ARJYL F.

TIRAO Agosto 19, 2021

III-BTVTED B

TAKDANG GAWAIN BLG.4

Panuto: Kayo'y mananaliksik na nagbabalak lumahok sa susunod na kumperensya ng Ambagan. Iisip

kayo ng sampong salita mula sa isang wikang hindi Tagalog (o kaya'y isang varayti ng Tagalog na hindi
pambansa, halimbawa'y Tagalog-Marinduque) na tatalakayin sa kumperensya. Ang inyong mga salita ay
dapat na may kabuluhang panlipunan at ginagamit sa isang larangan lamang o kaya'y sa magkakaugnay
na larangan. Ang inyong papel na nagtatanggol sa inyong mga salitang lahok ay kailangang iskolarli
(nakabatay sa mga katiwa-tiwalang sanggunian at interbyu sa mga may kaalaman sa wikang iyong pinili)
at di hihigit sa 6,000 salita. Ita-type ito sa word document upang ipasa. Bilang paghahanda para sa
pagsulat ng papel ay kokompletuhin ninyo ang balangkas (outline) ng inyong papel sa ibaba. Ang pinal
na papel ay mamarkahan batay sa rubrik na nasa ibaba.

Wikang pinagmulan ng mga salitang ambag: REHIYON NG ILOCOS

Pamagat ng Papel: MGA TERMINONG ILOKANO

Salita 1 at kahulugan: KANNAWIDAN

Ang terminong ugat ay tawid na nangangahulugang pamana o mana, ang tangkay ng kung saan ay
nakannawidan, magkasingkahulugan sa nakairuaman (Isang bagay na nakagawian o paulit-ulit na
ginagawa o isinasagawa, sa Filipino, Ito ay kaugalian o kultura). Ito kasama ang mga tradisyon, kaugalian,
paniniwala o kasanayan ng isang tiyak na ng mga tao Isang pangngalan sa ngayon ang salitang ito ay
siyang ginagamit na pantawag sa kapistahan ng buong lalawigan ng Ilocos Sur (Ylocos Kannawidan
Festival). Salitang ugat nito ay TAWID, na ang ibig sabihin nito ay pamana.

Salita 2 at kahulugan: LAMUSA

Ang term na ito ay nagmula mula sa salitang Espanyol, "la mesa", na nangangahulugang mesa. Si Lamusa
ay isang pagdiriwang pagkatapos ng pagtatanim o panahon ng pag-aani kung saan ang bawat isa pamilya
sa buong kapitbahayan nagbabahagi ng isang specialty sa pagkain sa form ng potluck (balon) ngunit ito
ay magiging nagsilbi lahat sa mesa. Hindi ito gawa ng pasasalamat sa gawaing nagawa o ang
masaganang ani. At saka, ang petisyon ng mga magsasaka sa Diyos na Makapangyarihan sa lahat para sa
isang mas masaganang ani sa sa susunod na panahon. Ngayon, ang kasanayan na ito kasama ang
agpadigo, naging nawala na Ang tagnawa system ay mayroon ding nawala dahil lahat ay binabayaran
bilang sa paggawa na ginagawa niya sa konstruksyon ng kamag-anak o bahay ng kapitbahay o ang
amoyo as in ang kaso ng pagtatanim ng palay o ang daklis tulad ng ginagawa ng isang pangkat ng
mangingisda. Ang ibig sabihin ng term na ngayon tungkol sa konteksto ng Huling Hapunan bilang
ginagamit sa sitwasyong ito, Iyon na nagsilbi sa isang pasken o punsyon kakain lamang pagkatapos ng
lahat o lahat kumain na ang mga panauhin bago sila inilagay ang lahat ng bagay na ay ginamit sa
pagdiriwang tulad ng paghuhugas ng mga plato, paglalagay ng mga tinidor at mga kutsara sa bundle,
isuda ti manglamusa o ang huling panauhin sa sinadya na dumating sa isang parusa, tapno isuda ti
manglamisaan o manglamusa

