WIKA AT REALIDAD

Maria Stella S. Valdez

Ngayong nasa gitna tayo ng pandemyang COVID-19, napakarami ng

mga salitang naging bahagi na ng ating pang-araw-araw na bokabularyo.
Naririyan ang mga salitang gaya ng lockdown, quarantine, new normal,
contact traces, physical distancing, at marami pang iba. Kabilang ang mga
salitang nabanggit bilang bahagi ng tinatawag a pandemic register. Ang mga
salitang tulad nito ay nagpapahiwatig ng yugto ng kasaysayan o realidad
kinakaharap natin sa kasalukuyan. Gayunpaman, pansinin na ang mga salitang
ito kalimitan ay nasa wikang Ingles. Bakit kaya? Ano-ano ang posibleng
dahilan?

Dagdag pa rito, ang mga salitang nabanggit ay nagkakaroon din ng

iba’t ibang antas ng pagpapakahulugan. Halimbawa, para sa salitang
resilience, narito ang pakahulugan mula sa Google:

Narito naman ang isa pang maaaring maging pakahulugang kultural para sa
salitang resilience.
Tingnan ang halimbawang ito:

Para sa detalye ng sipi, tingnan ang link:

https://cnnphilippines.com/news/2021/1/1/Duterte-New-Year-message-resilienc
e-hope html
 GAWIN

Pangkalahatang panuto: Ang Gawain A ay kailangang saguting lahat.

Samantala, para sa Gawain B, gamiting gabay ang mga katanungan sa
paglalarawan sa salitang inyong piniling halimbawa. Opsyon ninyo kung
sasaguting lahat ang mga gabay na katanungan sa Gawain B.

A. Pag-isipan:

1. Paano ginamit ni Pang. Duterte ang salitang resilience? Sino ang kanyang
kinakausap? Bakit kaya salitang Ingles ang kanyang ginamit?

Ginamit ni Pang. Duterte ang salitang resilience bilang isang pang-uring

tumututukoy sa katatagan at kakayahan ng mga Filipino na magpatuloy
matapos maharap sa matitinding balakid o sakuna tulad na lamang ng
pakikipagsapalaran sa mga epektong kalakip ng pandemiya.

Ang kaniyang kinakausap o ang pinag-aalayan niya ng kaniyang

mensahe ay ang mga mamamayan ng bansang Pilipinas—tayong mga Filipino.

Posibleng kaya Ingles ang salitang ginamit ay dahil ito ang istandard
pagpapahayag ng mensahe na dapat sundin sa kung saan man o kanino man
nakaharap ang presidente. Marahil din namang gawa ito ng journalist or
reporter na salitang Ingles ang ginamit nang ito ay nanghingi ng mensahe ukol
sa Bagong Taon para sa ating Filipino kay Pang. Duterte kaya naman sinagot
lamang ito ng presidente sa parehas na lenggwahe.

2. Ano ba ang salin sa Filipino o sa mga katutubong wika ng salitang resilience?

Ginagamit ba ito ng mga ordinaryong mamamayang Pilipino?

Sa wikang Filipino, ang salitang katumbas ng resilience ay katatagan.

Base sa aking obserbasyon, ito ay ginagamit ng mga ordinaryong Filipino dahil
kung tutuusin ay naging identidad na ito ng mga Filipino—naging parte na ito
ng kultura at isa na ito sa mga kumikilala sa atin bilang isang Filipino.

3. Anong komunidad ng mga ispiker ang gumagamit ng salitang ito?

Kalimitang ginagamit ito ng mga newscaster o journalist kapag nag-uulat

ng mga balita patungkol sa mga sakuna bilang paglalarawan sa mga Filipino
sa kanilang paraan sa pagharap sa mga ito.

Masasabing karamihan sa mga dayuhan na naririnig ang salitang Filipino

ay ginagamit ang salitang ito. Dahil nga sa naging identidad na ito ng mga
Filipino, naging kakambal na ng mga ito ang salitang resilience.
4. Ano-ano pa kaya ang mga posibleng kahulugang kultural konotatibo ng
salitang resilience?

Ito ay maaaring mangahulugan ding hindi basta-basta nagigiba

ninuman at matatag sa lahat ng hamon ng buhay. Isang halimbawa ay kung
ang isang Filipino ay minamaliit dahil sa kayumanggi nitong balat, sarat na
ilong, at maiiksi na mga biyas. Kahit pa ilang beses itong insultuhin at maliitin
dahil sa taglay nitong kaanyuan ay mananatili itong matatag—hindi
magpapaapekto rito ang Filipino; sa halip, mas pag-iigihan pa nito sa
ginagawa at magpapakitang-gilas upang maipakita ang kalidad na gawa at
talento.

