PAGDALUMAT SA SUPRASEGMENTAL SA WIKANG CEBUANO

AT WIKANG FILIPINO SA PILING SANAYSAY

Isang Tesis Proposal

na Iniharap sa mga Guro ng Paaralang

Gwadrado Saint Columban College

Lungosod ng Pagadian

Bilang Parsyal na pagtupad sa

Pangangailangan para sa Digring Master

ng Sining sa Edukasyon Major sa Filipino

JPJHPHJHJHHHHH

Agosto, 2021
1
 KABANATA 1

Ang Suliranin

Introduksyon

Ang pagsasalita ay isang mahalagang kadahilanan sa pang-araw-araw

na buhay ng isang indibidwal. Sa pagsasalita pumapasok ang pagbigkas at

sa pagbigkas aay maaaing lumalabas ang mga posibleng problema. Ang

maling pagbigkas ng salita ay maaaring maging sanhi ng hindi

pagkakaunawaan. Ang wika ay sinasabing buhay at dinamiko, kaya't ang

isang salita ay maaaring magkaroon ng ibang kahulugan depende sa wikang

ginamit ng nagsasalita at maaari itong magkaroon ng ibang kahulugan

depende sa kung paano ito binibigkas.

Sinasalamin ng wika ang kultura ng tao, kaisipan, kasanayan at sining.

Mayroon itong sariling mga katangian at pamamaraan ng pag-aaral at

ipinapahiwatig ang pagkakakilanlan ay nagmumula rin wika nito, na maaari

mong makita nang eksakto kung sino at ano ang nagsasalita nito at kung

paano ito ginagamit sa komunikasyon (Arogante 2007).

Ang Pilipinas ay mayaman sa kultura at likas na yaman pati na rin sa

wika. Ayon sa datos ng CPH noong 2000, mayroong halos 150 mga wika at

dayalekto sa bansa. Ang Filipino ang pangunahing wikang sinasalita ng 5.4

milyong pamilya; ang pangalawa ay Cebuano / Bisaya / Binasaya / Boholano

2
na may 3.6 milyong pamilya; Ang Ilocano ay pangatlo sa 1.4 milyong mga

tahanan; Ang Hiligaynon / Ilonggo ay pang-apat sa 1 milyong sambahayan.

Ang Cebuano ang pangalawang wika na sinasalita sa bansa. Sa pag-aaral ni

(Endriga, 2011), ang Cebuano, na pinangalanan ng mga katutubong

nagsasalita, ng nito bilang Sugbuanon ay ang pangalawang

pinakapinagsalitaang wika sa Pilipinas na may halos 20 milyong nagsasalita

bilang unang wika at 11 milyong nagsasalita bilang pantulong na wika. Ayon

sa (BBC, 2014: CIA, 2014: Statistics Authority ng Pilipinas, 2014). Ang

Cebuano ay isa sa humigit-kumulang 70-75 na pinaka matandang wika na

matatagpuan sa buong kapuluan ng Pilipinas. Ang Tagalog, Cebuano at

Ilokano ang bumubuo ng pinakamalaking grupo ng pamayanan ng mga

linggwistiko.

Ang Cebuano ay hindi na lamang sinasalita o ginagamit ng mga taong

naninirahan sa Mindanao, ngunit kasalukuyang ginagamit sa anumang

larangan, tulad ng lokal na balita at maging ang mga pambansang programa

sa telebisyon at radyo. Sa ganitong kalagayan ng wika, masasabing ang

wikang ito ay naging bahagi rin ng buhay ng maraming tao ngunit kaunting

pansin ang binigyan ng wastong paggamit nito o sa istraktura ng kung paano

ito nabuo. Isa sa mga patunay na ang wikang Cebuano ay maaaring

magamit sa iba`t ibang mga sitwasyon ay sa Noontime Show It's Showtime

kung saan ang ilan sa mga kakumpitensya nito ay Cebuano kung saan

3
nahihirapan silang magsalita ng Filipino, kaya sa tulong ng isang

nagtatanghal na si Kim Tiu, isinalin niya ang mga pag-uusap na ito sa

pareho.mga wika. Isang halimbawa nito ay isang yugto ng Tawag ng

Tanghalan. (Tawag ng Tanghalan: Kim amazases Vice with Her Fluency in

“Bisaya” on Youtube). Kapansin-pasin sa mula sa halimbawang ito ang

pagkakaroon ng sariling identidad ng wikang Cebuano. Makikitang may

pagkakaiba kung paano bigkasin ang mga salita. Kaya naman dito papasok

ang tinatawag na ponolohiya.

4
 Ang ponolohiya ay isa sa tatlong mga larangan ng pag-aaral ng wika.

Nalalaman niya ang mga makahulugang tunog. Ang ugat nito ay nagmula

sa salitang Greek na phon na nangangahulugang "boses" at heme na

nangangahulugang "makabuluhan" (Hikana, 2017). Mahalaga ang boses

kapag nagsasalin. Sa kasong ito, mayroong isang pagkakataon para sa

debate. Ang ganitong uri ng hindi pagkakaunawaan ay karaniwan din sa

antas ng pribado o pampublikong paaralan, kung minsan ay maaaring

maging isang pangunahing problema sa mga estudyante at guro. Sa

ganitong kalagayan dito papasok ang usapin tungkol sa suprasegmental na

kung saan ay nakabatay sa tono, diin, haba at antala sa pagbigkas ng mga

makabuluhang tunog.. Ang isang suprasegmental ay mahalaga sapagkat ito

ay inilaan upang itama ang pagbaybay sa teksto para isang sining o

anumang gawain. Upang maiwasan ang hindi pagkakaintindihan sa

pagsasalita o komunikasyon, kailangan mong sabihin o gawin ang tama.

https://bit.ly/2VM6Tfj

Ang mga simpleng salita ay maaaring maging sanhi ng hindi

pagkakaunawaan sa pagitan ng mga nag-aaral ng iba't ibang mga wika.

Ang salitang "Libang" sa Filipino ay nangangahulugang mag-enjoy habang

sa Cebuano ito ay isang pagbabawas na kung ginamit sa isang

pangungusap ang parehong pangkat ay maaaring hindi magkaintindihan.

5
Isa pa ang salitang "Pito" na maraming kahulugan sa Cebuano at Filipino na

kung mali ang bigkas ay maaaring magkaroon ng ibang kahulugan.

Samakatuwid, ipapakita ng pag-aaral na ito ang pagkakatulad at

pagkakaiba ng paraan ng pagbigkas ng mga salita sa mga piling teksto

gamit ang sumusunod na suprasegmental: tono; diin, haba at hinto/antala.

6
 Sa pananaliksik na ito ay pag-aaralan ang mga suprasegmental na

aspeto ng mga wikang Cebuano at Filipino, partikular sa tono, diin, haba at

hinto/antala. Ang tono, diin, haba at hinto/antala ay makabuluhang tunog na

hindi dapat pabayaan. Bukod dito, kung wala ang mga makabuluhang tunog

na ito, walang komunikasyon sa pagitan ng dalawang nagsasalita.

Samakatuwid, masasabing ang wika ay parte ng buhay ng mga tao. Ang

paggamit ng wika ay lumilikha ng isang bono o koneksyon at lumilikha ng

isang mabuting ugnayan sa bawat isa. Ang tao ay lalong nagiging aktibo sa

kanyang pag-unlad, na nagdudulot ng kumpletong kasaganaan sa kanyang

kapaligiran at katayuan sa lipunan, pati na rin sa iba (García, et. Al., 2006).

Bilang isang resulta, ang mga pagkakataong masabi ang masasamang

bagay na nauugnay sa tinatawag na makahulugang tunog ay hindi

maiiwasan. Dito ngayon papasok ang mga tinatawag na oral miscues o

verbal error.

Ang verbal error o oral miscues analysis ay sinasabing isang

mahalagang kagamitan upang matukoy ng mga guro ang mga problema sa

wika o mga paghihirap sa pagbabasa at pag-aaral ng mga estudyante.

