekomenda ng AAP na protektahan
ng mga magulang ang mga bata na wala pang anim na taong mula sa lahat ng virtual na
karahasan dahil hindi makilala ng bata ang pagitan ng pantasya at katotohanan (12). Bukod, ang
simulate na karahasan ay maaaring maging desensitize ang bata na humahantong sa mga hindi
ginustong epekto.

Asosasyon na may maling halaga: Kadalasang sinasabi na ang mga video game ay nagpapakita
ng isang hindi pagkakaintindi ng tama at mali. Sa mga kaso kung saan nabigo ang bata na
panatilihin ang isang pagsusuri sa moral, maaari siyang matukso na magsanay ng mga
mapanganib na pag-uugali, tulad ng paninigarilyo, labis na pag-inom, walang ingat na
pagmamaneho, atbp. Ang ilang mga mananaliksik ay naniniwala na ang ilang mga video game
ay maaaring bawasan ang mga psychosocial na katangian, tulad ng empatiya at pakikipag-ugnay
sa moralidad (11).
Hindi magandang pag-unlad sa lipunan: Ipinakita ng pananaliksik na ang mabibigat na paggamit
ng mga video game ay maaaring makaapekto sa pagpapaunlad ng lipunan ng isang bata (9).
Karamihan sa mga ito ay nangyayari dahil sa self-ipinataw na paghihiwalay na pagsasanay ng
mga bata upang makagawa ng mas maraming oras upang maglaro. Gayunpaman, ang epektong
ito ay lubos na tiyak sa kaso at maaaring mapagaan ng wastong paggabay ng magulang.

Mga isyu sa pisikal na kalusugan: Ang pinalawig na paggamit ng mga nakaupo na video game ay
maaaring makaapekto sa kalusugan ng bata sa pamamagitan ng pag-apekto sa kanilang mga
pattern sa pagkain at pagtulog (13). Ang ilan sa iba pang mga alalahanin na nauugnay sa laging
pag-play ng video ay:

 nadagdagan ang timbang / labis na timbang

 mga seizure
 musculoskeletal disorders
 pag-compress ng nerve

Ang mga epekto sa itaas ay madalas na mga resulta ng mabibigat na nakaupo na paglalaro at
mahinang ergonomya habang naglalaro. Samakatuwid, ang ilang mga mananaliksik ay tumingin
sa aktibong paglalaro ng video na nagsasangkot ng paggalaw ng katawan bilang isang solusyon
sa mga alalahanin na ito (14).

Mga isyu sa kalusugan ng isip: Ang kakulangan sa pagtulog at ang sobrang pag-iisip ng sensory
system ay maaaring humantong sa pagkamayamutin, pagbabago ng mood, at pananalakay.
Napansin na ang pinalawig na paggamit ng mga video game ay maaaring humantong sa mga
alalahanin sa kalusugan ng isip, tulad ng ADHD. Gayunpaman, higit na naka-target na
pagsasaliksik ang kinakailangan sa mga bata upang mapatunayan ang kaso.

Mga alalahanin sa akademiko: Ang isang pag-aaral ay nabanggit ng isang direktang ugnayan sa

pagitan ng mga video game at hindi magandang kinalabasan ng akademiko, tulad ng pagbagsak
ng mga marka (15). Ang kinalabasan na ito ay pangunahing nauugnay sa mga isyu sa pansin at
impulsiveness na nilikha ng mga video game (16). Maraming eksperto ang nagmumungkahi na
ang paglalaro ng mga video game na labis na nagbabago sa mga pag-andar ng utak, sa gayon ay
sanhi ng pagbagsak sa pagganap ng akademiko.

4.) Nagdudulot ba ng agresibong pag-uugali ang mga video game?

Nagbabahagi ang isang psychologist ng Kalusugan ng Mga Bata sa kanyang payo sa pagtaguyod

ng malusog na mga gawi sa video game

Walang alinlangan na ang mga video game ay popular sa mga bata, tinedyer at matatanda. Ang

pinakabagong mga laro at pinakabagong mga console ay madalas na nangunguna sa mga listahan

ng nais at nangingibabaw sa usapan sa paaralan at sa paligid ng hapag-kainan. Gayunpaman, ang

interes na iyon ay maaaring magdala ng pag-aalala sa mga magulang na nagtataka kung ang mga

video game, partikular ang mga nagtatampok ng karahasan o away, ay maaaring makaapekto sa

pag-uugali ng kanilang anak.

