TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.

HỒ CHÍ MINH
KHOA TÀI CHÍNH

TÀI CHÍNH ĐA QUỐC GIA

CHƯƠNG 15:

QUẢN LÝ THUẾ ĐA QUỐC GIA

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hoa

Lớp: K30-1-TC

Tên thành viên MSHV

Phan Lê Minh Anh 201111003

Thạch Thị Mỹ Hằng 201111020

Nguyễn Thị Thanh Lan 201111034

Nguyễn Thị Thanh Liêm 201111036

Phạm Thị Huyền Trang 201111089

TP. Hồ Chí Minh – năm 2021

 PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ

- Thạch Thị Mỹ Hằng: soạn Word và Powerpoint phần 1-2

- Phan Lê Minh Anh: soạn Word và Powerpoint phần 3-5
- Nguyễn Thị Thanh Lan: soạn Word và Powerpoint phần 6
- Nguyễn Thị Thanh Liêm ( Nhóm trưởng): soạn Word và Powerpoint phần 7-9,
Tổng hợp Word và PowerPoint
- Phạm Thị Huyền Trang: soạn Word và Powerpoint phần 10-Tóm Tắt-Minicase

Thông tin nhóm trưởng: Nguyễn Thị Thanh Liêm; địa chỉ email:
liemnguyen.201111036@st.edu.ueh.vn; sdt: 0937 588 723

1
MỤC LỤC
 NGUYÊN TẮC THUẾ:.....................................................................................................................3
1) ĐẠO ĐỨC THUẾ:.............................................................................................................................4
2) TÍNH TRUNG LẬP VỀ THUẾ:.......................................................................................................4
3) MÔI TRƯỜNG THUẾ QUỐC GIA:...............................................................................................5
a) Phương pháp tiếp cận trên toàn cầu:...........................................................................................6
b) Phương pháp tiếp cận theo lãnh thổ:...........................................................................................6
4) HIỆP ƯỚC THUẾ:............................................................................................................................7
5) CÁC LOẠI THUẾ:............................................................................................................................8
a) Thuế thu nhập:..............................................................................................................................9
b) Thuế nhà thầu:.............................................................................................................................10
c) Thuế giá trị gia tăng:...................................................................................................................11
d) Các loại thuế quốc gia khác:.......................................................................................................12
e) Tín dụng thuế nước ngoài:..........................................................................................................12
6) GIÁ CHUYỂN NHƯỢNG:.............................................................................................................15
7) KHUYẾN KHÍCH QUẢN LÝ VÀ ĐÁNH GIÁ:...........................................................................17
8) ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÁC ĐỐI TÁC LIÊN DOANH:..................................................................18
9) QUẢN LÝ THUẾ TẠI TRIDENT:................................................................................................19
10) NHỮNG CÔNG TY CON THIÊN ĐƯỜNG THUẾ VÀ TRUNG TÂM TÀI CHÍNH HẢI
NGOẠI QUỐC TẾ:.................................................................................................................................20
 TÓM TẮT:.......................................................................................................................................24
 MINI-CASE:....................................................................................................................................25

2
 CHƯƠNG 15: QUẢN LÝ THUẾ ĐA QUỐC GIA

Lập kế hoạch thuế cho các hoạt động đa quốc gia là một khía cạnh cực kỳ phức tạp
nhưng cực kỳ quan trọng của kinh doanh quốc tế. Để lập kế hoạch hiệu quả, các MNE
phải hiểu không chỉ sự phức tạp của hoạt động của chính họ trên toàn thế giới, mà còn cả
các cấu trúc và cách giải thích khác nhau về nợ thuế giữa các quốc gia. Mục tiêu chính
của kế hoạch thuế đa quốc gia là giảm thiểu gánh nặng thuế trên toàn thế giới của công
ty. Tuy nhiên, mục tiêu này không được theo đuổi nếu không được công nhận đầy đủ
rằng việc ra quyết định trong công ty phải luôn dựa trên các nguyên tắc kinh tế cơ bản
của ngành nghề kinh doanh của công ty, chứ không dựa trên các chính sách phức tạp
được thực hiện hoàn toàn để giảm nghĩa vụ thuế. Như đã thấy ở các chương trước, thuế
có ảnh hưởng lớn đến thu nhập ròng của doanh nghiệp và dòng tiền thông qua ảnh hưởng
của chúng đối với các quyết định đầu tư nước ngoài, cấu trúc tài chính, xác định chi phí
vốn, quản lý ngoại hối, quản lý vốn lưu động và kiểm soát tài chính.

Chương này cung cấp một cái nhìn tổng quan về cách các loại thuế được áp dụng cho
các MNE trên toàn cầu; cách Hoa Kỳ đánh thuế thu nhập toàn cầu của các MNE có trụ sở
tại Hoa Kỳ; và cách các công ty đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ quản lý các nghĩa vụ
thuế toàn cầu của họ. Chúng tôi thực hiện điều này trong bốn phần Phần đầu tiên làm cho
người đọc hiểu rõ vấn đề với môi trường thuế quốc tế tổng thể. Điều này bao gồm tổng
quan ngắn gọn về các môi trường thuế khác nhau mà MNE có thể gặp phải trên toàn cầu
và những điều cơ bản của hầu hết các hiệp ước thuế liên quốc gia. Phần thứ hai nghiên
cứu về chuyển giá. Phần thứ ba mô tả cách Hoa Kỳ đánh thuế thu nhập của các MNE.
Mặc dù chúng tôi sử dụng thuế của Hoa Kỳ làm hình minh họa, nhưng ý định của chúng
tôi không phải là làm cho chương này hoặc cuốn sách này tập trung vào Hoa Kỳ. Hầu hết
các thông lệ của Hoa Kỳ mà chúng tôi mô tả đều có những điểm tương đồng ở các quốc
gia khác, mặc dù đã được sửa đổi để phù hợp với hệ thống thuế tổng thể của quốc gia cụ
thể của họ. Phần thứ tư của chương nghiên cứu việc sử dụng các công ty con thiên đường
thuế và các trung tâm tài chính quốc tế ở nước ngoài. Chương này kết thúc với một
Trường hợp nhỏ, Câu hỏi hóc búa về thuế thu nhập doanh nghiệp của Hoa Kỳ, thảo luận
về cấu trúc thuế doanh nghiệp của Hoa Kỳ.

NGUYÊN TẮC THUẾ:

3
 Các phần tiếp theo giải thích các khía cạnh quan trọng nhất của môi trường thuế quốc
tế và các đặc điểm cụ thể ảnh hưởng đến các MNEs (MultiNational Enterprises; các
doanh nghiệp đa quốc gia).. Tuy nhiên, trước khi chúng tôi giải thích các chi tiết cụ thể
của thuế đa quốc gia trong thực tế, cần phải giới thiệu hai lĩnh vực quan trọng cơ bản: đạo
đức thuế và tính trung lập về thuế.

1) ĐẠO ĐỨC THUẾ:

Một doanh nghiệp đa quốc gia (MNE) không chỉ phải đối mặt với một loạt các khoản
thuế nước ngoài mà còn là một câu hỏi về đạo đức. Ở nhiều quốc gia, người đóng thuế -
công ty hoặc cá nhân - không tự nguyện tuân thủ luật thuế. Các công ty và cá nhân nhỏ
hơn trong nước là những người vi phạm chính. Khi đó doanh nghiệp đa quốc gia (MNE)
phải quyết định xem có nên tuân theo một thực tiễn là đóng thuế đầy đủ cho cơ quan thuế
hay áp dụng triết lý "khi ở Rome, hãy làm như người La Mã." Với sự nổi bật của các chi
nhánh nước ngoài tại địa phươngvà sự nhạy cảm về vị trí chính trị của họ, hầu hết các
MNEs tuân theo thực tiễn là đóng thuế đầy đủ. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp tin rằng
vị thế cạnh tranh của họ sẽ bị giảm sút nếu họ không tránh thuế ở mức độ tương tự như
các đối thủ cạnh tranh trong nước. Rõ ràng là không có câu trả lời theo quy định cho vấn
đề này, vì đạo đức kinh doanh là một phần kết quả của di sản văn hóa và phát triển lịch
sử.

Một số quốc gia đã áp đặt các hình thức đánh thuế bắt buộc và không công bằng đối
với các MNEs vì cho rằng họ vi phạm luật thuế địa phương. Mức thuế nhà đất hoặc thuế
tài sản lên các công ty nước ngoài đôi khi lớn hơn rất nhiều so với các công ty địa
phương. Vấn đề là làm thế nào để đối phó với các hình thức đánh thuế bắt buộc hoặc
phân biệt đối xử.

2) TÍNH TRUNG LẬP VỀ THUẾ:

Khi một chính phủ quyết định đánh thuế, chính phủ phải xem xét không chỉ doanh thu
tiềm năng từ mức thuế đó, hoặc mức độ hiệu quả của nó có thể thu được, mà còn xem xét
cả ảnh hưởng của thuế được đề xuất đối với hành vi kinh tế tư nhân. Ví dụ: chính sách
của chính phủ Hoa Kỳ về đánh thuế đối với thu nhập từ nguồn nước ngoài không chỉ có
một mục tiêu duy nhất là tăng doanh thu; thay vào đó nó có nhiều mục tiêu, bao gồm
những mục tiêu sau:

 Trung hòa các ưu đãi thuế có thể ủng hộ (hoặc không ủng hộ) đầu tư tư nhân
của Hoa Kỳ vào các nước phát triển.
 Tạo động lực cho đầu tư tư nhân của Hoa Kỳ vào các nước đang phát triển

4
  Cải thiện cán cân thanh toán của Hoa Kỳ bằng cách loại bỏ lợi thế của các
thiên đường thuế nhân tạo và khuyến khích các quỹ về nước
 Tăng doanh thu.

Một chính sách thuế lý tưởng là không chỉ tăng doanh thu một cách hiệu quả mà còn phải
có ít tác động tiêu cực đến hành vi kinh tế nhất có thể. Một số nhà lý thuyết cho rằng thuế
lý tưởng nên hoàn toàn trung lập trong sự ảnh hưởng của nó đối với các quyết định của tư
nhân và hoàn toàn công bằng giữa những người nộp thuế. Tuy nhiên, các nhà lý thuyết
khác cho rằng các mục tiêu chính sách quốc gia như cán cân thanh toán hoặc đầu tư vào
các nước đang phát triển nên được khuyến khích thông qua một chính sách ưu đãi thuế
tích cực hơn là yêu cầu thuế phải trung lập và công bằng. Hầu hết các hệ thống thuế đều
dung hòa giữa hai quan điểm này.

Một cách để xem xét tính trung lập là yêu cầu gánh nặng thuế đối với mỗi đô la, euro,
bảng Anh hoặc Yên lợi nhuận kiếm được trong các hoạt động tại nước sở tại của một
MNE phải bằng gánh nặng thuế đối với mỗi loại tiền tệ tương đương với lợi nhuận kiếm
được từ cùng một công ty trong các hoạt động nước ngoài của MNE đó. Điều này được
gọi là trung lập trong nước. Cách thứ hai để xem xét tính trung lập là yêu cầu gánh nặng
thuế đối với mỗi công ty con ở nước ngoài của công ty đó phải bằng với gánh nặng thuế
đối với các đối thủ cạnh tranh trong cùng một quốc gia. Điều này được gọi là trung lập
nước ngoài. Các công ty MNEs thường ủng hộ cách giải thích thứ hai nó tập trung nhiều
hơn vào tính cạnh tranh của từng công ty trong các thị trường quốc gia riêng lẻ.

Vấn đề bình đẳng thuế cũng khó xác định và đo lường. Về lý thuyết, thuế công bằng là
một loại thuế áp đặt tổng gánh nặng thuế như nhau đối với tất cả những người nộp thuế
có vị trí giống nhau và ở cùng một khu vực tài phán thuế. Trong trường hợp thu nhập từ
đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính Hoa Kỳ lập luận rằng vì Hoa Kỳ sử dụng nguyên tắc
quốc tịch để yêu cầu quyền tài phán về thuế nên các công ty con nước ngoài do Hoa Kỳ
sở hữu có cùng quyền tài phán thuế với các công ty con trong nước của Hoa Kỳ. Do đó,
một đô la kiếm được trong các hoạt động ở nước ngoài nên bị đánh thuế theo cùng một tỷ
lệ và được thanh toán cùng một lúc với một đô la kiếm được trong các hoạt động trong
nước.

