Lovely Joy Remo
BSED FIL 2203
Tagpuan: Bahay,
Simbahan at Digmaan
Tauhan: Julia,
Tenyong, Miguel,
Lukas, Kap. Inggo,
Kap. Putin, Juana,
Tadeo, P. Tebia,
Monica, Kura
2.
Si Tenyong ay
naging isang rebelde na
kahit ayaw ni Julia pero sa
huli ay pumayag din si Julia
dahil sa pagmamakausap
ni Tenyong na walang
mangyayari sa kanyang
masama at doon na nga
sila nagkahiwalay. Si Juana
naman ay ay ipinakilala na
isang lalaki na
nangangalang Miguel dahil
isa daw itong mayamang
ilustrado.
5.
Ibinalita ni Lucas
kay Julia na may nakakita
kay Tenyong na buhay pa
pero mukhang mamatay
na. Si Tenyong pala ay nasa
simbahan na mismo para
pigilan ang pag-iisang
dibdib ni Julia at Miguel.
Gawain 1
Pangyayari 1:
Si Tenyong ay pumunta sa bahay ni Julia
at nakita niya ito nagbuburda pero habang nag-
uusap sila ay dumating si Lucas, ibinalita niya na
inaresto ang ama nito na si Kap. Inggo at ang mga
Guardia Civil na napagkalmang mga tulisan kung
kaya’t napatay ito at isinumpa ni Tenyong na
maghihiganti siya sa taong gumawa sa kanyang
ama.
3.
4.
Nagpadala ng liham
Sa pag-aakala ni
si Julia kay Tenyong
Julia na patay na si Tenyong
upang ipaalam na
ay napilitan na lang sya
may magaganap na
magpakasal kay Miguel na
kasalan subalit hindi
kahit labag ito sa kanyang
na nakasagot si
kalooban sapagkat ayaw
Tenyong dahil
niya mapahiya ang kanyang
nagkaroon ng isang
ina sa ibang tao.
digmaan
7.
6.
Ang hindi nila
Ang tanging alam ay palabas lamang
hiniling ni Tenyong sa ito ni Tenyong upang
kura ay ipakasal siya mapakasal siya kay Julia
kay Julia sapgkat siya dahil nagsumpaan sila
ay mamatay na din ana magsasama sila
naman. Pumayag nga habang buhay. Nabigla
ang ina ni Julia at ama ang mga tao at
ni Miguel. napsigaw ng “Walng
Sugat, Walang Sugat”
 Gawain: Word Web
Ang dula ay isang uri ng panitikan.
Layunin nito ay itanghal sa
pamamagitan ng pananalita, kilos at
galaw. Nahahati ito sa ilang yugto na
maraming tagpo. Pinakalayunin
nitong itanghal ang mga tagpo sa
isang tanghalan.

Ang dula ay isang sining. At Ang dula ay tulad din ng

ipinapakita dito ang reyalidad ng maikling kwento o nobela, ito
buhay ng tao. Ito ay itinatanghal ay nagtataglay din ng
upang magsilbing salamin ng buhay mahahalagang sangkap o
na naglalayong makaaliw, elemento.
makapagturo o makapagbigay ng
mensahe sa manonood.

DULA

Ang dula ay larawan ng buhay

ang mga dula ay karaniwang kung saan sinasangkapan ng
nagkakaroon ng pataas at damdamin, wika at sining. Ito ay
pababang aksyon sa kento, nagsisilbing gabay upang
napapaloob ito sa banghay. maipahayag ang sariling
damdamin, saloobin at opinyon.

Sa paglalahad ng pangyayari
at kilos na ginagawa ng mga
tauhan, magkakaroon ng
damdamin ang mga manoood
sa kung ano ang nangyayari sa
dula.
 Pamprosesong Tanong

1. Ano ang dula? Ilarawan.

Ang dula ay isang akdang pampanitikan na nahahati sa mga yugto na may maraming
tagpo. Ang layunin nito ay itanghal sa entablado. May layunin itong magbigay ng makabuluhang
mensahe sa manonood sa pamamagitan ng kilos o gawi, diyalogo atbp. Inilalarawan nito ang mga
damdamin at pananaw ng mga tao sa partikular na bahagi ng kasaysayan ng bayan. Ang dula ay
itinatanghal hango sa totong nangyayari sa buhay ng tao.

