Kakayahang Pragmatiko: Pahiwatig at Pag-unawa

sa mga Salita at kilos

Naranasan mo na bang magtampo sa iyong kaibigan? Paano mo ito ipinabatid

sa kaniya?Sa pamamagitan ba ng tahasang pagsasabi o sa iyong mga aksiyon
lamang?
Nakakasakay ka ba sa mga biruan? Paano mo nalalamang biro lamang ang
sinabi ng iyong kausap?

Nakiusap ka na ba sa iyong guro sa anomang pagkakataon sa iyong buhay-mag-

aaral? Paano mo ito ginawa?

Hindi lamang kaalaman sa bokabularyo at sa pagbubuo ng mga pangungusap

batay sa itinatakda ng gramatika ang mahalaga para sa isang mag-aaral ng wika.
Mahalaga ring matutuhan ang kasanayan sa pagtukoy sa mga pakiusap, magalang na
pagtugon sa mga papuri o paumanhin, pagkilala sa mga biro, at pagpapadaloy ng
usapan. Samakatuwid, kailangang matukoy ng isang tao ang maraming kahulugan na
maaaring dalhin ng isang pahayag batay sa iba't ibang sitwasyon (Lightbown at Spada
2006). Halimbawa, ang tanong na, "Sa iyo ba ang bag na iyan?" ay maaaring
mangahulugan ng: (1) pagtitiyak sa kung sino ang nagmamay-ari ng bag; (2) papuri o
pagkutya sa estilo ng bag; o (3) pagkainis sa nakakalat na bag.

Ang ganitong kakayahang komunikatibo ang nais nating itampok sa araling ito
sa pamamagitan ng pag-unawa sa kakayahang pragmatiko.

Ano ang kakayahang Pragmatiko?

Ayon kina Lightbown at Spada (2006), ang pragmatiko ay tumutukoy sa pag-
aaral sa paggamit ng wika sa isang partikular na konteksto upang magpahayag sa
paraang diretsahan o may paggalang. Ibig sabihin, ang isang taong may kakayahang
pragmatiko ay mabisang nagagamit ang yaman ng wika upang makapagpahayag ng
mga intensiyon at kahulugang naaayon sa konteksto ng usapan at gayundin, natutukoy
ang ipinahihiwatig ng sinasabi, di-sinasabi, at ikinikilos ng kausap. Kadikit ng paglinang
sa kakayahang pragmatiko ang konsepto ng speech act. Para sa pilosopo sa wika na si
J. L. Austin (1962; sipi kay Hoff 2001), ang pakikipag-usap ay hindi lamang paggamit ng
mga salita upang maglarawan ng isang karanasan kundi “paggawa ng
mga bagay gamit ang mga salita" o speech act. Halimbawa nito ay pakikiusap,
pagtanggi, pagpapaumanhin, pangangako, at iba pa.

Filres 1 || Sanggunian: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino || Taylan – Petras – Geronimo- Batnag
A.Y 2021-2022
 May tatlong sangkap ang speech act: (1) ang sadya o intensiyonal na papel nito
o illocutionary force; (2) ang anyong lingguwistiko o locution; at (3) ang epekto nito sa
tagapakinig o perlocution.

Tingnan natin ang isang senaryo. Isang kostumer sa restoran ang nagpahayag sa
weyter ng ganito: "Mayroon ba kayong tubig na walang yelo?" Sa nasabing halimbawa,
ang illocutionary force ng kostumer ay ang paghiling na madalhan siya ng inuming tubig
na walang kasamang yelo. Ipinadaloy niya ito sa locution na patanong. Ang epekto
nito, o perlocution, ay ang pagsunod ng weyter sa kaniyang kahilingan.
Sa kaso ng pagkatuto ng ikalawang wika, tinatawag na interlanguage pragmatics
(Bardovi-Harlig 1999; sipi kay Lightbown at Spada 2006) ang pag-aaral sa kung paano
ang mga hindi taal na tagapagsalita ng partikular na wika at nagsisimulang matuto nito
ay umuunlad ang kakayahan sa pagpapahayag ng kanilang intensiyon sa
pamamagitan ng iba't ibang speech act.