3) MÔI TRƯỜNG THUẾ QUỐC GIA:

Các quốc gia khác nhau thì có cơ cấu thuế, thuế suất,… khác nhau; các quốc gia có
thể có các hiệp ước thuế, hay các thông lệ khác nhau nhằm đáp ứng các yêu cầu mục tiêu
của chính phủ tại quốc gia đó. Cho nên các công ty đa quốc gia khi hoạt động tại nhiều
quốc gia thì nó sẽ có các chiến lược quản lý thuế trên toàn cầu khác nhau. Các ưu đãi

5
thuế, các chính sách thuế, hay việc thay đổi thuế suất có thể ảnh hưởng đến quyết định
đầu tư, kinh doanh của các công ty đa quốc gia.

Các quốc gia xây dựng cấu trúc thuế của họ theo hai cách tiếp cận cơ bản: cách tiếp
cận trên toàn cầu hoặc cách tiếp cận theo lãnh thổ. Cả hai cách đều nhằm xác định xem
công ty nào, nước ngoài hay trong nước theo hình thức thành lập, hoặc thu nhập nào, có
nguồn gốc từ nước ngoài hay trong nước, phải chịu sự đánh thuế của cơ quan thuế nước
sở tại.

a) Phương pháp tiếp cận trên toàn cầu:

Cách tiếp cận toàn cầu: còn được gọi là tiếp cận theo nơi cư trú, đánh thuế đối với thu
nhập kiếm được của các công ty được thành lập ở nước sở tại, bất kể thu nhập đó kiếm
được từ đâu (trong nước hay nước ngoài).

Ví dụ, Hoa Kỳ đánh thuế theo phương pháp trên. Các công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ,
bất kể thu nhập mà công ty kiếm được có nguồn gốc trong nước hay nước ngoài đều bị
đánh thuế. Trong trường hợp của Hoa Kỳ, thu nhập có nguồn gốc nước ngoài thông
thường chỉ bị đánh thuế khi chuyển cho công ty mẹ. Tuy nhiên, đối với cách đánh thuế
trên, vấn đề chính là phương pháp này không giải quyết được thu nhập kiếm được của
các công ty nước ngoài hoạt động tại Hoa Kỳ. Như các sản phẩm nhập khẩu vào Hoa Kỳ,
do công ty nước ngoài không có trụ sở tại Hoa Kỳ nên không bị đánh thuế. Nên các quốc
gia như Hoa Kỳ sau đó áp dụng nguyên tắc đánh thuế theo lãnh thổ đối với các công ty
nước ngoài trong phạm vi quyền hạn pháp lý của họ, đánh thuế tất cả thu nhập mà các
công ty nước ngoài kiếm được tại Hoa Kỳ.

b) Phương pháp tiếp cận theo lãnh thổ:

Cách tiếp cận theo lãnh thổ: còn được gọi là cách tiếp cận nguồn, tập trung vào thu
nhập mà các công ty kiếm được trong phạm vi lãnh thổ, quyền hạn pháp lý của quốc gia
sở tại, chứ không phải quốc gia thành lập công ty.

Ví dụ: Như Đức, theo cách tiếp cận theo lãnh thổ, áp dụng thuế như nhau đối với các
doanh nghiệp nước ngoài hoặc doanh nghiệp trong nước đối với thu nhập kiếm được
trong nước. Nhưng theo nguyên tắc thì không áp dụng đối với thu nhập kiếm được bên
ngoài quốc gia. Vậy sẽ dẫn đến có thể có một công ty tại Đức xuất khẩu sang Hoa Kỳ, vì
Hoa Kỳ không đánh thuế đối với công ty không thành lập tại Hoa Kỳ và Đức không đánh
thuế nguồn thu nhập bên ngoài lãnh thổ nước Đức vậy nên nguồn thu nhập mà công ty tại
Đức xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ không bị cả Hoa Kỳ và Đức đánh thuế. Thì ở trên đã nói
sau đó Hoa Kỳ quyết định thu thuế thêm đối với trường hợp thu nhập phát sinh trong

6
phạm vi quyền hạn pháp lý của Hoa Kỳ. Nên khoản thu nhập phát sinh tại Hoa Kỳ vẫn bị
đánh thuế. Trong trường hợp này, cơ quan thuế tại Đức mở rộng phạm vi đánh thuế đối
với thu nhập thu được ở nước ngoài nếu thu nhập đó hiện không thuộc phạm vi quản lý
thuế nước ngoài. Sự kết hợp của hai cách tiếp cận thuế là cần thiết để bao phủ toàn bộ thu
nhập.

Minh họa trong Phụ lục 15.1, Hoa Kỳ là một trong năm quốc gia duy nhất của Tổ
chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) sử dụng hệ thống thuế trên toàn cầu. Sự
chiếm ưu thế của các hệ thống thuế theo lãnh thổ đã phát triển nhanh chóng, vì hơn một
nửa trong số các quốc gia OECD này đã sử dụng các hệ thống thuế trên toàn cầu chỉ 10
năm trước đây.1 Riêng trong năm 2009, cả Nhật Bản và Vương quốc Anh đều chuyển từ
toàn cầu sang lãnh thổ.

c) Hoãn thuế:

Nếu cách tiếp cận toàn cầu về thuế quốc tế được tuân thủ theo nguyên tắc của nó, sẽ
không có đặc quyền hoãn thuế đối với nhiều MNE. Trong thực tế, các công ty con nước
ngoài của MNE nộp thuế thu nhập doanh nghiệp của nước sở tại, nhưng nhiều nước công
ty mẹ trì hoãn việc yêu cầu thuế thu nhập bổ sung đối với thu nhập từ nguồn nước ngoài
cho đến khi nó được nộp cho công ty mẹ. Ví dụ: thuế thu nhập doanh nghiệp của Hoa Kỳ
đối với một số loại thu nhập từ nguồn nước ngoài của các công ty con thuộc sở hữu của
Hoa Kỳ được thành lập ở nước ngoài được hoãn lại cho đến khi thu nhập được chuyển
cho công ty mẹ ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, khả năng hoãn thuế thu nhập doanh nghiệp bị hạn
chế rất nhiều và là đối tượng của nhiều thay đổi luật thuế trong ba thập kỷ qua.

Đặc quyền trì hoãn đã bị thách thức một số lần trong các cuộc bầu cử tổng thống Hoa
Kỳ gần đây. Một số ứng cử viên khác nhau đã lập luận rằng việc hoãn thuế tạo ra động cơ
thúc đẩy gia công ở nước ngoài các hoạt động sản xuất và dịch vụ nhất định của các công
ty Hoa Kỳ. Lo ngại gia tăng đối với khả năng mất việc làm của người Mỹ là khả năng

7
giảm thu thuế ở Hoa Kỳ, làm tăng thâm hụt tài chính vốn đã khá lớn của chính phủ Hoa
Kỳ.

4) HIỆP ƯỚC THUẾ:

Ví dụ: Công ty A trụ sở tại Hoa Kỳ xuất khẩu sang Đức. Hoa Kỳ áp dụng thuế theo
phương pháp toàn cầu nên sẽ đánh thuế khoản thu nhập phát sinh khi xuất khẩu sang
Đức. Đức áp dụng thuế theo phương pháp lãnh thổ nên sẽ đánh thuế khoản thu nhập do
nhập khẩu hàng hóa của công ty A. Như vậy khoản thu nhập từ việc xuất khẩu sang Đức
của công ty A sẽ bị đánh thuế 2 lần, A sẽ chịu một khoản thuế rất lớn và gặp khó khăn
khi cạnh tranh với các đối thủ cùng ngành, có thể công ty A sẽ không xuất khẩu sang Đức
nữa. Để tránh việc đánh thuế 2 lần, thì Hoa Kỳ với Đức mới ký một hiệp ước thuế giữa 2
quốc gia để xác định liệu khoản thu nhập trên sẽ bị Đức hay Hoa Kỳ đánh thuế, hay cả 2
cùng đánh thuế. Nếu cả 2 cùng đánh thuế thì sẽ phân chia như thế nào cho phù hợp.

Các khu vực pháp lý thuế song phương riêng lẻ được quy định thông qua các hiệp ước
thuế đặc biệt quan trọng đối với các công ty chủ yếu xuất khẩu sang một quốc gia khác
thay vì kinh doanh tại đó thông qua một “cơ sở thường trú”. Các hiệp ước về thuế xác
định thế nào là “cơ sở thường trú” và thế nào là sự hạn chế cho các mục đích thuế. Các
hiệp ước về thuế thường dẫn đến việc giảm thuế suất giữa hai quốc gia ký kết, bản thân
việc đàm phán hiệp ước đóng vai trò như một diễn đàn để mở và mở rộng mối quan hệ
kinh doanh giữa hai quốc gia.

5) CÁC LOẠI THUẾ:

Thuế được phân loại dựa trên việc chúng được áp dụng trực tiếp vào thu nhập, được
gọi là thuế trực thu, hoặc dựa trên một số đặc điểm hoạt động có thể đo lường khác của
doanh nghiệp, được gọi là thuế gián thu. Phụ lục 15.2 minh họa nhiều loại thuế thu nhập
doanh nghiệp trên thế giới hiện nay.

8
9
 a) Thuế thu nhập:

Hầu hết các chính phủ dựa vào thuế thu nhập, cả cá nhân và doanh nghiệp, để làm
nguồn thu chính của họ. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp rất khác nhau trên toàn
cầu và có nhiều hình thức khác nhau. Ví dụ, một số quốc gia áp đặt các mức thuế suất
khác nhau đối với thu nhập được phân phối (thường thấp hơn) so với thu nhập chưa phân
phối (thường cao hơn), nhằm thúc đẩy các công ty phân phối nhiều phần thu nhập hơn
cho chủ sở hữu của họ. Trong năm 2011, như được trình bày trong Phụ lục 15.2, thuế
doanh nghiệp thay đổi từ 0% ở một số thiên đường thuế nước ngoài như Bahamas,
Cayman Islands, Guernsey, Isle of Man và Vanuatu; 10% ở Paraguay và Qatar; 19% ở Ba
Lan; lên tới 40% ở Hoa Kỳ và 40,69% ở Nhật Bản.

Những khác biệt này phản ánh một môi trường thuế toàn cầu đang thay đổi nhanh
chóng. Thuế thu nhập doanh nghiệp đã giảm nhanh chóng và phổ biến trong thập kỷ qua,
được minh họa trong Phụ lục15.3, các mức thuế suất thấp hơn ngày nay chủ yếu là ở các
nước không thuộc OECD. Thế giới công nghiệp hóa cao (dù tốt hơn hay xấu hơn) đã
miễn cưỡng giảm mạnh thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp như nhiều quốc gia thị
trường mới nổi. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, giống như bất kỳ gánh nặng nào
đối với lợi nhuận của doanh nghiệp thương mại, đã trở thành một yếu tố cạnh tranh được
nhiều quốc gia sử dụng để cố gắng thúc đẩy đầu tư từ nước ngoài vào. Năm 2011, lần đầu
tiên trong vòng 50 năm qua, thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp bình quân toàn cầu
giảm xuống dưới 23%.

10
 b) Thuế nhà thầu:

Ví dụ: Nhà đầu tư A ở Hoa Kỳ đầu tư vào công ty B tại Đức. Khi công ty B chi trả cổ
tức cho nhà đầu tư A, A không hỗ trợ khai thuế với Đức. Chính phủ Đức gặp khó khăn
trong việc thu thuế của nhà đầu tư A. Nên Đức ra thuế nhà thầu, trước khi công ty B
chuyển cổ tức sang cho nhà đầu tư A, thì phải trích một khoản thuế từ phần cổ tức của A.
Khoản thuế sẽ được nộp lại cho chính phủ, A nhận được phần cổ tức sau khi trừ đi khoản
thuế nhà thầu.