Minsan may mga problema sa iba't ibang pagbigkas na humahantong sa

hindi pagkakaunawaan (BT & [15] Care, 2009; Kucer 2009; Laing 2002).

Ayon kay Watson, Sue (2019) Ang Miscue Analysis ay gagamit ng isang ulat

sa pagsubok upang makilala ang mga natatanging problema ng mga mag-

7
aaral. Ang data ay hindi lamang isang paraan upang matukoy ang pag-unawa

sa pagbabasa at kawastuhan sa pagbabasa, ngunit ito rin ay isang paraan

upang suriin ang mga pag-uugali sa pagbabasa at kilalanin ang mga pag-

uugali sa pagbabasa na nangangailangan ng suporta. Ang miscue analysis

ay isang pamamaraan ng pagkuha ng tumpak na impormasyon tungkol sa

mga kasanayan sa pagbabasa ng isang mag-aaral at pagkilala ang ilang mga

kahinaan.

Bilang isang guro maraming mga pagkakataon na nahihiya ang mga

mag-aaral na pakibahagi sa talakayan lalong-lalo na kung may pagbabasang

gawain. Isa sa mga rason ay ang kahirapan ng iba sa pagbigkas at pagbasa

ng mga salitang. Dahil dito ay nawawalan ng pagkakataon ang mag-aaral na

makilahok sa proseso ng talakayan. Dahil din dito minsan ay nagkakaroon ng

bullying sa loob ng klase. Ang pangunahing layunin ng pag-aaral ay ihambing

ang bigkas ng mga salita sa wikang Cebuano at Filipino gamit ang

suprasegmental sa mga piling sanaysay. Kaya bilang isang guro mahalagang

mapag-aralan ang suprasegmental dahil makatutulong ito sa mga mag-aaral

upang lubos na makita kung saang bahagi sila nahihirapan at upang

makagawa ng mga posibleng interbensiyon upang matulungan silang

makibahagi, makilahok at maging aktibo sa loob ng klase

Perspektibo ng Mananaliksik

Isinilang noong ika-16 ng Nobyembre, 1996 sa Tenan, Ipil, Zamboanga

Sibugay ang mananaliksik. Natapos niya ang kanyang degring Bachelor of

8
Secondary Education, Major in Filipino sa Marian College, Ipil Zamboanga

Sibugay noong, 2017.Nakuha niya ang kanyang Lisensya sa pagkaguro

noong taong 2018. Sa kasalukuyan ay nagtuturo siya sa isang pribadong-

katolikong paaralan kung saan niya tinapos ang kanyang degree.

Kasalukuyan siyang Prefect of Discipline at Officer of the Student Affair ng

Senior High School Department sa nasabing paaralan.

Ang paradigma ng mananaliksik ay isang positivist dahil naniniwala

ito na ang kaalaman ay maaaring "ibunyag" o "matuklasan" gamit ang

pamamaraang pang-agham. Ang "natuklasan" na kaalaman ay nagbibigay-

daan sa amin upang magbigay ng mga posibleng paliwanag sa mga sanhi ng

mga bagay na nangyayari sa mundo. Ang isang positivist na approach ay

binibigyang diin ang eksperimento, pagmamasid, kontrol, pagsukat, pagiging

maaasahan at bisa ng mga proseso ng pagsasaliksik. Bukod dito, ang papel

na ginagampanan ng mananaliksik sa pananaliksik na ito ay limitado sa

koleksyon ng data at interpretasyon. Ito ay naaayon sa empiricism, isang

pilosopiya na naniniwala na ang kaalaman ay nagmula sa karanasan ng tao.

Bilang isang resulta, bilang isang guro na nagtuturo ng wika sa mga mag-

aaral, nilayon niyang tulungan ang mga mag-aaral na mas maunawaan ang

konteksto ng wikang Cebuano at Filipino lalo na ang supra-segmental na

istraktura.

Pinili ng mananaliksik ang paksang ito dahil nais niyang lumalim pa

ang pagpapakadalubhasa at pag-unawa ng mga estudyante sa paksang

9
nabanggit. Dapat dapat ding pagtuonan ng pansin ang wikang Filipino at

Cebuano.

Theoretical Framework

Ang teorya ng pagbagay o akomodasyon ay ginamit sa pag-aaral na

ito, na nakatuon sa tinaguriang Interference phenomenon at interlanguage at

na nakatuon ang pansin sa kasangkot na mga wika. Lumilitaw ang

pagkakaroon ng overlap sa komposisyon ng mga kulturang Pilipino. Ang

impluwensiya ng unang wika ay makikita sa wikang Filipino na sinasalita ng

ating mga kababayan sa iba`t ibang mga rehiyon. Halimbawa, itinala ng

Cebuano-Filipino ang paggamit ng pagtitiklop o pag-uulit ng mga pantig sa

salita. (Halimbawa: Mahusay ako sa pagtuturo ng Filipino.) Ang isang

halimbawa ay maaari ding ibigay gamit ang mag, bagaman dapat gamitin ang

um-, dahil walang panlapi sa wikang Cebuano. Halimbawa: "Kain na tayo" sa

halip na "Kain na tayo". Ang interlanguage ay ang grammar o istraktura

(mental grammar) ng isang wika na nabuo o naka-imprint sa isip ng tao sa

proseso ng pag-aaral ng isang pangalawang wika. Sa kasong ito, nangyayari

ang isang pagbabago sa gramatika sa pamamagitan ng pagdaragdag, pag-

aalis o pagbabago ng gramatika ng wika. Ang isang halimbawa nito ay

naglalagay kami ng mga panlapi sa mga salitang Ingles, kahit na wala ito sa

pang-araw-araw na pakikipag-ugnayan sa bokabularyo ng Ingles, tulad ng

mga vertex, hangganan, bed break, at malling. Ang paggamit ng teoryang ito

10
ay makakatulong upang higit na maunawaan ang paksa. Gamit ang teorya ng

pagbagay o akomodasyon maaaring pag-aralan ng mananaliksik ang mga

epekto na maaaring magkaroon ng impluwensya ang unang wika sa

pagbabasa pati na rin sa wikang Filipino para sa mga hindi nagsasalita ng

katutubong wika, at sa tulong ng mga pagkakaiba at pagkakatulad na ito sa

nasabing wika ay maaring makagawa ng interbensyon ang mananaliksik na

maaktutulong sa mga mag-aaral. Ang paggamit ng teoryang ito ay isang

pagkakataon din upang makita kung may mga pagkakamali sa pagbabasa ng

mga mag-aaral.

Paglalahad ng Suliranin

Ang layunin ng pag-aaral ay ihambing ang bigkas ng mga salitang

Cebuano at Pilipinas gamit ang suprasegmental sa mga piling sanaysay.

Nilalayon din ng pananaliksik na ito na matugunan ang mga sumusunod na

katanungan:

1. Mayroon bang pagkakatulad at pagkakaiba ng pagbigkas ng mga

salita sa piling teksto gamit ang sumusunod na suprasegmental:

1.1.tono,

1.2.haba

1.3.diin at

1.4.hinto/antala?

2. Ano ang antas sa pagpapabasa ng mga mag-aaral ayon sa

11
 ponemang suprasegmental ng wikang:

2.1.Cebuano, at

2.2. Filipino?

3. May makabuluhang pagkakaiba ba ang antas sa pagpapabasa ng mga

mag-aaral ayon sa ponemang suprasegmental ng wikang Filipino at

Cebuano?

4. Ano ang may pinakamalaking porysento sa mga maling salita na

nabasa ng bawat mag-aaral batay sa kanilang oral fluency miscues?

4.2. maling bigkas (mispronounciation)

4.3. pagkakaltas (omission)

4.4. pagpapalit (substitution)

4.5. sagsisingit (insertion)

4.6. pag-uulit (repetition)

4.7. pagpapalit ng lugar (transposition)

4.8. paglilipat (reversal)

5. Pagkatapos ng pananaliksik, anong interbensyon model ang mabubuo

tungkol sa pagkatuto sa interference ng ponemang suprasegmental?

