Tổng quan về đất nông nghiệp

1. Đất nông nghiệp là gì

Dựa theo quy định của Luật đất đai năm 2013, có thể hiểu Đất nông nghiệp
là loại đất được xác định chủ yếu phục vụ cho mục đích sản xuất nông
nghiệp, lâm nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, trồng
rừng, nghiên cứu thí nghiệm về nông nghiệp, lâm nghiệp.1
Theo Khoản 1 Điều 10 Luật đất đai năm 2013
Căn cứ vào mục đích sử dụng, đất đai được phân loại như sau:
1. Nhóm đất nông nghiệp bao gồm các loại đất sau đây:
a) Đất trồng cây hàng năm gồm đất trồng lúa và đất trồng cây hàng năm
khác;
b) Đất trồng cây lâu năm;
c) Đất rừng sản xuất;
d) Đất rừng phòng hộ;
đ) Đất rừng đặc dụng;
e) Đất nuôi trồng thủy sản;
g) Đất làm muối;
h) Đất nông nghiệp khác gồm đất sử dụng để xây dựng nhà kính và các loại
nhà khác phục vụ mục đích trồng trọt, kể cả các hình thức trồng trọt không
trực tiếp trên đất; xây dựng chuồng trại chăn nuôi gia súc, gia cầm và các
loại động vật khác được pháp luật cho phép; đất trồng trọt, chăn nuôi, nuôi
trồng thủy sản cho mục đích học tập, nghiên cứu thí nghiệm; đất ươm tạo
cây giống, con giống và đất trồng hoa, cây cảnh”
2. Vai trò, tại sao phải ưu tiên đất nông nghiệp
Đất nông nghiệp có vai trò quan trọng, không thể thay thế đến mọi mặt của
đời sống, đặc biệt đối với các lĩnh vực kinh tế, chính trị-xã hội; nên Nhà
nước đặc biệt quan tâm đến những vấn đề liên quan đến vấn đề ưu tiên đất
nông nghiệp.
a) Về kinh tế:
Đất nông nghiệp có ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến sự thành công của quá
trình phát triển kinh tế nông nghiệp. Cụ thể:
- Đất đai không chỉ là chỗ đứng, chỗ tựa của lao động mà còn là nguồn cung
cấp thức ăn cho cây trồng; đồng thời thông qua sự phát triển của sản xuất
1
Giáo trình Luật đất đai
 trồng trọt mà cung cấp thức ăn cho gia súc. Do đó, đất nông nghiệp là tư liệu
sản xuất không thể thay thế; vừa là tư liệu lao động vừa là đối tượng lao động
đặc biệt quan trọng.
- Đất nông nghiệp là đối tượng lao động:
Trong hoạt động sản xuất nông nghiệp, con người bằng kinh nghiệm và khả
năng lao động cùng các phương pháp canh tác khác nhau: thâm canh, tăng
vụ, xen canh, đa canh... đã tác động vào đất đai. Từ đó làm thay đổi chất
lượng đất đai nhằm tạo ra những điều kiện thuận lợi phù hợp với từng mục
đích sử dụng như: đất trồng lúa, đất trồng hoa màu, đất trồng cây lâu năm,
đất trồng rừng, đất nuôi trồng thủy sản...2
- Đất nông nghiệp là tư liệu lao động:
Trong quá trình lao động, đất nông nghiệp được sử dụng như một tư liệu
quan trọng không thể thay thế. Đất nông nghiệp là loại đất phù hợp cho các
loại cây lương thực, hoa màu.. và chỉ trồng trên đất nông nghiệp mới đem lại
năng suất, chất lượng tốt nhất. Đất là điều kiện sống của cây trồng, cung cấp
các chất dinh dưỡng, các yếu tố vật lý, hóa học, sinh học và các yếu tố khác
phù hợp với sự sinh trưởng, phát triển của cây trồng. Chính vì vậy phát triển
kinh tế nông nghiệp chủ yếu phụ thuộc vào quỹ đất nông nghiệp- yếu tố cơ
bản, làm nền tảng cho sự phát triển của hoạt động sản xuất nông nghiệp.
Chính vì vậy, trong năm 2021 dù bị ảnh hưởng bởi dịch covid-19 nhưng
ngành nông nghiệp vẫn tăng 3,32%, đóng góp 0,31% điểm % vào tốc độ tăng
tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế.3
b) Về chính trị-xã hội
- Việt Nam là một nước nông nghiệp với 70% dân số chủ yếu dựa vào nghề
làm nông. Do vậy, mọi chính sách, quyết định áp dụng đối với đất nông
nghiệp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lĩnh vực chính trị, xã hội của đất nước như
lao động, giải quyết việc làm, an sinh xã hội, góp phần ổn định chính trị.4 Cụ
thể: Đối với hầu hết bộ phận dân cư ở nông thôn, đất nông nghiệp là phương
tiện chủ yếu tạo ra sinh kế, thu nhập và là nguồn tạo ra việc làm cho lao động
hộ gia đình.
- Về môi trường, nếu đất nông nghiệp không được sử dụng, canh tác hợp lý sẽ
dẫn đến tình trạng đất suy giảm chất lượng, xói mòn, gây ra những thiên tai
như lũ lụt, hạn hán, sụt lở... đe dọa trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng và đời
sống của người dân.

2
https://www.slideshare.net/minhlinh311/vai-tr-ca-t-ai
3
Tổng cục thống kê, Nông nghiệp phát huy vai trò bệ đỡ của nền kinh tế trong đại dịch,
https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2021/10/nong-nghiep-phat-huy-vai-tro-be-do-cua-nen-kinh-
te-trong-dai-dich/
4
Lê Mai Anh, Phân tích nguyên tắc đặc biệt ưu tiên đối với đất nông nghiệp? https://luatminhkhue.vn/phan-tich-
nguyen-tac-dac-biet-uu-tien-doi-voi-dat-nong-nghiep.aspx?
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Luật đất đai
2. https://www.slideshare.net/minhlinh311/vai-tr-ca-t-ai
3. https://luatminhkhue.vn/phan-tich-nguyen-tac-dac-biet-uu-tien-
doi-voi-dat-nong-nghiep.aspx?
fbclid=IwAR07tP24qFBmavIEhZN8I4cH4lYy5Axe0NelLsBgo
cKq8WR3ZhmG_b32eis
4. https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-
ke/2021/10/nong-nghiep-phat-huy-vai-tro-be-do-cua-nen-kinh-
te-trong-dai-dich/?fbclid=IwAR2Zeg3Vl9YhE7oUheRjmYp5-
c_KHHKVy86TcuNdFO816G_1MIJCoZErJUY