PANGALAN: MANUYAG, ELDRIAN LOUIE B.

KURSO/ TAON/ PANGKAT: BSED FILIPINO - 3A

Pagsusuri sa tulang “Kabayanihan”
ni Lope K. Santos
I. Pamagat ng tula
Kabayanihan ni Lope K. Santos
Pagkilala sa sumulat ng tula
Si Lope K. Santos ay isinilang noong ika-25 ng Setyembre 1879 sa Pasig,
Rizal. Siya ay isang tanyag na manunulat sa wikang Tagalog noong kaniyang
kapanahunan. Hindi lamang siya manunulat, isa rin siyang abogado, kritiko, lider
obrero, at itinuturing na “Ama ng Balarilang Tagalog.”
Ipinanganak si Santos sa Pasig, Rizal bilang Lope C. Santos, ang kanyang
mga magulang ay ang mag-asawang Ladislao Santos at Victoria Canseco, na kapwa
mga katutubo sa Rizal. Mas inibig gamitin ni Santos ang titik na K bilang kapalit ng C
para sa kaniyang panggitnang pangalan. Si Santos ay nagtapos na pag-aaral sa
Escuela Normal Superior de Maestros (Mataas na Paaralang Normal para sa mga
Guro) at sa Escuela de Derecho (Paaralan ng Batas). Siya ay naging dalubhasa sa
dupluhan, isang paligsahan ng mga manunula na maihahambing sa larangan ng
balagtasan. Noong taong 1900, siya ang ay naging patnugot para sa mga lathalaing
nasa wikang Tagalog, katulad ng Muling Pagsilang at Sampaguita.
Sa pamamagitan ng dating pangulong si Manuel L. Quezon, naging punong-
tagapangasiwa si Santos ng Surian ng Wikang Pambansa. Si Lope K. Santos ay
tinaguriang “Paham ng Wika,” “Ama ng Balarilang Pilipino,” “Haligi ng Panitikang
Pilipino,” subalit mas tanyag pa rin siya sa karaniwang palayaw na Mang Openg.
Ilan sa mga tanyag na akda ni Santos ay ang nobelang “Banaag at Sikat” at ang
tulang “Kabayanihan.”
Layunin ng may akda sa pagsulat
Sa tulang “Kabayanihan” namumutawi ang pagpapahalaga ni Lope K. Santos
sa mga bayani ng ating bayan. Marahin ang kanyang layunin sa pagsulat ng tulang ito
ay pagbibigay pugay sa mga bayanin nagbuwis ng buhay para sa ating inang bayan.
Dugo, pawis, buhay, at marami pang sakripisyo ang ibinuwis ng mga bayani para
lamang makamtam ang ating kalayaan sa kasalukuyang panahon. Ang layunin ni
Santos ay pahalagahan ang sakripisyo ng mga bayani at pagbatikos sa mga taong
nalilimot ang mga hirap ng mga bayaning ito.
II. Pagsusuri sa istruktura ng tula
A. Elemento ng Tula
1. Mga Saknong
Ang tulang “Kabayanihan” ay binubuo ng limang saknong na may tig-aapat
na taludtod bawat isa.
2. Sukat
Ang tulang ito ay lalabindalawahin, ibig sabihin ang bawat taludtod ay
binubuo ng labingdalawang pantig.
3. Tugma
Ang makata ay gumamit ng tugmaang katinig sa unang tatlong saknong. Sa
huling dalawang saknong naman ay gumamit ng tugmaang patinig ang makata.
Makikita ang halimbawa ng tugmaan sa ikatlong saknong sa mga huling salita na
buhay - iniaalalay, at kailipinan - bayan.
4. Sensura ng tula
Mayroong sensura ang tula sa tuwing bibigkasin ito. Ang sensura ng tula ang
tawag sa saglit na tigil sa kalagitnaan ng bawat taludtod.
5. Tono
Ang tono ng tulang “Kabayanihan” ay nagbibigay indayog sa tuwing
bibigkasin ang tulang ito.
6. Mga Simbolo sa tula
Ang mga simbolismo ay lubhang napakahalaga sa paglikha ng isang tula dahil
dito ilalahad o itatago ng makata ang mga pangyayaring nasa likod ng kanyang akda.
Sa tulang “Kabayanihan” ni Lope K. Santos, ito ang mga simbolismong kanyang
ginamit:
 Pananim - ginamit ito ng makata upang ipakahulugan sa mga sakripisyo ng mga
bayani na iba ang umangkin.
Natatalastas mong sa iyong pananim
Iba ang aani’t iba ang kakain;
 Paupa - ibig ipahiwatig ng makata sa salitang ito ang paggawa ng kabutihan ng
mga bayani nang walang hinihintay na kapalit o gantimpala.
Ang kahulugan mo’y isang paglilingkod
Na walang paupa sa hirap at pagod;
 Diyos - ibig ipahayag ng makata dito na ang pag-ibig o pagtulong sa kapwa ay
parating dapat ipagkaloob ano man ang mangyari.
 Minsan sa anyaya, minsang kusang-loob,
Pag-ibig sa kapwa ang lagi mong Diyos.
 Kamatayan - ito ang sumisimbolo sa katapangan ng mga bayaning handang
ibuwis ang kanilang mga buhay para sa buhay ng marami.
Ang kamatayan mo ay buhay ng madla.
