You are on page 1of 9

Makedonija ima bogata i raznovidna flora i fauna. So okolu 3.

500 vidovi vi{i rastenija, 55 poznati


vidovi ribi, 78 vidovi cica~i i 330 vidovi ptici pretstavuva zemja so golem broj na raznoviden
ekosistem. Raspolagame so golem broj endemski i reliktni vidovi od koi nekoi se mnogu retki (kako
{to se: Astragalus cernjavski, Tulipa marianae, Slavia jurisicii, Ferulago
macedonica i Sambucus deborensis ). Vo Makedonija 6.6% e za{titeno podra~je vklu~uvaj}i gi
tuka i trite nacionalni parkovi so povr{ina od 108.388ha, tri predeli so posebni prirodni karakteristiki
(2.388ha), 14 rezervati so posebni rastitelni i `ivotinski vidovi (2.709ha) i 48 spomenici na prirodata
(56.850ha). Druga karakteristika e i brojot i raznovidnosta na ezerata.

Охридскиот топчест сунѓер 

Охридскиот топчест сунѓер претставува една од најинтересните реликтни форми во


езерото. Во Охридското Езеро живеат и други видови сунѓери кои се
пораспространети. Меѓутоа, охридскиот тркалезен сунѓер научниците го споредуваат
единствено со ендемичните сунѓери во Тибериското Езеро на Блискиот Исток и во
Бајкалското Езеро во Сибир. Заклучокот на научниците е дека охридските, бајкалските
и тибериските сунѓери претставуваат многу стари остатоци од некогашниот жив свет
од евроазиската област што се сочувале до денес, секој вид во своето езерско
живеалиште.

Охридски топчест сунѓер ендемичен вид за езерото


Охридска пастрмка 

Охридска пастрмка e  ендемска слатководна риба што живее во Охридското Езеро, а


припаѓа на фамилијата Лососи (Пастрмки). Неколку локални називи се летница,
струшка пастрмка, охридска белвица. Максималната должина се движи од 25 до 60
cm, а максималната тежина е 15,8 kg. Се мрести од март до мај.

Охридската јагула

Охридската јагула, која ги населува водите од езерата и реките кои му припаѓаат на


јадранскиот слив, припаѓа кон фамилијата европски јагули, една од 16 видови
слатководни од поширокото смејство на 400 виидиви, главно морски змиести риби
обединети под ова име.

Според некои процени јагулите настанале уште во периодот од пред 140-65 милиони
години што на некој начин еволуциски ги прави современици на диносаурусите.

 Најмногу се осетливи на температура, потреси, а имаат и извонредно развиен осет за


мирис и широки носни празнини, додека видот им е послабо развиен.

Најинтересен е половиот диморфизам на јагулите определен од надворешни услови.

Женките вратени во солена вода стануваат мажјаци и обратно, во солена вода


стануваат мажјаци и обратно,
Volk

 Volkot e poznat mesojadec, so sivkasta boja, visok okolu 80 sm. i dolg do 1,5 metri. @iveat vo
~opori, pa taka i ja napa|a stokata, a najmnogu ovcite so {to im nanesuva golemi {teti na `itelite vo
planinskite kraevi. Otporen e i itar, no vo posledno vreme poradi op{toto mislewe za nego kako
{tetnik e izlo`en na istrebuvawe.Poznava~ite na `ivotnite opomenuvaat na volkot mu se zakanuva
izumirawe. Poradi vakvoto mislewe za nego toj e podlo`en na se pomasoven lov, poradi {to tie se
povlekuvaat se podlaboko vo {umite. Pove}eto od niv izumiraat od glad, bidej}i drugite `ivotni
begaat od podra~jata vo koi }e se pojavat volci. Za da pre`iveat, prirodata im dala brzina i itrina, no
~estopati poradi gladta se napa|aat me|usebno. Volkot e poznat {tetnik vo sto~arstvoto iako ima
negativna reputacija, vr{i i izvesno pozitivno vlijanie vo prirodata so toa {to polesno gi lovi bolnite,
slabite i nerazvieni `ivotni so {to na nekoj na~in e faktor koj go selektira opstanokot na vidot.

