Professional Documents
Culture Documents
KİMYA MÜHENDİSİ
A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
İŞYERİ HEKİMLİĞİ VE İŞ GÜVENLİĞİ
UZMANLIĞI EĞİTMENİ
www.esgo.com.tr
• Eski çağlardan beri işçi ve iş yeri kavramı vardır.
www.esgo.com.tr
M.Ö. 2000’li yıllarda Babil İmparatoru Hammurabi,
oluşturduğu Hammurabi Kanunlarında, inşaatların
güvenlik tedbirine uymaması halinde bir takım yaptırımlar
öngörmüştür. Hammurabi Kanunlarında yer alan
düzenlemeler şunlardır ;
*Yapılan evin yıkılması durumunda bina sahibinin hayatını
kaybetmesi karşılığında, binayı inşa eden kişi ölüm
cezasına çarptırılır.
*Yapılan evin yıkılması durumunda bina sahibinin oğlunun
hayatını kaybetmesi karşılığında, binayı inşa eden kişinin
oğlu ölüm cezasına çarptırılır.
*Yapılan evin yıkılması durumunda bina sahibinin kölesinin
hayatını kaybetmesi karşılığında, binayı inşa eden kişi aynı
vasfa sahip bir köleyi bina sahibine vermekle mükelleftir.
*Bina sahibinin mallarının hasara uğraması
karşılığında, binayı inşa eden kişi yeniden
inşaat sürecinde bulunmakla birlikte
bina sahibinin tüm zararlarını karşılamakla
mükelleftir.
www.esgo.com.tr
• Hippokrates (M.Ö. 460-370)
ilk kez kurşunun zararlı
etkileri üzerinde durmuş,
kurşun koliğinden söz etmiş,
aynı zamanda halsizlik,
görme bozuklukları ve
felçler ile kurşuna
maruziyet arasında ilişki
bulunduğuna dikkat
çekmiştir.
20
www.esgo.com.tr
• Heredotus (M.Ö. 485-425)
ilk kez işçilere yeterli besin
verilmesi üzerinde durmuş,
18
www.esgo.com.tr
• Plato (M.Ö. 254-184) bazı esnaf ve
zanaatkarların çalışma pozisyonlarından ileri
gelen şekil bozuklukları ile ilgili bilgi vermiştir.
19
www.esgo.com.tr
Çalışma ortamındaki tehlikeli
tozlara karşı çalışanların korunması
amacıyla maske yerine geçmek
üzere başlarına torba geçirmelerini önermiştir.
21
www.esgo.com.tr
• Juvenal (M.S. 60-140)
demircilerin göz lezyonları
ile ayakta durarak
çalışanların varislerinden
söz etmiştir.
22
www.esgo.com.tr
George Agricola (1490-1555)
26
www.esgo.com.tr
İş sağlığının babası olarak bilinen
İtalyan hekim Bernardino Ramazzini (1633-
1714), Modena Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde
epidemiyoloji profesörü olarak görev yapmıştır.
„‟ ne iş yapıyorsunuz‟‟
36
www.esgo.com.tr
• Ramazzini, o dönemde var olan
hemen her meslek grubunun sağlık
risklerinden, risklere karşı alınacak
güvenlik önlemlerinden, ve hatta
işçinin çalışma pozisyonu, iş-işçi
uyumu gibi ergonominin temel
ilkelerinden söz etmiştir.
• Hipocrat çağından bu yana,
hastalara sorulan klasik soruların
yanına
“ne iş yapıyorsunuz?” sorusunu
ekleyerek genel kural haline getiren
Ramazzini, hastalık ile iş arasında
bağlantı kurmuştur.
37
www.esgo.com.tr
- Madencilik beceri gerektirir
- Çalışma koşulları ağırdır,
- Madencilik riskli bir iştir,
- Erken ölümler, hastalık ve kazalar
çoktur,
- Madenci kıymetli kişidir!..
- Madencinin sağlığı önemsenir…
www.esgo.com.tr
15. ve 16. yüzyıllarda önce İtalya’da başlayan ve
daha sonra Avrupa’da yayılan edebiyat, güzel
sanatlar ve bilim alanındaki gelişmeler, yenilikler ve
anlayışlara “Yeniden Doğuş” anlamında Rönesans
denilmiştir.
29
www.esgo.com.tr
• 15. ve 17. yüzyıl boyunca tüm Avrupa'yı etkileyen Katolik
Kilisesi ne karşı yapılmış dinsel bir hareket başlar.
• Katolik kilisesinin aşırı zenginleşmesi ve yozlaşması, siyasetle
ve dünyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlaması
birçok din adamının tepkisini çekmiş ve reform hareketlerine
yol açmıştır.
• Reform hareketinin önderi Cermen kökenli teolog ve filozof
Martin Luther’ dir.
32
www.esgo.com.tr
• Percival Pott (1714-1788), baca temizleyicileri
arasında, topluma oranla daha büyük sıklıkla
görülen testis kanserlerinin başlıca
nedenlerinden birinin “is” olduğunu ortaya
koydu (bildirilen ilk mesleki kanser).