Ang pananaliksik ay halo-halong sa koneksyon sa pagitan ng paglalaro at agresibong pag-uugali,

ngunit ang isang bagong pag-aaral sa internasyonal ay nagpapahiwatig na oo, ang marahas na

mga video game ay maaaring makaapekto sa pag-uugali ng ilang mga bata sa paglipas ng

panahon. Si Nicholas J. Westers, Psy.D., ABPP, clinical psychologist sa Children's Health

Children's at Associate Professor sa UT Southwestern, ay nagpaliwanag na ang isyu ay hindi

isang sukat na akma sa lahat.

"Mahirap magtatag ng isang malinaw na ugnayan sa pagitan ng agresibong pag-uugali at mga

video game, ngunit ang bagong pag-aaral na ito ay nagpapahiwatig na ang ilang mga kabataan na

naglalaro ng marahas na mga video game ay nagpapakita ng mas mataas na pisikal na

pananalakay sa paglipas ng panahon," sabi ni Dr. Westers. "Ginagamit nang responsable, ang

mga video game ay maaaring maging isang masaya at malusog na libangan para sa mga bata at

matatanda. Alam ng mga magulang ang kanilang mga anak na higit na kinakailangan at

kailangang magtulungan upang magtatag ng mga patakaran para sa mga video game."
Ipinaliwanag ni Dr. Westers ang koneksyon sa pagitan ng mga video game at pag-uugali at nag-

aalok ng payo para sa paghimok ng malusog na gawi sa media.

Bakit maaaring maging sanhi ng marahas na pag-uugali ang mga video game?

Ang pinakahuling pananaliksik ay isang malakihang pag-aaral na na-synthesize ang mga resulta

ng lahat ng mga pangmatagalang pag-aaral na subaybayan ang mga bata sa buong mundo.

Natuklasan ng mga mananaliksik na ang ilang mga bata ay maaaring mas malamang na

magpakita ng agresibong pag-uugali. Gayunpaman, pinaalalahanan ni Dr. Westers ang mga

magulang na mahirap gumuhit ng isang direktang sanhi at epekto sa pagitan ng mga video game

at pag-uugali.

Ang isang kadahilanan na maaaring maka-impluwensya sa pag-uugali ay ang ugali ng mga

kabataan na gawing modelo ang kanilang mga sarili sa mga tao o tauhan na kinikilala nila.

Ipinakita ng pananaliksik na kapag ang mga bata at kabataan ay nakakakita ng mga indibidwal

na nakakonekta sa kanila sa media - kabilang ang TV, pelikula o online - mas malamang na

gamitin nila ang mga opinyon at kilos ng mga nakakaimpluwensya. Ang ilan ay naniniwala na

maaaring mangyari ito sa mga video game.

Paano ko mahihikayat ang malusog na pag-uugali sa paglalaro?

"Ang pinakamalakas na tagapagtanggol laban sa anumang may problemang pag-uugali o mga

isyu sa kalusugan ng isip ay isang malusog na ugnayan sa mga magulang," sinabi ni Dr. Westers.

"Ang mga bata ay mas komportable sa pagsasalita sa mga magulang kapag mayroon silang isang

malakas na koneksyon at ang mga magulang ay mas malamang na makilala at makiramay sa

mga anak."
Inirekomenda ni Dr. Westers ang dalawang simpleng paraan upang maitaguyod ang isang

malusog na pag-uugali sa paglalaro ng video:

Nagtaguyod ng mga patakaran tungkol sa paggamit ng video game

"Ang mga video game ay isang pribilehiyo, hindi isang karapatan," sabi ni Dr. Westers. "Ang

mga magulang ay kailangang magtatag ng malinaw at pare-parehong mga patakaran sa paglalaro

ng mga laro."

Dapat kasama sa mga patakarang iyon ang:

Kapag ang mga bata ay maaaring maglaro ng mga video game

Gaano katagal maaari silang maglaro

Mga responsibilidad na dapat makumpleto bago maglaro ng mga video game, kasama ang

takdang-aralin o gawain sa bahay

Wastong pag-uugali at sportsmanship habang naglalaro, kabilang ang kung paano tumugon sa

panalo at pagkatalo

Ang pagtatakda ng mga patakaran sa paglalaro ng video game ay maaaring makaramdam ng

hamon para sa mga magulang kapag ito ang paboritong aktibidad ng kanilang anak.

Gayunpaman, ang mga alituntuning ito ay makakatulong na maiwasan ang isang bata na maglaro

nang masyadong mahaba, na maaaring hindi sinasadyang humantong sa isang ikot ng kawalan

ng pagtulog, hindi malusog na pagkain at pangkalahatang pakiramdam ng kalungkutan o

pagkalungkot. Ang paglalagay ng isang limitasyon sa pag-play ay maaari ring maiwasan ang

mga negatibong epekto ng mga video game sa pag-uugali. "Malamang na ang isang bata o

tinedyer ay magtatakda ng mga limitasyon para sa kanilang sarili kapag nakikibahagi sa isang

masayang aktibidad, lalo na kung ito ay maaaring magamit nila bilang pagtakas," sabi ni Dr.
Westers. "Kailangan nila ang tulong ng kanilang mga magulang upang magtakda ng mga

limitasyon at malaman ang pagpipigil sa sarili."

