mga Australiyanos, Madagascar, at Negrito o
GEC ELE 101
FIRS
KASAYSAYAN NG WIKANG FILIPINO
AT MGA PAGLILINAW SA WIKANG
FILIPINO, PILIPINO AT TAGALOG
- “walang bansa na hindi gumamit ng
sariling wika” (QUEZON)
- “ang hindi magmahal sa sariling wika ay
higit pa sa hayop at malansang isa”
(RIZAL)
Ang wika ang lundayan, ang daluyan ng
pagkatuto at pakikipag-unawaan sa kapwa.
Kung walang wika, walang mararating na
sibilisasyon
Ang Wikang Filipino ay isa sa
pinakamatandang wika sa daigidig
MANUEL LUIS M. QUEZON – ama ng
pambansang wika
Saan nagsimula ang wikang Tagalog na
kalauna’y naging intelekswalisadong Filipino?
**********
KASAYSAYAN AT BATAYAN NG
WIKANG FILIPINO
Bago nagsimula ang apat na kilalang wika sa
daigdi, may isang wikang ginagamit ang mga
tao, ito ay tinatawag na TAGALA.
*Tagala - ginagamit sa malawak na lupain
(Malayo-Polenesyo). Ito rin ang mga gamit ng
- hindi nakilala ang Tagala sapagkat galling ito
Aeto noong 25,000 BC. sa malayo polinesyo at ang gumagamit ay mga
etnikong grupo
*Negritos o Aeta – una nating ninuno at sila rin
ang nagdala ng Tagala. =Ang tawag sa Pilipinas noong dumating ang
Aeta:
*Indonisyo – pangalawang dayuhan na may
dalang wika na Bahasa Indonesio (na may - spice island
himig tagala)
- archipelago of St. Lazaro (by Magellan)
*Malay – pangatlong dayuhan na may dalang
- Las Islas Filipinas (Villalobous)
wika na
=Legaspi – ang pangpalit sa Tagala ng
*Malay (na may himig Tagala rin). Sila rin ang
TAGALOG (taga-ilog)
pinagmulan ng ating itsura. Sila rin ay tinatawa
na malayo. =TAGALOG – from the word “Taga-ilog”. Ito
rin ay ang pinakamatandanG wika sa buong
=1565 – pananakop ng Espanya sa pamumuno
daigdig na galling sa wikang Tagala. Tagalog
ni Legaspi
din ang kanuna-unahang wika sa Pilipinas
=Mehikano – unang wika ng mga Amerikano.
-Nang sinakop ng kastila, pumasok ang
Ito rin ay pinag-aralan ni Columbus upang
abesidaryo
sakupin sila.
-Alibata – dating alpabeto na dala ng mga
=Pinag-aralan ni Legaspi ang ating wika upang
Malay
tayo ay masakop
=Ginawang ABECIDARIO/LATINO
=Naninirahan ang mga gumagamit ng Wikang
ROMANSE – start ng ABAKADA
Tagala sa tabing-ilog dahil naroon ang
kabihasnan =QUEZON, Komonwelt (1935) – nagkaroon
ng iisang wikang naiintindihan ng lahat, ito ay
=Unang wikang gamit sa daigdig:
ang wikang Tagalog
- Griyego, Hebriyo, Latin, Espanyol (mga
=1959, katutubong pangkagawaran, kalihim na
kilalang wika noon)
si Jose Romero, ginawang PILIPINO ang
- ang wika ay may politika wikang pambansa.
=Corazon Aquino - binago sa saligang batas
(1987) ang wikang Pilipino bilang Filipino
bilang wikang pambansa
-PAGLILINAW SA PAGKAKAIBA-IBA
NG TAGALOG, PILIPINO, AT FILIPINO
=Tagalog – dayalekto/wikang dayalekto ng
mga CALABARZON REG 4
- ito rin ay mula sa wikang natural, ang tagala
- Bernakular, may etnikong grupo, komunidad
- pangunahing wika noong 1935, mula sa
pagdeklara ni Pangulong Manuel M. Quezon
bilang wikang pambansa
=Pilipino – ginawang pambansang wika noon
ni Kalihim Jose Romero
- tawag ngayon sa mamamayan ng Pilipinas
- nakabatay sa wikang Tagalog, ngunit walang
ibang kasamang
-wika (Mono)
- walang halo
* Lope K. Santos – Ama ng Baralilang
Pilipino/Tagalog
- paglilinaw sa wika at gramatika ng wikang
Filipino
- nagresolba sa mga Pilipinong hindi
nagkaintindihan dahil sa pagkakaiba ng gamit
ng lengguwahe
- ang PILIPINO ay hindi TAGALOG Wika
Filipino - nagkaisa ang wikang Filipino at - masistemang balangkas (Henry
wikang Tagalog para sa isang bagong Gleason) dahil ito ay binubuo ng
pagkakakilanlan tungo sap ag-unlad ng makabuluhang tunog (fonema) na kapag
Pilipinas. pinagsama-sama sa makabuluhang
sikwens ay makakalikha ng mga salita
- wikang Pambansa
(morfema) na bumabagay sa iba pang
=Lingua Franca ay language at the street mga salita (semantiks) upang makatoo
ng mga pangungusap
- naiintindihan ng lahat, ganit ng lahat
- medium ng komunikasyon  Ang pangangurop ay may
istraktyur (sintaks) na
*Opisyal/Standardalisadong wika sa
nagiging basehan ng
Pilipinas, sa lahat ng antas mg pagkatuto
pagpapakahulugan sa
*kapag intekstwelisa – lumalawak ang gamit paggmit ng wika.