Srna

Srnata e edna od najmilite su{testva na zemjata. Ova `ivotno e ne`no i omileno me|u qubitelite na
prirodata i decata. No i e omilen plen na lovcite kako kaj nas taka i vo Evropa. Vo na{ata zemja e
trajno zabranet lovot na ova `ivotno. Srnata e eden od najstarite vidovi {to `iveat na zemjata, `ivee vo
{umski podra~ja. Denes vo Makedonija nivniot broj iznesuva okolu 10.000 primeroci. Ova `ivotno
mo`e da se sretne vo {umskite kotlini na pove}e planini (Bistra, [ara, Stogovo, Baba, Jablanica,
Babuna, Ko`uv, Pla~kovica, Plakenska planina, Belasica, Karaxica, Ro`den i dr.). Srnata e pre`ivar i
se hrani isklu~ivo so rastitelna hrana. Teloto na srnata e graciozno, elegantno i harmoni~no gradeno.
Nozete im se tenki i dolgi. Bojata na vlaknata ima crvenikavo - portokalova nijansa vo letniot period,
a vo zima preminuva vo kostenlivo - pepelavo.

Elen

Najubavi i najplemeneti se elenite me|u koi spa|aat i srnite. Ma`jacite eleni imaat golemi, sna`ni i jaki
rogovi so mnogu paro`aci. Na pove}eto vidovi eleni rogovite im otpa|aat pred zima za da povtorno im
porasnat vo prolet.
 Kuni

Kunite ja so~inuvaat familijata `ivotni koja se deli na pravi kuni, vodeni kuni i jazbinski kuni. Kaj nas
mo`e da se sretnat pove}e vidovi kuni me|u koi kuna zlatka i kuna belka.

Divokoza

Divokozata e prekrasen `itel na Evropskite planini a ja ima i kaj nas. Pokretna e i mnogu lesno i
ednostavno skoka po kamenite strmnini i karpi. Denes divokozata se soo~uva so enormno
namaluvawe na nejziniot broj poradi {to e potrebna nejzina celosna za{tita.

Kafeava me~ka

Ovaa me~ka e edna od najrasprostranetite `ivotni od familijata na me~ki i mo`e da se sretne skoro vo
celata severna hemisfera ( pa i vo Evropa). Nejzino `iveali{te pretstavuvaat planinskite {umi i golemi
re~ni dolini.Kafenite me~ki se golemi cica~i ~ija golemina varira vo zavisnost od `ivotnata sredina.
Nejzinata prose~na golemina iznesuva 100 cm koga e na site ~etiri noze, dodeka dol`ina na teloto i e
prose~no okolu 200 cm . Prose~nata te`ina iznesuva 150 - 375 kg i e so prose~en `ivoten vek od
okolu 25 godini. [epite se so kafena boja i celoto telo im e pokrieno se gusto krzno. Voglavno nivnata
hrana se sostoi od rastenija, vooglavno kapini, malini, razni korewa, le{nici od site oblici, trevki i dr.
No isto taka se hrani i so med, ribi, razli~ni insekti, mravki, razni mali cica~i i dr.Kaj nas `ivee
kafenata me~ka koja se soo~uva kako vo Evropa taka i kaj nas so opasnosta od celosno nejzino
is~eznuvawe. Nejzinoto `iveali{te - {umite se se pozagrozeni, a so toa i samata me~ka. Zastapena e
vo trite nacionalni parkovi, no nejziniot broj i ponatamu se namaluva.

Ris

Risot ima sifkasto krzno so crni damki so kratki kraevi. Negovite dolgi noze i golemi stopala se
prilagodeni za ladni klimi, taka {to vo zimski uslovi ne propa|a vo snegot pri dvi`ewe. Negovi
`iveali{ta se planinski i {umski regioni podaleku od naseleni mesta. Prete`no od denot go prespiva.
Risot se hrani so lovewe na razli~ni cica~i, no omileni mu se mladen~iwata na elenite. Toj lovi so
pomo{ na gledawe i zvuk i e uspe{en skoro vo sekoj 6-ti obid i obi~no se hrani nave~er.Negovoto
telo prose~no e dolgo 800-1300 milimetri, ima te`ina 18-35 kg i e so prose~en  `ivoten vek od okolu
17 kg.

Шарпланинец

Шарпланинец e овчарска раса на кучe. Именуван е по планината Шара. Телото му е


тешко помеѓу 55 и 70 кг. Високо е околу 75см, а градниот обем му изнесува 120см. Се
карактеризира со добродушност, лојалност кон својот сопственик, дисциплинираност,
брзина и адаптивност. Покажува голема приврзаност и трпение кон децата.
Списокот на птици во Македонија е сочинет од 329 вида (и подвида):

Белоглавиот орел 

Белоглавиот мршојадец, попознат како белоглав орел  е еден од загрозените животински видови во
Македонија.Во Македонија, од четирите вида мршојадци кои некогаш се гнезделе, брадестиот и црниот
мршојадец се веќе исчезнати, а другите два - белоглавиот орел и египетскиот мршојадец се пред
истребување. 