Thu nhập thụ động (cổ tức, tiền lãi, tiền bản quyền), do một đối tượng cư trú tại quốc
gia thứ nhất kiếm được một khoản thu nhập thuộc phạm vi quản lý thuế của quốc gia thứ
hai, thường phải chịu thuế nhà thầu ở quốc gia thứ hai. Lý do cho việc định chế thuế khấu
lưu thực ra khá đơn giản: các chính phủ thừa nhận rằng hầu hết các nhà đầu tư quốc tế sẽ
không khai thuế ở mỗi quốc gia mà họ đầu tư, và do đó chính phủ muốn đảm bảo rằng họ
sẽ nhận được một khoản tiền thuế tối thiểu. Các khoản thuế được công ty giữ lại từ khoản
thanh toán cho nhà đầu tư, và các khoản thuế sau đó được chuyển cho các cơ quan chính
phủ. Thuế nhà thầu cũng là một chủ đề chính của các hiệp ước thuế song phương và
thường dao động trong khoảng từ 0 đến 25%.

c) Thuế giá trị gia tăng:

Một loại thuế đã đạt được sự nổi bật là thuế giá trị gia tăng. Thuế giá trị gia tăng là
một loại thuế tiêu thụ quốc gia được thu ở từng công đoạn sản xuất, tiêu thụ hàng hoá
tương ứng với giá trị gia tăng trong công đoạn đó. Nhìn chung, các mặt hàng sản xuất
như nhà máy, thiết bị chưa chịu thuế giá trị gia tăng. Một số nhu cầu thiết yếu, chẳng hạn
như thuốc men và các chi phí khác liên quan đến sức khỏe, giáo dục và hoạt động tôn
giáo, và dịch vụ bưu chính thường được miễn hoặc đánh thuế ở mức thấp hơn. Thuế giá
trị gia tăng đã được tất cả các thành viên của Liên minh châu Âu, hầu hết các quốc gia
khác ở Tây Âu, một số quốc gia Mỹ Latinh, Canada và rải rác các quốc gia khác áp dụng
như là nguồn thu chính từ việc đánh thuế gián thu. Một ví dụ bằng số về cách tính thuế
giá trị gia tăng được trình bày trong Phụ lục 15.4.

Phụ lục 15.4. Thuế giá trị gia tăng được áp dụng cho việc bán hàng rào bằng gỗ.

Đây là một ví dụ về cách một trụ hàng rào bằng gỗ sẽ được đánh thuế giá trị gia tăng
trong quá trình sản xuất và bán hàng sau đó. Thuế giá trị gia tăng được giả định là 10%.

 Đây là một ví dụ về cách một trụ hàng rào bằng gỗ sẽ được đánh thuế giá trị
gia tăng trong quá trình sản xuất và bán hàng sau đó. Thuế giá trị gia tăng được
giả định là 10%.

11
  Bước 2. Nhà máy gỗ chế biến cây thành các trụ hàng rào và bán mỗi trụ với giá
$0,40 cho người bán buôn gỗ. Nhà máy gỗ đã tăng thêm $0,20 giá trị ($0,40 ít
hơn $0,20) thông qua các hoạt động chế biến của mình. Do đó, chủ nhà máy gỗ
phải dành ra $0,02 để trả thuế giá trị gia tăng của nhà máy cho chính phủ. Trên
thực tế, chủ sở hữu có thể sẽ tính nghĩa vụ thuế của nhà máy là 10% của $0,40
hoặc $0,04, với khoản khấu trừ thuế là $0,02 cho thuế giá trị gia tăng mà chủ
sở hữu cây đã trả.
 Bước 3 và 4. Người bán buôn và bán lẻ gỗ xẻ cũng tăng thêm giá trị cho cột
hàng rào thông qua các hoạt động bán và phân phối của họ. Chúng được định
giá lần lượt là $0,01 và $0,03, làm cho thuế giá trị gia tăng tích lũy mà chính
phủ thu là $0,08, hay 10% giá bán cuối cùng.

d) Các loại thuế quốc gia khác:

Có nhiều loại thuế quốc gia khác, với mức độ quan trọng khác nhau giữa các quốc
gia. Thuế doanh thu (thuế mua hoặc bán chứng khoán ở một số thị trường chứng khoán
một số nước) và thuế đánh vào lợi nhuận chưa phân phối đã được đề cập trước đây. Thuế
tài sản và thuế thừa kế, còn gọi là thuế chuyển nhượng, được áp dụng theo nhiều cách
khác nhau để đạt được mục đích phân phối lại xã hội đối với thu nhập và của cải cũng
như tăng doanh thu. Có một số loại phí hành chính đối với các dịch vụ công cộng trong
thực tế là thuế người dùng. Đôi khi các giao dịch mua hoặc bán ngoại hối là các khoản
thuế ẩn có hiệu lực bởi vì chính phủ thu được doanh thu thay vì chỉ điều tiết nhập khẩu và
xuất khẩu vì lý do cán cân thanh toán.

e) Tín dụng thuế nước ngoài:

Để ngăn chặn đánh thuế hai lần đối với cùng một thu nhập, hầu hết các quốc gia đều
cấp tín dụng thuế cho nước ngoài đối với các khoản thuế thu nhập trả cho nước sở tại. Có
thể hiểu là khi doanh nghiệp kiếm được một khoản thu nhập tại nước ngoài và phải chịu
thuế tại quốc gia đó. Thì khi chuyển khoản thu nhập đó (khoản thu nhập đã chịu thuế) về
quốc gia sở tại, thông thường nó sẽ phải chịu thêm khoản thuế thu nhập của quốc gia sở

12
tại. Tuy nhiên khi có tín dụng thuế, doanh nghiệp có thể yêu cầu khoản thuế thu nhập đã
trả tại nước ngoài như là một khoản tín dụng thuế đối với thuế thu nhập tại quốc gia sở
tại, và doanh nghiệp sẽ phải trả khoản thuế thu nhập ít hơn so với khi đóng thuế thu nhập
như thông thường cho quốc gia sở tại.

Tín dụng thuế: Nhà nước cho phép các DN (hoạt động trong lĩnh vực sản xuất) được
giữ lại tiền thuế phải nộp để đầu tư trở lại phát triển sản xuất kinh doanh. Tức là, Nhà
nước cho DN vay vốn một cách trực tiếp, không cần tài sản thế chấp, không phải trả lãi
vay, tạo điều kiện thuận lợi về vốn, giúp DN đầu tư phát triển, phục hồi tăng trưởng nền
kinh tế.

Các quốc gia khác nhau có cách tính khác nhau cho khoản tín dụng thuế nước ngoài
và những loại giới hạn mà họ đặt ra trên tổng số tiền được yêu cầu. Thông thường, các
khoản tín dụng thuế nước ngoài cũng có sẵn để khấu trừ thuế trả cho các quốc gia khác
đối với cổ tức, tiền bản quyền, tiền lãi và các khoản thu nhập khác được chuyển cho công
ty mẹ. Thuế giá trị gia tăng và các loại thuế bán hàng khác không được khấu trừ thuế
nước ngoài nhưng thường được khấu trừ từ thu nhập trước thuế như một khoản chi phí.

Tín dụng thuế là một khoản giảm trực tiếp các khoản thuế. Nó khác với chi phí được
trừ, là chi phí được sử dụng để giảm thu nhập chịu thuế trước khi thuế suất được áp dụng.
Khoản khấu trừ thuế $100 làm giảm các khoản thuế phải nộp bằng $100 đầy đủ, trong khi
khoản chi phí được khấu trừ $100 làm giảm thu nhập chịu thuế $100 và các khoản thuế
phải nộp là $100 * t trong đó t là thuế suất. Các khoản tín dụng thuế có giá trị trên cơ sở
tính theo đô la cho đô la hơn là các khoản chi phí được khấu trừ.

Nếu không có khoản tín dụng nào cho các khoản thuế nước ngoài đã nộp, việc đánh
thuế liên tục bởi chính phủ sở tại và sau đó là chính phủ nội địa sẽ dẫn đến mức thuế tích
lũy rất cao. Ví dụ: giả sử công ty con nước ngoài thuộc sở hữu hoàn toàn của MNE kiếm
được $10.000 trước thuế thu nhập ở nước ngoài và trả cổ tức bằng tất cả thu nhập sau
thuế của nó. Thuế suất thuế thu nhập của nước sở tại là 30% và có mức thuế suất nội địa
công ty mẹ phải chịu là 35%, giả sử không có thuế khấu lưu. Tổng số thuế có và không
có tín dụng thuế được trình bày trong Phụ lục 15.5.

13
 Nếu không có tín dụng thuế, việc áp dụng tuần tự cả thuế nước sở tại 30% và sau đó
là thuế nội địa 35% đối với thu nhập vẫn dẫn đến mức thuế 54,5% có hiệu lực, một tỷ lệ
tích lũy sẽ khiến nhiều MNE không thể cạnh tranh với các công ty địa phương. Hiệu quả
của việc cho phép tín dụng thuế là giới hạn tổng số tiền thuế trên thu nhập trước thuế ban
đầu không quá mức thuế cao nhất trong các khu vực pháp lý. $500 thuế nội địa bổ sung
theo hệ thống tín dụng thuế trong Phụ lục 15.5 là số tiền cần thiết để đưa tổng số thuế
($3.000 đã nộp cộng với $500 bổ sung) lên đến nhưng không vượt quá 35% của $10.000
ban đầu của thu nhập nước ngoài trước thuế.

Tuy nhiên, vấn đề là nếu công ty này chuyển lợi nhuận của các doanh nghiệp nước
ngoài về cho công ty mẹ thì nó sẽ phải trả nhiều thuế hơn. Nếu nó để lại những khoản lợi
nhuận đó ở nước ngoài đó, nó được hưởng cái được gọi là hoãn thuế - nó có thể hoãn
thuế phải chịu thêm thuế của nước của công ty mẹ đối với thu nhập từ nguồn nước ngoài
cho đến khi nó hồi hương những khoản thu nhập đó. Như được trình bày trong Tài chính
toàn cầu trong Thực tiễn 15.1, điều này đã thúc đẩy một số quốc gia như Hoa Kỳ cố gắng
định kỳ cung cấp các ưu đãi thuế cho lợi nhuận hồi hương.

TÀI CHÍNH TOÀN CẦU TRONG THỰC TIỄN 15.1:

Lợi nhuận nước ngoài và cổ tức hồi hương:

Người ta ước tính rằng các công ty đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ có một nghìn tỷ
đô la lợi nhuận chưa hồi hương ở nước ngoài. Việc hồi hương những khoản lợi nhuận đó,
với mức thuế thu nhập doanh nghiệp hiệu quả tương đối cao hơn ở Mỹ so với nhiều nước
khác, sẽ gây ra các khoản thuế bổ sung đáng kể ở Mỹ. Trong một nỗ lực tạo điều kiện
thuận lợi cho việc hồi hương những khoản lợi nhuận đó vào năm 2004, chính phủ Mỹ đã
thông qua Đạo luật Đầu tư Nội địa năm 2004. Đạo luật đã cung cấp một cánh cửa cơ hội
vào năm 2005, trong đó lợi nhuận có thể được hồi hương chỉ với nghĩa vụ thuế bổ sung là
5,25%.

14
 Người ta ước tính rằng các công ty đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ có một nghìn tỷ
đô la lợi nhuận chưa hồi hương ở nước ngoài. Việc hồi hương những khoản lợi nhuận đó,
với mức thuế thu nhập doanh nghiệp hiệu quả tương đối cao hơn ở Mỹ so với nhiều nước
khác, sẽ gây ra các khoản thuế bổ sung đáng kể ở Mỹ. Trong một nỗ lực tạo điều kiện
thuận lợi cho việc hồi hương những khoản lợi nhuận đó vào năm 2004, chính phủ Mỹ đã
thông qua Đạo luật Đầu tư Nội địa năm 2004. Đạo luật đã cung cấp một cánh cửa cơ hội
vào năm 2005, trong đó lợi nhuận có thể được hồi hương chỉ với nghĩa vụ thuế bổ sung là
5,25%.