"Mas mainam na magtaguyod ng mga patakaran nang mas maaga kaysa sa paglaon," dagdag ni

Dr. Westers. "Mahirap maglagay ng mga limitasyon sa mga video game pagkatapos na

magsimula silang maglaro. Dapat ding tandaan ng mga magulang ang mga patakaran na

nalalapat din sa kanila, upang magbigay ng halimbawa sa kanilang mga anak."

Magkasama na maglaro at magpakita ng pakikiramay

"Ang paglahok ng magulang ay susi sa buong lupon pagdating sa mga pakikipag-ugnay sa mga bata,"

sabi ni Dr. Westers. "Totoo rin iyan sa mga video game tulad ng kung ano man para sa iba pa. Kapag ang

mga magulang ay naroroon at kasangkot, mas madaling makipag-usap sa mga bata tungkol sa nakikita

nila, at magmomodelo ng mabuting pag-uugali. Dagdag pa, ang pagkakaroon ng isang nakabahaging

interes, tulad ng mga video game, ay isang mahusay na paraan upang makapag-bonding kasama ang

iyong mga anak. "

Kapag naglalaro ng mga video game, inirekomenda ni Dr. Westers ang mga magulang na pag-usapan ang

nangyayari sa laro at ihiwalay ito mula sa katotohanan.

"Ipakita ang pakikiramay," sabi niya. "Kausapin ang iyong anak tungkol sa kung anong pakiramdam mo

kapag nasaktan ang iyong karakter o nasaktan ang iba, at ihambing ito sa kung ano ang mararamdaman

mo sa totoong mundo. Ipaalala sa iyong anak ang tungkol sa iyong mga halaga bilang isang pamilya, at

sabihin nang malinaw kung anong uri ng ang pag-uugali ay walang pasubali sa totoong buhay. "
Tratuhin ang mga video game tulad ng gagawin mo sa anumang iba pang media, at samantalahin ang

pagkakataong pag-usapan ang ilang mga sitwasyon at aralin na maaaring mailapat, kasama na ang

nararamdaman mo kapag nanalo o natalo.

"Ang mga video game ay nagtamo ng maraming emosyon - mula sa pagkasabik hanggang sa pagkabigo,"

sabi ni Dr. Westers. "Pinag-uusapan ang tungkol sa mahusay na sportsmanship at kung paano mo

makayanan ang mga damdaming iyon - alinman sa hindi iyon isang masakit na nagwagi o natalo, o alam

ang iyong mga limitasyon at kung oras na upang patayin ang laro at lumayo kapag ikaw ay masyadong

nabigo."

Ang ugnayan na ito ay tumutulong sa mga bata na malaman kung paano makontrol ang kanilang emosyon

at mailapat ang mga ito sa pang-araw-araw na buhay, at nakakatulong itong gawing mas tanggapin sila

kapag ipinahayag ng mga magulang ang kanilang mga alalahanin.

"Kapag ang mga magulang ay nag-aalala tungkol sa karahasan sa mga laro, ang mga bata ay mas

malamang na marinig sila dahil nagmula ito sa isang lugar ng karanasan at pag-unawa," paliwanag ni Dr.

Westers. "Hindi nangangahulugan na magugustuhan nila ito, ngunit mas malamang na marinig ka nila,

lalo na kung pinaglaruan mo sila ng mismong video game kung saan mo ipinapakita ang pag-aalala."

Ano ang mga babalang babala na dapat kong bantayan?

Mas kilala ng mga magulang ang kanilang mga anak. Hinihimok ni Dr. Westers ang mga magulang na

makipag-usap sa kanilang pamilya kung nababahala sila tungkol sa paggamit o pag-uugali ng video game,

at hanapin ang mga sumusunod na alalahanin na maaaring maging mga pulang watawat:

Tumaas na pagsalakay, na maaaring magpahiwatig ng mga bata na natututo ng karahasan mula sa

paglalaro

Pagbabago sa pag-uugali, tulad ng tumaas na paghihiwalay sa lipunan o pagbaba ng mga marka sa

paaralan

-Iritabilidad
-Hirap sa pagtulog

-Tumaas o kakaibang interes sa katumbas na totoong buhay ng mga sandatang ginamit sa (mga) video

game

-Ang lahat ng mga bagay na ito ay maaaring maging mga epekto ng mga video game sa pag-uugali.