Halimbawa: Electricity – Filipino Konstitusyon ng 1935
Elektrisidad – Espanyol - Unang konstitusyon ng wikang filipino
na kalauna'y naging 1987 constitution
Elektrisiti – Filipino, na intelektwal
nang umupo Corazon Aquino bilang
Summary: pangulo.
 Wikang Pambansa ay nagmula sa  Ayon sa 1781 constitution
Tagala, galling sa Malayo – Polenesyo. dapat na payabungin at
Ito ay dala ng Malay. Si Legaspi ang pagyamanin batay sa umiiral
pumalit na wikang tagalog dahil sa mga na katutubong wika sa bansa
nagsasalita nito ay “Tabing-ilog” =  Noong Kumbeniging
Tagalog Konstitusyonal ng 1934
Naging Pilpino (1959, Jose nagtatalumpatis i Felipe R.
Tagalog Wikang pambansa Jose ng Mt. Province
Romero) (isyu ng tagisan ng
(1935, Quezon) galling sa wika) hinggil sa halaga ng wikang
pambansa o sariling wika.
Naging Filipino (1987, Wikang Pambansa, Dahil sa kanyang talumpati,
Corazon Aquino) (isyu ng Standardalisadong wika; nabuo ang Committee on
intelektwalisasyon) ilalim ng batas 1987, Artikulo Official Language
( pagpapaunlad ng wika)
14, Seksyon 6
 May letrang F, J, V, Z sa Alpabetong ay gumamit ng magkaibang speech
Filipino na likas na mga tunog sa mga variety at hindi sila nagkaintindihan,
BARYASYON SA LOOB NG WIKA
katutubong wika gaya ng Itawi, Ifuago, magkaiba ang wika ang kanilang
Ivatan, Marano, atbp. - Dahilan pagpasok ng mga pagbabago ginagamit)
bunga ng mga internal na salik at mga  Hindi dapat bilingual ang isa
Mga Pangunahing Wika sa Pilipinas
external na impluwensya o parehong grupong
 Tagalog *Pangasinense  Diyalekto – pinakakilalang tinutukoy
 Ilocano baryasyon ng Wika dulot ng  Dapat mat patunguhan
 Cebuano pagkakaiba ng lugar (maging pagkakaunawaan upang
 Hiligaynon ang punto at mga masabi na magkaparehong
 Bikol ekspresyon) wika
 Waray Halimbawa: Tagalog
MULTI-KULTURAL AT
 Dampango Bulacan, Tagalog Batangas,
MULTILINGGWAL NA KONTEKSTO
Tagalog Laguna
WIKA SA MULTILINGUAL NA  Sosyolekto – ang tawag sa
PERSPEKTIBA (SECOND TOPIC) baryasyonn dulot ng
Etno-linggwistikong grupo
Wika pagkakaiba sa grupong
panlipunan (edad, kasarian, - Tawag sa pangkat ng mga tao sa isang
- Sistema ng arbitraryong vocal-simbol na trabaho atbp) bansa na magkakaparehong wika,
ginagamit ng isang komunidad sa Halimbawa: iba ang kultura, at atbp.
kanilang pakikipagkomunikasyon at wika ng mga bata sa  Mas angkop na gamitin ang
ugnayan grupong panlipunan katawagang etno-
- Pinagkasunduan o kumbensiyonal sa (conyo, gay lingo, atbo) linggwistikong grupo upang
komunidad ng iyon - Pantay lahat ang barayti ng wika tukuyin hamilbawa ang mga
 Halimbawa: - Tagalog, Cebuano, Ilocano
Arbitraryo ito dahil walang particular na lohika
- Mutual Integellibility o digri ng etc.