Ang dula din ay nagpapakita at nagbibigay ng aral sa mga manonood. Sa dula ay

nagsisilbing instrumento sa bawat isa upang maipahayag ang kanyang damdamin, pananaw at
opinyon

2. Ano-anong dula ang iyong napanood? Ilahad.

Ang dula na aking napanood ay ang “Walang Sugat” na isinulat ni Sevirino Reyes, ito ay
tungkol sa Pagmamahalan ng mga tao sa gitna ng digmaan, na kahit nagkahaiwalay ay ipinakita nila
sa isa’t isa ang tunay na pag-ibig na kahit ano ang humadlang sa kanila ay sila pa din ang laman ng
kanilang puso. Dito din ipinakita ang mga uri ng pamilya, pamilyang nagmamahalan at pamilyang
hindi nagkakasundo sapagkat , hindi iniisip ang kalagayan o nararamdaman ng anak pero sa
bandang huli napagtanto ng magulang na mali ang kanilang naging desisyon.

3. Ano-ano ang katangian ng dula? ipaliwanag.

Ang dula, na sa Ingles ay play o drama, ito ay isang uri ng panitikan kung saan ipinapakita o
binubuhay ang mga karansan at nararamdaman ng bawat tao. Ang dula ay may tagpuan, tauhan,
diyalogo, at wika. Ang iskrip ay dito malalaman ng mga aktor kung ano ang kanilang sasabihin o
gagwin depende sa kung ano parte na ng kwento. Sa tauhan, sila ang nagbibigay buhay sa mga
karakter ng isang dula. Wika , ito ay mahalaga sapagkat ito ang nagiging plataporma kung saan
ginagawa ang dula.

4. Bakit ang mga konsepto o kaisipang ito ang sumagi sa iyong isipan kaugnay ng dula?

Ito ang konsepto na sumagi sa aking isipan sapagkat ito ang mga bagay na aking nalaman sap
ag-aaral ng dula. At masasabi ko na ito ay makakatulong sa akin upang makagawa din ng magandang
dula kung paano gawin ang mga iskrip, at kung paano ko maipapabatid ang emosyon o damdamin ng
mga tauhan upang mapabilis kung ano ang mensaheng nais ipabatid sa manonood.
5. Alin sa iyong mga naitala ang pinakamahalagang konsepto kaugnay sa dula. Bakit?

Para sa akin, ang pinakamahalagang konsepto ng dula na naitala o ay ang “Larawan

ng Buhay” sapagkat dito naiipahayag ang mga kaisipan, wika at damdamin ng isang tao.
Pinapakita dito ang kung paano magbigay ng kawilihan at nakakapukaw ng interes sa mga
manonood sapagkat minsan tayo ay may mga problem ana kinakaharap o pinagdadaanan sa
buhay. Dito din makikita ang mg pangyayari na nagaganap sa totoong buhay na ginagawa
natin sa pang-araw araw. Sa pamamagitan ng dula ay maipapakita din ang tunay na pagka-
Pilipino sapagkat kung dulang Pang-Pilipino ang tinatangkilik, masasabi ko na tunay na isang
mamamayang Pilipino ang iyong lahi. Sa kabilang banda, masasabi ko na ang dula ay may
magandang maitutulong sa pagkatao ng isang tao dahil ito ay may kapupulutang aral na
kailangang gamitin sa pang araw-araw upang may patutunguhang maganda sa hinaharap.

6. Ano-ano ang gusto mong malaman tungkol sa dula? Bakit?

Ang gusto kong malaman tungkol sa dula ay kung paano lumikha ng isang magandang
dula na maaaring mapakinabangan ng mga susunod na henerasyon para magkaroon din sila ng
ideya kung paano gumawa ng isang dulang pantanghal. Ang una ay kung paano gumawa ng
isang malikhaing iskrip na siyang pinakamahalaga sa lahat dahil dito umiikot ang kalalabasan
ng isang kwento. At dito makikita ang pagkakasunod-sunod na pangyayari. At ang mga linyang
pagsasagutan ng mga tauhan na tatak agad sa mga isipan na tipong hindi makakalimutan kung
anong dula ang pinanood.

Pangalawa, ay kung paano ipakita ang mga masisidhing damdamin at saloobin nan ais
iparating ng tauhan sa pagdating sa eksena sapagkat dito mapapabilis ang mensaheng nais
iparating.
7. Ano-ano ang mga gusto mong matutuhan sa hinaharap ang dula ng Luzon? Bakit?

Ang mga gusto ko pang matutuhan buhat sa mga dula ng Luzon ay kung ano ang
pagkakaiba ng dula sa Visayas at Mindanao. Ano ang mga estratehiya o teknik na ginagawa nila
upang mapaganda ang dula at kung p;aano mapabilis na walang paligoy-ligoy sa pagbuo ng
isang dula.

