GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG 2021 - 2022]

MỘT VÀI Ý TƯỞNG VỀ CÁC BÀI TOÁN ĐẠI SỐ

Chuyên đề bồi dưỡng 2021 – 2022
Ngày soạn: 17/10/2021

Bài 1: Cho hệ phương trình

 a11 x1  a12 x2  ...  a1n xn  0

 a21 x1  a22 x2  ...  a2 n xn  0


 a x  a x  ...  a x  0
 n1 1 12 2 nn n

Có các hệ số thỏa mãn

1/ a11 ; a22 ; a33;...; ann  0
2/ aij  0, i  j
n
3/ a
k1
ik
 0; i  1; 2; 3...; n

Chứng minh hệ đã cho chỉ có nghiệm duy nhất là x1  x2  ...  xn  0

Lời giải:

Dễ thấy: hệ có nghiệm x1  x2  ...  xn  0 nên tập nghiệm của hệ khác rỗng.


Không mất tính tổng quát, giả sử x1  max x1 ; x2 ;...; xn . Nếu x1  0 , từ phương trình 
x2 x x n
xi n
xi n
đầu ta có: a11  a12
x1
 a13 3  ...  n 
x1 x1
i2
a1i
x1
  a1i
i2 x1
  a
i2
1i
suy ra

a11  a12  ...  a1n  0 (vô lý với 3).

Vậy x1  0 hay suy ra hệ chỉ có đúng 1 nghiệm x1  x2  ...  xn  0

Bài 2: Cho số nguyên dương n  1 và các số x1 ; x2 ;...; xn khác 0; thay đổi thỏa

x1  x2  ...  xn  1; 2n1 x1  2n2 x2  ...  xn  2n ;...;

 n  1 x1   n  1 x2  ...  xn    n  1
n1 n 2 n

Biết x1   , tìm giá trị nhỏ nhất cho xn .

1|Năm học 2021 - 2022

GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG 2021 - 2022]

Lời giải: Xét đa thức f  t   tn  x1 .tn1  x2 .tn2  ...  xn1 .t  xn , từ giả thiết, đa thức đã cho có

nghiệm là 1; 2;...; n  1 . Mà đa thức bậc n nên sẽ tồn tại 1 nghiệm nữa là a

n  n  1

Theo Viete ta có: x1   1  2  ...  n  1  a    2
 a . Mà x1   nên suy ra a   .

Và đồng thời xn   1 .  n  1 !. a  xn  a .  n  1 ! . Mà xn  0 nên a  1 suy ra

n

xn   n  1 ! . Dấu bằng xảy ra khi a  1

 3 
Bài 3: Cho các số a, b, c    ; 2 sao cho a  b  c  0; ab  bc  ca  3 . Tìm min/max cho
 2 

S  a7  b7  c7 .

Lời giải: Đặt Sn  an  bn  cn ta có S1  0; S2  6 ; S3  3abc . Đặt abc  m thì a, b, c là

nghiệm phương trình X 3  3 X  m  0 suy ra Sn3  3Sn1  mSn và tính

S4  3S2  mS1  18 ; S5  3S3  mS2  15m ; S7  3S5  mS4  63m .

 3 
Ta có: X 3  3 X  m  0 có ba nghiệm thuộc   ; 2 hay X 3  3 X  m có ba nghiệm thuộc
 2 

 3  9
  ; 2 . Xét hàm số f  x   X  3 X , từ bảng biến thiên suy ra  m  2 và khi đó,
3

 2  8

9
63.  S7  S  126 . Vậy, max S  126 khi a,b,c là 3 nghiệm phương trình X 3  3 X  2  0 .
8
9 9
min S  63. và dấu bằng khi a,b,c là ba nghiệm phương trình X 3  3 X   0 .
8 8
Bài 4: Dãy số thực a0 , a1 , a2 , được xác định bởi
n
an k
a0  1,  k 1  0
k 0
for n 1

Chứng minh an  0 với mọi giá trị n  1.

Lời giải:

2|Năm học 2021 - 2022

GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG 2021 - 2022]

1
Ta có a1  , ta chứng minh quy nạp an  0 với mọi n  1. Ta có mệnh đề đúng với n  1 ; giả
2
sử mệnh đề đúng với mọi giá trị nhỏ hơn n  1 , ta chứng minh mệnh đề đúng với n  1

(n  1) ta có a1 ; a2 ;...; an  0 .
n n n 1
an k ak ak
Ta có: 
k 0 k  1
 0  
k 0 n  1  k
 0 ; và tương tự  n2k  0
k 0

Xét:
n 1
ak n
ak  n  2 n 1   n  2 n 1 
0   n  2    n  1    n  2  .an1  an .     an1     ...
k 0 n  2  k k 0 n  1  k  2 1   3 2 

 n2 n1  n
 n2 n1 
...  ak .     ...   n  2 an1   ak .   
 n  2  k n 1  k k1  n  2  k n 1  k
n
k
  n  2 an1   ak .
k1  n  2  k n  1  k
n
k
suy ra  n  2 an1   a .  n  2  k n  1  k  0 (chú ý a ; a ;...; a
k 1 2 n
 0)
k1

Vậy mệnh đề đúng với n  1 hay mệnh đề đúng với mọi n  0 .

 
Bài 5: Cho dãy xn dương thỏa x1  a

1 1 1
x1  x2  ...  xn    ...  ; n  2; 3;...
x1 x2 xn

x22 x33 xnn

Chứng minh lim Sn   với Sn  x1    ... 
2 3 n

 
Lời giải: Vì xn là dãy dương nên đánh giá xii  1  xi  1  1  i.  xi  i ; i  1; 2; 3;...
i

x22 x33 xn n 1  i  xi  1 n n
1
Suy ra: Sn  x1 
2

3
 ...  n 
n

i1 i
 
i1
xi
 
i1 i
 n; n  1; 2; 3...

1 1 1 n2
Lại có: x1  x2  ...  xn    ...    x1  x2  ...  xn  n
x1 x2 xn x1  x2  ...  xn

3|Năm học 2021 - 2022

GVBS: Nguyễn Hoàng Vinh [TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG 2021 - 2022]

n
1
Và do đó: Sn   i ; n  2; 3; 4...  lim S
i1
n
 

Bài 6: Xác định số thực lớn nhất a sao cho với mọi n1 và với mọi số thực x0 , x1 ,, xn thỏa

0  x0  x1  x2    xn , ta có:

1 1 1 2 3 n 1 
   a      
x1  x0 x2  x1 xn  xn 1  x1 x2 xn 

Bài 7: Cho đa thức f  x   a0x 4  a1x 3  a 2x 2  a 3x  a 4 có hệ số nguyên và a0  0 . Biết

f 1  f  2  0 , chứng minh rằng trong các hệ số ai có ít nhất 1 số không lớn hơn -2.

4|Năm học 2021 - 2022