"Sa pagkakahiwalay ng bawat isa, ang mga senyas na ito ay maaaring mangahulugan ng maraming iba't

ibang mga bagay," sabi ni Dr. Westers. "Ngunit hindi sila dapat brush bilang tipikal na pag-uugali ng

kabataan kung magkakasama sila. Subukang makipag-usap sa iyong anak upang makita kung makarating

ka sa ilalim ng kung ano ang gumugulo sa kanya. At kung nag-aalala ka pa rin, kumonekta ang doktor ng

iyong anak o isang dalubhasa sa kalusugan ng isip. "

Maaari ding panoorin ng mga magulang ang mga maagang palatandaan ng pagkagumon sa video game

kung nababahala sila na ang kanilang anak ay madalas na naglalaro at nakakaapekto ito sa kanilang pag-

uugali.

Mahalagang hikayatin ang malusog na gawi sa video game sa mga bata. Ang isang dalubhasa mula sa

@Childrens ay nagmumungkahi ng pagtaguyod ng mga patakaran tungkol sa paggamit at paglahok ng

magulang upang pagyamanin ang malusog na pag-uugali sa paglalaro.

5.) Ang paglalaro ng Video Game ay hindi masama ngunit kung aabusuhin ang sarili sa paggamit
p paglalaro nito, babalik sa iyo ang masamang epekto. Maging disiplinado sa paglalaro nito.
Pero bakit nga ba maraming nagsasabi na hindi maganda Video Games para sa mga kabataan? Lahat
ng bagay na ginagawa sa mundo ay parating may maganda at hindi magandang epekto o
impluwensya sa mga indibidwal. Una na lamang ay sa ang epekto sa edukasyon ng isang mag aaral,
kadalasan ay hindi na nakakagawa ng mga takdang aralin o mga dapat gawin ng isang estudyante
dahil sa magdamagang paglalaro nito ng Video Games. Nagkakaroon din ng mababang marka dahil
sa pagpapadalas ng pagliban sa klase.
Ang larong online ay isang laro na nilalaro sa ilang uri ng computer work. Ito ay halos palaging
gumagamit ng internet o katumbas na teknolohiya, at kung anong teknolohiya ang mayroon: modern
bago ang Internet, at hard wired terminal bago ang modern. Ang paglawak ng online gaming ay
sumasalamin din sa pangkalahatang pagbabago ng mga network na kompyuter mula sa maliit na
lokal na network sa Internet at ang paglago ng Internet mismo. Ang online games ay maaaring
sumaklaw mula sa simpleng texto na laro hangang sa mga larong may kumplikadong grapiko at
virtual na mundo na may maraming manlalaro. Maraming mga online games ay kadalasang
mayroong online na komunidad, na nagpapakita na may malawak na pakikisalamuha sa kapwa
alinsunod sa pang-isahang laro.Sa panahon ngayon, madaming kabataan ang sadyang naadik sa
paglalaro ng computer games. Sa paglalaro ng computer games, naapektuhan ang isip ng isang
manlalaro dahil siya ay nagkakaroon ng mga pantasya ukol dun sa nilalaro niya. Ang madalas na
nagbibigay ng epekto ay ang mga computer games na may karahasan na kasama. Mga larong may
temang sex, pagpapaslang at paggamit ng mga sandatang nakakamatay. May mga kaso sa ibang
bansa tungkol sa mga negatibong epekto ng paglalaro ng computer games, kinokopya ng mga
manlalaro ang mga aksyon at isinasabuhay ito, dahil sa sobrang paglalaro ng computer games
naaangkop na nila at ginagaya ang kanilang nakikita na lalong nagiging adik sila dahil sa kaharasan.
Marami sa atin ginagamit ang online games sa masasamang bagay katuland na lamang ginagawa
itong sugal ng iba,pinagpupustahan ito ng ibang tao at meron din naman mga kabataan ang ginagamit
ito sa pang bu-bully sa ibang tao. Ang adiksyon sa paglalaro ng online games ay ang naglalayo sa
mga kabataan sa tunay na mundong kanilang ginagalawan. Mas binigiyan nila ng atensyon ang
paglalaro kaysa sa kanilang pag-aaral at pamilya. Base sa aking nabasa,ang labis na paglalaro ng
online games ay nagdudulot ng pagbaba ng grado ng mga estudyante dahil mas pinipili nilang
lumiban ng klase at maglaro na lamang ng mga online games. Winawaldas din nilang ang kanilang
mga pera upang ipambili ng tinatawag na “Skin” o perang ginagamit sa ilang mga online games.
Ayon sa mga eksperto, ang paglalaro ng mga larong ito ay aksaya sa oras at kinakain nito ang oras ng
mga kabataan upang mapaunlad ang kanilang mga sarili at kanilang pag-aaral