Sự thay đổi luật thuế tạm thời rõ ràng đã có tác động mong muốn trong việc kích thích
lợi nhuận hồi hương, như được minh họa trong phần trình bày. Cổ tức hồi hương đã tăng
vọt vào năm 2005 lên hơn 360 tỷ đô la từ 60 tỷ đô la năm trước. Sau khi hết hạn sửa đổi
thuế tạm thời, cổ tức hồi hương đã quay trở lại xu hướng.

Thật không may, các động cơ chính trị đằng sau kỳ nghỉ thuế ban đầu lại tập trung
vào việc tạo việc làm ở Hoa Kỳ bởi các công ty Hoa Kỳ. Tất cả các bằng chứng đã chỉ ra
rằng các công ty mẹ của Hoa Kỳ đã sử dụng lợi nhuận hồi hương cho nhiều mục đích sử
dụng khác nhau, chủ yếu để trả lại tiền cho cổ đông thông qua cổ tức và mua lại cổ phiếu,
chứ không phải để tạo việc làm mới. Khi các cuộc thảo luận lại nảy sinh vào một kỳ nghỉ
thuế mới, nhằm tìm kiếm một nghìn tỷ đô la lợi nhuận doanh nghiệp được giữ ở nước
ngoài, những cuộc tranh luận tương tự này lại một lần nữa dấy lên.

6) GIÁ CHUYỂN NHƯỢNG:

Việc định giá hàng hóa, dịch vụ và công nghệ được chuyển nhượng cho một công ty
con nước ngoài từ một công ty liên kết, định giá chuyển nhượng là phương thức đầu tiên
và quan trọng nhất để chuyển tiền ra công ty con ở nước ngoài. Các chi phí này được tính
thẳng vào giá vốn hàng bán trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty con.
Đây là một vấn đề đặc biệt nhạy cảm đối với các doanh nghiệp đa quốc gia. Ngay cả các
doanh nghiệp trong nước cũng khó đạt được thỏa thuận về phương pháp định giá tốt nhất
cho các giao dịch giữa các đơn vị liên quan. Trong trường hợp đa quốc gia, các nhà quản
lý phải cân bằng các cân nhắc về mâu thuẫn. Chúng bao gồm định vị quỹ (Fund
Positioning Effect) và thuế thu nhập.

Hiệu ứng Định vị Quỹ (Fund Positioning Effect): một công ty mẹ muốn chuyển
tiền ra khỏi một quốc gia cụ thể có thể tính giá cao hơn đối với hàng hóa bán cho công ty
con ở quốc gia đó — ở mức độ mà các quy định của chính phủ cho phép. Một công ty
con ở nước ngoài có thể được cấp vốn bằng kỹ thuật ngược lại, đó là hạ giá chuyển
nhượng. Việc thanh toán của công ty con đối với hàng nhập khẩu từ công ty mẹ hoặc các

15
công ty con thành viên của nó chuyển tiền ra khỏi công ty con. Giá chuyển nhượng cao
hơn cho phép tích lũy tiền ở nước bán. Chuyển nhượng cũng có thể được sử dụng để
chuyển tiền giữa các công ty con thành viên. Nhiều nguồn cung ứng các bộ phận linh
kiện trên toàn thế giới cho phép chuyển đổi giữa các nhà cung cấp từ bên trong công ty
gia đình để hoạt động như một chức năng chuyển tiền.

Ảnh hưởng thuế thu nhập: Một điểm cân nhắc chính trong việc định giá chuyển
nhượng là ảnh hưởng của thuế thu nhập. Lợi nhuận doanh nghiệp trên toàn thế giới có thể
bị ảnh hưởng bởi việc ấn định giá chuyển nhượng để giảm thiểu thu nhập chịu thuế ở
quốc gia có thuế suất thu nhập cao và tối đa hóa thu nhập ở quốc gia có thuế suất thu
nhập thấp. Công ty mẹ muốn giảm thu nhập chịu thuế của công ty con trong môi trường
thuế cao có thể ấn định giá chuyển nhượng ở mức cao hơn để làm tăng chi phí của công
ty con. Do đó làm giảm thu nhập chịu thuế.

Tác động của thuế thu nhập được minh họa trong ví dụ giả định được trình bày trong
Phụ lục 15.6. Trident Châu Âu đang hoạt động trong một môi trường thuế tương đối cao,
với giả định thuế thu nhập doanh nghiệp của Đức là 45%. Trident Hoa Kỳ đang ở trong
môi trường thuế thấp hơn đáng kể, với giả định thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của
Hoa Kỳ là 35%, thúc đẩy Trident tính giá chuyển nhượng cho Trident Châu Âu cao hơn
đối với hàng hóa được sản xuất tại Hoa Kỳ và bán cho Trident châu Âu.

16
 Lưu ý rằng tình huống giả định này giả định thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp
của Hoa Kỳ thấp hơn của Đức. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế của cả hai
quốc gia đã được trình bày trước đó trong Phụ lục 15.2, trong đó gánh nặng liên bang
và tiểu bang kết hợp là 40% ở Hoa Kỳ và 29% ở Đức.

Nếu Tập đoàn Trident áp dụng chính sách đánh dấu cao bằng cách “bán” hàng hóa
của mình với giá bán nội bộ là 1.700.000 đô la, thì 800.000 đô la thu nhập hợp nhất trước
thuế tương tự sẽ được phân bổ nhiều hơn cho Trident Hoa Kỳ có thuế thấp và ít nặng hơn
về thuế cao cho Trident Châu Âu. (Lưu ý rằng chính Trident Corporation, công ty mẹ
phải áp dụng chính sách ưu đãi chuyển nhượng giá trực tiếp làm thay đổi lợi nhuận của
từng công ty con riêng lẻ.). Kết quả là tổng số thuế giảm $ 30.000 và thu nhập ròng hợp
nhất tăng $ 30.000 đến $ 500.000 trong khi tổng doanh số vẫn không đổi.

Trident đương nhiên sẽ thích chính sách đánh dấu cao cho các đợt bán hàng từ Hoa
Kỳ đến Châu Âu (trong trường hợp này là Đức). Không cần phải nói, các cơ quan thuế
của chính phủ nhận thức được sự biến dạng thu nhập tiềm ẩn từ việc thao túng giá chuyển
nhượng. Một loạt các quy định và các trường hợp tòa án tồn tại dựa trên tính hợp lý của
giá chuyển nhượng, bao gồm phí và tiền bản quyền cũng như giá đặt hàng hóa. Nếu cơ

17
quan thuế của chính phủ không chấp nhận giá chuyển nhượng, thu nhập chịu thuế sẽ
được coi là lớn hơn so với tính toán của công ty và thuế sẽ bị tăng lên.

Mục 482 của Bộ luật Thuế vụ Hoa Kỳ là điển hình của các luật quy định quyền tự do
đặt giá chuyển nhượng. Theo thẩm quyền này, IRS có thể phân bổ lại tổng thu nhập, các
khoản khấu trừ, tín dụng hoặc phụ cấp giữa các công ty liên quan để ngăn chặn việc trốn
thuế hoặc để phản ánh rõ ràng hơn việc phân bổ thu nhập hợp lý. Theo các hướng dẫn
này, trách nhiệm chứng minh thuộc về công ty đóng thuế để cho thấy rằng IRS đã tùy tiện
hoặc không hợp lý trong việc phân bổ lại thu nhập. Cách tiếp cận “có tội cho đến khi
được chứng minh là vô tội” này có nghĩa là các doanh nghiệp đa quốc gia (MNE) phải
lưu giữ tài liệu tốt về tính logic và chi phí đằng sau giá chuyển nhượng của họ. "Giá
chính xác" theo nguyên tắc là giá phản ánh giá của một nhánh, nghĩa là bán cùng một
hàng hóa hoặc dịch vụ cho một khách hàng không liên quan có thể so sánh.

Các quy định của IRS cung cấp ba phương pháp để thiết lập giá thuận mua vừa bán:
giá so sánh không được kiểm soát, giá bán lại và tính toán cộng thêm chi phí. Cả ba
phương pháp này đều được Tổ chức Hợp tác Kinh tế khuyến nghị sử dụng ở các nước
thành viên và Ủy ban Phát triển (OECD) về các vấn đề tài khóa. Trong một số trường
hợp, sự kết hợp của ba phương pháp này được sử dụng.

7) KHUYẾN KHÍCH QUẢN LÝ VÀ ĐÁNH GIÁ:

Khi một công ty được tổ chức với trọng tâm lợi nhuận phi tập trung, việc chuyển giá
giữa các trọng tâm có thể làm gián đoạn việc đánh giá hiệu quả hoạt động của người quản
lý. Vấn đề này không chỉ xảy ra với các MNE; nó cũng là một vấn đề gây tranh cãi trong
cuộc tranh luận “tập trung hóa so với phân quyền” trong giới trong nước. Tuy nhiên,
trong trường hợp trong nước, một phương thức phối hợp ở cấp độ công ty có thể làm
giảm bớt một số méo mó xảy ra khi bất kỳ trung tâm lợi nhuận nào tối ưu hóa lợi nhuận
của mình cho lợi nhuận của công ty. Ngoài ra, trong hầu hết các trường hợp trong nước,
công ty có thể nộp một tờ khai thuế tổng hợp duy nhất (cho quốc gia đó), do đó, vấn đề
phân bổ chi phí giữa các chi nhánh không phải là vấn đề quan trọng theo quan điểm nộp
thuế.

Trong trường hợp đa quốc gia, sự phối hợp thường bị cản trở bởi các kênh kém hiệu
quả hơn, cần phải xem xét các biến số duy nhất ảnh hưởng đến định giá quốc tế và đánh
thuế riêng biệt. Ngay cả khi có ý định tốt nhất, một nhà quản lý ở một quốc gia cũng khó
biết điều gì là tốt nhất cho toàn công ty khi mua với giá thương lượng từ các công ty liên
quan ở một quốc gia khác. Nếu trụ sở công ty thiết lập giá chuyển nhượng và các lựa
chọn thay thế tìm nguồn cung ứng, một trong những lợi thế chính của hệ thống trung tâm

18
lợi nhuận phi tập trung sẽ biến mất: ban quản lý địa phương mất động cơ hành động vì lợi
ích của chính họ.

Để minh họa, hãy tham khảo Phụ lục 15.6, nơi giá chuyển nhượng tăng dẫn đến tăng
thu nhập trên toàn thế giới: Thu nhập của Trident Corporation tăng 195.000 đô la (từ
195.000 đô la lên 390.000 đô la) trong khi thu nhập của Trident Châu Âu giảm 165.000
đô la (từ 275.000 đô la xuống 110.000 đô la), cho lãi ròng 30.000 đô la. Các nhà quản lý
của công ty con ở Châu Âu có nên mất tiền thưởng (hoặc công việc của họ) vì thành tích
“phụ” của họ không? Tiền thưởng thường được xác định theo công thức toàn công ty một
phần dựa trên lợi nhuận của các công ty con riêng lẻ, nhưng trong trường hợp này,
Trident Europe “hy sinh” vì lợi ích lớn hơn của toàn bộ. Tự ý thay đổi giá chuyển nhượng
có thể tạo ra các vấn đề về đo lường.

