Professional Documents
Culture Documents
Ikalawang Markahan
- Modyul 14-Week 4:
Tula
Filipino– Grade 10
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan-Modyul 14-Week 4: Tula
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
1
Subukin
Panimulang Pagtataya
2
8. Alin sa sumusunod ang tamang pagkakasunod-sunod ng mga salita ayon
sa tindi ng damdamin?
A. pag-ibig, pagsinta, pagmamahal, pag-irog
B. pagsinta, pag-iro, pag-ibig, pagmamahal
C. pag-irog, pag-ibig, pagmamahal, pagsinta
D. pagsinta, pag-irog, pagmamahal, pag-ibig
9.Ito ay ang malinaw at di-malilimutang impresyon na nakikintal sa isipan
ng mambabasa.
A. Kariktan C.Talinghaga
B. Sukat D Tugma
10. Alin sa mga sumusunod ang HINDI nagpapahayag ng katotohanan
tungkol sa tula?
A. may saknong at taludtod
B. nahahati sa mga kabanata
C. maaaring may sukat at tugma
D. gumagamit ng matatalinghagang salita
11.Anong akdang pampanitikan ang Ang Pamana ni Jose Corazon de Jesus
A.Maikling-kwento C.Talumpati
B.Sanaysay D.Tula
12.Anong tawag sa parehong tunog ng huling pantig sa isang tula?
A. sukat C. taludtod
B. talinghaga D. tugma
13.Ito ay binubuo ng apat o higit pang taludtod?
A. saknong C. talinghaga
B. sukat D. tugma
14.Ito ay ang paggamit ng tayutay at simbolismo ng isang tula?
A.kariktan C. taludturan
B. talinghaga D. tugma
15. Ito ay isang uri nang tayutay na naghahambing nang dalawang bagay
ngunit tuwiran ang ginagawang paghahambing.
A. Pagmamalabis C. Pagtutulad
B. Pagkatao D. Pagwawangis
3
Lesson
TULA
1
Balikan
Hanapin sa puzzle ang mga salita na may kaugnayan sa tula. Maaaring ang mga salita ay nakasulat
ng pahalang, pabaliktad, patayo o pahiga. Isulat ang mga nahanap na salita sa sagutang papel.
A S S O N A N C E T
S A K N O N G T P A
S U Y A T U Y A T L
O H K S A Q R Y M I
N V K A R I K T A N
Q X T R T H 6 A T G
A A D R R R T L G H
A M G U T O P U H A
R S R I T M O D N G
A S S O N D E T M A
T G I H I S N O C T
L N M R D F S D T U
C O N S O N A N C E
Tuklasin
4
pagbigkas ng tula ay nananatiling tulay ng kaalaman mula sa kasaysayan ng
kahapon patungo sa kasalukuyan.
Mga Elemento ng Tula
1.
Halimbawa:
Sukat: Lalabingdalawahing Pantig
I/sang/ ta/on/ nga/yon/ nang/ i/yong/ pag/pa/naw-12
Ti/la/ Ka/ha/pon/ lang/ nang/ i/ka’y/ lu/mi/san-12
4.
Uri ng Tugma
A. Hindi buong rima (assonance) paraan ng pagtutugma ng tunog
na kung saan ang salita ay nagtatapos sa patinig.
Halimbawa:
Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na,
Ngiti, luha, buhay at aking hininga!
At kung sa Diyos naman na ipagtalaga
Malibing ma’y lalong iibigin kita.
B. Kaanyuan (Consonance) paraan ng pagtutugma ng tunog na kung
saan ang salita ay nagtatapos sa katinig.
1. Unang lipon (tugmang malakas) ng mga salitang nagtatapos sa
b, k, d, g, p, s, t
Halimbawa:
Malungkot balikan ang taong lumipas
Nang siya sa sinta ng kinapos palad
2.Ikalawang lipon (tugmang mahina) mga nagtatapos sa
l,m,n,ng,r,w,y
Halimbawa:
Sapupo ang noo ng kaliwang kamay
Ni hindi matignan ang sikat ng araw
7.
Uri ng Tayutay
1. Pagtutulad (simile) – ito’y karaniwang paghahambing ng
dalawang bagay na magkaiba na ginagamitan ng mga katagang:
gaya, tulad, wangis, animo’y, tila at iba pa.
Halimbawa:
1. Animo’y makopa sa pula ang kanyang pisngi.
5
2. Ang buhay ay tulad ng batis.
2. Pagwawangis (methapor) katulad ng simile, naghahambing din ito
ng dalawang bagay na magkaiba. Ang ikinaiba lamang ay hindi ito
ginagamitan ng parirala.