Bahagi ng larangang ito ang pananaliksik na isinagawa nina Bardovi-Harlig at

Hartford (1993) hinggil sa paraan ng pagtanggi at pagbibigay-suhestiyon ng mga
estudyanteng taal at di-taal na tagapagsalita ng Ingles sa mga sesyon ng akademikong
pagpapayo sa isang unibersidad sa Amerika. Naobserbahan nila sa pag-aaral na ito
ang pagkakaiba sa kanilang mga propesor hinggil sa pagpili ng kukuning kurso. Anila,
kapansin-pansin ang pakikipag-usap na ginagawa ng mga estudyanteng taal at di-taal
na tagapagsalita ng Ingles pagiging pasibo ng di-taal na tagapagsalita sa usapin ng
pagbibigay ng suhestiyon kumpara sa mga taal na tagapagsalita. Mas malaki rin ang
tendensiya ng pagtanggi sa suhestiyong ibinibigay ng tagapayong propesor ng mga di-
taal na tagapagsalita. Dagdag pa rito, direktang ipinahahayag ng di-taal na
tagapagsalita ang kaniyang pagtanggi kumpara sa ayon. Halimbawa, sa mungkahing
kurso ng tagapayo, ang isang di-taal na tagapagsalita ng Ingles ay magpapahayag ng
“I think I am not interested in that course,” na kaiba sa sasabihin ng taal na tagapagsalita
na nagbibigay pa ng suhestiyon sa anyong "I think this other course would better meet
my needs."

Filres 1 || Sanggunian: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino || Taylan – Petras – Geronimo- Batnag
A.Y 2021-2022
 Sa nabanggit na sitwasyon, mahihinuha kung gaano kahalagang linangin ang
kakayahang pragmatiko upang umayon sa hinihingi ng konteksto at makamit ang
inaasahang resulta mula sa kausap.

Berbal at Di-Berbal na Komunikasyon

Sa paglilinang ng kakayahang pragamatiko, mahalagang isaisip ang pag-iral ng
dalawang uri ng komunikasyon--ang berbal at di-berbal na komunikasyon.
Ang berbal na komunikasyon ay ang uri ng komunikasyong gumagamit ng salita
sa anyong pasalita at/o pasulat man. Nagagawa ang paraang oral sa pamamagitan
ng pakikipag-usap sa kaanak, kaibigan, at kakilala, pakikipagtalakayan sa klase, at
paglahok sa mga usapan sa kumperensiya at seminar. Pasulat naman itong
napadadaloy sa mga sulatin sa klase, paglikha ng blogpost, pagbuo ng manifesto at
bukas na liham, at iba pa. Isa pang uri ng komunikasyon ang di-berbal na komunikasyon.
Ayon sa mga pagaaral, lubhang napakalaki ng elementong di-berbal sa pakikipag-
usap sa mga taong napapaloob sa sariling kultura. Sa katunayan, tinatayang 70
porsiyento ng isang karaniwang kumbersasyon ang binubuo ng di-berbal na elemento
(Maggay 2002).

Ang iba't ibang anyong di-berbal na komunikasyon ay ang sumusunod:

1. Kinesika (Kinesics) - tumutukoy sa kilos o galaw ng katawan. Bahagi nito ang

ekpresyon ng mukha, galaw ng mata, kumpas ng mga kamay, at tindig ng
katawan.
2. Proksemika (Proxemics) – tumutukoy sa oras at distansiya sa pakikipag-usap.
Ang oras ay maaaring pormal gaya ng isinasaad ng relo, o impormal na karaniwang
nakadikit sa kultura gaya ng mga terminong "ngayon na," "sa lalong madaling
panahon," at "mamaya na." Ang distansiya naman ay nagbabago rin depende sa
natamong ugnayan sa kausap. Kapansin-pansing ang mga bagong magkakilala ay
may mas malaking distansiya kumpara sa mga taong matalik na magkakaibigan.
3. Pandama o Paghawak (Haptics) – itunuturing na isa sa mga pinakaunang anyo
ng komunikasyon. Kadalasang nagsasaad ito ng positibong emosyon o pakikiramay
sa mga hindi magandang karanasan. Halimbawa nito ay pagtapik sa balikat o
pagyakap sa kausap.

4. Paralanguage - tumutukoy sa tono ng tinig at kalidad at bilis ng pagsasalita.

Filres 1 || Sanggunian: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino || Taylan – Petras – Geronimo- Batnag
A.Y 2021-2022
 5. Katahimikan o Kawalang-kibo - lubhang makahulugan na karaniwang ginagawa
upang mag-isip at paghandaan ang sasabihin, o dili kaya ay magparating ng tampo
o sama ng loob.