O dönemde bacaların temizlenmesinde çocuk
işçi kullanılıyordu.
40
www.esgo.com.tr
Thomas Percival (1740-1804)
işçilerin çalışma saat ve koşulları ile ilgili
olarak
yaptığı çalışma sonucunda hazırladığı rapor
ile "Çırakların Sağlığı ve Morali" isimli yasa
yürürlüğe girmiştir. İSG yönünden İngiltere'de
çıkartılan bu ilk yasanın sonucunda çocukların
günlük çalışma saati 12 saat olarak sınırlamış
ve işyerlerinin havalandırılması
başta olmak üzere bir çok İSG
kuralı getirmiştir.
www.esgo.com.tr
18. yüzyılın ikinci yarısında
İngiltere başta olmak üzere
Avrupa’da sanayi devrimi
gerçekleşmiş, tekstil evlerden
fabrikalara taşınmış ve
dolayısıyla köylerden fabrikaların
olduğu kentlere göç başlamıştır.
Bu da batılı toplumların
yaşamında köklü değişikliklere
yol açmıştır.
42
www.esgo.com.tr
• İngiltere;
44
www.esgo.com.tr
• 8 Mart 1857 tarihinde ABD’nin New York
kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma
koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve
başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve
işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da
çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan
barikatlardan kaçamaması sonucunda çoğu
kadın 129 işçi can verdi.
İşçilerin cenaze törenine 100 bini aşkın kişi
katıldı .
• 1975 yılında Dünya Kadınlar Yılı'nı ilan eden Birleşmiş
Milletler Örgütü, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ı tüm
kadınlar için Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmasını
kararlaştırdı.
45
www.esgo.com.tr
• İlk kez 1856'da Avustralya'nın Melbourne kentinde taş ve
inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için yürüyüş
düzenlediler.
48
www.esgo.com.tr
1915-1992
51
www.esgo.com.tr
(Benzen-lösemi)
Benzen kullanan kundura üreticilerinde
kansere yakalanma sıklığı üzerine yazarak yayımladığı makale
üzerine ABD hükümetinin açtığı davaya birinci derece tanık
olarak çağrıldı. Bu dava sonucunda ABD'de sekiz saatlik çalışma
süresince maruz kalınacak benzen oranı 10 ppm’den 1 ppm'e
düşürüldü. Dr Irving Selikoff'un telkini ile Muzaffer Aksoy‘a
benzenle ilgili çalışmaları dolayısıyla 1984 senesinde
ilk "Ramazzini Bilim Onur Ödülü” verildi.
69
www.esgo.com.tr
1865. Dilaver Paşa Nizamnamesi(*)
57
www.esgo.com.tr
Ülkemizde iş sağlığı tarihçesi;
• 1919 Kurtuluş Savaşı
• 1921 Ereğli Havza-i Fahmiye Maden
Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun
• 1923 1. İktisat Kongresi (İzmir, 17 Şubat-4 Mart
1923)
• 1923 Cumhuriyet Kuruluyor
• 1924 Hafta Tatili Kanunu
www.esgo.com.tr
1925 Takrir-i Sükun Kanunu
1926 Borçlar Kanunu (ile iş kazası ve meslek hastalığı
ile ilgili hükümler
1930 Umumi Hıfzıssıhha Kanunu (ülkemizde sürekli
olarak 50 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde
hekim çalıştırma zorunluluğu getirdi.)
1933 Sümerbank kuruluyor
1934-35 Paşabahçe şişe cam kuruluyor
1935 Ulusal Bayram ve Genel Tatil hak. Kanun
1936 İlk İş Yasası (3008 sayılı Kanun)
www.esgo.com.tr
60
31.07.2018 14:44 61
www.esgo.com.tr
1945 Çalışma Bakanlığı’nın kurulması (Sadi Irmak-ilk
bakan)
• 1945’ de Çalışma Bakanlığı’nın kuruluşunun hemen ardından
İşçi Sigortaları Kanunu (bugünkü Sosyal Sigortalar Kanunu)
kabul edildi. İş kazaları ve meslek hastalıkları bu kanun
kapsamında yer aldı.
30.06.2012
www.esgo.com.tr
İspanya : Mesleki Tehlikelere Karşı Koruma Kanunu, 1995
İrlanda : İş Sağlığı,Güvenliği ve Refahı Kanunu 1989 (2005)
Hollanda : Çalışma Çevresi Kanunu , 1980
Finlandiya : Mesleki Sağlığı ve Güvenlik Kanunu, 2002
İsveç : Çalışma Çevresi Kanunu 1977
İngiltere : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 1974
Fransa : İş Kazalarını Önleme Kanunu,1976
Avusturya : Çalışanları Koruma Kanunu, 1994
İtalya : Legislative Decree No:626,1994
Estonya : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 1999
Litvanya : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2003
Macaristan : İş Güvenliği Kanunu, 1993
Kanada : İş Sağ.ve Güv. Kan. 1993
ABD : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 1970
Avustralya : İş Sağ.ve Güv. Kan.1991
Yunanistan : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 1985
Yeni Zelanda : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 1992
Kore :İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 1981
Bosna Hersek : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2005
Burkina Faso : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 1985
KAMU ÖZEL
(MEMUR) (İŞÇİ)
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
Önleyici ve Koruyucu Yaklaşım:
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
Risk Değerlendirmesi
Çalışma Ortamı
Gözetimi
Sağlık Gözetimi
Acil Durum Planları
www.esgo.com.tr
Bakanlık, mikro işletmelere iş
sağlığı ve güvenliği hizmetleri
konusunda destek
sağlayacaktır.