8. Paano mo nakikitang magiging makabuluhan sa hinaharap ang dula?

Bilang isang mamamayan at mag-aaral ng ating lipunan, masasabi ko na may

magiging makabuluhan sa hinaharap ang dula sapagkat ito ang ating kinagisnan at tradisyon
ng ating bansa. Ang pagtatangkilik ng sariling dulang pantanghalan ay malaki na ang
maiaambag para sa pag-unlad na ating bagong sinisinta. Ang dula ang magsisilbing gabay
upang ipaunawa ang kahalagahan ng kultura at wika. Ito ay mabuti at kapaki-pakinabang na
mamamayan sa ating lipunan. Layunin din nito na maipaalala ang kasaysayan ng ating bansa
at ito ang pagkakakilanlan bilang isang Pilipino.

Ang dula din ay may malaki itinuturo sa mga tao tulad ng magagandang asal na
nakukuha dito. Makabuluhan ang dula sapagkat ito ay nakapapagbigay-aliw at interes sa mga
manonood. At nagbibigay ng totoong pangyayari sa buhay na maaaring isabuhay sa sarili. Sa
pamamagitan pa ng dula ay naiipahayag natin ang ating sariling damdamin, opinyon at
saloobin na magagamit natin sa hinaharap upang maging matagumpay sa buhay.
 Gawain: Elemento ng Dula

WALANG SUGAT
ni
Severino Reyes

ELEMENTO NG KATANGIAN HALIMBAWA PAGPAPAKAHULUGAN

DULA
Tagpuan Ito ay pook na kung Bahay, Simbahan, Ang tagpuan ay ang lugar na
saan dito nagaganap Digmaan pinapangyarihan ng dula.
ang mga pangyayari
sa kwento.
Tauhan Sila ang mga Julia, Tenyong,
kumikilos sa dula at Miguel, Lucas, Kap.
nagbibigay buhay. Inggo, Juana, Kap.
Sila din ang Putin, Tadeo,
nagbibigay ng Monica, P. Tehan,
diyalogo at Kura
nagpapahayag ng
mga damdamin.
Banghay Ang banghay ay Tumutukoy ito sa maayos at
tumutukoy sa Panimula, Saglit na malinaw na pagkakasunod-
pagkakabuo ng mga Kasiglahan, sunod ng mga magkaka-ugnay
pangyayari sa isang Suliranin, na panyayari sa paksa.
kuwento o dula. Kasukdulan, Wakas Inilalahad dito ang maayos na
pagsasalaysay ng mga
pangyayari at ano ang
kaugnayan at kahulugan ng
mga pangyayaring ito sa
binasang akda.
Dito makikilala ang Si Julia ay Nilalahad dito ang ang mga
tauhan kung sino ang nagbuburda at habang pinangyarihan at mga tauhang
bida at kontrabida. magkausap sila ni gumanap sa kwento o dula.
Dito rin malalaman Tenyong ay hingal-
 ang tagpuan o hingal na dumating si
pangyayarihan ng Lucas upang ipabalita
aksiyon pati na rin na nadakip ang ama
ang panahon. ni Tenyong dahil
akala nito ay isang
tulisan at kung kaya’t
naisipan ni Tenyong
na ipaghihiganti niya
ang kanyang ama sa
mga taong gumawa
dito. At kahit
anumang pilit ay
aayaw ni Julia ay
wala siya magawa
kaya pumayag na
lang siya.

Badya ng Dito ay maaring Habang hinga na Inilalahad dito ang nais bigyan
Suliranin magkaroon ng isa o hingal si Lucas ay ng mahahalagang pokus sa
higit pang suliranin, ibinalita agad niya suliranin at pinapakita din dito
sa simula at ang naging kalagayan ang mga suliranin ng mga
kalagitnaan ay m ng ama n i Tenyong , tauhan na kanilang
aaring makita ito. nadamay pati ang kahaharapin.
ibang Guardiya Civil
dahil sa pag-aakalang
isa silang tulisan o
rebelde.
Saglit na Ito ay ang mga Ipinapakita dito ang
kasiglahan pangyayari na Pinakawalan na ng panandaliang pagtatagpo ng
walang anumang Punong Prayle si mga tauhang masasangkot sa
suliraning naganap kapitan Inggo at problema.
kundi puro kawilihan pupunta rin siya sa
lamang.. Maynila upang
ipabatid sa
Gobernador Heneral
na pakawalan na din
ang ibang inaresto .
Pero iba pala ang
tukoy nito, ipapatay
ang ang mga
Edukadong mamayan
doon. Pero nakapiling
naman ni kapitan
Inggo ang kanyang
pamilya at
ipinangako ni
 Tenyong na siya ay
maghihiganti
Kasukdulan Ipinapahayg dito ang Si Tenyong ay Pinakamadulang bahagi ng
mga damdamin ng pumunta sa mismo dula kung saan iikot ang
mga tauhan at kasal ni Julia at kahihinatnan na tanging
nasusubok ang tenyong na tila tauhan, kung ito ay kasawian o
katatagan upang mamamatay na. tagumapay.
malutas ang Ipinatawag ng
suliranin. Heneral ang Kura
sapagkat ang hiniling
ni Tenyong na ikasal
siya kay Julia bago
ito mamatay.