6.) Ang paglalaro ng video games ay isa na ngayon sa mga kinaa-adikan ng mga kabataan. Ngunit
mayroon itong masasamang maidudulot sa atin. Nagiging isang malaking distraksyon ang paglalaro
ng video games sa mga kabataan ngayon na nagiging dahilan kung bakit hindi sila nakakapagpokus
sa kanilang pag-aaral. Sa kakalaro ng video games ay nakakalimutan na minsan ng mga estudyante
na gumawa ng kanilang mga takda at nagiging dahilan pa ito ng kanilang pag-c-cut sa klase. Lagi
nang iniisip ang paglalaro ng video games kaya hindi na pumapasok sa utak nila ang kanilang pinag-
aaralan. Nahihirapan na rin silang makihalubilo sa kanilang pamilya at kaibigan sa kadahilanang na
o-okupa na nang paglalaro ang kanilang oras. Nakakaapekto na rin sa kalusugan ang paglalaro ng
video games dahil sa sobrang pagiging okupado ay nalilipasan na ng gutom at di na nakakatulog
nang sapat ang mga manlalaro. Nagiging sanhi rin ito ng pagiging obese dahil kadalasan habang
naglalaro ay sinasabayan ito nang pagkain ng mga junk foods. Sa sobrang tagal ng pagkakatitig sa
screen ay maaaring lumabo ang iyong mata. Nagdudulot din ito ng mga isyung medical tulad ng
pangangalay ng kamay at leeg, at pananakit ng ulo at likod. Ang paglalaro ng mga bayolenteng video
games tulad ng barilan, labanan at patayan ay maaaring magdulot ng pagiging agresibo kumilos at
pag-iisip ng masama lalo na sa kaniyang kapwa. May mga masamang naidudulot ang paglalaro ng
video games, lalo na kung ito ay sobra at malaki na ang sinasakop sa iyong oras. Tamang gabay ng
magulang at pagma-manage ng oras ang makatutulong upang maiwasan ang masamang epekto ng
video games.

1
7.) Ang epekto ng marahas na mga lalaro ay maaari ring maging ma damdamin ang mga tao at
ilayo sila mula sa pag-uugali ng empatiya at malapit sa malamig, makatotohanang pagkilos: ang

pagkakalantad sa karahasan ay maaaring humantong sa ilan na maging walang malasakit o hindi

gaanong reaktibo kapag talagang nahaharap sa mga naturang kaganapan. Ito ang ilan sa mga

kadahilanan kung saan ang militar ay lalong gumagamit ng mga naturang laro upang gumuhit ng mga

bagong kandidato (ang iba pa ay ang mga video game ay maaaring isaalang-alang bilang mga

rehimen sa pagsasanay para sa mga tukoy na kasanayan, tulad ng mga flight simulator para sa mga

paglipad na drone halimbawa). Gayunpaman, ang desensitization ay mayroong lugar sa loob ng mga

naibigay na konteksto, sitwasyon o propesyon: kumuha halimbawa, mga pamamaraan ng operasyon

kung saan kailangang sanayin ng mga doktor na HINDI mag-react o makaramdam ng anuman

habang kinukumpleto ang isang pamamaraan.

Itinutuloy ito ni Dr Gentile nang maganda: "Anuman ang ginagawa nating paulit-ulit na

nakakaapekto sa utak, at kung nagsasagawa tayo ng agresibong paraan ng pag-iisip, pakiramdam at

reaksyon, magiging mas mabuti tayo sa mga iyon. Hindi nito sinasabi na ang marahas na mga laro ay

kinakailangang maging sanhi ng marahas na pag-uugali, dahil ang pananalakay ng tao ay kumplikado

at maraming sanhi. Ngunit iminungkahi nito na kapag nagsasanay kami na maging mapagbantay para

sa mga kaaway at pagkatapos ay mabilis na tumutugon sa mga potensyal na agresibo na banta,

sinasanay namin ang script na ito. "

