PY 5205

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ

ΒΛΑΒΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

A M C
Φοίβος Παπαμάλης
fpapamalis@mitropolitiko.edu.gr
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΝΗΜΗΣ:
ΑΜΝΗΣΙΑ

A M C
 Σήμερα…

• Μνήμη

• Διαταραχές μνήμης

• Αμνησία

A M C
 Μνήμη
• Βραχυπρόθεσμη μνήμη/μακροπρόθεσμη μνήμη
• Λειτουργίες της μνήμης
 Κωδικοποίηση
 Ανάκτηση
 Αναγνώριση
 Οπτική
 Ακουστική
 Αφής
(Kolb, & Whishaw, 2015)

A M C
 Μνήμη και μάθηση
• Προϋπόθεση μνήμης: η μάθηση

• Η μάθηση περιλαμβάνει τρεις διαδικασίες

 Την απόκτηση του υλικού μάθησης

 Την σταθεροποίησή του στην μνήμη

 Την ανάκλησή του από την μνήμη όπου και όταν αυτό
χρειάζεται

A M C
(Demarin, Morović, & Béné, 2014)
 Μνήμη και μάθηση

• Η μάθηση καθορίζει την δύναμη με την οποία συνδέονται

οι νευρώνες μεταξύ τους για το υλικό της μάθησης

• Εάν η σύναψη μεταξύ των δύο νευρώνων ενεργοποιείται

συνεχώς, αλλάζει η δομή και η χημεία τους και ενισχύει το
την σταθεροποίησή του υλικού στην μνήμη.
(Demarin, Morović, & Béné, 2014)

A M C
 Μνήμη και μάθηση
• Βραχυπρόθεσμη μνήμη: οι συνάψεις ενεργοποιούνται
αλλά όχι τόσο τακτικά ώστε να μονιμοποιηθεί η ύλη μέσα
στην μνήμη.

• Μακροπρόθεσμη μνήμη: οι συνάψεις ενεργοποιούνται

τόσο τακτικά, ώστε να αλλάζουν τη δομή της σχέσης των
νευρώνων και να αποθηκεύουν την ύλη δομικά.
(Demarin, Morović, & Béné, 2014)

A M C
 Μνήμη και αποθήκευση
• Η δομή η οποία συντονίζει την μακροπρόθεσμη αποθήκευση είναι ο
ιππόκαμπος.

• Ελέγχει πότε το υλικό στη μνήμη είναι παροδικό (μικρή ή μη

τακτική ενεργοποίηση των συνάψεων) και αφήνει ή να μη
μονιμοποιηθούν (να ξεχαστεί το υλικό), ή

• Πότε είναι μόνιμο, ισχυρό ή/και τακτικό, για να το μονιμοποιήσει σε

νευρωνικό δίκτυο και να το συνδέσει με άλλες ανάλογες μνήμες.
(Kolb, & Whishaw, 2015)

A M C
Μνήμη και αποθήκευση

A M C
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΝΗΜΗΣ

A M C
 Διαταραχές Μνήμης
 Βλάβη στις νευροανατομικές δομές που έχουν σχέση με
την λήψη, κωδικοποίηση, αποθήκευση και ανάκτηση των
μνημών.

 Μπορεί να είναι

 προοδευτική (συνήθως σε αγγειακές βλάβες ή

εκφυλιστικές νόσους), ή

 Άμεση (όπως σε τραυματισμούς)

A M C
(Martin, 2006).
 Διαταραχές Μνήμης
• Προβλήματα που δημιουργούνται
 Παραγωγή λανθασμένων μνημών
 Λανθασμένη αναγνώριση
 Συναισθηματικές δυσκολίες
 Προβληματική αντίληψη της κατάστασης του ασθενούς
 Δυσκολίες στον προσανατολισμό
 Περιορισμένο λεξιλόγιο
 Προβλήματα εφαρμογής λειτουργικών διαδικασιών

A M C
(Martin, 2006).
 Νευροψυχολογικές αξιολογήσεις

• Wechsler κλίμακα μνήμης ενηλίκων: Χωρική Πρόσθεση,

Σειρά Σύμβολων, Μνήμη Σχεδίασης, Γενική Γνωστική
Αξιολόγηση, Λογική Μνήμη (I & II), Σύνδεση λεκτικών
ζευγών (I & II) και Οπτική Αναπαραγωγή (I &
II). Ακουστική μνήμη, οπτική μνήμη, οπτική μνήμη
εργασίας, άμεση μνήμη και καθυστερημένη μνήμη.
• Boston Naming Test: ανάκληση ονομασίων αντικειμένων
που δείχνονται σε εικόνες (σχέδια).
(Kolb, & Whishaw, 2015)