Kalakasan Tinutukoy dito ang Ang paghihiwalay n Ito ang pinakahuling bahagi ng
kalutasan ng ina Julia at Tenyong . dula.
suliranin at At ang gustong
pagsasaayos ng mga pagpapaksal ni Juana
tunggalian sa mayamang
ilustrado na si Miguel
upang maging
maganda ang buhay
nito.
Wakas Ang wakas ang Ang paglilinlang ni Dito matatagpuan ang
pinakamahalaga sa Tenyong upang kakalasan at katapusan ng
lahat sapagkat dito mapakasal kay Julia. dula. Dito rin sa bahaging ito
ang bumubuo o ang Siya ay bumangon na mababatid ang kamalian o
pinakaresulta ng walang anumag kawastuhan ng mga di
ginawang kwento. dumagok na dugo o inaasahang naganap sa
Dito rin nalalaman mukhang mamatay pagbubuhol na dapat kalagin.
ang mga kakalasan na. Ang mga tao ay
ng mga suliranin na napatayo at
nangyari sa dula. napasigaw ng
“Walang Sugat,
Walang Sugat”.
Tunggalian/ Sa bahanging ito, Tahasan nang magpapakita ng
Suliranin dito makikita ag Ang pagkakawalay ni labanan o pakikibaka ng
madudulang tagpo, Julia at Tenyong dahil tanging tauhang inillalahad at
at mayroong isa o sa pagrerebelde ito ay maaring ang kanyang
higit pang upang maipaghiganti pakikipgtunggali sa sarili, sa
tunggalian. nia ang kaniyang kapwa, at sa kalikasan.
pinakamamahal na
ama.
Tema Ang tema ang Ang pagmamahalan Dito umiikot ang kwento, ito
pinakapaksa sa nina Julia at Tenyong ang magbibigay ng kaisipan sa
kwento. sa isa’t isa, Ang manonood at ito ang
Paghihiwalay nia magsisilbing gabay upang
dahil sa digmaan at maintindihan ng husto ang
pamilya, at ang kwento.
mapagmahal na anak
sa magulang na kahit
itaya ang kanyang
puso sa taong hindi
naman niya gusto.
Diyalogo Ito ay nagpapalitang Tenyong- Ako ay Ang diyalogo ay mahalaga dahil
linya ng mga maghihiganti sa mga dito pinapakita kung ano ang
tauhan. Ang taong pumatay sa linyang sasambitin ng mga
diyalogo ang aking tauhan.
nagbibigay buhay pinakamamahal na
upang maipahayag ama.
din ang mga
damdamin, opinyon Julia- Iyong pangalan
o saloobin. Ito ay Tenyong ang aking
pinag-isipan ng ayos binuburda!
ng iskrip-writer.
Juana- Si Miguel ang
nararapat mong
paksalan dahil siya ay
isang mayamang
ilustrado.
Ilaw Ang ilaw ang Malinaw at maayos Ito ang isa sa mahaaga na
magsisilbing gabay o ang pagkaset ng ilaw kagamitan sa pagtatanghal
paraan para makita upang maging kahali- sapagkat ito ay ginagamit
ng ayos ang mga halina sa paningin ng upang makita ang mga bagay-
tauhan at ang lugar ibang katulad ko na bagay.
na pinangyarihan. manonood. Masasabi
ko na humanga ako
sa angking galing ng
lightsman upang
mapaganda ang dula
na “Walang sugat”.
Musika Ito ang nagbibigay Ang musika ang nagbibigay ng
ng Anak,..Pilipinas kong maging malalim ang damdamin
pagpapakahulugan minumutya,... ng manonood. At nakapagbigay
sa mga eksenang Tayong lahat ay ng karagdagang sigla sa mga
mabibigat tulad ng Pilipino,,,,. Bayan Ko. tauhang upang mailabas ang
pag-iyak o kanilang emosyon.
paghihinagpis o sa
mga digmaan para
maging
makatotohan.