Isa pang kultural na konotatibong kahulugan nito ay ang kakayahang

dagliang makaisip ng alternatibong paraan sa mga hindi inaasahang
pangyayari. Isang halimbawa ay bigla na lamang ay mayroong isang
mahalagang salu-salo at ang inimbitahang magpe-presenta upang libangin
ang mga dumalo ay napag-alamang hindi makararating sa pinag-usapang
oras. Dahil sa taglay na resilience ng mga Filipino, imbis na magpalamon sa
pangamba at pagkataranta, ay makakaisip agad ito ng alternatibong paraan
upang masolusyunan ang problema.

5. Kung ikaw ang magbibigay ng kahulugan sa salitang ito sa Filipino, anong

kahulugan ang ibibigay mo? Bakit?

Kung ako ang masusunod, ang kahulugang ibibigay ko rito ay: ang
kakayahang sumulong muli pagkatapos mahinto. Ito ang ibinigay kong
kahulugan dahil para sa akin, hindi nagtatapos sa pagiging matatag lamang
ang resilience. Karugtong ng pagiging matatag ang pagsulong muli sa
puwestong hinintuan, karugtong nito ang paghakbang sa panibagong hamon
nang may buong loob at lakas.

B. Maaaring sagutin ang mga katanungang binanggit. Maaari ring umisip ng

bagong salitang kabilang sa itinuturing na pandemic register. Ibigay ang mga
detalye kaugnay ng salitang pinili.

“New Normal”

Ito ang unang lumabas noong 2008 financial crisis upang tumukoy sa
mga dramatikong pagbabago sa ekonomiya, kultura at panlipunan na
nagdulot ng alinlangan at kaguluhan sa lipunan—na nakakaapekto sa mga
kolektibong pananaw at indibidwal na pamumuhay.
 Ang terminong ito ay muling binigyang-gamit sa panahon ng
pandemiyang COVID-19 upang ituro kung paano ito ganap na namuhunan at
binago ang mga sentro ng buhay ng tao tulad ng propesyonal na
pagkakakilanlan, pang-ekonomiyang kabuhayan, organisasyon sa trabaho at
pamilya, pamamahala sa edukasyon ng mga bata; pagpapataw ng isang
radikal na rebisyon ng mga tradisyunal na paraan, kasanayan at kasanayan na
ginagamit upang pamahalaan ang mga ito.

Kung isasalin ito sa wikang Filipino, ito ay tatawaging “bagong normal” na

tumutukoy sa mga kaugalian at mga aksyon na dapat nating sundin o baguhin
para mapanatili ang kaligtasan ng hindi lamang ng isang tao, kundi ng lahat.
Ito ang mga kagawiang hindi natin ginagawa talaga noong wala pa ang
COVID-19 ngunit kailangan na nating sundin ngayon para tayo’y maging ligtas
laban sa hindi mapuksa-puksang pandemiya.

(1) Maaaring gamitin ito sa pagkukumpara ng dating nakagawian at

ng new normal. Halimbawa nito ay: “Dati, libre lang tayong
maglakad sa mga pampublikong lugar. Ngayong new normal,
kailangan na nating magsuot ng facemask, faceshield, at bawal
na ang paglapit sa ibang tao sa publiko.”

(2) Kung sa lente naman edukasyon, maaaring sabihing: “Noong

face-to-face set-up pa ay hindi namang ganito ang pagod ko sa
pag-aaral. Samantalang ngayong new normal, maharap lamang
ako sa screen ng ilang oras, parang lumong-lumo na ako.”

(3) Kung sa lente naman ng mga nagtatrabaho na, maaaring

sabihing: “Mas gugustuhin ko pang mapagod kaka-commute
noong dating normal kaysa ngayong new normal halos mabagot
ako sa harap ng kompyuter kaka-WHF dito sa bahay.”

Ang new normal ay maraming posibleng ibig pakahulugan kagaya na

lamang ng mga halimbawang nabanggit sa itaas. (1) Ang new normal sa
paglalakad sa publiko ay nangangahulugang kailangan mo nang mag-face
mask, face shield, at panatilihin ang sapat na distansya sa mga
nakakasalamuha. (2) Ang new normal naman sa lente ng edukasyon ay online
classes o pa-module module na lamang na kung saan ay magdamag na
nakaharap sa screen ng kanilang gadget ang mga estudyante. (3) At sa lente
naman ng mga nagtatrabaho na, ang new normal ay work from home na, na
kung saan ay lahat ng kanilang trabaho ay sa loob na ng apat na sulok ng
kanilang tahanan gagawin—sa harap din ng kaniya-kaniyang screen ng
kanilang gadget.
Isang sipi na nagpapakita ng gamit ng salitang new normal ay:

“Kahit matapos na ang pandemyang ito, huwag nating kalimutan ang mga
leksyong natutunan natin. Mas mataas na ang kamalayang pangkalusugan
natin dulot ng COVID-19. Itong panibagong kaugalian at pananaw sa
kalusugan ang tinatawag nating New Normal.” —DepEd (mula sa isang
pubmat, tingnan ang Fig. 1 bilang referens)

Fig. 1: PubMat