Ipotesis

Ang pag-aaral na ito naglalayong tugunan ang hipotesis na ito:

1. Mayroong makabuluhang pagkakaiba sa antas ng pagpapabasa ng

mga mag- aaral ayon sa ponemang suprasegmental ng wikang Filipino

12
at Cebuano.

13
 Saklaw at limitasyon

Ang layunin ng pag-aaral na ito ay upang ihambing at suriin ang

bigkas ng mga mag-aaral na gumagamit ng Suprasegmental (diin, pitch,

haba, pagkaantala) gamit ang mga wikang Cebuano at Filipino at ang oral

miscues ng mga salita mula sa mga piling sanaysay.

Paksa. Ang pag-aaral na ito ay nakatuon sa paghahambing at pag-

aralan ang pagbigkas ng mga respondente gamit ang napiling mga

sanaysay gamit ang mga wikang Cebuano at Filipinona nakatuon sa

suorasegmental (diin, tono, haba, at pag-pause / pagkaantala).

Respondente. Ang mga lumahok sa pag-aaral na ito ay mula sa mga

piling mag-aaral sa isang pribadong-katolikong paaralan sa Ipil, Zamboanga

Sibugay mula sa ikawalong baitang sa Junior High School na Departamento.

Panahon at iskedyul ng pagsasaliksik. Ang pag-aaral na ito ay

isinagawa sa pribadong-katolikong paaralan sa Ipil, Zamboanga Sibugay at

na kung saan kinuha ang mga partisipante. Ang pananaliksik na ito ay

isinagawa sa akademikong taon 2021-2022.

Disenyo ng Pananaliksik. Ang pag-aaral na ito ay kwantitatibo at

gumagamit ng Descriptive-comparative na disenyo ng pananaliksik.

Intrumento ng pananaliksik. Ang mananaliksik ay gagamit ng miscues

analysis sa pamamagitan ng pagpapabasa ng mga piling maikling kwento sa

14
mga respondente.

Kahalagahan ng pag-aaral

Ang mananaliksik ay naniniwala na makabuluhan ang paksa sa pag-

aaral sa mga sumusunod:

Mga Guro. Maaari itong pakinabangan ng mga gurong nagtuturo ng

estraktura ng wika upang mas mapalawak pa ang saklaw ng kanilang

kaalaman tungkol ponolohiyang Cebuano at Filipino espesipiko sa

Suprasegmental tono, diin, haba at antala/hinto.

Mga Mag-aaral. Ang impormasyon sa pag-aaral na ito ay gumagabay

sa mga mag-aaral na kilalanin ang mga pagkakaiba sa ponemiko at

pagkakapareho sa pagitan ng dalawang wika, lalo na sa suprasegmental

(diin, haba, tono, pagkaantala).

Sa Paaralan. Magagamit ang resulta ng pag-aaral upang makagawa

ng mga interbensyon model sa pagkatuto sa interference ng ponemang

suprasegmental

Nagbabalak na manaliksik. Gamit ang posibleng rekomendasyon at

konklusyon sa pag-aaral na ito ang mananaliksik ay naniniwalang

mapagkukuhaanan ito ng ideya ng mga gusting magsagawa ng isang

panimulang pananaliksik o tesis. Magiging gabay ito upang maging tiyak ang

kanilang gagawing pag-aaral.

15
Depinasyon ng mga Terminolohoya

Antala – ito ay saglit na pagtigil sa pagtigil sa pagsasalita upang higit

na maging malinaw ang mensaheng ibig ipahatid sa kausap. Sa pagsulat ng

anumang pahayag, ang antala ay inihudyat ng kuyit (,), ng ng tuldok (.), ng

semi-kolon (;), o ng kolon (:)(Jocson & Tolosa, 2016).

Diin - tumutukoy sa lakas ng pagbigkas sa pantig ng salita. ang

stress ay may kaugaliang baguhin ang kahulugan ng isang salita (Jocson

& Tolosa, 2016).

Haba -ay tumutugma sa haba ng pagbigkas na itinalaga ng isang

tagapagsalita sa patinig ng isang pantig na salita (Santiago at Tiangco

2000).

Oral Miscues Analysis- ay isang paraan upang magamit ang isang

tumatakbo ng record para sa diagnosis upang makilala ang mga tukoy na

paghihirap ng mga mag-aaral sa pagbabasa (Watson, 2019).

Suprasegmental- ang tawag sa mga sumusunod: tono (pitch), haba

(length), diin (stress), at antala (juncture) (Santiago at Tiangco 2000).

Tono – ito ang pagbaba at pagtaas ng tinig na may sinusunod ma

eskala (Jocson & Tolosa, 2016).

Wikang Cebuano- ay isang pagkakaiba-iba ng lingguwistiko na

katumbas ng degree sa iba pang mga varayting Bisaya, ngunit naiuri bilang

isang wika na may sariling karampatang-ari (Thompson, 2003).

16
 Wikang Filipino- ay ang pambansang wika at isa sa mga

opisyal na wika ng Pilipinas—ang Ingles ang isa pa—ayon sa Saligang

Batas ng 1987 (Simborio, 2008).

Istruktura ng Pag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay papangkat sa tatlong mahahalagang bahagi:

Kabanata 1. Ang nilalaman ng kabanata 1 ang mga sumusunod:

panimula o introduksyon ng pananaliksik, perspektibo o pananaw ng

mananaliksik, theoretical na balangkas, saklaw at limitasyon ng pag-aaral,

depinisyon ng mga terminolohiya at ang istruktura ng pag-aaral.

Kabanata 2. Nakapaloob sa kabanatang ito ang mga mahahalagang

Literatura at pag-aaral na naging batayan at naging katulong ng

mananaliksik sa pag-aaral na ito. Makikita rin dito ang mga pag-aaral na

may kaugnayan sa suprasegmental, tono, haba, diin, antala/hinto, oral

flueny miscues, wikang Cebuano at wikang Filipino.

Kabanata 3. Saklaw ng kabanatang ito ang disenyo ng pananaliksik,

lugar ng pag-aaral, mga kalahok, sampling techniques, koleksyon ng data,

pagsasaayos ng data, ginamit na mga tool sa pagsasaliksik, at etika sa

pagsasaliksik.

17
 Kabanata 2

Kaugnay na Panitikan at Pag-aaral

Ang kabanatang ito ay nagbibigay ng mga artikulo at pananaliksik na

nauugnay sa mga pangunahing paksang nauugnay sa paksa upang mas

maunawaan ang pag-aaral.

Suprasegmental

Mga parirala sa wika, prodi (ˈprɒsədi, prɒzədi) Indibidwal na mga

bahagi ng pagsasalita (tinig at katinig) ngunit ang mga katangian ng mga

salita at malalaking bahagi ng pagsasalita, kabilang ang mga pagpapaandar

sa wika tulad ng intonation, stress at ritmo. Ang mga nasabing elemento ay

tinatawag na suprasegmental (Encyclop ሎ dia Britannica, 2021).

Suprasegmental ang tawag sa mga sumusunod: tono (pitch), haba

(length), diin (stress), at antala (juncture) (Santiago at Tiangco 2000).

Tono

Ayon kay (Tayao 2008) ang grupong basilect ay kinikilala sa kanilang

pagsasaliksik, ang Cebuano, na gumamit ng tatlong patinig tulad ng / a, e,

I / tulad ng inilarawan sa Diksyunaryong Cebuano (Wolff & MacFarland

(2008).

Ayon kay (Tayao 2008) ang grupong basilect ay kinikilala sa kanilang

18
pagsasaliksik, ang Cebuano, na gumamit ng tatlong patinig tulad ng / a, e,

I / tulad ng inilarawan sa Diksyunaryong Cebuano (Wolff & MacFarland

(2008).

