WIKA INIHANDA NI: ELDRIAN LOUIE B. MANUYAG BSED – 2A FILIPINO next -> next -> HETEROGENOUS
Ang salitang heterogenous ay nagmula sa
mga salitang Griyego na “hetero” na nangangahulugang “different” o sa Tagalog “magkaiba” at “génos” na nangangahulugang “kind” o sa Tagalog ay “lahi” o “uri”.
= different kind o magkaibang lahi o uri
HETEROGENOUS NA WIKA
Ang pagiging heteregenous ng wika ay bunga
ng nalilikhang ugnayan ng tao sa iba. Nabubuo ang variety o pagkakaroon ng iba’t ibang wika. BARAYTI NG WIKA 1. DAYALEK – barayti ng wikang nalilikha sa dimensyong heograpiko. Halimbawa: Tagalog-Bulacan, Tagalog-Bataan, Kapampangan-Mexico, Kapampangan-Macabebe atbp. 2. SOSYOLEK – barayti ng wika na nabubuo batay sa dimensyong sosyal. Ito ay nakabatay sa pangkat sa lipunan. Halimbawa: Jargon BARAYTI NG WIKA 3. IDYOLEK – indibidwal na paraan o istilo ng paggamit ng wika ng isang tao. Halimbawa: BARAYTI NG WIKA
4. PIDGIN – ay tinatawag sa Ingles na nobody’s
native language. Nagkakaroon nito kapag ang dalawang taal na tagapagsalita ng dalawang magkaibang wika na walang komong wika ay nagtatangkang magkaroon ng kumbersasyong makeshift. BARAYTI NG WIKA
5. CREOLE – ay isang wika na unang naging pidgin
at kalaunan ay naging likas na wika (nativized). Nagkaroon nito sapagkat may komunidad ng mga tagapagsalita ang nag- angkin dito bilang kanila. Halimbawa: Chavacano BARAYTI NG WIKA
6. EKOLEK – wika sa bahay
7. ETNOLEK – wika ng mga etnolinggwistikong grupo 8. REGISTER – wikang ginagamit sa partikular na domeyn na tiyak na pagpapakahulugan. HETEROGENOUS NA WIKA
Bunga ito ng sosyal na phenomena ng wika
ayon sa paglalarawan ni Saussure sa tinatawag na langue (sistema ng wika). LANGUAGE CONVERGENCE
Binanggit ni Constantino sa Peregrino (2005),
may nagaganap na linguistic convergence salig sa teorya ni Giles na teorya ng akomodasyon (accommodation theory). Sa kondisyong ito, nagkakaroon ng pagkakataong gumaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap para bigyang halaga ang pakikiisa, pakikilahok o kaya’y pagmamalaki sa pagiging kabilang sa grupo. LANGUAGE DIVERGENCE
Taliwas ito sa tinatawag na linguistic divergence
na nangyayari kapag ang gumagamit ng wika ay tumatangging gayahin ang wikang namamayani sa pangkat na sinasamahan. INTERFERENCE at INTERLANGUAGE Ang switching at mixing ay bunga naman ng interference at interlanguage phenomenon. Nakakaimpluwensya ang unang wika sa pagkatuto ng iba pang wika (interference) at nakabubuo ng mental grammar ang tao kaya nakalilikha ng pagsasama ng dalawang wika sa isang salita o pahayag (interlanguage). HALIMBAWA
Ang salitang dugyot ng Ilocano ay bahagi na ng
talasalitaan sa Tagalog-Maynila/ Filipino. Ang pagpalit ng gitlaping -um- para sa unlaping mag- o na- sa pandiwa: kumain tungo sa magkain/ nakain) ay halimbawa rin ng nangyayaring interference. MENTAL GRAMMAR
Ang sinasabing mental grammar ay
tuntuning nabubuo mula sa pagsasama ng wika sa penomenang interlanguage Halimbawa: paggamit ng panlapi sa Filipino sa salitang Ingles: i-text, mag-mall, nag- internet. VARIATION
Sinabi ni Dr. Fermin (2005) sa kanyang
akdang Mga Varayti at Varyasyong Antropolohiko: Pagsilip sa mga Hibla’t Habi ng Wika, Kultura at Lipunan, ang tawag sa mga pekulyar na katangiang mayroon sa isang wika o kaanyuang pangwika kung ihahambing sa iba pa ay variation. VARIETY
Samantala, variety naman ang aktuwal
na wika o kaanyuang pangwika na nagtataglay ng mga partikular na katangiang tangi sa iba pa. SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD: 1. Paano nagiging heterogenous ang wika? Ipaliwanag. 2. Ano ang pagkakaiba ng linguistic convergence at linguistic divergence? 3. Ibigay ang 8 barayti ng wika. 4. Ano ang akdang isinulat ni Dr. Fermin (2005)? 5. Ilahad ang iyong natutuhan sa paksa ngayong araw. MARAMING SALAMAT