Cụ thể, việc chuyển lợi nhuận từ Trident Europe chịu thuế cao sang Trident
Corporation chịu thuế thấp ở Hoa Kỳ sẽ thay đổi những điều sau đối với một hoặc cả hai
công ty:

 Thuế nhập khẩu phải trả (chỉ nhà nhập khẩu) và do đó thay đổi mức lợi nhuận
 Đo lường mức độ rủi ro ngoại hối, chẳng hạn như số lượng tài sản có giá trị ròng do
thay đổi lượng tiền mặt và các khoản phải thu
 Kiểm tra tính thanh khoản, chẳng hạn như hệ số thanh toán hiện hành, vòng quay
các khoản phải thu và vòng quay hàng tồn kho
 Hiệu quả hoạt động, được đo bằng tỷ lệ lợi nhuận gộp trên doanh thu hoặc tổng tài
sản
 Thanh toán thuế thu nhập
 Khả năng sinh lời, được đo bằng tỷ lệ thu nhập ròng trên doanh thu bán hàng hoặc
vốn đầu tư
 Tỷ lệ chi trả cổ tức, trong đó cổ tức không đổi sẽ hiển thị dưới dạng tỷ lệ chi trả
khác nhau khi thu nhập ròng thay đổi (cách khác, nếu tỷ lệ chi trả không đổi, lượng
cổ tức sẽ thay đổi do giá chuyển nhượng thay đổi)
 Tỷ lệ tăng trưởng nội bộ, được đo bằng tỷ lệ giữa lợi nhuận giữ lại trên vốn chủ sở
hữu hiện có
8) ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÁC ĐỐI TÁC LIÊN DOANH:

Các liên doanh đặt ra một vấn đề đặc biệt trong vấn đề chuyển giá, bởi vì việc phục
vụ lợi ích của các cổ đông địa phương bằng cách tối đa hóa lợi nhuận địa phương có thể
là không tối ưu theo quan điểm tổng thể của MNE. Thông thường, các lợi ích xung đột là
không thể hòa giải. Thật vậy, đối tác liên doanh địa phương có thể được coi là “con ngựa

19
thành Troy” tiềm năng nếu họ khiếu nại với chính quyền địa phương về chính sách
chuyển giá của MNE.

9) QUẢN LÝ THUẾ TẠI TRIDENT:

Phụ lục 15.7 tóm tắt vấn đề quản lý thuế quan trọng đối với Trident khi chuyển thu
nhập cổ tức về Hoa Kỳ từ Trident Đức và Trident Brazil.

 Bởi vì thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ở Đức (40%) cao hơn ở Hoa Kỳ (35%),
cổ tức được gửi cho công ty mẹ ở Hoa Kỳ dẫn đến tín dụng thuế nước ngoài vượt
quá. Bất kỳ khoản thuế khấu lưu hiện hành nào đối với cổ tức giữa Đức và Hoa Kỳ
chỉ làm tăng số tiền tín dụng vượt quá.
 Bởi vì thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ở Brazil (25%) thấp hơn ở Hoa Kỳ
(35%), cổ tức được chuyển cho công ty mẹ ở Hoa Kỳ dẫn đến thâm hụt các khoản
tín dụng thuế nước ngoài. Nếu có các khoản thuế khấu lưu được Brazil áp dụng đối
với tiền lãi chuyển về Hoa Kỳ, điều này sẽ làm giảm quy mô thâm hụt, nhưng không
loại bỏ nó.

Ban quản lý của Trident muốn quản lý hai khoản chuyển tiền cổ tức để phù hợp với
khoản thâm hụt với các khoản tín dụng. Phương pháp đơn giản nhất để thực hiện việc này
là điều chỉnh lượng cổ tức được chia từ mỗi công ty con nước ngoài để sau khi áp dụng
tất cả các khoản thuế thu nhập và khấu trừ thuế hiện hành, các khoản tín dụng thuế nước
ngoài vượt quá của Trident từ Trident Đức khớp chính xác với khoản thâm hụt thuế nước
ngoài vượt quá từ Trident Brazil. Có một số phương pháp khác để quản lý các nghĩa vụ
thuế toàn cầu của Trident, được gọi là định vị lại các quỹ, được xem xét chi tiết trong
Chương 19.

Phụ lục 15.7 Quản lý thuế thu nhập từ nguồn nước ngoài của Trident;

20
 10) NHỮNG CÔNG TY CON THIÊN ĐƯỜNG THUẾ VÀ TRUNG TÂM TÀI
CHÍNH HẢI NGOẠI QUỐC TẾ:

Nhiều MNE có các công ty con nước ngoài hoạt động như những thiên đường thuế
cho các quỹ công ty đang chờ tái đầu tư hoặc hồi hương. Các công ty con thiên đường
thuế, thường được gọi chung là Các Trung tâm Tài chính Hải ngoại Quốc tế, một phần là
kết quả của các tính năng hoãn thuế đối với thu nhập nước ngoài kiếm được được một số
quốc gia mẹ cho phép. Các công ty con thiên đường thuế thường được thành lập ở một
quốc gia có thể đáp ứng các yêu cầu sau:

 Thuế thấp đối với đầu tư nước ngoài hoặc thu nhập từ bán hàng thu được từ
các công ty cư trú và thuế nhà thầu cổ tức thấp đối với cổ tức trả cho công ty
mẹ.
 Một loại tiền tệ ổn định cho phép dễ dàng chuyển đổi tiền thành và ra khỏi nội
tệ. Yêu cầu này có thể được đáp ứng bằng cách cho phép và tạo điều kiện
thuận lợi cho việc sử dụng Đồng tiền châu Âu.
 Các phương tiện hỗ trợ dịch vụ tài chính; ví dụ: thông tin liên lạc tốt, nhân viên
văn phòng có trình độ chuyên môn và các dịch vụ ngân hàng có uy tín.
 Một chính phủ ổn định khuyến khích thành lập các cơ sở tài chính và dịch vụ
thuộc sở hữu nước ngoài trong biên giới của mình.

21
 Phụ lục 15.8 cung cấp một bản đồ của hầu hết các trung tâm tài chính hải ngoại lớn
trên thế giới. Công ty con thiên đường thuế điển hình sở hữu cổ phiếu phổ thông của các
công ty con nước ngoài đang hoạt động có liên quan của nó. Có thể có một số công ty
con thiên đường thuế nằm rải rác trên khắp thế giới. Vốn chủ sở hữu của công ty con
thiên đường thuế thường do công ty mẹ sở hữu 100%. Tất cả các khoản chuyển tiền có
thể thông qua các công ty con thiên đường thuế, bao gồm cả cổ tức và tài trợ vốn cổ
phần. Do đó, thuế của nước mẹ đối với thu nhập từ nguồn nước ngoài, thường có thể
được trả khi cổ tức được công bố bởi một công ty con nước ngoài, có thể tiếp tục được
hoãn lại cho đến khi chính công ty con thiên đường thuế trả cổ tức cho công ty mẹ. Sự
kiện này có thể bị hoãn lại vô thời hạn nếu các hoạt động ở nước ngoài tiếp tục phát triển
và yêu cầu nguồn tài chính nội bộ mới từ công ty con thiên đường thuế. Do đó, các MNE
có thể điều hành một nhóm quỹ công ty cho các hoạt động ở nước ngoài mà không cần
phải chuyển thu nhập từ nước ngoài về nước thông qua guồng máy thuế của quốc gia mẹ.

Đối với các MNE của Hoa Kỳ, đặc quyền hoãn thuế hoạt động thông qua một công ty
con nước ngoài ban đầu không phải là một lỗ hổng về thuế. Ngược lại, chính phủ Hoa Kỳ
đã cấp phép cho các công ty Hoa Kỳ mở rộng ra nước ngoài và đặt họ ngang hàng với các
đối thủ cạnh tranh nước ngoài, cũng được hưởng các loại trợ cấp hoãn thuế và trợ cấp
xuất khẩu tương tự. Phụ lục 15.9 cung cấp bảng phân loại các hoạt động chính của các
trung tâm tài chính hải ngoại.

22
 Phụ lục 15.9. Hoạt động của các Trung tâm Tài chính Hải ngoại

Các trung tâm tài chính hải ngoại cung cấp dịch vụ quản lý tài chính cho người dùng
nước ngoài để đổi lấy thu nhập ngoại hối. Có một số lợi thế so sánh dành cho khách
hàng, bao gồm thuế suất rất thấp, thủ tục hành chính tối thiểu, và tính bảo mật và theo ý
muốn. Môi trường này cho phép các khách hàng quốc tế giàu có giảm thiểu trách nhiệm
pháp lý về thuế tiềm năng trong khi vẫn bảo vệ thu nhập và tài sản khỏi các rủi ro chính
trị, tài khóa và pháp lý. Có nhiều phương tiện mà thông qua đó các dịch vụ tài chính ra
nước ngoài có thể được cung cấp. Chúng bao gồm những điều sau:
 Ngân hàng nước ngoài, có thể xử lý các hoạt động ngoại hối cho các tập đoàn
hoặc ngân hàng. Các hoạt động này không phải chịu thuế vốn, tập đoàn, lãi
vốn, cổ tức, hoặc thuế lãi suất hoặc để trao đổi các quyền kiểm soát.
 Các tập đoàn kinh doanh quốc tế, thường là các công ty trách nhiệm hữu hạn,
được miễn thuế, được sử dụng để điều hành doanh nghiệp hoặc huy động vốn
thông qua phát hành cổ phiếu, trái phiếu hoặc các công cụ khác.
 Các công ty bảo hiểm nước ngoài, được thành lập để giảm thiểu thuế và quản
lý rủi ro.
 Quản lý và bảo vệ tài sản, cho phép các cá nhân và tập đoàn ở các quốc gia có
hệ thống ngân hàng mỏng manh hoặc chế độ chính trị không ổn định được giữ
tài sản ở nước ngoài để bảo vệ khỏi sự sụp đổ của tiền tệ và ngân hàng trong
nước.
 Lập kế hoạch thuế, có nghĩa là các công ty đa quốc gia có thể định tuyến giao
dịch thông qua các trung tâm hải ngoại để giảm thiểu thuế thông qua giá
chuyển nhượng. Các cá nhân có thể tận dụng các chế độ thuế thuận lợi do các
trung tâm hải ngoại cung cấp thông qua các quỹ tín thác và quỹ.
Các ưu đãi về thuế và bí mật do các trung tâm tài chính hải ngoại đưa ra có thể được
sử dụng cho nhiều mục đích hợp pháp, nhưng chúng cũng được sử dụng cho các mục
đích bất hợp pháp, bao gồm rửa tiền và trốn thuế.

Thật không may, một số công ty Hoa Kỳ đã bóp méo mục đích ban đầu của việc hoãn
thuế thành tránh thuế. Giá chuyển nhượng hàng hóa và dịch vụ được mua từ hoặc bán
cho các công ty con có liên quan đã bị gian lận một cách giả tạo để để lại toàn bộ thu
nhập từ giao dịch trong công ty con thiên đường thuế. Thao tác này có thể được thực hiện
bằng cách định tuyến quyền sở hữu hợp pháp cho hàng hóa hoặc dịch vụ thông qua công
ty con của thiên đường thuế, ngay cả khi hàng hóa hoặc dịch vụ trên thực tế chưa bao giờ
được đưa vào quốc gia thiên đường thuế. Không cần phải nói, cơ quan thuế của cả nước
xuất khẩu và nước nhập khẩu đã thất vọng vì thiếu thu nhập chịu thuế trong các giao dịch
như vậy.

23
 Một mục đích của Đạo luật Thuế vụ Hoa Kỳ năm 1962 là loại bỏ các lợi thế về thuế
của các công ty nước ngoài ở trên giấy này mà không phá hủy đặc quyền hoãn thuế dành
cho các công ty con sản xuất và bán hàng nước ngoài được thành lập vì động cơ kinh
doanh và kinh tế hơn là động cơ thuế. Mặc dù động cơ thuế đã bị loại bỏ, một số công ty
nhận thấy các công ty con này hữu ích như các trung tâm kiểm soát tài chính cho các hoạt
động nước ngoài, như minh họa bởi Tài chính Toàn cầu trong Thực tiễn 15.2.