8.) Uso ngayon sa mga kabataan ang paglalaro ng video games, na nagsisilbing libangan para sa

kanila. Pero ayon sa parenting expert na si Teresa Gumap-as Dumagdag, masusing pagbabantay

dapat ang ginagawa para maiwasan ang adiksiyon sa paglalaro ng video games. "Para sa 'kin at

recommendation is kailangan nasusubaybayan ang kung ano mang laro na nilalaro nila. Dapat

involved tayo at masubaybayan natin," ani Dumagdag sa "Sakto" ng DZMM. Dagdag pa niya na

mahalaga ito para maiwasan ang masasamang epektong dala ng mga larong may mga bayolenteng
tema, na dapat lang ay para sa mga mas nakakatanda. "Na-desensitize na dahil sa sobrang dalas na

pinapanood ng bata ito. Ang masamang epekto ng mga online games, kung 'yun 'yung mga nilalaro

ng anak natin eh nag-uudyok sa kanila na maging bayolente," aniya. May epekto rin daw ang edad

kung kailan unang pinapagamit ng mga gadget ang bata. Hindi raw dapat pinahahawak sa mga

kabataang 2 anyos pababa ang ano mang gadget. "The younger na in-expose natin ang bata the

chances are na maging addict siya sa online games is tumaas," pahayag ni Dumagdag. Kung toddler

naman, o tatlong taong gulang pataas, maaari nang palaruin ng computer games ang bata pero dapat

"makabuluhan" ito.

9.) Habang ang industriya ay mabilis na lumalawak sa mga bagong sistema ng paglalaro at
na-update na teknolohiya, nagkaroon ng matigas na kompetisyon upang lumikha ng pinaka-

makatotohanang at interactive na mga laro. Mula sa mga laro sa giyera hanggang sa pagnanakaw

sa kotse, marami sa mga larong ito ay may kasamang mga graphic na kilos ng karahasan. At

marami sa mga larong ito ay nilalaro ng mga bata.

Ang ilan sa mga pinakatanyag na laro ay may kasamang mararahas na mga imahe ng mga tao o

mga hayop na pinapatay. Madalas ding inilalarawan ang sekswal na pagsasamantala, paggamit

ng droga, at pag-uugali ng kriminal. Habang ang ilang mga magulang ay inaangkin na ang mga

video game ay walang epekto sa kanilang anak, maraming eksperto ang nagbabala tungkol sa

mga nakakapinsalang epekto na maaaring magkaroon ng marahas na laro sa mga bata.

Ano ang Sinasabi ng Pananaliksik

Ang pananaliksik sa link sa pagitan ng mga video game at agresibong pag-uugali sa mga bata ay

magkahalong. Tiyak, ipinakita ng ilang mga pag-aaral na ang mga bata na naglalaro ng marahas

na video game ay hindi nagpapakita ng mas mataas na pananalakay. Ngunit narito ang ilang mga
pag-aaral na nagpapahiwatig ng marahas na mga video game na nakakaapekto sa kagalingan at

pag-uugali ng isang bata:

Isang pag-aaral noong 2007 ng Swinburne University of Technology ang natagpuan na habang

ang ilang mga bata ay naging mas agresibo, ang iba ay naging hindi gaanong agresibo.1 Ang

karamihan sa mga ito ay hindi nagpakita ng anumang mga pagbabago sa kanilang mga antas ng

galit.

Napag-alaman ng isang pag-aaral noong 2010 na ang mga larong video ay humahantong lamang

sa pananalakay sa mga batang may tiyak na personalidad.2 Ang mga bata na mataas sa

neuroticism at mababa sa konsensya, halimbawa, ay naging mas agresibo matapos manuod ng

marahas na mga video game.

Napag-alaman ng isang pag-aaral noong 2011 na ang mga agresibong bata ay madalas na pumili

ng mas marahas na mga video game.3 Ang mga mananaliksik ay walang nahanap na katibayan

na ang marahas na mga laro ay naging sanhi ng pananalakay.

Isang pag-aaral sa 2011 ng Center for European Economic Research na natagpuan na kahit na

ang marahas na mga video game ay maaaring magsulong ng agresibong pag-uugali, maaari

talaga nilang mabawasan ang krimen.4 Iminumungkahi ng mga mananaliksik na ang mga bata na

gumugugol ng mas maraming oras sa paglalaro ng mga video game ay may mas kaunting oras

upang makisali sa mga aktibidad na antisocial.

Noong 2015, naglabas ang American Psychological Association ng isang pahayag na nagsabing

mayroong isang malinaw na ugnayan sa pagitan ng pananalakay at karahasan sa larong video.

Batay ito sa pagsusuri ng isang task force sa pagsasaliksik na isinagawa sa pagitan ng 2005 at

2013.5
Ang task force ay nag-uulat ng marahas na mga video game na humantong sa pagbawas ng

empatiya at pagbawas ng prosocial behavior. Kinikilala ng parehong pahayag na mayroong hindi

sapat na katibayan ng isang link sa pagitan ng marahas na mga video game at kriminal na pag-

uugali

Sa isang pahayag sa 2016, kinilala ng American Academy of Pediatrics (AAP) na halos

imposibleng pigilan ang mga bata na masaksihan ang anumang uri ng karahasan sa media. At

iniulat nila na kinakailangan para sa mga magulang na maging maagap tungkol sa kung paano

nakakaapekto ang karahasan sa media sa mga anak.