Salita 3 at kahulugan: TAGNAWA

Ang term, tagnawa, nagmula sa salitang 'tawa', na nangangahulugang bintana, ang tangkay ng na kung
saan ay agpatawa; tawa pagiging simbolo ng kalapaw (bahay kubo), tulad ng sa synecdoche, isang pigura
ng pagsasalita kung saan ang isang bahagi ay kumakatawan sa buo Ito ay magkasingkahulugan sa
terminolohiya sa pagsasaka, amoyo, o daklis sa pangingisda o ang tanyag na term, bayanihan. Ang term
na ito ay nagmumungkahi ng ang diwa ng kooperasyon at pakikiisa sa mga Ilokano. Ang bait ng pagiging
matulungin ay mababayaran sa anyo ng bulibol sa amoyo at raong sa daklis. Pecuniary reward ay
pinanghinaan ng loob

Salita 4 at kahulugan: SALUYOT

Ang tern ay tumutukoy sa berde, dahon, madulas na gulay na kung saan ay isang karaniwang sangkap sa
Ilokano dinengdeng, bilang karagdagan sa ampalaya, o dahon ng malunggay. Ang layunin ng kung saan
ay para sa pagtunaw layunin dahil sa madulas nito kalikasan, pinaniniwalaan na magpapadali pantunaw
Kaya, sa pangungusap, ‘Saluyot ni Ilokano’, which is ‘Nagalis ti biag ni Pedro’ idyomatikong O sa iba pa
pangungusap, ‘Sinalsaluyot na dagidiay kalaban ’. Sa parehong pangungusap, ang term saluyot,
nagmumungkahi ng pasilidad. Pang-kultura, ang term ay nagpapahiwatig na ang isang Ilokano, walang
mahirap o mahirap, sa pamamagitan ng pasensya at matibay na pagpapasiya, sa Huli, siya ay
magtatagumpay

Salita 5 at kahulugan: PALA-PALA

Ang katagang ito ay kasingkahulugan ng abong-abong, balawbaw, o salpaw. Nagsisilbing shade ito sa
bakuran sa panahon ng piyesta at iba pa mga nangyayari sa loob ng kapitbahayan at ang pamilya. Ang
term, pala-pala ay karaniwang inihanda kahit papaano sa mga araw bago ang pagdiriwang tulad ng sa
kaso ng kasal, graduation, o iba pa mga aktibidad na nakakagalak. Ang salitang, abong-abog, sa halip ay
ginagamit kung kailan may isang patay na miyembro ng pamilya. Ang paghahanda ng ganitong uri ng
kanlungan ay nagmumungkahi ng kahulugan ng kooperasyon at pakikiisa ng kapitbahayan at matibay na
ugnayan ng pamilya at mga miyembro ng pamilya.

Salita 6 at kahulugan: GULGOL

Ang salitang ito ay iba-iba ang term, luglog, kapag patterened pagkatapos ng pagiging yusyos ni suysoy.
Orihinal, nangangahulugan ito ng shampooing, gamit ang arutang (bigas na tangkay ng bigas sinusunog
na inilagay sa isang niyog ibalot ang mata na kung saan ay drill sa magsilbing daanan ng tubig). Ang term
na ito ay tumutukoy din sa pasadya kung saan ang pamilya at kamag-anak pagkatapos ng libing na rites
pumunta magkasama sa isang kalapit na ilog o sa dalampasigan upang hugasan ang kanilang mga mukha
na may ilog o tubig sa dagat, pagkatapos na, uuwi sila, likuran nila lumingon Isinasagawa ang kaugaliang
ito sa simulang ang pagkalimot ng trahedyang dala ng pagkamatay ni isang mahal sa buhay. Ito ay
tumutukoy din sa isang ritwal ginawa ng isang buntis pagkatapos ng lindol, paghuhugas ng mukha o ng
sinapupunan na may suka kaya ang fetus lumalagong malusog. Pinaniniwalaang ito ay isang ritwal
ginanap para sa isang may sakit na kamag-anak ang sanhi kung saan ay ang karamdaman ng bituka Isang
pares ng purong puti may tandang balahibo at dilaw ang paa at hen (karurayan), butchered, kanilang
dugo na ginagamit upang hugasan ang mukha at tiyan ng maysakit na miyembro ng ang pamilya,
kabilang ang iba pang pamilya mga kasapi Bilang karagdagan, ang ritwal na ito, ang agulgol, ay
isinasagawa upang maitaboy ang malas