o tuntunin upang iugnay ang isang salita pagkakaunawaan sa pagitan ng grupo ng  Summer of Institute of
manananalita ang karaniwang Linguistic ang nagtala ng
pangunahing criteria upang matukoy humigit kumulang 175 na
Ukinam (Ilocano)
kung isang wika ang sinasalita nila o wika sa bansa at 183 naman
Putangina mo (Tagalog)
magkakaiba ito. Ito rin ay ginagamit na kung kasama ang hindi
- Tumatagal sa mahabang panahon
batayan ng mga lingguwista sa katutubong wika
- Dinamiko – dahil na rin sa adaptation of
pagkakaiba ng wika at dayalekto.
culture (Kapag ang dalawang tao ay nag-usap
- Behikulo sa pagpapatuloy ng kultura
Lingua Franca
- Itulay sa komunikasyon ng dalawang
magkaibang grupo ng mananalita
- Nagmula sa salitang Italyano
GAMPANIN NG WIKA SA LIPUNAN
Opisyal na Wika
- Ginagamit ito sa mga opisyal na
transaksyon sa mga institusyong
panlipunan gaya ng gobyerno,
edukasyon, negosyo, at relihiyon
Wikang Panturo
- Ginagamit na medium sa loob ng silid-
paaralan o wika ng nilalaman sa mga
kagamitang oanturo gaya ng libro
 Standard na Barayti - dahil
nakakatugon ito sa
pangangailangan ng mga
opisyal na dokumento
 Akademikong Barayti – ito
ay wikang panturo
 wika na gamit ng mga manunulat,
FILIPINO BILANG PAMBANSANG WIKA
Ang Filipino ay De jure
- Batay sa batas na pambansang Wika
(Konstitusyon ng 1987, Artikulo 14,
Seksyon 6)
Ito rin ay De facto
- Totoo batay sa paggamit nito bilang
pambansang lingua franca
WIKA – sinasalamin nito ang ating kalagayan
bilang mamamayang Pilipino
KWENTO NG WIKANG PAMBANSA
(THIRD TOPIC)
 November 13, 1936 – nilikha ni
Noberto Romwaldez ang Komonwelt
Act. 84 para itatag ang Surian ng
Wikang Pambansa (SWP) upang pag-
araln ng mabuti at pagtibayin ang
pagkakaroon ng isang pangkalahatang
wika
 Jaime De Vera – isang kampyon ng
panitikang Waray ang nanguna sa SWP
kasama ng mga kasapi galling sa iba’t
ibang rehiyon gaya ni Santiago
Fonacier, Filimon Sotto, Casiniro
Perfecto, Felix S. Sales Rodriguez,
Hadji Batu, at Cecilio Lopez
 November 9, 1937 – nagkasundo ang
SWP sa pagpili ng Tagalog dahil ito ang
pahayagan, at publikasyon. Ginagamit
din karamihan ng mga mamamayan
 December 31, 1937 – sinang-ayunan ni
Pangulong Manuel M. Quezon ang
kagustuhan ng SWP
 1959 - nagsimulang tawaging Pilipino
ang ating Wika upang malayo ito sa
pagkakakonekta sa tatak ng Tagalog
ngunit hindi pa rin ito tinanggap ng mga
grupong galing sa iba’t ibang rehiyon.
Para sa kanila hindi pambansang wika
ang Pilipino dahil para sa kanila, ito ay
nananatiling purong Tagalog at walang
representasyon ang ibang katutubong
wika.
 1960’s – nang bumuo ang SWP ng mga
bagong salita para sa wikang Pilipino na
hango lamang sa salitang Tagalog.
