Projekt

Tema:Lëkundjet sizmike

m
er as
co
Nëntema:Karakteristikat e
eH w
o.
lëkundjeve sizmike
rs e
ou urc
o
aC s
vi y re

Parimi fizik i valës cunam të

shkaktuar nga lëkundjet sizmike
ed d
ar stu
is
Th

Punoi:Arigent Kotarja
sh

Klasa:XI-5
This study source was downloaded by 100000815129793 from CourseHero.com on 10-27-2021 12:22:53 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/57282657/Fizika-5docx/
 Objektivat:

1-Te analizojme lekundjet sizmike duke

percaktuar karakteristikat e tyre

2-Te shpjegojme ndikimin e levizjeve sizmike ne

formimin e cunameve

m
er as
co
eH w
3-Te analizojme parimin fizik te valeve cunam

o.
rs e
duke percaktuar amplitude,gjatesine e
ou urc
vales,perioden,frekuencen etj..
o
aC s
vi y re

Qellimet:
ed d
ar stu

1-Te dime rreth burimeve sizmike dhe menyres se

is

krijimit te tyre duke percaktuar keshtu dhe pasojat

Th

e tyre
sh

This study source was downloaded by 100000815129793 from CourseHero.com on 10-27-2021 12:22:53 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/57282657/Fizika-5docx/
 2-Me ane te analizes se vales cunam te dime
madhesine dhe kohen qe i duhet nje cunami per te
goditur.

Karakteristikat e lekundjeve sizmike

Tërmeti është një ngjarje fizike që ndodh në një zonë përgjegjëse

m
në sipërfaqe të tokës në të cilat një anë lëviz në lidhje me të

er as
tjerat. Në teoritë elastike të reagimit të termeteve në një zonë

co
eH w
përgjegjëse, dy anët e tokës që fërkohen lëvizin në drejtime të

o.
kundërta me njëra tjetrën. Si përfundim nëse tensioni i akuluar
rs e
në shkëmb është shumë më tepër se sa mund të mbajë shkëmbi
ou urc
vetë do të shkaktohet rrëshqitje dhe si rezultat do të gjenerohet
një tërmet. Pra ai është një seri e vibrimeve në sipërfaqen e
o

tokës të shkaktuara nga gjenerimi i valëve elastike sizmike nga

aC s

një përplasje e papritur e shkaktuar nga çlirimi i energjisë të

vi y re

akumuluar nga fërkimet. Në studimet e tërmeteve cunamigjene

një nga synimet më të rëndësishme është kuptimi i proçesit të
ed d

thyerjes, i cili në thelb do të thotë të marrësh infomacione në

ar stu

lidhje me burimin sizmik. Parametrat që përshkruajnë të dhënat

e burimit sizmik përfshijnë karakteristikat gjeometrike, siç janë:
is
Th

 Dimensionet e orientimit të zonës dhe parametrat mekanike,

 Siç është hipoqendra (në të cilën fillon thyerja e zonës),
sh

 Shpejtësia e këputjes (se sa shpejt do të përhapet thyerja ) ,

This study source was downloaded by 100000815129793 from CourseHero.com on 10-27-2021 12:22:53 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/57282657/Fizika-5docx/
  Amplituda e rrëshqitjes dhe drejtimi (si janë gjetur

pikat në rrëshqitjen e zonës).

Karakteristikat e termeteve
Matja e një tërmeti

Tërmetet maten në dy mënyra. Njëri përcakton fuqinë, ndërsa

tjetri përshkruan efektet fizike. Madhësia llogaritet nga

m
er as
sizmologët nga madhësia relative e sizmografit tracings.

co
eH w
Kjo matje është emëruar në shkallën Richter, një matës
numerik I energjia e tërmetit që varion nga 1.0 (shumë e dobët)

o.
rs e
deri në 9.0 (shumë e fortë). Shkalla e Rihterit është më e shumta
ou urc
e dobishme për shkencëtarët që krahasojnë fuqinë në tërmete.
Madhësia është më pak e dobishme për të katastrofuar
o

planifikuesit dhe qytetarët, sepse fuqia nuk përshkruan dhe

aC s

klasifikon dëmin tërmeti mund të shkaktojë. Dëmi që shohim nga

vi y re

lëkundja e tërmetit është për shkak të disa faktorëve si distanca

nga epiqendra dhe llojet lokale shkëmbore. Intensiteti
ed d

përcakton një masë më të dobishme të lëkundja e tërmetit

ar stu

për çdo vend. Përfaqësohet nga shkalla e modifikuar e Mercalli.