TÀI CHÍNH TOÀN CẦU TRONG THỰC TIỄN 15.2:

Chiến lược thuế toàn cầu Hai người Ireland và bánh kẹp Hà Lan của Google:

Google, công cụ tìm kiếm thống trị trên Internet, nổi tiếng với việc khuyến khích tất
cả nhân viên Không làm điều xấu trong quy tắc ứng xử của công ty, đã trở thành chủ đề
được giám sát nhiều về chiến lược thuế toàn cầu của họ trong những năm gần đây. Thuế
suất hiệu dụng ở nước ngoài của Google (thuế hiệu dụng trung bình đối với tất cả thu
nhập từ nước ngoài) là 2,4% vào năm 2010 trên doanh thu hơn 13 tỷ đô la. Thuế suất
tổng thể của Google, tổng số thuế phải trả trên toàn cầu đối với thu nhập trước thuế, đã
đạt trung bình khoảng 22% trong những năm gần đây. Chiến lược thuế của Google được
thực hiện thông qua một cấu trúc phức tạp được trình bày trong phụ lục này.
Chiến lược thuế toàn cầu của Google: Hai người Ireland và bánh kẹp Hà Lan:
Hai người Ireland. Google đặt gần 90% doanh số bán hàng ngoài Hoa Kỳ thông qua
Google Ireland, sau đó trả hàng tỷ USD tiền bản quyền cho Google Ireland Holdings -
công ty có trung tâm quản lý hiệu quả tại Bermuda.

Bánh kẹp Hà Lan. Để tránh thuế nhà thầu đối với các khoản thanh toán của Ireland
cho Bermuda, tiền đầu tiên được chuyển qua Hà Lan, tận dụng các hiệp ước thuế nội
Châu Âu. Bermuda không đánh thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập từ nguồn
nước ngoài do Google Bermuda kiếm được tại đây.
Ngày nay, cấu trúc của Google được vô số công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ sử dụng.
Nó dựa trên việc tái định vị quyền sở hữu nhiều bằng sáng chế, bản quyền và tài sản trí
tuệ khác của mình cho một công ty con trong một môi trường thuế thấp như Ireland, sau

24
đó thiết lập giá chuyển nhượng cao trên các hình thức dịch vụ khác nhau và chi phí chung
cho các đơn vị khác, để lại hầu hết lợi nhuận trong môi trường thuế gần như bằng không
như Bermuda.
Không có gì bất hợp pháp về chiến lược thuế của Google. Công ty đã đàm phán với
cơ quan thuế Hoa Kỳ, Sở Thuế vụ (IRS) trong nhiều năm, cuối cùng đã đạt được sự đồng
ý của IRS trong điều được gọi là một thỏa thuận giá nâng cao. Thỏa thuận, chưa được tiết
lộ, đã thiết lập các thông lệ và giá chuyển nhượng được phép giữa các đơn vị khác nhau
thuộc sở hữu của Google được sử dụng để giảm thiểu các khoản thuế toàn cầu.

TÓM TẮT:

1. Các quốc gia thường cấu trúc hệ thống thuế của họ theo một trong hai cách tiếp
cận cơ bản: cách tiếp cận trên toàn thế giới hoặc cách tiếp cận theo lãnh thổ. Cả hai cách
tiếp cận đều nhằm xác định xem công ty nào, nước ngoài hay trong nước bằng cách xem
xét kỹ lưỡng, hoặc thu nhập nào, có nguồn gốc từ nước ngoài hay trong nước, phải chịu
sự đánh thuế của cơ quan thuế nước sở tại.

2. Một mạng lưới các hiệp ước thuế song phương, nhiều hiệp ước được mô phỏng
theo một hiệp ước do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đề xuất, cung cấp
các biện pháp giảm đánh thuế hai lần.

3. Các hiệp ước về thuế thường xác định liệu thuế có phải được áp dụng đối với thu
nhập kiếm được trong một nước bởi công dân của quốc gia khác hay không và nếu có thì
như thế nào. Các hiệp ước thuế mang tính song phương, hai bên ký kết quy định cụ thể
mức thuế suất nào được áp dụng cho các loại thu nhập riêng lẻ giữa hai bên.

4. Thuế giá trị gia tăng là một loại thuế doanh thu quốc gia được thu ở từng công
đoạn sản xuất hoặc bán hàng hóa tiêu thụ tương ứng với giá trị gia tăng trong công đoạn
đó.

5. Giá chuyển nhượng là việc định giá hàng hóa, dịch vụ và công nghệ giữa các công
ty có liên quan. Giá chuyển nhượng cao hay thấp có ảnh hưởng đến thuế thu nhập, định
vị quỹ, khuyến khích quản lý và đánh giá, và các đối tác liên doanh.

6. Hoa Kỳ phân biệt thu nhập nguồn nước ngoài với thu nhập nguồn trong nước. Mỗi
loại bị đánh thuế riêng, và các khoản thâm hụt / tín dụng thuế trong một danh mục không
được dùng để chống lại các khoản thâm hụt / tín dụng trong danh mục kia. Nếu một MNE
có trụ sở tại Hoa Kỳ nhận thu nhập từ một quốc gia nước ngoài áp thuế thu nhập doanh
nghiệp cao hơn Hoa Kỳ (hoặc thu nhập kết hợp và thuế nhà thầu), thì tổng số thuế được

25
khấu trừ sẽ vượt quá thuế của Hoa Kỳ đối với thu nhập nước ngoài đó. Kết quả là vượt
quá các khoản tín dụng thuế nước ngoài.

7. Tất cả các công ty muốn quản lý nghĩa vụ thuế của họ trên toàn cầu để cuối cùng
họ không phải trả nhiều hơn cho thu nhập có nguồn gốc nước ngoài so với thu nhập có
nguồn trong nước.

8. Các MNE có các công ty con nước ngoài hoạt động như thiên đường thuế cho các
quỹ công ty đang chờ tái đầu tư hoặc hồi hương. Các thiên đường thuế thường nằm ở các
quốc gia có thuế suất doanh nghiệp thấp, đồng tiền ổn định, các cơ sở hỗ trợ dịch vụ tài
chính và chính phủ ổn định.

MINI-CASE:

Câu hỏi hóc búa về thuế thu nhập doanh nghiệp của Hoa Kỳ:

Vì vậy, tối nay, tôi yêu cầu đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đơn giản hóa hệ thống.
Loại bỏ các sơ hở. Nâng cao sân chơi. Và sử dụng số tiền tiết kiệm được để giảm thuế
suất doanh nghiệp lần đầu tiên sau 25 năm - mà không làm tăng thâm hụt của chúng ta.
Nó có thể được thực hiện.

—Tổng thống Barack Obama, Diễn văn Liên bang, ngày 25 tháng 1 năm 2011.

Hoa Kỳ đã tranh luận về mức thuế thu nhập doanh nghiệp của mình trong nhiều năm.
Đó là một vấn đề trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2008, và nó tiếp tục là một
vấn đề được tranh luận nhiều trong những năm sau đó. Vào tháng 1 năm 2011, nó một lần
nữa trở thành tâm điểm của cuộc tranh luận chính trị.

Nhưng việc đo lường thuế suất và gánh nặng thuế thu nhập doanh nghiệp hóa ra lại
khá phức tạp. Sự khác biệt nằm giữa thuế suất luật định và thuế suất hiệu dụng. Thuế suất
theo luật định là thuế suất, theo luật, các công ty phải trả trên thu nhập chịu thuế. Thuế
suất hiệu dụng là thuế suất thực tế mà các công ty phải trả trên tất cả thu nhập hợp nhất—
trên toàn cầu, sau khi tính đến sự khác biệt giữa các quốc gia và tất cả các khoản khấu trừ
thuế hiện có.

Thuế suất theo luật định:

Năm 2010, Hoa Kỳ có một số mức thuế thu nhập doanh nghiệp cao nhất trên thế giới.
Trên thực tế, trong số các nước OECD - 31 nền kinh tế công nghiệp hóa lớn nhất - mức
thuế của Hoa Kỳ ở mức 39,2% được trình bày trong Phụ lục 1 là cao thứ hai, chỉ có Nhật
Bản cao hơn ở mức 39,5%. Thuế suất trung bình của các nước OECD ngoài Hoa Kỳ là

26
25,5%. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của Hoa Kỳ hiện được cho là trở ngại ngày
càng tăng đối với đầu tư vào Hoa Kỳ, bởi cả các công ty không thuộc Hoa Kỳ và Hoa Kỳ.

Nó không phải lúc nào cũng theo cách này. Như được minh họa trong Phụ lục 2, mức
thuế kết hợp của liên bang và tiểu bang của Hoa Kỳ đã thực sự thấp hơn đáng kể so với
hầu hết các nước công nghiệp trong một khoảng thời gian trong những năm 1980. Nhưng
bên ngoài Đạo luật cải cách thuế năm 1986 ở Hoa Kỳ, thuế suất của Hoa Kỳ hầu như
không thay đổi trong 25 năm. Tuy nhiên, phần còn lại của thế giới công nghiệp đã liên
tục cắt giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp theo luật định kết hợp trong một nỗ lực
không ngừng để thu hút đầu tư nước ngoài.

27
 Chế độ thuế và hoãn thuế:

Tuy nhiên, thuế suất theo luật định chỉ là một yếu tố trong chế độ thuế của một quốc
gia. Các quốc gia cấu trúc việc đánh thuế đối với thu nhập của công ty đang hoạt động
theo một trong hai cách tiếp cận cơ bản, hệ thống lãnh thổ hoặc hệ thống toàn thế giới.
Theo hệ thống lãnh thổ, công ty chỉ nộp thuế dựa trên thu nhập mà nó kiếm được — theo
lãnh thổ hoặc quốc gia. Nhưng theo một hệ thống toàn cầu, công ty bị đánh thuế đối với
thu nhập của mình trên toàn thế giới, bất kể chúng kiếm được từ đâu.

Điều đã làm cho hệ thống thuế trên toàn thế giới của Hoa Kỳ “có thể tồn tại cho đến
nay” (để sử dụng cụm từ của Tổ chức Thuế) là Hoa Kỳ không đánh thuế đối với các
khoản thu nhập đang hoạt động từ bên ngoài Hoa Kỳ cho đến khi chúng được hồi hương.
Đây là một khoản hoãn thuế đối với thu nhập từ nguồn nước ngoài. Một hệ thống thuần
túy trên toàn thế giới sẽ đánh thuế tất cả các khoản thu nhập kiếm được ở mọi nơi, bất kể
khi nào lợi nhuận được chuyển về nước. Điều này có nghĩa là các công ty Hoa Kỳ có thể
hoãn nộp thuế của Hoa Kỳ đối với các khoản thu nhập từ nước ngoài bằng cách không
chuyển lợi nhuận về nước.

Mức thuế doanh nghiệp tương đối cao của Hoa Kỳ, khi kết hợp với việc đánh thuế
trên toàn thế giới, tạo ra một vấn đề nghiêm trọng về nguyên tắc đối với Hoa Kỳ ngày
nay. Ví dụ: một công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ có công ty con ở Hồng Kông. Công ty
con đó đóng thuế thu nhập doanh nghiệp ở Hồng Kông là 16,5%. Nhưng công ty Hoa Kỳ
biết rằng nếu họ chuyển những khoản lợi nhuận đó về Hoa Kỳ, họ sẽ nợ chênh lệch thuế,
thuế suất hiệu dụng của Hoa Kỳ trừ đi khoản tín dụng cho các khoản thuế Hồng Kông đã
nộp (39,2% -16,5%). Do đó, nó quyết định không mang lợi nhuận về nước. Trong những
năm trước, khi sự chênh lệch về thuế không lớn, động lực để các công ty Mỹ chuyển lợi
nhuận ra nước ngoài ít hơn. Chính trên cơ sở này, nhiều người ở Hoa Kỳ cho rằng đã qua
thời gian phải sửa đổi — để giảm — thuế thu nhập doanh nghiệp của Hoa Kỳ.

Thuế suất Hiệu lực:

Có những công ty lớn coi bộ phận thuế của họ là trung tâm lợi nhuận.

— Đài Phát thanh Công cộng Quốc gia, ngày 29 tháng 1 năm 2011.