Ginawa nila ito upang palitan nang
tuluyan ang mga hiram na salita na
galling sa mga banyaga. Dahil dito
nagkaroon ng dalawang kilusan laban sa
pagiging purista ng SWP
 1963 – nang inakusahan ni Innocencio
Ferrer ang wikang Pilipino na hindi
Konstitusyonal dahil ito lamang ay
Tagalog at walang dinagdag at walang
iniambag ang ibang mga wika
 Geruncio Lacuesta – ang gumawa ng
Modernizing the Language Approach
Movement. Gumawa siya ng mga anti-
purist conferences at nagturo ng Manila
Lingua Franca na nagpapahiwatig sa
bukas na paggamit ng mga salitang
hango sa banyagang wika
 Natalo ang kaso ni Innocencio Ferrer sa
korte suprema at nanahimik ang kilusan
ni Geruncio Lacuesta sa kaniyang
pagpanaw
 1971 – bumalik ang isyu sa pambansang
wika (Philippines Constituional
Convention) kung saan nagkasundo ang
 mga delegado sa pamamagitan ng isang magbibigay daan sa pagbuo ng bagong 7. Wifi
kompormiso konstitusyon at gobyerno para sa 24.Gig
 1973 Constitution – wala ng nakikita malayang Filipinas. 8. Copy
na binase ang pambansang wika sa  Ika 6 ng agusto nagsalita si Felipe R. 25.Internet
Tagalog. Dito nabuo ang bagong wikang Jose Delegado ng mountain Province 9. Terminal
pambansa (Filipino) 26.Scroll
 Bagong konstitusyon ng 1987 – 10. Cap
PAGTALAKAY: REHISTRO NG WIKA 27.Ink
nilinaw nito ang mithiin na totoong
BILANG BARAYTI NG WIKA (Last) 11. Byte
payamanin anf Filipino bilang isang
Wikang Pambansa na gamit ang iba Layunin ng Aralin: 28.Document
pang katutubong wika. 12. Paste
1.Una nasasabi kung ano ang register bilang 29.Cut
 Filipino – ito ay bukas sa kontribusyon
barayti ng wika 13. Firewall
ng iba pang salitang tubo sa ating bayan.
2.Naiklaklasipika ang mga salita ayon sa 30.Virus
 Ayon sa SWS Survey ng Karunungan
disiplina o larangang pinagagamitan ng mga ito. 14. Shift
ng mga Pilipino sa pag-intindi paggamit,
31.Keypad
at pagsulat ng Wikang Pambansa 3.Nakabubuo ng world list ng mga register sa 15. Drag
-85% ang nakakaintindi, 85% ang iba’t ibang larangan o disiplina. 32.Save
nakakabasa, 75% ang nakakapagsulat at 16. Usb
79% ang nakakapagsalita ng Filippino 33.Font
 8 na katutubong wika sa Pilipinas Mga salitang binabanggit kapag wala ka sa 17. Ram
Ilocano Tagalog Hiligaynon, Tausug, kompyuter o di ka nagkokompyuter: 34.Cpu
Bikolano, Waray, Cebuano, at Bisaya.
 Sinasabi ng iba na kinakalaban o 1. Monitor Explanation:
pinapatay ng wikang Filipino ang 18.Delete
Ang isang salita o termino ay maaring
sariling salita ng ibang mga katutubo. 2. Number Lock
magkaroon ng ibat ibang kahulugan ayon sa
Dahil dito, marami ang nag-iisip na 19.Rust
larangan o disiplinang pinag gagamitan nito
Ingles na lamang ang gawing 3. Software
ang mga tawag natin sa mga ito ay register.
pangunahing salita 20.Mother board
4. Installer Ano ngaba ang register bilang isang barayti
 Ayon sa SWS Survey ng pagsalita ng
21.Megabyte ng wika ang register ang tawag sa ganitong
ingles 75% Nakakabasa 61 % ang
5. Network uri ng mga termino tinatawag ang mga
nakakasulat at 46 persent and
22.Printer espesyalisadong termino gaya ng mga
nakakapagsalita.
6. Window salitang siyentipiko o tektikal na nagtataglay
 1934 Constitutional Convention –
23.Memory ng iba’t ibang kahulugan sa iba’t ibang
nagsama-sama ang mga delegado
larangan o disiplina ginagamit ang rehistro
sa pagtukoy sa mga barayti ng wika ayon sa
gumagamit ito ay mula kay Holiday noong
1994 samantala ang barayti ay ito ay
kaugnay ng higit na malawak na
panlipunang papel na ginagampanan ng
tagapagsalita sa oras ng pagpapahayag
maaring gumamit ng iba’t ibang lingguistik
item ang isang tao sa pagpapahayag ng
mahigit kumulang na parehong kahulugan
sa iba’t ibang aksyon.
Samantala, bawat pagsasalita o pagsusulat
ng isang tao ay isang paguugnay sa kanyang
sarili, sa ibang tao sa lipunang kanyang
kinasasangkutan samakatuwid ang
dayalekto ng isang tao ay nagpapakilala
kung sino siya samantalang ang rehistro ay
nagpapakilala kung ano ang ginagawa ayon
ito kay Magrasya noong 1993
May tatlong dimension ang pagkakaiba ng
rehistro ayon kay Bernalis noong 2002
1.Una, tinatawag na Phil
Explanation: Naukol ito sa layunin o paksa
ayon sa larangang sangkot ng
komunikasyon ito ang pokus ng ating
pagtalakay , nakapokus tayo sa barayti ng
wika sa uri na kung tawagin ay Phil o
larangan o disiplina
2.Pangalawa, Mode
Explanation:
Tungkol sa paraan kung pano isinasagawa
ang komunikasyon pasalita o pasulat ang
ibig sabihin tungkol ito sa paano.