6. Kapaligiran - tumutukoy sa pinagdarausan ng pakikipag-usap at ng kaayusan nito.

Mahihinuha ang intensiyon ng kausap batay sa kung saang lugar niya nais makipag-
usap.

Ang Kagawiang Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

Nakapaloob sa kakayahang pragmatiko ang pagkilala sa kagawiang

pangkomunikasyon ng mga tagapagsalita ng wikang pinag-aaralan. Sa
pamamagitan nito, natatantiya ng isang mag-aaral ng wika kung ang kaniyang
sasabihin ay maaaring maging lubhang tuwiran o napapalooban ng tamang pagkilala
at paggalang sa kausap. Sa pag-aaral sa kultura at komunikasyon na isinagawa ni
Maggay (2002), kaniyang binigyang-diin ang pagiging high context ng kulturang
Pilipino. Ibig sabihin, mataas ang ating pagbabahaginan ng mga kahulugan kahit sa
pamamagitan ng pahiwatig. Mapapansin ito sa kung paano nating itinuturing ang
katahimikan o kawalang-kibo bilang malalim na pag-iisip at kung gayon ay lubhang
makahulugan. Dagdag pa niya, ang pahiwatig ang maituturing na pinakalaganap at
pinakabuod ng kulturang pangkomunikasyon. Ito ay "isang katutubong pamamaraan
ng pagpapahayag na di-tuwirang ipinaaabot ngunit nababatid at nahihiwatigan sa
pamamagitan ng matalas na pakikiramdam at matunog na pagbabasa ng mga
himaton; o ng mga verbal na palatandaang kaakibat nito” (p. 25). Maaaring ang
pagpapahiwatig ay berbal, di-berbal, o kombinasyon nito. Kadalasang ginagawa ito
bilang pagsasaalang-alang sa damdamin at dangal ng isang tao.

Narito ang ilang mga salitang kaugnay ng pahiwatig (Maggay 2002):

1. Mga salitang di-tuwirang pagtukoy o palihis na pagpapatama o pagpupuntirya:

A. pahaging - isang mensaheng sinadyang magmintis at ipinaalingawngaw lamang
sa paligid.
B. padaplis - isang mensaheng sadyang lihis sa layuning matamaan nang
bahagya ang kinauukulan nito.

Filres 1 || Sanggunian: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino || Taylan – Petras – Geronimo- Batnag
A.Y 2021-2022
 2. Mga salitang ang pinatatamaan ng mensahe ay hindi ang kausap kundi ang mga
taong nasa paligid at nakaririnig ng usapan:
A. parinig - malawakang ginagamit upang maiparating ang naisasaloob,
hindi sa kaharap na kausap kundi sa sinomang nakikinig sa paligid.
B. pasaring - mga berbal at di-berbal na pagpaparating ng puna, paratang,
at iba pang mensaheng nakasasakit sa mga nakaririnig na kunwari ay labas
sa usapan.
3. Mga salitang kumukuha ng atensiyon sa pamamagitan ng pandama:
A. paramdam - isang mensaheng ipinaaabot ng tao, o maging ng espiritu, sa
pamamagitan ng mga ekspresyong nararamdaman gaya ng pagdadabog,
pagbabagsak ng mga kasangkapan, malakas na pagsasara ng pinto,
kaluskos, at iba pa.
B. papansin - isang mensaheng may layuning humingi ng atensiyon na
dosa sa pananamit at pagkilos, sobra-sobrang pangungulit, at iba pang
kadalasang naipahahayag sa pamamagitan ng pagtatampo, pagkabali
kalabisang kumukuha ng pansin.
4. Mga salitang nagtataglay ng kahulugan na ang dating sa nakaririnig ay napatatamaan
siya:

A. sagasaan - pahayag na lumalagpas sa hangganan sa pakikipag-usap na

karaniwang tinututulan ng nakikinig bilang isang paalala na maaaring may
masaktan: "Dahan-dahan at baka makasagasa ka."

B. paandaran - mekanismo ng pahiwatig na kadalasang nakapokus atumiikot sa

isang paksa na hindi tuwirang maipahayag subalit paulit-ulit na binabanggit
tuwing may pagkakataon at kadalasang kinaiinisan ng nakikinig sa pagsasabing,
“Huwag mo akong paandaran."

Filres 1 || Sanggunian: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino || Taylan – Petras – Geronimo- Batnag
A.Y 2021-2022