Ang ekspresyon ay maaaring makita bilang mga fragment kung saan

naproseso ang pagsasalita. Ang superimposed sa mga pantig ay maraming

mga kapansin-pansin na puntos na kilala bilang suprasegmentals. Ang

mga vocal at consonant ay maaaring makaapekto sa solong fragment pati

na rin ang buong pantig. Ito ang pangkalahatang pagtaas sa antas ng

tono, haba, o presyon ng isang bagay na malaki. Sama-sama na bumuo

sila ng etikal na makabuluhan, kahit na maihahalintulad sila sa iba. Ang mga

dayalekto, halimbawa Finnish at Estonian, ay gumagamit ng mga

pagkakaiba sa haba, kaya't mayroon silang mahaba at maiikling patinig. Ang

mga fragment na sumusunod sa binibigkas na mga consonant ay mas

mahaba kaysa sa mga consonant. Maaari din itong magamit para sa iba't

ibang mga accent dahil kailangan ko ng isang PULANG panulat, hindi isang

madilim. Sa Ingles, ang stress ay may kakayahang syntactic, pagkilala ng

mga bagay at mga salitang aksyon, halimbawa, isang paghamak sa

pagkakaiba. Ang mga pagkakaiba-iba sa kilusang autonomic laryngeal ay

maaaring magresulta mula sa mga pagbabago sa stress na maaaring

makaapekto sa kahalagahan ng panalangin sa pangkalahatan. Ang mga

disenyo ng tono na nakakaimpluwensya sa mga implikasyon ng mga

19
indibidwal na salita ay kilala bilang mga tono at normal sa maraming mga

dayalekto. Halimbawa, sa Intsik, ang isang pantig na isinalin bilang mamma

ay nangangahulugang "ina" tuwing binibigkas sa isang mataas na tono,

"abaka" sa isang medium na tono, "kabayo" sa isang pataas na tono at

"pasaway" sa isang mataas na pababang tono. Idinagdag nila,

suprasegmental, ay may mga aspeto ng pagsasakatuparan ng ponemiko ng

mga salita at ang pagsasalita ay maaari ding magamit sa isang wika.

Halimbawa, sa English, ang pangngalang "import" ay naiiba mula sa

pandiwa na "import" na ang nauna ay impit sa una at ang huli sa

pangalawang pantig. Ito ang tinatawag na accent accent: ang pantig ng

accent ay binibigkas na may higit na puwersa o intensidad. (Ivić, P. et. al.,

2020).

Maraming iba pang mga wika ang makilala ang mga salitang

suprasegmental sa pamamagitan ng tono. Halimbawa, sa Mandarin na

Tsino ang mga salitang haò "araw" at haǒ "mabuti" ay nakikilala mula sa

isa't isa dahil ang una ay may isang bumabagsak na tono at ang pangalawa

ay isang bumabagsak na tono; ang mga ito ay natanto, ayon sa

pagkakabanggit, bilang (1) isang pagbagsak sa pitch ng pantig mula sa

mataas hanggang sa mababa at (2) isang pagbabago sa pitch ng pantig

mula sa daluyan hanggang sa mababa at bumalik sa daluyan. Ang term

pitch ay naaayon sa kombensiyon ng mga linguist na nauugnay sa tunog

20
ayon sa antas ng mga salita. Sa Intonation, na nangyayari sa lahat ng mga

wika, ang pagbabago sa tone profile o pattern ng tono ng buong pagsasalita

ay ang uri na nakikilala ang mga sinasabi (nag-iisa o may ilang iba pang

pagkakaiba) mula sa mga katanungan o nagpapahiwatig ng estado o ugali

ng nagsasalita (tulad ng bilang pag-aalangan, sorpresa, galit, atbp.). Ang

accent, tone at intonation ay hindi bumubuo ng supersegmental na mga

tampok sa iba't ibang mga wika, ngunit ito ay isa sa pinakamahalaga. (Ivic,

P. et. Al., 2020).

Haba

Ang haba ng mga indibidwal na phone ay maaaring magkakaiba.

Ang haba ng isang phone ay maaaring nakasalalay sa mga kadahilanang

nakagaganyak, mga kadahilanang ponetika, o mga kadahilanang ponemiko.

Sa Inglis, ang patinig na nauna sa binibigkas na mga consonant ay mas

mahaba kaysa sa mga patinig na nauna sa mga walang tunog na consonant.

Kapag ang magkatulad na mga telepono ay katabi ng bawat isa, sila maaaring

bigkasin bilang isang solong, mahabang tunog. Sa ilang mga wika, ang

pagbabago ng haba ng isang phone ay maaaring baguhin ang kahulugan ng

isang salita. https://bit.ly/3jUZoe9.

Ang isa pang bahagi ng impormasyong suprasegmental ay ang haba

ng mga tunog. Ang ilang mga tunog ay mas mahaba kaysa sa iba. Makinig ng

mabuti sa dalawang salitang ito sa Ingles. beat, bread. Ang tunog ng patinig

21
sa parehong mga salita ay ang mataas na tense panahunan na patinig [i].

Ngunit sa bread, ang patinig ay medyo mas mahaba. Ito ay isang

hinuhulaan na proseso sa Ingles - mas mahaba ang mga patinig kapag

mayroong isang tinining na tunog sa coda ng pantig. Ang diacritic upang

ipahiwatig na ang isang segment ay mahaba ay mukhang isang colon [iː]

Kaya, dahil sa isang hinuhulaan na proseso ng koordinasyon, ang isang

tunog ay pwedeng magbago sa paglipas ng panahon, o maaari itong

magpahiwatig ng impormasyon tungkol sa antas ng pagsasalita, tulad ng

intonation, haba. Isaalang-alang ang pagkakaiba sa pagitan ng, "\that test

was easy, and, that was, eeeeeeeeeeeeaaasyyyyyy." Ang ilang mga wika ay

gumagamit ng mga kaibahan upang mabago ang kahulugan ng mga salita.

Sa mga salitang ito sa wikang Kanlurang Pasipiko, makikita mo na ang mga

mahahabang patinig ay humantong sa isang ganap na magkakaibang

kahulugan. Sa mga salitang ito, mula sa Italyano, ang haba ng katinig ay

maaaring magbago ng kahulugan ng isang salita, kaya't ang fato ay

nangangahulugang tadhana, ngunit ang fato ay nangangahulugang totoo.

https://bit.ly/3g7zPoT.

Diin

Ang stress ay maaaring mapag-aralan na may kaugnayan sa iisang

mga salita (termed na "pressure word" o lexical accent) (Fry, DB 1955) na

may kaugnayan sa mas malalaking yunit ng wika (ayon sa kaugalian na

22
tinawag na "accent ng pangungusap" ngunit mas naaangkop na tinawag na

"prosodic accent" "). Ang pokus ng stress ay nagiging malapit sa loob ng

maraming mga variable, nang walang tulong ng iba o pagsasama. Ang

stress ay karaniwang nauugnay sa mga sumusunod: Sa magkadugtong na

mga pantig, o pagbuo ng pitch, pinalawig na haba (span), pinalawak na

paggulo (mga elemento) na naiiba sa tono: sa Ingles at sa ilang iba't ibang

mga dayalekto, ang tuldik ay nauugnay sa mga bahagi ng kalidad ng tinig

(na ang mga associate ng acoustic ay ang mga formant frequency) o agwat

ng patinig). Ang walang diin na patinig ay karaniwang nag-iisa sa nakatuon

na patinig, na karaniwang may mas mataas na kalidad (Collins, B. & Mees,

I. (2013)

Sa puntong ang prominence ng pitch ay ang pangunahing

kadahilanan, ang nagresultang katanyagan ay madalas na tinatawag na

[38]

impit sa halip na stress. (Ashby, M. & Maidment, J. 2005).