3.Pangatlo, Tenor
Explanation:
Mga relasyon ng mga kalahok,
nangangahulugang para kanino ito, minsan
sa halip na tawaging tenor ginagamit ang
istilo pero iniiwasan ang pagtawag ng
ganito dahil sa pangkalahatan ginagamit
ang style sa pagtukoy ng rehistro
Rehistro ng Wika sa iba’t ibang Larangan
-Ang isang salita ay maaring magkaroon ng
iba’t ibang kahulugan batay sa iba’t ibang
larangan
Halimbawa ng mga salita at kung pano ito
binibigyan ng kahulugan depende sa
larangan o disiplina na kinabibilangan
1.Una ang salitang Composition sa English
Komposisyon naman sa Filipino, mayroon
tayong tatlong larangan una ang larangan sa
musika at ang susunod ay sa lenggwahe at
panghuli ay sa agham o science
Larangan ng Musika, Lingguwahe, at Agham
(Tatlong larangan isang salita at paano ito
nagkakaiba-iba batay sa larangan)
Kapag sinabing komposisyon, sa musika ang
kahulugan nito at piyesa o awit. Samantala, sa
larangan ng lingguwahe, ito ay may kahulugan na
isang sulatin. Sa larangan naman ng agham, ang
komposisyon ay pinagsama-samang mga elemento.
Ang ikalawang salita naman ay salitang general sa
Ingles at heneral sa Filipino. Ang larangan natin dito
ay dalawa: larangan ng military ant lingguwahe.
Ang general sa larangan ng military ay tawag sa
isang ranko samantalang sa larangan ng
lingguwahe ito ay pangkalahatan.
Ang susunod na salita ay issue sa Ingles at isyu sa
Filipino. Ang larangan na kanilang kinabibilangan ay
dalawa: larangan ng politika at pamamahayag
(journalism). Sa larangan ng politika, ang issue ay
usapang pangpolitika at panlipunan samantalang
ang issue sa pamamahayag ay paglabas ng isang
pahayag.
Ang susunod na halimbawa ay race sa Filipino at
Ingles at ang larangan dito ay dalawa: larangan ng
sociology at sports. Sa larangan ng sociology, ang
race ay lahi, angkan, o litik. Samantala, sa larangan
ng sports, ito ay takbuhan.
Ang susunod ay salitang strike sa larangan ng
sports, paggawa (o labor), at lingguwahe.
 Sports – nasapul
 Paggawa – welga
 Lingguwahe – hambalusin o hampasin
Ang susunod ay ang salitang stroke sa dalawang
disiplina: medisina at pagguhit
 Medisina – atake
 Pagguhit – kurba o curve
Susunod, ang state sa larangan ng politika,
komunikasyon, at psychology
  Politika – bansa  Sa Teknolohiya- mga
 Komunikasyon – ibig sabihin sabihin mo o pinapanood sa telebisyon
banggitin mo
 Psychology – kalagayan o kondisyon  Authority
Mga Kahulugan ng authority sa
Ang salitang operasyon sa larangan ng paggawa, iba’t ibang larangan:
medisina, kalakalan, at military  Sa Batas- tumutukoy sa
tuntunin ng hukuman
 Paggawa – pagpapalakad ng makina Sa Sosyolohiya- tao o pangkat na may karapatan
 Medisina – pagtitistis (hUuh??? hahhahaah) o kapangyarihan sa literatura o panitikan;
 Kalakalan – pamamahala dalubhasa dahil sa ito’y kanyang sariling likha
 Military – pagsasakatupuran ng isang plano


Sa mga halimbawa na naibigay, malinaw na

nagkakaroon na ng pagkakaiba ang dalawang salita
batay sa larangan o disiplina ng kaniyang
kinabibilangan.

 Hardware
Mga Kahulugan ng hardware sa
iba’t ibang larangan:
 Sa Kompyuter- kagamitang
pang-kompyuter sa loob ng
CPU; bagay na mahahawakan
sa kompyuter
 Sa Kalakalan- tindahan ng mga
gamit na metal, kahoy, at iba pa
para sa pag-aayos ng bahay

 Channel (English); Tsanel (Filipino)

Mga Kahulugan ng tsanel sa iba’t
ibang larangan:
 Sa Heograpiya- lawak ng tubig
na mas malaki kaysa kipot
 Sa Komunikasyon- paraan ng
paghahatid ng mga salita o
anumang pagpapahayag