Halimbawa:
1. Ang kanyang kahapon ay isang tanghalan.
2. Isang anghel ang bagong silang na sanggol.
3. Pagbibigay-Katauhan (Personification) ito’y pahayag na kung saan
ang katangian, gawi at talino ng tao ay isinasalin o ikinakapit sa
karaniwang bagay, sa pamamagitan ng paggamit ng pandiwa.
Halimbawa
1. Pati ulap ay sumayaw sa bayo ng hangin.
2. Mabilis tumakbo ang panahon.
4. Pagtawag (Apostrophe) ito’y pakikipag-usap sa karaniwang bagay
o pakikipag-usap sa isang tao na para bang nasa iyong harapan,
gayong wala naman.
Halimbawa
1. O! tukso layuan mo ako.
2. Buwan -buwan hulugan mo ako ng sundang.!
5. Pagmamalabis (Hyperbole) ito’y isang labis-labis na pagpapasidhi
ng kalabisan o kakulangan ng isang tao, bagay, o pangyayari.
Halimbawa
1. Pasan ko ang daigdig.
2. Abot kamay ang mundo.
10. Kariktan – ito’y ang malinaw at di malilimutang impresyon na
nakikintal sa isipan ng mambabasa. Mahusay ang tula kapag may
naibibigay na impresyong mahirap mabura sa puso at isipan ng
bumabasa.
Suriin
6
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin.
7
Pagyamanin
Gawain 3: Suriin ang binasang tula batay sa elemento nito. Gawin ito sa
gamit ang grapikong representasyon.
Sukat
Taling
Ang
haga
Aking Tugma
Pag-ibig
Kariktan
Isaisip
ELEMENTO NG TULA
• Tugma - pagkakasintunugan ng mga salita sa huling pantig ng bawat
taludtod
• Sukat - bilang ng pantig sa bawat taludtod
• Talinghaga - paggamit ng tayutay o matalinghagang mga pahayag
• Kariktan - di malilimutang impresyon na nakikintal sa isipan ng mambabasa
Isagawa
8
3. Salungguhitan ang matatalinghagang pahayag
Tayahin
Basahin nang may kahusayan ang mga pahayag. Piliin at isulat sa sagutang
papel ang letra ng tamang sagot.
9
D. ang pananalig na hindi masusupil
2.Saan nababagay ang kanyang pag-ibig batay sa paglalarawan ng
nagsasalita sa tula?
A. nababagay sa maraming bagay
B. nababagay tungkol sa pagmamahal ng mga banal
C. nababagay sa mga bigo at walang saysay sa buhay
D. nababagay tungkol sa mga nawawala at mga nananalig
3.Ano ang ibig ipakahulugan ng huling taludtod ng ikalawang saknong?
A. malilibing na ang pag-ibig
B. hanggang sa kabilang buhay
C. makikipaglibing sa dalawang libingan
D. itatalaga ng Diyos ang kanyang kamatayan
4.Alin sa mga sumusunod ang katangiang HINDI taglay ng persona sa tula?
A. mapagmalasakit
B. mapagpakumbaba
C. mapagtiis
D. masayahin
5.Ipinahahayag ng persona sa tula ang kaniyang pagmamahal at pagsinta sa
taong kaniyang iniibig sa pamamagitan ng _________
A. pagpapahiwatig ng nararamdaman
B. pagsasalarawan ng tunay na pag-ibig
C.paghahambing nito sa iba’t ibang bagay
D.paglalahad ng mga pangyayari sa buhay nila
6.Anong uri ng tayutay ang makikita sa unang saknong ng tula?
A. pagbibigay-katauhan
B. pagmamalabis
C. pagtutulad
D. pagwawangis
7.Anong uri ng pag-ibig ang nais ipahiwatig ng tulang “Ang Aking Pag-ibig?
A.pag-ibig sa ama/ina
B.pag-ibig sa kapatid
C.pag-ibig sa kaibigan
D.pag-ibig sa kasintahan/asawa
8.Ito ay sadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita kung kayat
magiging malalim at piling- pili ang mga salita?
A. kariktan
B. sukat
C. tayutay
D. tugma
9.Anong uri ng tugma kung ang huling letra ay patinig?
A. assonance
10
B. consonance
C. ritmo
D. taludtod
10.Ito ang tawag sa linya ng tula?
A. saknong
B. sukat
C.taludtod
D.tugma
Para sa bilang 11-15. Basahin ang mga piling saknong mula sa tulang
“Babang Luksa”. Magbigay ng limang (5) katangian ng tula, gamitin ang
grapikong representasyon.
