BUBUNGANG LATA – AGAPITO M. JOAQUIN puso – matatagpuan sa tao.

Bahagi o parte ng katawan

- Kusina
- Toying – asawa ni maldo
- MAldo – nais mag artista/nanay
Uring Pampanitikan – isang dula
Paglalahad – tradisyunal ang naging paraan ng
paglalahad ng kwento
Tayutay – Kung gusto mo pang mabuhay ay huwag mo
akong kakaliwain. Ito ay pagpapalit- tawag dahil ang ibig
sabhin ng kakaliwain ay lokohin o huwag siyang papatol
sa iba.
- Kung wala iyon para na akong patay. Ito ay
pagpapalit tawag dahil ang ibig sabihin ng patay
rito ay walang silbi.
Teorya
1. Realismo – inilalarawan ang buhay sa
katunayan. Pag-aasawa ng mga kabataang
walang sapat na pinansyal. Pagkapit ng isang ina
sa patalim.
2. Romantisismo – labis na pagmamahal ni maldo
kay toying.
3. Klasisismo –
SIMBOLO – KAHULUGAN
1. PARUPARO - binate
2. USOK – pag-unlad
3. BUWAYA – Ganid
4. BAHAGHARI – Pag-asa
5. MADAWAG NA DAAN – Mga pagsubok
6. KASTILYONG BUHANGIN – Pangarap na di
matupad
7. ROSAS – Pangingibig
8. PAGDIDILIM NG ULAP – Pangyayaring di mabuti
9. PAGKAHILO AT PAGSUSUKA – pagdadalantao
10. AHAS – pagtataksil
PAG-UUGAT… PAGSUSUPLING – ito’y isang maikling
kuwento ni Eduardo Bautista Reyes na nagtamo ng
pangatlong Gantimpalang Palanca noong 1957. Ito ay
nakuha sa aklat na Hiyas (ikalawang akda) ni Fernando
B. Monleon.
- Simeon (matiyaga at maunawaing nilalang) at
Senyang(matiising ina) – mag-asawa na matagal
nang naghihintay ng anak. Pitong taon ang
kanilang paghihintay.
- Ka petra/Nana Sepa/Impong Goria/Nana Seria -
mga babaeng tumutulong sa pagpapaanak kay
senyang.
- Impong Kulasa- manghihilot na nagpaanak kay
senyang
- Isang luno ang kanilang anak.
TAYUTAY – nakakasulasok ang usok ng nagbangon sa
siga. Nagsasayaw-sayaw ang unti-unting kumakapal na
usok. Ito ay isnag personipikasyon o pagsasatao dahil
binigyang buhay ang usok na siyang tao lamang ang
bumabangon.
ng tao na kung saan nagmumula ang pag-ibig.
Pinakamahalagang parte ng katawan kaya dapat na
pangalagaan at pakaingatan.
MARAMING KULAY ANG BAHAGHARI – Myrna A.
Afundar
Mina – pinakabata
Ronil –
Christina –
Kahulugan ng pamagat – ito ay nangangahulugan ng
iba’t ibang emosyon at ang lahat ng bagay ay may
tamang panahon.
BILANGIN NATIN ANG ATING BIYAYA
Pedong – batang lalaki na labindalawang taong gulang
Mang Andong at Aling Viring – mag-asawa
Diego – nag alok ng serbisyo kay MAng andong
Pilosopiyang Pilipino – “MAsiyahan ka sa kaloob ng
Diyos at ang ligaya mo ay magiging lubos.
Simbolismong Pilipino – KALABAW (ang pagiging
Pilipino/ kasipagan at katiyagaan ng Pilipino)
MASKARA – PABLO M. CUASAY
Sanggunian – ang dulang ito ay hinango sa Antolohiya
ng mga dula
Tauhan:
Mayor Ruedas
Mayor Tony
Siling
Ruben – “kilabot ng Cordillera”
Sunog-Apog – tagpuan
TAYUTAY – “nalalayo sila sa tukso”, ito’y isang
pagpapalit tawag sapagkat binibigyan ng ibang
katawagan ang mga bagay na magkakaugnay tulad ng
tukso na ang ibig sabihin ay masamang Gawain.
- “Ikaw ay lintang sumisipsip sa dugo ng mga
maralita” – ito ay pagwawangis sapagkat
tuwirang pinaghahambing ang dalawang bagay.