7. Mga Tayutay na ginamit at uriin
Ang paggamit ng mga tayutay ay nagsisilbing mga palamuti sa tula at mas
nagpapayabong sa kagandahan at kariktan nito. Sa tulang “Kabayanihan” gumamit
ang makata ng mga sumusunod na tayutay:
 Pagwawangis
1. Ang kahulugan mo’y isang paglilingkod
Na walang paupa sa hirap at pagod;
2. Pag-ibig sa kapwa ang lagi mong Diyos.
3. Sa tulong mo’y naging maalwan ang dukha
4. Ang kamatayan mo ay buhay ng madla.
 Pagpapalit-saklaw
1. Ang kamatayan mo ay buhay ng madla.
8. Kaisipan – paksa, tema, mensahe
Ang tulang ito ay tumatalakay sa sa kabayanihan ng mga Pilipino. Mahihinuha
sa tula ang pagsasakripisyo ng mga bayaning ito ng kanilang mga buhay para sa
bansa. Tinalakay din sa tula ang pagtataksil at pagkalimot ng mga tao sa bayaning ito
ng mga tao lalo na sa panahon ngayon.
Ang ipinahahatid na mensahe sa tula ay ang pagkilala at hindi paglimot sa
kabayanihan ng ating mga bayani. Huwag sana nating talikdan ang mga paghihirap at
sakripisyo nila na nagbunga ng kabutihan at kalayaan sa ating bansa. Hindi nila inisip
kung bibigyan ba sila ng parangal sa kanilang kabayanihan, ang tanging inisip ng mga
bayaning ito ay kapakanan ng mamamayan at kanilang bayan. Ang kanilang pagiging
bayani ay hindi biro, kaya’t huwag sana natin silang kalimutan. Kilalanin natin sila at
araw-araw na ipagmalaki. Huwag nating kalimutan na kung wala sila, ang kalayaan,
ligaya’t aliw ay hindi natin matatamasa ngayon.
II. Teorang Pampanitikan
Ang tulang ito ay gumamit ng teoryang realismo dahil ang tula ay hango sa
mga makatotohanang pangyayaring naganap sa ating bayan at lipunan. Ang tula ay
batay sa karanasan mismo ng makata at sa mga Pilipinong nakaranas ng kaapihan
dulot ng pananakop ng mga banyaga. Ang tula ay batay sa mga totoong naganap sa
mga bayaning Pilipino, mula sa kanilang paghihirap, tagumpay, at sa tuluyang
paglimot sa kanila ng madla.
III. Pauhan o Paningin ng tula
Ang makata ay gumamit ng ikalawang panauhan sa paglikha sa tula.
Mahihinuha na tila ba kinakausap ng may-akda ang bayaning kanyang
pinatutungkulan. Maaaring si Lope K. Santos mismo ang nagsasalita o kumakausap sa
isang bayani na pinatutungkulan ng tulaa.
IV. Bisang Pampanitikan
A. Bisang Pandamdamin
Ang tulang ito ay pumukaw sa aking damdamin lalo na sa kalagayan ng ating
mga bayaning nagbuwis ng kanilang buhay subalit limot na ng sa ating lipunan.
Nakalulungkot isipin na sa laki ng kanilang sakripisyo, tila ba nawawalan ito ng
saysay dahil hindi sila kilala lalo na ng mga kabataan.
B. Bisang Pangkaisipan
Nakita ko sa tulang ito na ang mga bayani ay hindi lamang mga taong namatay
noong panahon ng pananakop. Sila ay mga taong inialay ang mga buhay para lamang
makamit ang kalayaan na ating tinatamasa ngayon.
C. Bisang Pangkaasalan
Nabatid ko sa tulang ito na, maaari pa ring mabuhay ang mga kabayanihan sa
kasalukuyang panahon. Parati nating tatandaan na kung kaya nating tumulong,
tumulong tayo sa nangangailangan. Huwag nating ipagkait ang tulong lalo na kung
kaya naman natin ito. Ito ang isa sa magandang asal na natutuhan ko sa tula.
D. Bisang Panlipunan
Napagtanto ko sa tulang ito ang kahalagahan ng pagtuturo ng kasaysayan lalo
na sa ating kasalukuyang lipunan. Mainam na pag-aralan ang kabayanihan ng ating
mga bayani upang hindi malimot ang kanilang legasiyang iniwan.
V. Pagpapahalaga / Repleksyon sa ginawa
Sa pagsusuri ng tulang “Kabayanihan” ni Lope K. Santos, nasaksihan ko ang
ganda ng ating panitikan. Mahusay ang estilong ginamit ni Santos na talaga namang
pumukaw sa aking damdamin na lalo pang pahalagahan ang ating panitikan lalo na
ang panulaan. Natutuhan ko sa tulang ito ang kahalagahan ng pag-alala sa ating mga
bayani. Huwag sana nating talikdan ang ating kasaysayan. Nagbuwis sila ng kanilang
mga buhay nang walang hnihintay na kapalit para lamang makamit ang ating
kalayaan.
Nagbigay din ng paalala ang tula na gaya ng ating mga bayani, parati tayong
tumulong sa kapwa. Ito ang isa sa aral na tumatak sa akin mula sa tula. Gayahin natin
ang ating mga bayani na bukal sa loob ang pagtulong. Hindi natin kailangang
magpabaril sa Luneta upang maging bayani, simpleng pagtulong lamang sa kapwa ay
sapat na.