Лилјаци

Во Европа има 30 вида лилјаци, а кај нас во Македонија 24 вида. Сите тие припаѓаат на групата
микрохиропатера, мали лилјаци кои се хранат со ситни инсекти. Од македонските, дури шест вида се
вклучени во заштитата на глобално загрозени животни. Тоа се животинки кои живеат во темни места,
пештери, шуми, а сега, со деградирањето на шумите, бараат алтернативно решение и се вселуваат на
темните тавани и во урбаните средини. 

Пеперутки
Во Македонија има 202 вида дневни пеперутки, што претставува околу 50% од нивниот вкупен број во
Европа. Само на Матка и во подрачјето на реката Треска има 119 видови дневни и 140 видови ноќни
пеперутки, а се среќаваат и 77 видови на балканско ендемични мали пеперутки и уште 18 други видови
кои се нови за науката. Некои од нив се на работ на исчезнување поради тоа што колекционерите
незаконито ги собираат. Попознати видови пеперутки од ова подрачје се: Пругастата пеперутка (Iphiclides
podalirius), Ластовичкина опашка (Papilio machaon), Црн Аполон (Parnassius mnemosyne), Поликсенова
пеперутка (Zerynthia polyxena), Зелкар (Pieris brassicae), Планински белец (Pieris ergane), Круперов белец
(Pieris krueperi), Мртовечки плашт (Nymphalis antiopa), Дневен пауновец (Inachis io) и Адмирал (Vanessa
atalanta). Пеперутките Монтевелучи (Boloria graeca) која ја има на Пелистер и Чингова окатка
(Pseudochazara chingovskii/Macedonian Grayling), светло сива пеперутка која се среќава само на Плетвар и
никаде повеќе, се најпознати ендемични видови пеперутки во Македонија. Чинговата окатка е симбол на
Македонија и е отсликана на поштенска марка.

Пругаста пеперутка Ластовичкина опашка

Мртовечки плашт Поликсенова пеперутка

Флора на Македонија

Флората на Македонија е претставена со околу 210 фамилии, 920 рода и околу


3.700 видови. Најзастапена група се скриеносемениците, со околу 3.200 видови,
проследени од мововите (350 видови) и папратите (42).

Според Светскиот фонд за природа (WWF) територјата на Република Македонија може да


се подели на 4 екорегиони: пиндски мешани шуми, балкански мешани
шуми, родопски мешани шуми и егејски тврдолисни и мешани шуми.
Молика  - едно од најпрепознатливите дрва во Македонија

Македонскиот даб (Guercus macedonica), кој е реликтен терциерен вид кој има развиен ареал во западниот
дел на државата; Гол човек (Arbutus andrahne L), преставува зимзелено дрво од Источниот Медитеран и
Прнарот (Quarcus coccifera L), медитерански вид кој се јавува во најтоплите делови во Македонија (од Демир
Капија до Гевгелија). 

Македонски даб

Во однос на флористичкото богатство досега се регистрирани околу 135 ендемични видови, од кои 111 се
локални ендеми со многу ограничено распространување додека останатите 24 се среќаваат во пограничните
плинини кон Грција, Албанија и Србија и Црна Гора.

Иако се во изобилие, ке наведеме неколку примери на ендемични и реликтни видови и тоа:

Македонски мразовец повеќегодишно тревесто растение со луковица, кое се наоѓа единствено на врвот на
Солунска Глава на планината Јакупица. Цветовите се поединачни составени од шест издолжени елипсовидни
ливчиња со розово-виолетова боја. Се развива на планински пасишта од 1.900 до 2.000 м надморска
височина.
Алшарска темјанушка повеќегодишно тревесто растение, кое се среќава само во околината на рудникот
Алшар, 40 км јужно од Кавадарци. Цветовите на ова растение се темновиолетови без мирис со големина од
2,2 до 3 см. Цвета во периодот од април до октомври, а може да се сретне и во западните делови на
Македонија - Гостиварско, Мавровско.

Исклучително убаво растение е Кајмакчаланскиот каранфил (Dianthus kajmaktzaianicus). Тоа е многугодишно


високопланинско растение прилегнато кон почвата или малку исправено, така што образува многубројни
гранчиња кои на врвот завршуваат со цветови. Се наоѓа на планинските врвовите на околу 2.500 м, а овој
јужнобалкански ендемит е познат само за врвот Кајмакчалан на планината Ниџе.

You might also like