A M C
ΑΜΝΗΣΙΑ

A M C
 Αμνησία
• Παθολογική απώλεια μνήμης
• Συνήθεις αιτίες
 Τραύμα
 Αγγειακό εγκεφαλικό
 Χειρουργείο άλλης αιτίας
 Μόλυνση
 Υποσιτισμός
 Εκφυλιστικές νόσοι (πχ Alzheimer)

A M C
 Τύποι αμνησίας
• Μερική ή ολική αμνησία
• Διασπαστική αμνησία
• Αναδρομική αμνησία
• Πρόδρομη αμνησία

• Συγκεκριμένα είδη αμνησίας

 Προσώπων
 Επεισοδιακή
 Λεκτική
 Μαθηματική, και άλλα….

A M C
(Martin, 2006).
Ανάδρομη/εστιασμένη ανάδρομη αμνησία
• Απώλεια της ικανότητας να ανακαλέσει το άτομο
προϋπάρχουσες μνήμες, αλλά έχει την δυνατότητα να
αποκτήσει νέες.

• Ονομάζεται αναδρομική/ανάδρομη διότι περιγράφει την

διαγραφή αναδρομικών μνημών.

• Πχ. Μπορούμε να διδάξουμε νέα ξένη γλώσσα στο άτομο,

αλλά δεν μπορεί να ανακαλέσει αυτήν που ήξερε πριν.

A M C
 Πρόδρομη αμνησία
• Απώλεια της ικανότητας να μαθαίνει το άτομο καινούρια
πράγματα, λόγω της έλλειψης δυνατότητας να μεταφέρει
από την βραχυπρόθεσμη μνήμη στην μακροπρόθεσμη
μνήμη.
• Ονομάζεται πρόδρομη διότι σταματάει την ικανότητα
δημιουργίας της ανάμνησης πριν ακόμα αυτή αρχίσει.
 Πχ. Όσες φορές και να επαναλάβουμε τις οδηγίες
λειτουργίας ενός αντικειμένου, το άτομο θα το θυμάται
μόνο για λίγο.

A M C
A M C
A M C
A M C
A M C
A M C
PET fMRI

A M C
 Αμνησία και θεραπεία
• Στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι μία προσωρινή
κατάσταση.

• Ο εγκέφαλος φροντίζει για την αποκατάσταση των

νευρώνων και των συνάψεων, σώζοντας ότι υπάρχει από
την μνήμη και ενδυναμώνοντας τα δίκτυα για τις νέες
μνήμες.
(Kolb, & Whishaw, 2015)

A M C
 Αμνησία και αποκατάσταση
• Η φαρμακευτική αγωγή περιορίζεται σε φάρμακα για
νευρωνική υπερκινητικότητα.

• Σταδιακή γνωστική εκπαίδευση

• Σταδιακή συμπεριφοριστική εκπαίδευση

• Εκπαίδευση του οικείου περιβάλλοντος

(Demarin, Morović, & Béné, 2014)

A M C
 Μελέτες περίπτωσης

• Henry Gustav Molaison

 ανέπτυξε σοβαρή αμνησία σε ηλικία 27 ετών μετά από
χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο ως μορφή
θεραπείας για την επιληψία
 την απομάκρυνση μεγάλων τμημάτων του ιππόκαμπου και
στις δύο πλευρές του εγκεφάλου του και το αποτέλεσμα
ήταν ότι σχεδόν εξ ολοκλήρου δεν ήταν σε θέση να
αποθηκεύσει νέες πληροφορίες στη μακροχρόνη μνήμη

A M C
 Μελέτες περίπτωσης

• Μετά τον εγκεφαλικό τραυματισμό (ΑΚ)

 η ικανότητα ανάκλησης συγκεκριμένων προσωπικών
επεισοδίων ήταν σοβαρά μειωμένη
 η γενική (σημασιολογική) προσωπική του γνώση
διατηρήθηκε σχετικά ακόμη και για πληροφορίες που
αποκτήθηκαν μετά από τον εγκεφαλικό τραυματισμό.
 Αυτά τα δεδομένα υποδηλώνουν βλάβη της επεισοδιακής
μνήμης ενώ η σημασιολογική μνήμη είναι σχετικά
διάσπαρτη.

A M C
 Βιβλιογραφία
• Demarin, V., Morović, S., & Béné, R., (2014). Neuroplasticity,
Periodicum Biologorum, 116, 209-211
• Kolb, B., and Whishaw, I.Q. (2015) Fundamentals of Human
Neuropsychology. Seventh Edition. Worth Publishers.
• Martin, N. G. (2006). Human Neuropsychology. Prentice Hall,
London, Europe. ISBN 0-13-802331-X,xxiv

A M C