TALAGA…. LALAYAS NA AKO – Alfonso Sujeco
TAUHAN:
- Lyn – pangunahing tauhan, batang nagtampo at
nagdamdam dahil sa paghihigpit ng magulang
- - MAng Nilo – ama ni lyn, mahigpit at
konserbatibo ngunit walang ninais na masama
sa anak.
- Aling Sabina - ina ni lyn na tanging hinangahan
ng sama ng loob ng anak.
- Freedie – itinutukso kay lyn, noon pa man ay
may pagtingin na siya sa dalaga.
- Armando, Amy at Josie – mga kaibigan ni Lyn na
walang ibang inisip kundi ang magsaya nang
masaya.

SANLIGAN- MGA HIYAS NG WIKANG PAMBANSA

Gintong kaisipan – “ang paghihigpit ng magulang ay
hindi dapat ipagdamdam pagkat ito ay tanda ng
pagmamahal”
VICENTENG BINGI – Jose Villa Panganiban
Tauhan:
- Senyorito (anak) – anak siya ng kumupkop kay
Vicente, Pilyo at makulit, may katigasan ang ulo
at kalooban.
- Papa – ama ng tinatawag na “senyorito”. Ang
nagligats at kumupkop kay vicente
- Vicenteng Bingi – lalaking iniligtas ng mag-ama.
Natagpuan siya sa harap ng bahay nila na
putikan at nilalagnat.
- Padre – pari na nagmisa sa bangkay ni Vicente
Gintong kaisipan- “Ang mga kapuspalad ay may
puwang din sa lipunan”
MGA PARAAN NG PAGTALAKAY SA MGA AKDANG
PAMPANITIKAN:
Limang Dimensyon base kay Jose A. Arrogante
1. Panlipunan – dito’y matamang sinusuri ng
mambabasa lalo na ng mga mag-aaral ng
panitikan ang interksyon ng tao sa tao, ng tao sa
lipunan, sinusuri rin ang interaksyon ng tao sa
kaniyang kapaligiran. Susuriin din ditto ang mga
suliraning panlipunang may malaking
kaugnayan sa kanyang tagumpay o pagkabigo.
Hal. Ibong Mandaragit ni Amado V. Hernandez
(sa akdang ito ay natalakay ang mga suliranin ng
mga tauhan sa kapwa tauhan at kung paano
kumilos si MAndo, ang pangunahing tauhan sa
kanyang kapaligiran at sa kabuuan ng kanyang
mundo.
2. Pangkaisipan – dito’y binibigyang-diin ang
pakikipaglaban ng tauhan sa sariling isipan.
Iniisip niya kung tama ba o mali ang kanyang
desisyon, ang kanyang gagwin o ginagawa. Kung
minsan, pag di naging matagumpay ang
kanyang ginawa, pinipilit niyang sabihin sa
sariling tama naman ang kanyang ginawa.
3. Pangmoral – isinaalang alang ay ang aral, ugali,
kilos at panahong ikinapangyari. Subalit di lahat
ng inaasal ng nakararami ay sasabihin na nating
wasto.
4. Pang-anyo – malimit na ginagamit ng mga guro
ng panitikan bilang paraan nila ng
pagpapahalaga sa anumang akdang kanilang
nais na talakayin. Maaaring ito’y tula, kwento,
nobela at iba pa.
5. Pang-arketipo – ito ang paraan ng pagtalakay sa
anumang akdang pampanitikan na kasisinagan
ng mga tauhan sa Bibliya o Banal na Kasulatan,
gayundin ang mga tauhan ng mga klasikong
akda ng mga Griyego at Romano at sa mga
akdang popular tulad ng Florante at Laura na
akda ni Francisco Balagtas; ng sisa, Salome at
elias, basilio, crispin sa akda ni Rizal sa Noli Me
Tangere.
KABATAA’T KATANDAAN – Amado V. Hernandez
ERMITA – CC Marquez
PINATIBOK MO ANG PUSO KO – Robert Rosales
Tauhan:
- Ruel – binatang nakatapos sa kolehiyo at may
magandang trabaho sa kompanya
- Lerma – tinaguriang “Woman of the 90’s”
Kahulugan ng pamagat – muling pagbubukas ng
damdamin ni Lerma
Komiks – uri ng babasahin na nakaaliw, nakalilibang at
halaw sa tunay na pangyayari sa buhay ng tao. May
dalawang uri ng komiks: Ang komiks na pambata at
pandrama. Ito’y masasabing magasin na may larawan
na iginuhit at may salitaan.