Salita 7 at kahulugan: BALDI

Etymologically, dumating ito mula sa mga salita, bahay at padi, (bahay ng mga prayle), pinaniniwalaan
na ang malalim na balon, ngunit hindi. Ito ay pangkat ng hindi bababa sa tatlong mababaw na balon,
tinawag kalaki, kababai at kaadi. Ginamit ito para sa pagbuburo ng mga legume na kung saan ay ginawa
bilang pangulay (bluish o violet kulay, na tinawag na aniel, ginamit bilang gamot para sa beke.
Gayunpaman, ang gawa ng tina ay na-import sa pamamagitan ng Acapulco Trade habang ang oras ng
Espanya

Salita 8 at kahulugan: UDONG

Ang salitang ito ay magkasingkahulugan kay surong, na tumutukoy sa interior mga bayan Nag-uugnay ito
sa malalayong lugar kung saan ang buhay ay napakasimple at matipid. Unti-unti, pupunta ito sa bayan
upang ibenta ang lokal o katutubo gumawa kapalit ng prime mga kalakal sa sambahayan. Meron isang
itinalagang araw ng merkado para sa bawat bayan, tulad ng, Lunes para sa Magsingal, Huwebes para sa
Sto. Domingo, atbp. Sa kabilang banda, maaaring ito ay kabalintunaan kapag nasa pangungusap,
Mapanak agudong, signifying, from ang bukid (malayo) sa merkado ng bayan, ngunit si Agpasurong,
mula sa patag, tulad ng Vigan sa isang tiyak na interior bayan ng Abra o Ilocos Sur. Ngayon,
nangangahulugang badoy o matanda na fashioned outmoded sa lifestyle.

Salita 9 at kahulugan: DUMANON

Ang term ay nagmula mula sa pandiwa, danon ‘dumating’. Nangangahulugan ito ng maligayang
pagdating, alin nagmumungkahi ng pagkamapagpatuloy ng Ilokaos. Ito ay tumutukoy din sa kasal pag-
aayos kung saan ang asawa-tobe at ang kanyang mga magulang, kasama ilang matandang kamag-anak
ang nakakausap ang mga magulang at kamag-anak ng bride-tobe upang talakayin ang kasal. Ito
tradisyon ay naging unti-unti nawawala dahil sa mga kasanayan ng premarital sex at live-in. Sa halip ng
term, dumanon, meron na umapon dahil ang ikakasal na maging buntis Ang term na, danon-danon,
tulad ng sa pangungusap na 'Gapu ti danondanon, nadadael ti pnaggayem da Juan ken Pedro ’ay
nangangahulugang isang kwento (tsismis). Ang kataga ay isang hango ng dumanon
Salita 10 at kahulugan: SELLEPET

Morpolohikal pinag-aralan na nagmula sa Selletong (male reproductive organ) at pepet (pagpaparami ng

babae organ), na nangangahulugang ang kilos ng pakikipagtalik. Ang katagang ito ay
magkasingkahulugan sa agyot, o agnaig. Ito ginamit ngayon upang ibig sabihin a patutot o isang
paramour. Ang etimolohiya, pagiging selsel (ipasok ang peni s sa babaeng organ, pepet). Isa pang
kahulugan na maiugnay sa ang term ay isang pakikipagtalik sa pagitan dalawang lalaking magkasintahan
(nagbebenta ng isang kasla pepet ti bakla). Sa gayon, ang term na ito ay maaaring sumangguni sa
lalaking mangingibig ng isang bakla, bilang na nauunawaan ng LGBT's

Kabuluhang panlipunan ng mga salita:

Ang mga ito ay nag-aambag sa karagdagang ng Ilokano linguistics at wika at kultura edukasyon, lalo na
sa ang ethno-science at ethno-linguistics tumututok sa morphological at sosyolohikal na pagsusuri ng
napili mga bokabularyo.kasama ang pagsulong ng teknolohiya at ang epekto ng social media at
komunikasyon, maraming mga tuntunin sa Ilokano na nanganganib dahil ang mga kultura sila ay embody
degenerated. Ito ay naglalayong protektahan at ingatan ang mga nanganganib na mga tuntunin ng
Ilokano bago sila dahan-dahang ma-degenerate

Sitesis ng pagkakaugnay-ugnay ng mga salita:

Ang mga tuntunin na pinag-aaralan ay talaga na may kaugnayan sa pagsasaka at pangingisda. Sa

karagdagan, ang mga tuntunin pahiwatig Ilokano kultura (Kannawidan), tradisyon, customs at
paniniwala ay kasama din rito.