Karamihan sa mga dayalekto ay isinasaalang-alang ang halos ng mga

bagay sa kalubhaan sa antas ng ponemiko (sa Ingles ito ay isang espesyal

na kaso ayon sa ilang mga pagsusuri, ibig sabihin ang bawat pantig ay

binibigyang diin o hindi). Maraming mga dayalekto ay mayroong isang ritmo

na halaga. Ang lugar ng presyon ay maaaring hindi nakakagulat, ngunit

kapag ang lugar ng isang nakatuon na pantig (na maaaring ang

23
pangunahing presyon) ay nalalaman, ang ilang mga pantig maaga o huli ay

maaaring asahan na nakakagambala. ang pamantayan ay ang mga

pinagbabatayan ng mga pantig at ang huling mga pantig (mga limitasyon sa

salita) ay kumukuha ng pandiwang pantulong, samakatuwid, sa puntong

iyon ang bawat pantig na dati ay pinapalitan, pagkatapos ay pagkatapos ng

katotohanang mahahalagang presyon, hanggang magkadikit ang

dalawang nakatuon na pantig at ang tuldik na hindi nito nahuhulog / ə /

(mayroon ding ilang mga g espesyal na kaso para sa panuntunang ito).

Nalalapat ang isang maihahambing na pamantayan sa Romanian: ang

opsyonal na presyon ay bumagsak sa bawat pantig, na nagsisimula sa una,

hangga't hindi ito nahuhulog sa tabi ng mahahalagang presyon (Chitoran,

2002). Sa iba`t ibang dayalekto (kabilang ang Egypt Radio Arabe, Baroon,

Cayuga, Estonia, Hawaiian, Kaure, Malayalam, at Warrgamay), ang

presyong pandiwang pantulong ay maaaring asahan na mahulog sa

mabibigat na mga pantig.

Sa Norwegian, ang tono ng impit ay nawala mula sa isa sa mga ugat

ng isang tambalang salita, ngunit ang naunang binigyang diin na pantig ay

naglalaman ng buong haba (mahabang patinig o katinig) ng isang

nakalaang pantig; minsan ay inilalarawan ito bilang pandiwang pantulong

(Kristofferson, 2007).

Ang mga form na tonal ay partikular na karaniwan sa Silangan, Timog-

24
silangang Asya, Kanlurang Africa, mga wika ng Nilo-Saharan, mga wika ng

Oto-Mangue, at ilang mga dayalekto sa Timog Amerika. Sa punto ng

paglubog, ang form ay kilala bilang isang pataas o pababang patuloy.

Napakaliit ng mga shade upang mag-isip ay magpakita ng isang napaka-

kahanga-hangang hugis. Tinatayang ang pangkalahatang pagpaplano ng

isang tono ng form ay hindi tiyak. Iyon ay, sa ilang mga accent o dayalekto

ang isang pababang tono ay maaaring mahulog patungo sa dulo at sa iba

pa ito ay maaaring bumaba patungo sa simula, ngunit ang mga nasabing

pagkakaiba ay hindi maiiwasan. Sa kabila nito, sa Dinka ang tunog ng

pagkabulok ng ponemiko ay itinuturing na huli (impressionistically hindi

maikakaila antas + pagkabulok, [˥]) habang ang pagkabulok ng20

allophone sa mababang tono ay nagsisimula nang maaga (impressionist

pagkabulok + mababang antas, [˥ ]) (Remijen, 2013).

Ang mas reflexive na mga lexical tone nakakaisip kaysa sa

pagbulusok (pababaumakyat) o tuktok (umakyat-baba) ay napaka-

pangkaraniwan, marahil ay wala, ngunit ang prosody ay maaaring lumikha

ng mga naturang resulta. Ang Qiyang Old Xiang vernacular ay sinasabing

mayroong dalawang lexical tone ng "dobleng anyo", mataas at mababang

pagbagsak - pagtaas - pagbagsak, o marahil mataas na pagkahulog -

mababang pagbagsak at mababang pagbagsak - mataas na pagbagsak:

Ang ulat ay hindi nagpasya kung ang huling taglagas ay leksikal o ang

25
regular na naobserbahang pagtanggi sa pagsasara ng unit ng prosodic,

kaya't maaaring bumagsak ito sa tonality (Zhu, Xiaonong & Zhang, Caicai,

2008).

Ang kaibahan ng dalawang-pantig na tono ng tuldik at ang tuldik ng

accent. Kaya, sa Serbo-Croatian, ang pagkakaiba sa pagitan ng "tumataas

na boltahe" at ang "pagbagsak" na boltahe ay sinusunod lamang sa tunog

ng pantig pagkatapos ng boltahe: kung ang susunod na pantig ay pareho,

ang boltahe ay sinabi na "pataas " ang tuldik ay mas mataas o mas mataas

kaysa sa pantig, ngunit "nahuhulog" kung mababa (Zec, D., & Zsiga, E.

2010)

Ang mga form na tonal ay partikular na karaniwan sa Silangan, Timog-

silangang Asya, Kanlurang Africa, mga wika ng Nilo-Saharan, mga wika ng

Oto-Mangue, at ilang mga dayalekto sa Timog Amerika. Sa punto ng

paglubog, ang form ay kilala bilang isang pataas o pababang patuloy.

Napakaliit ng mga shade upang mag-isip ay magpakita ng isang napaka-

kahanga-hangang hugis. Tinatayang ang pangkalahatang pagpaplano ng

isang tono ng form ay hindi tiyak. Iyon ay, sa ilang mga accent o dayalekto

ang isang pababang tono ay maaaring mahulog patungo sa dulo at sa iba

pa ito ay maaaring bumaba patungo sa simula, ngunit ang mga nasabing

pagkakaiba ay hindi maiiwasan. Sa kabila nito, sa Dinka ang tunog ng

pagkabulok ng ponemiko ay itinuturing na huli (impressionistically hindi

26
maikakaila antas + pagkabulok, [˥]) habang ang pagkabulok ng20

allophone sa mababang tono ay nagsisimula nang maaga (impressionist

pagkabulok + mababang antas, [˥ ]) (Remijen, 2013).

Ang mas reflexive na mga lexical tone nakakaisip kaysa sa

pagbulusok (pababaumakyat) o tuktok (umakyat-baba) ay napaka-

pangkaraniwan, marahil ay wala, ngunit ang prosody ay maaaring lumikha

ng mga naturang resulta. Ang Qiyang Old Xiang vernacular ay sinasabing

mayroong dalawang lexical tone ng "dobleng anyo", mataas at mababang

pagbagsak - pagtaas - pagbagsak, o marahil mataas na pagkahulog -

mababang pagbagsak at mababang pagbagsak - mataas na pagbagsak:

Ang ulat ay hindi nagpasya kung ang huling taglagas ay leksikal o ang

regular na naobserbahang pagtanggi sa pagsasara ng unit ng prosodic,

kaya't maaaring bumagsak ito sa tonality (Zhu, Xiaonong & Zhang, Caicai,

2008).

Ang isang kaibahan sa isang impit na pitch at isang accent ng stress

ay na hindi pangkaraniwan para sa isang tuldik na tono na gumanap sa

dalawang pantig. Kaya, sa Serbo-Croatian, ang pagkakaiba sa pagitan ng

isang "paakyat" na tuldik at isang [23] "pababang" tuldik ay sinusunod

lamang sa tunog ng pantig kasunod ng tuldik: ang tuldik ay sinasabing

"pataas" kung ang susunod na pantig ay pantay na mataas o mas mataas

kaysa sa pantig ng tuldik, ngunit "gumuho" kung ito ay mas mababa (Zec, D.
27
at Zsiga, E. 2010).

Sa Swedish, ang pagkakaiba sa pagitan accent 1 at accent 2 ay

maaari lamang marinig sa salita ng dalawa o higit pang pantig, dahil ang

tono ay kumuha ng dalawang syllables na maisasakatuparan. Sa gitnang

swedish na dayalekto ng Stockholm, ang accent 1 ay isang contour ng LHL

at ang accent 2 ay isang contour ng HLHL, na may pangalawang rurok sa

pangalawang pantig (Riad, 2017).21 Ang isang hindi pangkaraniwang bagay

na sinusunod sa isang bilang ng mga wika, parehong ganap na tonal at ang

mga may mga sistema ng pitch-accent, ay pagkaantala ng rurok (Yip, 2002).