Tayutay:
“BAKIT MAY LUNGKOT KA SA IYONG MGA MATA?” –
nagtatanong na di naghihintay ng kasagutan
“KAGAYA MO RIN SI BIEN PARANG MAAMONG TUPA” –
Pagtutulad/Simili – paghahambing ng dalawang
magkaibang tao, bagay at pangyayari.
BAKIT NGAYON KO LANG NABATID NA NAPATIBOK MO
PALANG MULI ANG PUSO KO? – pagtatanong/retorikal
kuwestiyon
HINDI NA MAGBABAGO ANG PASYA KO, KAYA
NAKIKIUSAP AKO NA HUWAG MO NA AKONG
GAMBALAIN. – pagtanggi/litotes
LAGING MAY PAG-ASA – Gloria V. Guzman
TAUHAN:
- Edna
- Carl – bayaw na amerikano
- Jimmy – kasintahan ni edna
- Digna – kapatid/ate
- Fritz – madaling magustuhan
- Jenny – anak ni carl
TAYUTAY –
- Matamlay ang araw – personipikasyon
- Malapit nang sumikat ang araw – isang
patalinhaga, nagbabadya na natatanaw na niya
ang pag-asa.
BATA, BATA, PA’NO KA GINAWA? (isang Pelikula) –
ayon sa pagsusuri ni Andrew P. Padenal
Lualhati Bautista – ipinanganak sa Tondo, MAynila
- Nag-aral sa Lyceum of the Philippines
- 16 na taong gulang nagsimulang magsulat
- Ang unang kwento ay nalathala sa Liwayway
 - Pangatlo sa nobela ang bata bata pano ka
ginawa.
- nagkamit ng dakilang gantimpala sa Palanca
- “Gapo” - 1980
- “Dekada” – 1982
- 1982 – nagkamit din ng gantimpala sa maikling
kwento
- 1983 – pangatlong gantimpala
- Nagtamo rin ng CCM awards
- “DAGA SA TIMBANG TUBIG” – dulang sensored
at na-banned/ dinerehe ni Lino Broca
- “ANG SAKADA” – pelikulang tumatalakay sa
kalagayan ng sugar workers
- - pinagtulungan nila ng isa pang screenwriter, si
Oscar Miranda, ay kinumpiska ng military sa
mga unang taon ng Martial Law.
- “BULAKLAK SA CITY JAIL” – unang solong
pelikula niya/ nagkamit ng karangalang Best
Story at Best Screenplay sa Metro Manila Film
Festival noong taong 1984 at Best Screenplay sa
Film Academy Awards.
- Sa kasalukuyan ay miyembre siya sa ng
Screenwriters Guild of the Philippines at
concern Artist of the Philippines
- Nagsulat siya ng mga naggagandahang
pelikulang:
- Nena – Sharmaine Suarez
- JApayuki – Maricris Sioson
- Ruffa Guttierez – Mister mo
- Lover ko – Glydel Mercado
- Sutla – Precilla Almeda
- Star for all seasons – Vilma Santos
- Chito Roño – director
MGA TAUHAN:
1. Lea Bustamante (Vilma Santos) – larawan ng
tunay na babae, hindi lang utusan o sunud-
sunuran kundi kapantay ng lalaki.
2. Raffy (Ariel Rivera) – hindi sya patas tumingin.
Sa kanya’y pambahay lamang ang mga babae at
lalake lamang ang may karapatang magtrabaho
3. Ding (Albert Martinez) – mahinang klase ng
lalaki. Hindi kayang ipaglaban ang pag-iibigan
nila ni lea. Minsan sunud-sunuran sa ina
4. Maya (Serena Dalrymple) – bunsong anak ni Lea
kay Ding. Bibong bata
5. Ojie (Carlo Aquino) – panganay na anak ni lea at
raffy. Mulat na binatilyo
6. Aling Dimetria (Dexter Doria) – ina ni Ding na
sulsulera, gusto’y masunod ang lahat ng
kanyang nais para sa anak.
7. Elinor (Angel Aquino) – ka-live in ni Raffy
matapos iwan si Lea.kuntentong maging isang
ganap na ina at asawa.
8. Johnny (Raymond Bagatsing) kasamahan ni lea
sa trabaho at kanyang kaibigang handing
making sa kanya anumang oras.