Nhưng có một sự khác biệt lớn giữa thuế suất theo luật định và những gì một công ty
thực sự trả sau khi đã tính đến tất cả các ưu đãi, khấu trừ thuế và sự khác biệt giữa các
môi trường thuế quốc gia. Bởi vì tất cả các chính phủ đều cố gắng hướng đầu tư và hoạt
động của doanh nghiệp vào các mục tiêu chính sách công cụ thể, nên có nhiều loại ưu đãi
và khấu trừ có thể có trên toàn cầu. Nhiều công ty đa quốc gia, chẳng hạn như General

28
Electric (Hoa Kỳ), rất xuất sắc trong việc tận dụng các cơ hội giảm thuế này để trả mức
thuế có hiệu lực thấp hơn nhiều.

Họ kiếm tiền bằng cách chuyển thu nhập ra nước ngoài hoặc trong các loại hoạt
động khác nhau hoặc điều chỉnh kế toán theo cách mà họ có thể trả ít thuế hơn so với
các đối thủ cạnh tranh của họ.

—Martin Sullivan, chuyên gia thuế, lời khai trước Ủy ban Cách thức và Phương tiện
Hạ viện, ngày 20 tháng 1 năm 2011.

Biểu đồ 3 liệt kê một số công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ, mà dưới con mắt của một
chuyên gia thuế, là một số công ty thắng và thua lớn nhất trong những năm gần đây.
Trong lời khai của chuyên gia trước Quốc hội Hoa Kỳ, Martin Sullivan đã liệt kê một số
công ty như General Electric rõ ràng đã quản lý để trả mức thuế hiệu dụng rất thấp trong
thời gian ba năm (GE trả mức thuế hiệu dụng trung bình chỉ 3,6%). Điều thú vị cần lưu ý
là không có nước nào giảm nhiều nhất theo nghiên cứu có mức thuế hiệu dụng cao như
mức thuế theo luật định mà OECD lưu ý.

Tôi đang yêu cầu Quốc hội loại bỏ hàng tỷ đô la tiền thuế mà chúng ta hiện đang
cung cấp cho các công ty dầu mỏ. Ví dụ, trong những năm qua, một cuộc diễu hành của
những người vận động hành lang đã gian lận mã số thuế để mang lại lợi ích cho các
công ty và ngành cụ thể. Những người có kế toán hoặc luật sư làm việc cho hệ thống có
thể không phải trả thuế. Nhưng tất cả những người còn lại đều phải chịu một trong
những mức thuế doanh nghiệp cao nhất trên thế giới. Nó không có ý nghĩa gì, và nó phải
thay đổi.

—Tổng thống Barack Obama, trích từ Diễn văn Liên bang, tháng 1 năm 2011.

Nhưng Biểu đồ 3 chỉ là một phân tích về các công ty đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ.
Một cuộc triển lãm tiếp theo, lần này của Tuần lễ Kinh doanh, được trình bày trong Phụ
lục 4, gợi ý rằng khi bạn xem xét nhiều công ty đa quốc gia theo ngành trên toàn cầu, sự
khác biệt không đáng kể - ít nhất là theo quốc gia thành lập. Tuy nhiên, rõ ràng là các
công ty đa quốc gia toàn cầu trong các ngành cụ thể rõ ràng đang trả tỷ lệ cao hơn so với
các phân khúc ngành khác.

Nhưng không phải các công ty năng lượng hoặc dầu mỏ đang phải trả mức thuế hiệu
dụng thấp nhất. Trên thực tế, họ dường như đang trả một số mức thuế hiệu dụng cao nhất
trên thế giới. Phân khúc có tỷ lệ thấp nhất được báo cáo là dược phẩm, với các dịch vụ tài
chính và một số công ty thiết bị nặng cũng có tỷ lệ hiệu dụng tương đối thấp hơn.

29
 Các nhà bán lẻ, như Gap và Home Depot, cũng đang trả mức giá tương đối cao hơn.
Trên thực tế, trong số 30 công ty được liệt kê trong Phụ lục 4, chỉ có hai công ty đang trả
bằng hoặc cao hơn mức thuế thu nhập doanh nghiệp theo luật định kết hợp của Hoa Kỳ là
39,2% là ExxonMobil và Chevron, hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Mỹ.3

Tất nhiên, điều còn thiếu trong phần lớn cuộc tranh luận và rất nhiều bảng hoặc phụ
lục là các công ty đa quốc gia có quyền quyết định hoặc lựa chọn như thế nào về nơi họ
tạo ra lợi nhuận chịu thuế. Một công ty, là kết quả của chiến lược và lịch sử doanh
nghiệp, tạo ra ngày càng nhiều lợi nhuận hợp nhất trong môi trường thuế thấp — ví dụ: ở
Ireland (12,5%), Iceland (15%) hoặc Chile (17%), sẽ có mức thuế hiệu dụng thấp hơn.
30
Nhưng không phải lúc nào các công ty cũng có thể lựa chọn nơi họ kinh doanh hoặc tạo
ra lợi nhuận. Nếu bạn là một công ty khai thác đồng, Chile là nơi bạn muốn đến. Tuy
nhiên, nếu bạn đang mua sắm cho một quốc gia mà ở đó đặt trung tâm dịch vụ khu vực
cho EU, Ireland sẽ là một lựa chọn thuế rất hấp dẫn.

Thu nhập từ thuế của Hoa Kỳ:

Theo quan điểm của chính phủ Hoa Kỳ, đó là về việc thu thuế — và dường như ngày
càng thu ít thuế hơn từ các công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ. Hãy xem xét các số liệu
thống kê sau:

 Thuế thu nhập doanh nghiệp ở Hoa Kỳ đã giảm từ 6% GDP trong những năm
1950 xuống chỉ còn 2,1% vào năm 2008.4
 Thuế thu nhập doanh nghiệp ngày nay chỉ chiếm 12% tổng doanh thu từ thuế
mà chính phủ Hoa Kỳ thu được.
 Một nghiên cứu năm 2004 của GAO cho thấy thuế suất hiệu dụng trung bình
đối với thu nhập nội địa của các tập đoàn lớn là 25,2%.5
 Nghiên cứu tương tự của GAO cho thấy thuế suất hiệu dụng trung bình đối với
thu nhập từ nguồn nước ngoài của các tập đoàn lớn là khoảng 4%. Tỷ lệ thấp
này được thúc đẩy bởi thực tế là Hoa Kỳ chỉ đánh thuế thu nhập từ nguồn nước
ngoài (thu nhập đang hoạt động) khi hồi hương, và sau đó nó là một khoản
thuế còn lại phản ánh các khoản tín dụng được cung cấp cho các khoản thuế
nước ngoài trả cho cùng một khoản thu nhập đó.

Nói tóm lại, các công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ đã không mang các khoản thu nhập
từ nước ngoài tích cực của họ về nước. Họ biết nếu họ làm vậy, họ sẽ phải trả nhiều thuế
hơn. Ví dụ, GE được ước tính đã hoãn thuế đối với 75 tỷ đô la thu nhập tích lũy từ nước
ngoài trong thập kỷ qua bằng cách chọn không đưa lợi nhuận về nước. Với bề dày thành
tích của GE trong việc nộp thuế Hoa Kỳ thấp như vậy, có lẽ là điều tốt khi Giám đốc điều
hành của GE, Jeffrey Immelt, đã được Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm để lãnh đạo
một nhóm cố vấn kinh tế về cải cách thuế doanh nghiệp!

Câu hỏi tình huống:

1. Bạn có nghĩ rằng Hoa Kỳ cần phải cắt giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp,
chuyển sang hệ thống lãnh thổ, hay cả hai?
2. Bạn có tin rằng thuế suất thấp hơn sẽ thu hút đầu tư nước ngoài?
3. Nhiều chuyên gia về chính sách công lập luận rằng mã số thuế nên được sửa đổi và
đơn giản hóa, để tất cả các doanh nghiệp trả một mức cơ bản cố định bất kể họ là ai
hoặc họ kinh doanh ở đâu. Bạn nghĩ sao?

31
 CÂU HỎI:
1. Đạo đức thuế. Trả lời các câu hỏi sau:
a. Thuật ngữ “đạo đức thuế” có nghĩa là gì?
b. Công ty của bạn có một công ty con ở Nga, nơi trốn thuế là một nghệ thuật tốt.
Thảo luận xem bạn nên tuân thủ luật thuế của Nga hay vi phạm luật như các đối
thủ cạnh tranh tại địa phương của bạn.
2. Tính trung lập về thuế. Trả lời các câu hỏi sau:
a. Định nghĩa thuật ngữ “tính trung lập về thuế”.
b. Sự khác biệt giữa trung lập trong nước và trung lập nước ngoài là gì?
c. Mục tiêu của một quốc gia khi xác định chính sách thuế đối với thu nhập từ
nguồn nước ngoài là gì?
3. Phương pháp tiếp cận theo lãnh thổ so với trên toàn thế giới. Các quốc gia
thường cấu trúc hệ thống thuế của họ theo một trong hai cách tiếp cận cơ bản: cách
tiếp cận trên toàn thế giới hoặc cách tiếp cận theo lãnh thổ. Giải thích những cách
tiếp cận này và chúng khác nhau như thế nào.
4. Hoãn thuế. Trả lời các câu hỏi sau:
a. Thuật ngữ “hoãn thuế” có nghĩa là gì?
b. Tại sao các nước cho phép hoãn thuế đối với thu nhập từ nguồn nước ngoài?
5. Hiệp ước thuế. Trả lời các câu hỏi sau:
a. Hiệp ước thuế song phương là gì?
b. Mục đích của hiệp ước thuế song phương là gì?
c. Hầu hết các hiệp định thuế bao gồm những chính sách nào?
6. Các loại thuế. Thuế được phân loại dựa trên việc chúng được áp dụng trực tiếp vào
thu nhập, được gọi là thuế trực thu, hay đối với một số đặc điểm hoạt động có thể đo
lường khác của doanh nghiệp, được gọi là thuế gián thu. Xác định từng điều sau đây
là “thuế trực thu”, “thuế gián thu” hoặc một cái gì đó khác:
a. Thuế thu nhập doanh nghiệp do một công ty con của Nhật Bản nộp trên thu nhập
từ hoạt động kinh doanh của công ty
b. Tiền bản quyền trả cho Ả Rập Xê Út đối với dầu khai thác và vận chuyển ra thị
trường thế giới
c. Tiền lãi mà công ty mẹ ở Hoa Kỳ nhận được từ các khoản tiền gửi ngân hàng
được giữ ở London
d. Tiền lãi mà công ty mẹ ở Hoa Kỳ nhận được từ khoản vay cho một công ty con ở
Mexico

32
 e. Khoản hoàn trả gốc mà công ty mẹ Hoa Kỳ nhận được từ Bỉ trong khoản vay cho
một công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn ở Bỉ
f. Thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp đối với thuốc lá được sản xuất và bán tại Hoa Kỳ
g. Thuế bất động sản trả cho tòa nhà trụ sở chính của công ty ở Seattle
h. Đóng góp trực tiếp cho Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế để cứu trợ người tị nạn
i. Thuế thu nhập hoãn lại, được thể hiện dưới dạng khoản khấu trừ trên thuế thu
nhập hợp nhất của công ty mẹ ở Hoa Kỳ
j. Các khoản thuế nhà thầu do Đức khấu trừ đối với cổ tức trả cho một công ty mẹ
ở Vương quốc Anh
7. Tín dụng thuế nước ngoài. Tín dụng thuế nước ngoài là gì? Tại sao các quốc gia lại
đánh thuế tín dụng cho thu nhập từ nguồn nước ngoài?
8. Thuế giá trị gia tăng. Trả lời các câu hỏi sau:
a. Thuế giá trị gia tăng là gì?
b. Mặc dù thuế giá trị gia tăng đã được đề xuất nhiều lần, nhưng Hoa Kỳ chưa bao
giờ áp dụng. Bạn nghĩ tại sao Hoa Kỳ lại tiêu cực về nó khi thuế giá trị gia tăng
được sử dụng rộng rãi bên ngoài Hoa Kỳ?
9. Động lực chuyển giá. Giá chuyển nhượng là gì và chính phủ có thể điều chỉnh nó
không? Những khó khăn và động cơ mà một công ty đa quốc gia mẹ phải đối mặt
trong việc định giá chuyển nhượng?
10. Công ty con chị em. Công ty con Alpha ở Country Able phải chịu mức thuế thu
nhập 40%. Công ty con Beta ở Country Baker chỉ phải chịu mức thuế thu nhập 20%.
Hiện tại, mỗi công ty con nhập khẩu từ bên kia một lượng hàng hóa và dịch vụ có giá
trị bằng tiền chính xác bằng giá trị mà mỗi bên xuất khẩu cho bên kia. Phương pháp
cân bằng thương mại nội bộ này được áp dụng bởi một ban lãnh đạo muốn giảm mọi
chi phí, bao gồm cả chi phí (chênh lệch giữa giá mua và giá bán) của các giao dịch
ngoại hối. Cả hai công ty con đều có lãi, và cả hai đều có thể mua tất cả các thành
phần trong nước với giá xấp xỉ như họ đang trả cho công ty con chị em ở nước ngoài.
Đây có vẻ là một tình huống tối ưu?
11. Định giá chính xác. Mục 482 của Bộ luật Thuế vụ Hoa Kỳ quy định việc sử dụng
giá chuyển nhượng “đúng” và trách nhiệm chứng minh rằng giá chuyển nhượng là
“đúng” thuộc về công ty. Có những hướng dẫn nào để xác định giá chuyển nhượng
phù hợp?
12. Công ty con thiên đường thuế. Trả lời các câu hỏi sau:
a. Thuật ngữ “thiên đường thuế” có nghĩa là gì?
b. Các đặc điểm mong muốn của một quốc gia nếu quốc gia đó dự kiến được sử
dụng như một thiên đường thuế?