Ang kanilang pahayag, sa bahagi ng estado, "ipinapakita ng pananaliksik na walang patnubay o

kontrol ay may kapangyarihan itong gawing mas agresibo, marahas at matakot ang mga bata."

Inirekomenda ng AAP na pigilan ng mga magulang ang mga bata na wala pang 6 taong gulang

mula sa pagsasaksi ng anumang uri ng karahasan sa media dahil hindi nila nagawang

paghiwalayin ang katotohanan mula sa pantasya. Inirerekumenda rin nila ang mga magulang ng

mas matatandang bata na malapit na subaybayan ang lahat ng karahasan sa media sa TV, online,

at sa mga video game.

Paano Magtakda ng Malusog na Mga Limitasyon

Kung ang iyong anak ay nagpapakita ng agresibong pag-uugali, makakatulong ang pagbawas ng

kanyang pagkakalantad sa marahas na materyal. Ngunit kahit na hindi ka pa nakakakita ng

anumang mga palatandaan ng pagsalakay, mahalagang subaybayan ang gameplay ng video ng

iyong anak. Ang panonood ng mga karahasan ng karahasan ay maaaring mapahina ang iyong

anak sa marahas na pag-uugali.

Tandaan na ang naaangkop na paggamit ng media para sa mga bata ay hindi lamang tungkol sa

dami ng oras na nakuha nila sa screen, tungkol din ito sa kalidad ng media na kanilang kinukuha.

Narito ang ilang mga tip para sa pagtatakda ng malusog na mga limitasyon sa mga video game:

Subaybayan kung anong mga laro ang nilalaro ng iyong anak. Pagmasdan nang mabuti ang mga

website na ginagamit ng iyong anak upang ma-access ang mga laro sa online. Maghanap lamang

ng mga site na para sa bata. Alamin kung anong uri ng mga laro ang nilalaro ng iyong anak sa

kanyang mga system ng paglalaro din.

Bigyang pansin ang mga rating sa mga video game at app. Huwag payagan ang iyong anak na

maglaro ng mga laro na maaaring masyadong graphic o marahas para sa kanyang pangkat ng

edad.

Maglaro kasama ang iyong anak. Ang paglalaro ng mga laro na magkakasama ay maaaring

magbigay sa iyo ng pananaw sa kung anong mga uri ng mga laro ang nilalaro ng iyong anak.

Pinag-uusapan ang tungkol sa anumang hindi malusog na mensahe na maaaring ipinapadala ng

isang laro at maging isang mabuting huwaran.

Limitahan ang oras ng pag-screen ng iyong anak. Ang paggugol ng hindi mabilang na oras sa

harap ng isang computer monitor o gaming console ay maaaring tumagal ng isang seryosong tol

sa kalusugan ng katawan at mental ng iyong anak. Magtakda ng makatuwirang mga limitasyon

sa oras ng screen, kahit na ang mga laro ay hindi marahas.

Isaalang-alang ang isang paminsan-minsang digital detox. Maglaan ng oras upang i-unplug mula

sa lahat ng mga digital device. Kahit na isang katapusan ng linggo lamang sa isang buwan o

isang linggo o dalawa bawat isang-kapat, ang isang digital detox ay maaaring mapabuti ang

kalusugang pangkaisipan at pag-uugali ng iyong anak.

10.) Ang marahas na pakikipag-ugnayan sa video game ay hindi nauugnay sa agresibong pag-
uugali ng mga kabataan: katibayan mula sa isang nakarehistrong ulat

Sa pag-aaral na ito, sinisiyasat namin kung hanggang saan ang mga kabataan na gumugugol ng

oras sa paglalaro ng marahas na mga video game ay nagpapakita ng mas mataas na antas ng

agresibong pag-uugali kung ihahambing sa mga hindi. Ang isang malaking sample ng mga

kalahok sa kabataan ng British (n = 1004) na may edad na 14 at 15 na taon at isang pantay na

bilang ng kanilang mga tagapag-alaga ay nainterbyu. Ang mga kabataan ay nagbigay ng mga

ulat ng kanilang kamakailang karanasan sa paglalaro. Dagdag dito, ang marahas na nilalaman ng

mga larong ito ay naka-code gamit ang opisyal na mga rating ng EU at US, at ang mga tagapag-

alaga ay nagbigay ng mga pagsusuri sa agresibong pag-uugali ng kanilang mga kabataan sa

nakaraang buwan. Kasunod sa isang paunang rehistradong plano sa pagtatasa, maraming

pagsusuri sa pag-urong ang sumubok ng teorya na ang kamakailang marahas na paglalaro ay

tuwid at positibong nauugnay sa mga pagtatasa ng tagapag-alaga ng agresibong pag-uugali.