Pamaga
t
“Babang Luksa”
salin mula sa Kapampangan ni Lovia P. Dante
sa isang “Pabanua” ni Diosdado Macapagal
Isang taon ngayon ng iyong pagpanaw
Tila kahapon lang nang ika’y lumisan
Subalit sa akin ang tanging naiwan
Mga alaalang di malilimutan
Kung ako’y nasa pook na limit dalawin
Naalala ko ang ating paggiliw
Tuwa’y dumadalaw sa aking paningin
Kung nagunita kong tayo’y magkapiling
Kung minsan sadya kong dalawin ang bahay
Na kung saan una tayo’y nag-ibigan
Sa bakura’t bahay sa lahat ng lugar
Itong kaluluwa’y hinahanap ikaw.
11
Karagdagang Gawain
______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________
______________ ______________
Kaisahan ng May kaisahan ang May kaisahan ang Bahagyang may Walang kaisahan ang
Paksa paksa at paksa ngunit di- kaisahan ang paksa paksa at literal ang
makahulugan ang gaanong at bahagyang kabuuan ng tula.
Puntos: kabuuan ng tula. makahulugan ang makahulugan ang
_______ kabuuan ng tula. kabuuan ng tula.
Paggamit ng Gumamit ng Gumamit ng ilang Gumamit ng isa o Wala ni isang
salita matatalinghagang matatalinghagang dalawang matalinghagang salita
salita. Piling-pili salita. May ilang matatalinghagang na ginamit.
Puntos: ang mga salita at piling salita at salita. Ang mga
_______ pariralang pariralang ginamit. salita ay di-gaanong
ginamit. pili.
Sukat at Gumamit ng May mga sukat at May pagtatangkang Walang sukat at tugma
Tugma napakahusay at tugma ngunit may gumamit ng sukat kung may nailat man.
angkop na angkop bahagyang at tugma ngunit
Puntos: na sukat at inkonsistensi. halos inconsistent
_______ tugma. lahat.
12
13
Pagyamanin Tayahin
1. Sukat-12 1. C
2. Tugma-Saknong 1-6-Consonance Saknong 7-ssonance 2. B
3. B
3. Kariktan 4. A
may sukat at tugma 5. B
-may talinghaga 6. C
7. D
4. 8. C
A. Lipad ng kaluluwang ibig na marating 9. A
Ang dulo ng hindi maubos isipin 10. C
11. karik
B. Kasingwagas ito ng mga bayaning tan
Marunong umingos sa mga papuri 12. talin
c. Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na ghag
Ngiti, luha, buhay at aking hininga a
13. sakn
1. Gagawin ang lahat kapag ang isang tao ay umiibig.
2. Wagas na pag-ibig.
3. Pagkasabik na Makita ang minamahal
4. Ang pag-ibig ay hindi lamang sa panahon ng kasaganahan kundi sa hirap man o sakit.
5. Katapatan, sakripisyo at kapakumbabaan.
6. Kalayaang umibig
7. Kayang matiis ang lahat ng hirap.
8. Ang pagkawala ng isang minamahal ay isang kalungkutan at kabiguan.
9. Damdaming hindi maipaliwanag
10. Siya lang ang mamahalin hanggang kamatayan.
Gawain 2:
Saknong 1: malaman-paraan
Saknong 2: kahambing-marating
Saknong 3: kaliitliitan-karimlan
Saknong 4: lalaking-bayani paapi – papuri
Saknong 5: damdamin-bathin
Saknong 6: nakababagay-nanamlay
Saknong 7: hininga - ipagtalaga
Gawain 1: Suriin: Paglinang ng Talasalitaan
ASSONANCE SAKNONG TUGMA TALINGHAGA
RITMO KARIKTAN SUKAT TALUDTOD
CONSONANCE
Balikan
15.D 14. B 13.A 12. D 11. D
10. B 9. A 8. D 7. B 6. A
5.C 4. B 3. C 2. C 1, D
Panimulang Pagtataya
Susi sa Sagot
Sanggunian
AKLAT
Ambat, Vilma C., Barcelo, Teresa B., Cariño, Eric O., Dasig, Mary Jane R.,
Enrijo, Willita A., Molina, Shiela C., et.al., Panitikang Pandaigdig – Filipino –
Ikasampung Baitang, Modyul sa Mag-aaral, Unang Edisyon, 2015.
TALASANGGUNIANG ELEKTRONIKO
Que, N. C. (2018). Elemento ng Sanaysay. Taruc National High Scool. Retrieved from
https://www.slideshare.net/NeiliaChristinaQue/elemento-ng-sanaysay
Ya, C. (2009). Women in Taiwan: Sociocultural Perspectives. University of Indianapolis Press.
United States of America. Retrieved from
https://books.google.com.ph/books?id=KFmI5bdm9uQC&printsec=frontcover#v=onepage&
q&f=false
Yamson, A. J. & Ursal, A. R. (2016). Sanaysay. Cebu Doctors' University, Mandaue City.
Retrieved from https://www.slideshare.net/AndreaJuliahYamson/sanaysay-69804832