Sa ito, ang mataas na point (rurok) ng isang mataas na tono ay hindi

eksaktong nag-synchronize sa mismong pantig, ngunit naabot sa simula ng

sumusunod na pantig, na nagbibigay ng impression na ang mataas na tono

ay kumalat sa dalawang pantig. Ang tuldik na Vedic Sanskrit na inilarawan

sa itaas ay naisalin bilang isang halimbawa ng pagkaantala ng rurok (Begus,

2016).

Hinto/ Antala

Ang Juncture o Stop / Delay, sa mga phonetics, ay ang paraan ng

paggalaw (development) o ang paraan ng koneksyon sa pagitan ng

dalawang tunog. Ito ang [46] koneksyon sa pagitan ng dalawang

progresibong pantig sa pagsasalita. Ang isang punto ay opisyal na isang

suprasegmental phonemic sign, isang pamamaraan kung saan ang isang

28
tagapakinig ay makakilala pa rin ng dalawa nang hindi kinikilala ang mga

pagkakasunud-sunod ng mga tunog na may iba't ibang mga implikasyon. Sa

gayon ang isang buod ay nakuha na kung saan ipinapalagay ang isang

pagkagambala o isang bahagyang pagkaantala sa isang hindi maipasok na

pag-unlad ng pagsasalita. Ang unyon ay maaaring inilarawan sa dalawa,

ang pagtatapos ng mga sangang daan ay isang pag-unlad mula sa isang

tunog patungo sa isa pa nang hindi hihinto o ipagpaliban ang pamamagitan.

Ang saradong crossword ay ang tipikal na pagbabago na nagsisimula sa

isang ponema at pagkatapos ang susunod sa loob ng isang expression.

Halimbawa, sa salitang TRAIN, ang mga saradong interseksyon ay

kinokontrol ng / t / a / r / mod na pamamaraan. Ang isa pang bukas na

interseksyon ay isang pag-unlad na hindi tumitigil. mayroong isang

bahagyang pagtigil ng huling solid hanggang sa ihalo ito sa susunod.22

Bukod dito, isinasaalang-alang namin ang mga daanan na ito bilang isa o

higit pang mga krus. ito ay isang paraan upang baguhin ang mga

pagkakaiba sa mga kalapit na intersection. Nangangahulugan pa rin ng

hiwalay. Ito ay isang uri ng pagbabago na nagsisimula sa isang ponema at

pagkatapos ang susunod ay may dalawang expression. Ang isang solong

slash (/) ay kinakailangan para sa kaunting pagkaantala sa pagitan ng

dalawang hanay ng mga ideya sa isang pangungusap. ay isang nagtatapos

na punto na tinukoy ng isang patinig. Ang pagkagambala na ito ay

29
tumutukoy sa isang setting ng kahulugan o bilang isang paraan ng

artikulasyon. Ang isang doble slash (//) conjuncure ay kinakailangan para sa

isang mas minarkahang paghinto sa pagitan ng dalawang pangkat ng mga

saloobin sa isang pangungusap. Ang double cross junction (#) ay

nagpapahiwatig ng pagtatapos ng isang salita o parirala. https://bit.ly/3jilhUl

Oral Fluency Miscues

Ang matatas na pagbasa ay isa sa mga pangunahing kasanayan sa pagbasa. Ang

katatasan sa pagsasalita ay hindi maikakaila na may mahalagang papel ito sa
pagbabasa. Ang mga pang-eksperimentong pag-aaral na isinagawa kamakailan
lamang na nagpapatunay na ang talino sa pagbasa ay may mahalagang papel para
sa matagumpay literasiya (Chard, Vaughn, & Tyler, 2002; Kuhn & Stahl, 2003;
National Reading Panel [NRP], 2000; Rasinski & Hoffman, 2003) Ang Reading
fluency ay nailalarawan bilang kakanyahan sa pagtuklas sa isang libro nang mabilis,
tumpak at may angkop na ekspresyon (NICHD, 2000). Nakita ni Rasinski (2004) na
ang pagkakilala ay dapat na isama sa kahulugan na ito. Ang isang peruser na may
kakanyahan sa fluent reading ay ginagawang madali ang pagbabasa sa
pamamagitan ng paggamit ng naaangkop na mga unit ng kahalagahan at mabilis
na23 nakikita ang mga salita. Ang mag-aaral na fluent sa pagbabasa ay marunong
at nakakaalam sa pag-associate ng mga salita nang mabilis at sa pagcomprehend
ng teksto (Tankersley, 2003). Bukod dito, isinasaalang-alang namin ang mga
daanan na ito bilang isa o higit pang mga krus. ito ay isang paraan upang baguhin
ang mga pagkakaiba sa mga kalapit na intersection. Nangangahulugan pa rin ng
hiwalay. Ito ay isang uri ng pagbabago na nagsisimula sa isang ponema at
pagkatapos ang susunod ay may dalawang expression. Ang isang solong slash (/)
ay kinakailangan para sa kaunting pagkaantala sa pagitan ng dalawang hanay ng
mga ideya sa isang pangungusap. ay isang nagtatapos na punto na tinukoy ng
isang patinig. Ang pagkagambala na ito ay tumutukoy sa isang setting ng kahulugan
o bilang isang paraan ng artikulasyon. Ang isang doble slash (//) conjuncure ay
kinakailangan para sa isang mas minarkahang paghinto sa pagitan ng dalawang
pangkat ng mga saloobin sa isang pangungusap. Ang double cross junction (#) ay
nagpapahiwatig ng pagtatapos ng isang salita o parirala. https://bit.ly/3jilhUl, Oral
Fluency Miscues

Ang matatas na pagbasa ay isa sa mga pangunahing kasanayan sa

pagbasa. Ang katatasan sa pagsasalita ay hindi maikakaila na may

30
mahalagang papel ito sa pagbabasa. Ang mga pang-eksperimentong pag-

aaral na isinagawa kamakailan lamang na nagpapatunay na ang talino sa

pagbasa ay may mahalagang papel para sa matagumpay literasiya (Chard,

Vaughn, & Tyler, 2002; Kuhn & Stahl, 2003; National Reading Panel [NRP],

2000; Rasinski & Hoffman, 2003)

Ang Reading fluency ay nailalarawan bilang kakanyahan sa

pagtuklas sa isang libro nang mabilis, tumpak at may angkop na ekspresyon

(NICHD, 2000). Nakita ni Rasinski (2004) na ang pagkakilala ay dapat na

isama sa kahulugan na ito. Ang isang peruser na may kakanyahan sa fluent

reading ay ginagawang madali ang pagbabasa sa pamamagitan ng

paggamit ng naaangkop na mga unit ng kahalagahan at mabilis at sa

pagcomprehend ng teksto (Tankersley, 2003).

Maraming mga kadahilanan upang baguhin ang katatasan ng mga

mag-aaral. Maaari itong hatiin sa pagproseso ng pag-decode ng salita, antas

ng bokabularyo na maaaring dumating sa antas ng pamilya at kanilang

kapaligiran (bokabularyo ng mga magaan na salita), ang rate ng pag-decode

ng mga hindi kilalang salita, ang paggamit ng kasanayang pangkontekstuwal

upang ma-decode ang mga salita, matukoy ang mga posibleng kahulugan. .

isang salita, na lumilikha ng isang holistic na kahulugan na nauugnay sa bilis,

at mas gusto ang madaling pagbasa ng mag-aaral kaysa sa sitwasyon sa

halip na isang tumpak na pagbabasa (Topping, 2006).

Ang Oral Reading Fluency may tatlong pangunahing mga sangkap.