Hindi sinusuportahan ng mga resulta ang prediksyon na ito, ni suportado nila ang ideya na ang

ugnayan sa pagitan ng mga kadahilanang ito ay sumusunod sa isang hindi linya na parabolic

function. Walang katibayan para sa isang kritikal na tipping point na nauugnay sa marahas na

pakikipag-ugnayan sa laro sa agresibong pag-uugali. Ang pagkasensitibo at pagsisiyasat ng

pagsisiyasat ay nagpapahiwatig ng mga null effects na ito na pinalawak sa maraming

pagpapatakbo ng marahas na pakikipag-ugnayan sa laro at kung kailan ang pokus ay sa isa pang

kinalabasan sa pag-uugali, lalo na, pag-uugali ng prosocial. Ang talakayan ay nagpapakita ng

isang interpretasyon ng pattern ng mga epekto sa mga tuntunin ng parehong patuloy na mga

pang-agham at patakaran na debate sa paligid ng marahas na mga video game, at mga

umuusbong na pamantayan para sa matatag na patakaran na nakabatay sa katibayan tungkol sa

paggamit ng teknolohiya ng mga kabataan.

Sa kabila ng mga null na natuklasan na natukoy sa kasalukuyang pag-aaral, binibigyan tayo ng

kasaysayan ng kadahilanan upang maghinala sa ideya na ang marahas na mga video game ay

nagtutulak ng agresibong pag-uugali ay mananatiling hindi maayos na tanong para sa mga

magulang, pundits at gumagawa ng patakaran. Bagaman ang aming mga resulta ay may

implikasyon para sa mga stakeholder na ito, ang kasalukuyang gawain ay nagtataglay ng

espesyal na kahalagahan para sa mga nag-aaral ng mga epekto ng teknolohiya, sa pangkalahatan,

at mga video game, na partikular. Napakahalaga na ang mga siyentipiko ay magsagawa ng

gawain nang may bukas at higpit kung nais nating mabuo ang isang tunay na pag-unawa sa

positibo at negatibong dinamika at mga epekto ng teknolohiya sa buhay ng mga tao [76]. Ito ay

kabilang sa mga unang pag-aaral upang masubukan ang mga epekto ng marahas na paglalaro sa

pananalakay ng tao gamit ang isang paunang rehistradong balangkas sa pagsubok ng teorya at

ang unang gumawa nito kasunod ng rehistradong mga ulat ng protokol. Ang mga resulta ay

nagbibigay ng katibayan ng kumpirmasyon na ang marahas na pakikipag-ugnayan sa video

game, sa balanse, ay hindi nauugnay sa napapansin na pagkakaiba-iba sa agresibong pag-uugali

ng mga kabataan. Ang isang malusog na ecosystem ng exploratory at rehistradong mga ulat sa

pananaliksik ay magbibigay-daan sa mga siyentipiko na magsagawa ng metanalytic research

upang suriin ang mga hinuha na nakuha mula sa mga pamamaraang ito. Lamang doon namin

magagawang suriin ang mga landas na kung saan ang agresibong pag-lalaro ay maaaring

nauugnay sa pagsalakay sa real-world sa nobela, incremental at empirically robust na paraan.

Gamit ang katibayang ito sa kamay, magagawa naming hatulan kung ang pansin at mga

mapagkukunan na inilalaan sa paksang ito, na ginugol na gastos ng iba pang mahahalagang

katanungan ng digital age, ay empirically justified.

MGA IMPORTANTENG PAHAYAG:

 1.) ang mga video game na pang-edukasyon ay naiugnay sa mahusay na pagganap ng
akademiko, habang ang marahas na mga video game ay nauugnay sa mahirap na pag-
uugali.Hastings (2008)
2.) Ayon kay Dr. Jose George Los Baños, isang psychiatrist, isa itong maituturing na
adiksyon na nagdudulot ng masamang epekto sa isang tao

MGA TANONG:
1.) Ano ano ang epekto ng mga biolenteng video games sa pansariling pananaw ng mga
kabataan?
2.) Malulutasan pa nga ba ng mga magulang ang ganitong klase ng suliranin sa kanilang
mga anak?

Titles:
1.) “ Mga nakikitang epekto ng online games sa pag-uugali ng mga studyante ng General
Pantaleon Garcia Senior high school “
2.) Mga epekto ng biolenteng video games sa mga kabataang gustong pumasok sa
militar.