Shkalla Mercalli, një vlerë e I është lëvizja më pak intensive dhe

is

XII është lëkundja më e madhe në tokë.

Th

Për dallim nga madhësia, intensiteti mund të ndryshojë nga një

vend në tjetrin. Përveç kësaj, intensiteti nuk matetme makina.
sh

Vlerësohet dhe kategorizohet nga reagimet e njerëzve ndaj

ngjarjeve dhe të dukshmedëmtimi i strukturave të bëra nga
njeriu. Intensiteti është më i dobishëm për planifikuesit

This study source was downloaded by 100000815129793 from CourseHero.com on 10-27-2021 12:22:53 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/57282657/Fizika-5docx/
 m
er as
Fokus

co
eH w
Pika ku këputjet e shkëmbit janë përqendrimi i tërmetit. Fokusi

o.
është nën sipërfaqen e Tokës. Një tërmet i cekët ka një fokus më
rs e
pak se 70 kilometra (45 milje). Një tërmet me fokus të
ou urc
ndërmjetëm ka një fokus midis 70 dhe 300 kilometra (45 deri
200 milje). Një tërmet me fokus të thellë është më i madh se 300
o

kilometra (200 milje). Rreth 75% e tërmeteve kanë një fokus në

aC s
vi y re

10 deri 15 kilometrat e para (6 deri 9 milje) të kores. Tërmetet e

cekëta shkaktojnë më shumë dëme. Kjo për shkak se
përqendrimi është afër sipërfaqes së Tokës, ku njerëzit jetojnë.
ed d

Epiqendër
ar stu

Zona pikërisht mbi fokusin, në sipërfaqen e tokës, është

is

epiqendra e tërmetit (figura më poshtë). Qytetet ose qytetet afër

epiqendrës do të preken fuqimisht nga tërmeti.
Th
sh

This study source was downloaded by 100000815129793 from CourseHero.com on 10-27-2021 12:22:53 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/57282657/Fizika-5docx/
 Cunamet

m
er as
Shumica e tërmeteve në basenet detare kur kanë një magnitudë

co
eH w
të lartë gjenerojnë cuname te cilat do te na paraqiten me anë të
një vale tipike.

o.
rs e
ou urc
o
aC s
vi y re
ed d
ar stu
is

Karakteristikat e vales
Th

 Amplituda-Zhvendosja maksimale e grimcave nga pozicioni i tyre i prehjes

sh

 Gjatesi Vale-Distanca e kryerjes se nje lekundje te plote(nga kreshta ne

kreshte)
 Periode-Koha qe i duhet burimit per te kryer nje lekundje te plote
 Frekuence-Numri i lekundjeve ne nje second f=1/T
 Shpejtesia e vales-V=f x λ

This study source was downloaded by 100000815129793 from CourseHero.com on 10-27-2021 12:22:53 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/57282657/Fizika-5docx/
 Shpejtësia e cunamit në ujë të thellë është një funksion i thellësisë dhe do të
jepet me formulën më poshtë:

Shpejtesia= √g x d

Ku g është nxitimi gravitacional (g=9,81 m/s2 ) dhe d është thellësia. Nga të

dhënat tona neve kemi thellësinë dhe mund të gjejmë shpejtësinë e afërt me të
cilën vala do të arrinte në bregdet.

Normalisht në kushtet reale të ngjarjes do të ndikojnë shumë

faktorë të tjerë, ku një nga këta faktorë është fakti që cunami

m
er as
është një seri valësh dhe si këto valë që do të gjenerohen, mund

co
të jenë disa të tilla. Nga një magnitudë tërmeti e madhe mund të

eH w
kemi një zhvendosje të zonës thyerjes (fault) shumë të vogël dhe

o.
rs e
nga një tërmet me magnitudë të vogël mund të kemi një
ou urc
zhvendosje shumë të madhe në zonën thyerjes fault që mund të
shkaktonjë një amplitudë shumë më të madhë të cunamit. Kohën
o

për mbërritjen e valës në breg e gjejmë nga raporti i distancës

aC s

me shpejtësinë.
vi y re

Koha e mberritjes=distance/shpejtesi
ed d
ar stu
is
Th
sh

This study source was downloaded by 100000815129793 from CourseHero.com on 10-27-2021 12:22:53 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/57282657/Fizika-5docx/
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)