31
Ang katumpakan ng pag-decode ng salita, pagiging awtomatiko ng

salitapagkilala at prosody (Penner-Wilger et. al., 2008). Ang prosody ay

tinukoy bilang pagbabasa ng kasanayan na kinabibilangan ng maayos na

pagbabasa na may naaangkop na mga yunit ng pagpapahayag at

kahulugan. Wala na detalyadong paliwanag tungkol sa prosody na naiwan

sa labas ng saklaw ng pag-aaral na ito.

Ang unang pag-aaral sa oral reading miscue analysis para sa

English ay isinasagawa ni (Goodman,1965), na nakilala ang 13 uri ng

maling pagkakamali na maaaring sanhi alinman sa hindi sapat na

linggwistiko ng mga nag-aaralo kanilang background / kapaligiran sa pag-

aaral ng wika. Sa isang pag-aaral sa paglaon (Goodman, 1973), pinino ni

Goodman ang mga maling pattern na ito at bumuo ng isang imbentaryo

para sa maling pag-aaral kasama ang pitong uri: (a) graphic similarity, (b)

sound similarity, (c) grammatical function, (d) syntactic acceptability, (e)

semantic acceptability, (f) meaning change, and (g) self-correction . Ang iba

mga mag-aaral at mga karagdagang pinino ng imbentaryo sa paglaon ay

iminungkahi ang tatlong kategorya ng mga miscues: (a) orthographic cues,

na sanhi ng mambabasa gamit ang mga indibidwal na letra o mga kumpol

ng titik sahulaan ang mga salita; (b) syntactic cues, kung saan nangyayari

ang maling pag-uusap kapag ang mambabasa ay gumagamit ng mga

elemento ng syntax, o mga istraktura ng pangungusap, upang gumawa ng

mga hula habang nagbabasa; at (c) semantic cues, dito naman sinusubukan
32
ng bumabasa na bumuo ng kahulugan mula sa konteksto upang gabayan

ang pag-unawa (Manzo et al., 2004).

33
 Isa pang pag-aaral na ayon naman kay (Laing, 2002) ay sumuri sa

mga miscue sa pagbabasana ginawa ng mga nag-aaral sa elementarya na

nagpakita ng mas mababang average na wika at pagbabasa mga

kakayahan ang mgaga resulta mula sa pag-aaral ay iminungkahi na ang

pagganap ng pag-unawa ay pinakamahusay na hinulaansa pamamagitan

ng mga pagkakamali ng pagtanggal ng mga salita na nagpapanatili ng

kahulugan ng teksto. Sa pag-aaral ni (Kucer, 2009) sa ugnayan sa

pagitan ng mga pag-uugali sa pagbasa ng bibig at ang kanilang link sa pag-

unawa, ika- apat na baiting ang mga nag-aaral na lumahok sa pag-aaral ay

kinakailangang magbasa ng isang kabanata mula sa isang maikling kwento

nang pasalita. Ang mga salitang binasa bawat minuto at ang mga bilang ng

naitama at hindi naitama na maling maling naitala at pinag-aralan Ipinakita

ang mga resulta na sa antas ng sugnay, isang makabuluhang pagkakaiba

ang mayroon sa proporsyon ng mga naalaalang sugnay batay sa mga

maling uri. Hindi naitama, semantical hindi katanggap-tanggap / kahulugan-

nakakagambala mga sugnay ay mas malamang na maalala, samantalang

ang mga sugnay naglalaman ng hindi wastong mga maling nagkamali na

hindi nagbago ng kahulugan ay mas malamang na maalala kaysa ang mga

sugnay na nabasa nang walang maling pagkakamali. Sa antas ng

kuwento, ang mg amalakas na retelling ay naiuugnay sa mas kaunting

nangangahulugang mga pagbabago at nakakagambala na mga maling

34
pangyayari. Pati na rin sa higit na naitama na mga Miscues at mas mabilis

na pagbabasa.

Ang miscue analysis ay nagpapakita ng mga degree ng husay sa

pagbabasa at kaalaman ng isang kalahok na nagbabasa. Ipinagpalagay din

nila na ang miscue analysis ay hindi lamang nagpapakita ng kaalaman na

mayroon ang mambabasa patungkol sa teksto, ngunit kapaki-pakinabang

din sa pagkilala ng mga estratehiya na ginamit ng mambabasa upang

mapagtagumpayan ang mga paghihirap habang nagbabasa. Ang mga

miscue analysis ay hindi pagkakamali ngunit isang paglihis na ginawa ng

mambabasa mula sa inaasahang teksto sa pahina. Ang mga miscue ay

isang katotohanan ng isang hinuhulaan ng mambabasa na ang may

akda ng teksto ay sinusubukang makipag-usap, at sa pamamagitan ng

pagsasalamin na ito na ang pakikipag-ugnayan sa pagitan ng mambabasa

at nagaganap ang teksto (Goodman et. al., 2005). Bagaman tradisyonal na

ginamit ng mga mananaliksik at guro ang maling pagtatasa bilang tool para

sa pag-unawa sa pagbabasa sa mga bata at pangunahin sa isang konteksto

ng unang wika (Martens,1997; Rhodes & Shanklin, 1990), (McKenna &

Cournoyer Picard, 2006) iginiit na maling. Ang pagsusuri ay patuloy na

isang tanyag at mahalagang kasangkapan sa pagtatasa, pag-unawa, at

pagsubaybay ang pag-usad ng mga mambabasa.

Sinuri nina (Yan & Wang, 2011) ang mga maling tampok, uri

ng teksto impluwensya sa mga maling pagkakamali, at mga salik na nag-

35
aambag sa maling paggawa. Ang kalahok ay isang mag-aaral sa kolehiyo

na nagsasalita ng pangalawang taon na nag-aaral ng wikang Intsik na

nagtutuon sa Ingles sa Mainland China. Data kasama sa koleksyon ang

mga tugon sa palatanungan, oral na pagbabasa ng dalawang teksto,

stimulated recalls, at nakasulat na buod pagkatapos ng pagbasa sa bibig.

Ipinakita ng mga resulta na nagkakamali sa syntactic ang pagtanggap at

mataas na pagkakatulad ng grapiko ay nagawa nang mas madalas kaysa

sa mga may katanggap-tanggap na semantiko. Ang mga resulta ay

ipinahiwatig din na ang mga kadahilanan sa wika at nagbibigay-malay ay

dalawa pangunahing mga nag-aambag sa maling paggawa ng

produksyon. Ang pag-aaral ni (Keh, 2016) ay kasangkot sa walong kalahok

mula sa public high school sa U.S. Kinakailangan silang magbasa ng 40

teksto na may average na 500 salita bawat isa sa antas ng pagtuturo sa

panahon ng semestre. Ang isang lingguhang panayam ay gaganapin

upang makuha ang mga sanhi ng mga pangunahing maling maling ginawa

habang binabasa ang teksto. Ipinakita ang mga resulta na ang mga nag-

aaral ay nagpakita sistematikong pagkakaiba sa kanilang pagbuo ng

English (interlanguage). Ang impluwensya ng unang wika ay isa sa mga

pangunahing sanhi ng maling pagkakamali ng mga mag-aaral sa pagbigkas

ng mga salitang Ingles habang binabasa nang pasalita, at ang kanilang

mga maling pag-uugali ay nauugnay din sa kanilang natatanging mga

karanasan sa pag-aaral sa panahon ng proseso ng pagkuha ng

36
pangalawang wika.

Ang miscues ay isang paraan upang magamit ang isang tumatakbo

na rekord para sa paghahanap at pagkilala sa mga particular na paghihirap

o problema. Hindi eksklusiboang pagpapatakbo ng rekord upang makilala

ang rate ng pag-unawa at pag-unawa sa katumpakan, ngunit ito rin ay isang

kagamitan upang suriin ang mga kasanayan sa pag- unawa at makilala ang

mga kasanayan na kailangan ng suporta. Idinagdag niya na ang pagsusuri

sa miscues ay isang mahusay na paraan upang makakuha ng tumpak na

impormasyon tungkol sa mga kasanayan sa pagbabasa ng mga mag-aaral

at kilalanin ang kanilang mga kahinaan. Ang sumusunod ay maaaring

makita bilang maling pag-aanalisa (maling pagbigkas), hindi pagkilos (hindi

pagkilos), pagpapalit (pagpapalit), pagpapasok (pagpasok), pag-uulit (pag-

uulit), transposisyon (transposisyon) at pagbabaligtad (pagbabaligtad).