33
 c. Xác định năm thiên đường thuế.
d. Những lợi thế dẫn đến việc một MNE sử dụng công ty con thiên đường thuế là
gì?
e. Các biến dạng tiềm ẩn trong thu nhập chịu thuế của MNE bị cơ quan thuế ở các
quốc gia không phải thiên đường thuế phản đối là gì?
13. Hiệp ước thuế. Các hiệp ước thuế ảnh hưởng đến hoạt động và cấu trúc của các
MNE như thế nào?
14. Bị động. Tại sao cơ quan thuế Hoa Kỳ đánh thuế thu nhập thụ động được tạo ra ở
nước ngoài khác với thu nhập chủ động?

CÁC VẤN ĐỀ:

1. Thu nhập từ nguồn nước ngoài của Avon. Avon là đơn vị bán trực tiếp nhiều loại
sản phẩm có trụ sở tại Hoa Kỳ. Avon tiếp thị các sản phẩm làm đẹp, thời trang và gia
dụng hàng đầu tại hơn 100 quốc gia. Là một phần của khóa đào tạo tại các văn phòng
ngân khố doanh nghiệp, nó có các học viên thực tập xây dựng bảng phân tích bảng
phân tích thu nhập / phân phối giả định sau đây.

Sử dụng bảng tính được trình bày trong Phụ lục 15.6 cho cấu trúc cơ bản của bạn.
a. Tổng số thuế phải nộp, cộng lại trong nước và nước ngoài, cho khoản thu nhập
này là bao nhiêu?
b. Thuế suất hiệu dụng do công ty mẹ có trụ sở tại Hoa Kỳ trả cho thu nhập này là
bao nhiêu?
c. Tổng số tiền nộp thuế và thuế suất hiệu dụng sẽ là bao nhiêu nếu thuế suất thuế
doanh nghiệp nước ngoài là 45% và không có thuế nhà thầu đối với cổ tức?
d. Tổng số tiền nộp thuế và thuế suất hiệu dụng sẽ là bao nhiêu nếu thu nhập do một
chi nhánh của tập đoàn Hoa Kỳ kiếm được?
2. Hãng hàng không Pacific Jewel (Hồng Kông). Pacific Jewel Airlines là một công
ty vận tải hàng không có trụ sở tại Hoa Kỳ với một công ty con thuộc sở hữu hoàn
toàn tại Hồng Kông. Công ty con, Jewel Hong Kong, vừa hoàn thành báo cáo kế

34
 hoạch dài hạn cho công ty mẹ ở San Francisco, trong đó công ty đã ước tính thu nhập
và tỷ lệ chi trả dự kiến sau đây cho các năm 2011-2014.

Thuế suất doanh nghiệp hiện hành của Hồng Kông đối với loại thu nhập này là
16,5%. Hồng Kông không áp thuế nhà thầu đối với cổ tức được chuyển cho các nhà
đầu tư Hoa Kỳ (theo hiệp ước thuế song phương Hồng Kông - Hoa Kỳ). Thuế suất
thuế thu nhập doanh nghiệp của Hoa Kỳ là 35%. Công ty mẹ muốn hồi hương 75%
thu nhập ròng dưới dạng cổ tức hàng năm.
a. Tính thu nhập ròng có sẵn để phân phối của công ty con Hồng Kông trong các
năm 2004-2007.
b. Số tiền cổ tức dự kiến sẽ được chuyển cho công ty mẹ ở Hoa Kỳ mỗi năm là bao
nhiêu?
c. Sau khi tổng cộng cho các mục đích nghĩa vụ thuế của Hoa Kỳ, tổng cổ tức sau
thuế (tất cả các loại thuế của Hồng Kông và Hoa Kỳ) dự kiến mỗi năm là bao
nhiêu?
d. Thuế suất hiệu dụng đối với thu nhập có nguồn gốc nước ngoài này là bao nhiêu
mỗi năm?
3. Kraftstoff của Đức. Kraftstoff là một công ty có trụ sở tại Đức chuyên sản xuất cụm
chế hòa khí phun xăng điện tử cho một số công ty ô tô lớn ở Đức, bao gồm
Mercedes, BMW và Opel. Công ty, giống như nhiều công ty ở Đức hiện nay, đang
sửa đổi các chính sách tài chính của mình để phù hợp với mức độ công bố thông tin
ngày càng tăng của các công ty nếu họ muốn niêm yết cổ phiếu của mình công khai
trong hoặc ngoài nước Đức.
Vấn đề chính của Kraftstoff là mã số thuế thu nhập doanh nghiệp của Đức áp dụng
một mức thuế suất thu nhập khác đối với thu nhập tùy thuộc vào việc nó được giữ lại
(45%) hay được phân phối cho các cổ đông (30%).
a. Nếu Kraftstoff dự định phân phối 50% thu nhập ròng của mình, thì tổng thu nhập
ròng và tổng hóa đơn thuế doanh nghiệp của nó sẽ là bao nhiêu?

35
 b. Nếu Kraftstoff cố gắng chọn tỷ lệ thanh toán từ 40% đến 60% cho người sở hữu
cổ phiếu, thì ban quản lý sẽ sử dụng lý lẽ và giá trị nào để thuyết phục người nắm
giữ cổ phiếu trong hai khoản thanh toán là lợi ích tốt nhất của mọi người?
Chinglish Dirk
Sử dụng trường hợp công ty sau để trả lời các câu hỏi từ 4 đến 6. Công ty Chinglish Dirk
(Hồng Kông) xuất khẩu lưỡi dao cạo cho công ty mẹ thuộc sở hữu hoàn toàn của nó,
Torrington Edge (Anh). Thuế suất của Hồng Kông là 16% và thuế suất của Anh là 30%.
Chinglish tính toán lợi nhuận trên mỗi container như sau (tất cả các giá trị bằng bảng
Anh).

4. Chinglish Dirk (A). Ban quản lý công ty của Torrington Edge đang xem xét định vị
lại lợi nhuận trong công ty đa quốc gia. Điều gì sẽ xảy ra với lợi nhuận của Chinglish
Dirk và Torrington Edge, và kết quả tổng hợp của cả hai, nếu mức tăng tại Chinglish
tăng lên 20% và mức tăng tại Torrington giảm xuống 10%? Tác động của việc định
vị lại này đối với các khoản thanh toán thuế hợp nhất là gì?

5. Chinglish Dirk (B). Được khuyến khích bởi kết quả từ phân tích vấn đề trước đó,
ban quản lý công ty của Torrington Edge mong muốn tiếp tục tái định vị lợi nhuận ở
Hồng Kông. Tuy nhiên, nó phải đối mặt với hai hạn chế. Đầu tiên, giá bán cuối cùng
ở Anh phải từ 20.000 bảng Anh trở xuống để duy trì tính cạnh tranh. Thứ hai, cơ
quan thuế của Anh - khi làm việc với nhân viên kế toán chi phí của Torrington Edge -
đã thiết lập mức giá chuyển nhượng tối đa được phép (từ Hồng Kông) là 17.800 bảng
Anh. Bạn đề xuất sự kết hợp đánh dấu nào cho Torrington Edge để xây dựng? Tác

36
 động của việc định vị lại này đối với lợi nhuận hợp nhất trên tổng các khoản thanh
toán thuế và sau thuế là gì?

6. Chinglish Dirk (C). Không để lại bất kỳ cơ hội tái định vị thuế tiềm năng nào chưa
được khám phá, Torrington Edge muốn kết hợp các thành phần của vấn đề 4 với việc
phân bổ lại chi phí chung. Nếu chi phí chung có thể được phân bổ lại giữa hai đơn vị,
nhưng vẫn tổng cộng 5.000 bảng Anh cho mỗi đơn vị và duy trì mức tối thiểu 1.750
bảng Anh cho mỗi đơn vị ở Hồng Kông, thì tác động của việc định vị lại này đối với
lợi nhuận hợp nhất sau thuế và tổng các khoản thanh toán thuế là gì?

BÀI TẬP TRÊN INTERNET:

1. Thuế toàn cầu. Các trang web như TaxWorld cung cấp thông tin chi tiết về hoạt
động kinh doanh và các yêu cầu liên quan đến thuế và kế toán khi kinh doanh ở nhiều
quốc gia khác nhau.
 Thuế quốc tế www.taxworld.org/ OtherSites/
 Nguồn International/international.htm

2. Người nộp thuế quốc tế. Sở Thuế vụ Hoa Kỳ (IRS) cung cấp hỗ trợ chi tiết và các
yêu cầu tài liệu cho người nộp thuế quốc tế. Sử dụng trang IRS để tìm các quy tắc và
quy định pháp lý và định nghĩa về nghĩa vụ thuế của cư dân quốc tế khi kiếm thu
nhập và lợi nhuận tại Hoa Kỳ.
 Người nộp thuế IRS Hoa Kỳ
www.irs.gov/businesses/small/international/index.html

3. Cơ quan Thuế chính thức của Chính phủ. Luật thuế liên tục thay đổi và các quy
trình lập kế hoạch và quản lý thuế của MNE do đó phải bao gồm việc cập nhật liên
tục các thông lệ thuế theo quốc gia. Sử dụng các trang web thuế của chính phủ sau
đây để giải quyết các vấn đề cụ thể liên quan đến các quốc gia đó:
 Sự thay đổi quyền sở hữu của Hồng Kông thành Trung Quốc
www.gov.hk/en/business/taxes/profittax/
 Trung tâm dịch vụ tài chính quốc tế của Ireland www.revenue.ie/
 Các ưu đãi thuế của Cộng hòa Séc đối với đầu tư
www.czech.cz/homepage/busin.htm

37
4. Thông lệ về Thuế cho Kinh doanh Quốc tế. Nhiều công ty kế toán lớn cung cấp
thông tin trực tuyến và dịch vụ tư vấn cho các hoạt động kinh doanh quốc tế liên
quan đến các thông lệ về thuế và kế toán. Sử dụng các trang Web sau để tìm thông tin
hiện tại về các thay đổi và thực hành luật thuế.
 Ernst and Young www.ey.com/tax/
 Deloitte &Touche www.deloitte.com/view/en_US/us/Services/tax/index.htm
 KPMG www.kpmg.com/
 Price Waterhouse Coopers www.pwc.com/us/en/tax-services/ index.jhtml
 Ernst & Young www.eyi.com/

5. Blog thuế quốc tế. Thực hiện theo những thay đổi mới nhất trong các quy tắc và hiệp
ước thuế toàn cầu trên blog sau:
International Tax Blog blogs.cbh.com/international/.

38