%85 : 1-9
www.esgo.com.tr
İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri
www.esgo.com.tr
Yükümlülükler
Bilgilendirme ve Eğitim
Görüşlerinin Alınması
Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
İSG ÇALIŞAN
KURULU TEMSİLCİSİ
www.esgo.com.tr
İSG Koordinasyonu
Birden fazla işyerinin bulunduğu yerlerde iş sağlığı ve güvenliği
konusunda işbirliği yapılması yükümlülüğü
www.esgo.com.tr
Teftiş, İşin Durdurulması ve İdari Para Cezaları
www.esgo.com.tr
Kuralcı bir yaklaşım yerine önleyici yaklaşım
esas alındı.
Kanun, iş kazası veya meslek hastalığı
yaşanmadan önce önlem almaya yöneliktir.
İş Sağlığı ve Güvenliği
Ülkenin;
Ekonomik gelişmişlik düzeyi,
Sosyal yapısı,
Sağlık sistemi,
Sanayileşme düzeyi,
Eğitim sistemi ve düzeyi
gibi pek çok faktörle doğrudan ilişkilidir.
74
www.esgo.com.tr
• İşçi ile ailesinin sağlığı bir
bütün olarak ele alınmalıdır.
75
www.esgo.com.tr
• Sağlık hizmetleri koruma, tedavi ve rehabilitasyonu
içerir. Çağdaş anlayış korumayı yeterli görmez, sağlığı
geliştirmeyi öngörür.
76
www.esgo.com.tr
• Uygun işe yerleştirme
• İşyeri ortam faktörlerinin
değerlendirilmesi
• Sağlık risklerinin kontrolü
• Aralıklı kontrol muayenesi
• İşyerinde sağlık hizmeti sağlanması
77
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
SORULAR
1) İş sağlığı ve güvenliği alanındaki önemli yasal düzenlemelerden olan
Çırakların Sağlığının Korunması Kanunu(1802) ve Fabrikalar Kanunu (1833)
aşağıdaki ülkelerin hangisinde çıkarılmıştır? (Aralık 2017)
A Almanya
C İtalya
D İngiltere
E Fransa
SORULAR
1) İş sağlığı ve güvenliği alanındaki önemli yasal düzenlemelerden olan
Çırakların Sağlığının Korunması Kanunu(1802) ve Fabrikalar Kanunu (1833)
aşağıdaki ülkelerin hangisinde çıkarılmıştır? (Aralık 2017)
A Almanya
C İtalya
D İngiltere
E Fransa
SORULAR
5) Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel gelişimi düşünüldüğünde;
I. Dilaver Paşa Nizamnamesi,
II. Mecelle,
III. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
Düzenlemelerinden hangileri cumhuriyetin ilanından önce kabul edilmiştir?
(Aralık 2018)
A Yalnız II
B Yalnız III
C I ve II
D I ve III
E I, II ve III
SORULAR
5) Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel gelişimi düşünüldüğünde;
I. Dilaver Paşa Nizamnamesi,
II. Mecelle,
III. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
Düzenlemelerinden hangileri cumhuriyetin ilanından önce kabul edilmiştir?
(Aralık 2018)
A Yalnız II
B Yalnız III
C I ve II
D I ve III
E I, II ve III
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
www.esgo.com.tr
SORULAR
1) Güvenlik kültürüyle ilgili literatürde birçok tanım yapılmaktadır. Bu
tanımlar sektör düzeyindeki farklılıklar göz ardı edildiğinde bazı ortak özellikler
göstermektedir.
Aşağıdakilerden hangisi güvenlik kültürüyle ilgili yapılan tanımların ortak
özelliklerinden biri değildir?( Nisan 2017)
A Sürekli iyileşme
B İş birliği
C Katılma
D Yönetme
E Ortaya çıkma
SORULAR
2) Fleming’in Güvenlik Kültürü Olgunlaşma Modeli’ne göre, firmaların en
yüksek güvenlik performans düzeyine ulaştıkları aşama aşağıdakilerden
hangisidir? (Mayıs 2018)
A Sürekli iyileşme
B İş birliği
C Katılma
D Yönetme
E Ortaya çıkma
SORULAR
3) Güvenlik kültürü ve iklimiyle ilgili,
I. Güvenlik iklimi, genellikle örgütteki insanların güvenliğe yönelik algılarını ifade
eder.
II. Güvenlik kültürü, güvenlik ikliminin bir alt bileşeni veya yansıması olarak
kabul edilir.
III. Güvenlik iklimi, daha çok durumsal ve çevresel faktörler gibi maddi olmayan
kanunlarla ilgilidir.
İfadelerden hangileri doğrudur? (Aralık 2018)