Nangangahulugan si Watson na ang isang bata ay nagdaragdag ng isa o

higit pang mga salita na walang kinalaman sa teksto.Sa pagkakaltas naman

sa panahon ng pagbabasa, ang mag-aaral ay nagtatanggal ng isang salita

na nagbabago ng kahulugan ng pangungusap. Pag-uulit nama ang tawag

Inuulit ng mag-aaral ang isang salita o bahagi ng teksto. Pagbabaliktad o

pagpapalit ng lugar dito ay pagpapalitin ng bata ng lugar ang mga salitang

binabasa. Sa pagpapalit naman sa halip na basahin ang salita sa teksto,

ang isang bata ay nagpapalit ng isang salit na maaaring o hindi maaaring

magkaroon ng kahulugan sa teksto (Watson,2020).

37
Wikang Cebuano

Ang mga pag-aaral ng katutubong wika (kasama ang Sebuanon) ay

nagsimulang kumalat sa panahon ng kolonyal ng Espanya, sa pag-aaral ng

lingguwistika o paggamit ng bokabularyo ng mga katutubong (Spiecker-

Salazar, 1992, 2013; Gonzales-Garcia, 2011) para sa Spaker-Salazar, kahit

na ang pag-aaral ay nauugnay sa mga tiyak na pangangailangan ng mga

nag-aaral ng kultura ng Pilipinas, ang pag-aaral na pangwika na ito ay tila

naging batayan ng ebolusyon bilang isang agham. Ang mga pag-aaral ng

katutubong wika ay isinagawa hindi lamang sa ating bansa kundi pati na rin

sa maraming bahagi ng mundo bilang bahagi ng proyekto ng Imperyalista.

Sa katunayan, ang karanasan ng Pilipinas ay katulad ng makasaysayang

kasaysayan ng Dutch at English na interes sa mga kolonyal na wika na

sinasalita sa kolonyal na South Africa (Gilmore, 2006).

“…mainam ding banggitin na sinasalita ang Sebwano sa mga

[1]
importanteng lungsod ng Davao, General Santos, Cagayan de Oro, hábang

ang Tausug naman ay sa ilang pamayanang Muslim sa lungsod ng

Zamboanga. Mahalagang ilahad na sa isang pag-aaral ni Rubrico (2011),

inilarawan niya ang paglitaw ng isang wikang creole sa lungsod Davao na

katangian ng isang katanggap-tanggap na wikang pambansa dahil

umaayon ito sa haraya ng Konstitusyong 1987 ng linggwa frangka na

pinapayaman ng mga umiiral na wika sa bansa. Ang naturang “varayti ng

38
wikang Filipino,” Sa kabila ng impluwensya ng Tagalog, may mga

makabuluhang pagkakaiba sa katangian ng gramatika ng varayti na

sinasalita sa Metro Manila. Iyon ay upang sabihin, dahil sa malalim na

paglahok ng isang di-Tagalog na pamayanan (lalo na ang Sebuano) sa

pamayanan ng wika, ang unang kasanayan sa wika ni Davaweno ay nalilito

sa paggamit ng Filipino.

Ang Cebuano ay isang pagkakaiba-iba ng wika na pantay ang sukat

sa iba pang mga species ng Bisaya, ngunit naiuri bilang isang wika na may

sariling awtoridad (Thompson, 2003).

Hindi maitatanggi na maraming mga iskolar ang nag-aral ng Zorc

(1987) na "Philippine Bisayan Dialect ng iba pa na pag-aaral ng Subgroup at

Reconstruction, na sinundan ng Lusares's Study of the Applied Situational

Grammar ng CebuanoVerb Morphology" (1991). kilala rin bilang Sugbuano,

ay ang pangalawang pinakamalaking wikang sinasalita sa Pilipinas, na may

halos 20 milyong nagsasalita (Endriga, 2011).

Ang Cebuao o Sugbuanon ay sinasalita ng 14.5 milyong katao sa

Pilipinas, o halos 25% ng populasyon. Ang Cebuano ay isang uri ng wika na

may parehong kakayahan sa iba pang mga species ng Visayan, ngunit

naiuri bilang isang wika na may sariling karapatang-ari (Thompson, 2003).

“Ang Bisaya ay iba pang panawag sa wikang Cebuano na

lumaganap sa mga pulo ng Visayas at isla ng Mindanao. Noong 2000,

naitala sa Ethnologue na mayroong 15,800,000 na mananalita ang wikang

39
Bisaya at isa sa mga pangunahing wika sa Pilipinas”6 (Simons, Gary &

Fennig Eds. 2017) “at ayon kina Paul et al. ito ay bumubuo sa humigit

kumulang 17.2% ng kabuuang populasyon”7 ng bansa (sinipi ni Abastillas

2017).

Ang Cebuano ay tinatawag ding Sugbuhanon, Cinibwano at

Binisaya. Ang wikang ito ay kabilang sa tribo ng Far Polynesia. Ayon kina

Bunye at Yap, ang kabuuang populasyon ng mga katutubong Bisaya sa

Pilipinas ay halos 32 milyon, o 24 porsyento (1971: 8). Ito ang pangalawang

pinakamalaking wika sa Pilipinas, na mayroong 20 milyong katutubong

nagsasalita at 11 milyong karagdagang nagsasalita. Ginamit sa mga

sumusunod na rehiyon o lalawigan: Cebu at western Leyte Island, Negros

Occidental, Siquijor, Bukidnon, Agusan del Sur at Norte, Davao, Cotabato,

Zamboanga del Sur at Sibugay, Lanao del Norte, Misamis Occidental at iba

pang bahagi ng Mindanao. Ang Cebuano ay naiugnay sa 50 porsyento ng

Bicolano, 21 porsyento ng Ilocano, 24 na porsyento ng Pampango at 76 na

porsyento ng Hiligaynon. Labinlimang (15) patinig (b, k, d, g, h, l, m, n, p, r,

s, t, w, y) at tatlong (3) patinig (a, i, e) sa wika pinag-uusapan var. ). Ngunit

pagdating ng mga Espanyol, mayroong dalawang (2) patinig at (o at u),

kaya't may kabuuang limang (5) patinig. (Mansa, 2002)

Wikang Filipino

Filipino ay isa sa mga paksang inaalok sa bawat antas sa paaralan.

40
Ang pangunahing paaralan ay hindi batayan ng pagkamakabayan. Ang pag-

aaral ng Filipino sa pagtatapos ng kurso ay mahalaga, hindi bilang isang

simbolo ng mga Pilipino; ang kahalagahan nito ay nasa paaralan lamang ng

D-iTagalog (Young, C. 2002).

Ang Ingles ay mayroong sariling dayalekto na ginamit sa pakikipag-

ugnay sa lipunan dahil sa komunikasyon at Silangang Kabisayaan. Sa

seksyon ng Leyte, ayon sa isang pag-aaral na isinagawa mga dalawampung

taon na ang nakalilipas, ang Pilipinas, hindi katulad ng wikang panrehiyon at

Ingles, ginagamit lamang kung kinakailangan. Pinaniniwalaang magagamit

ito bilang isang paraan ng komunikasyon ng bawat rehiyon (Nical, I.,

Smolics, J. J. & Secombe, M. J. 2004).

Ang kakayahang matuto ng Filipino ay dapat gamitin hindi lamang

bilang isang wikang panturo sa Pilipinas, kundi pati na rin sa bahay, ngunit

ang mga kabataan at mag-aaral ngayon ay hindi pinahahalagahan ang

paggamit nito kaysa sa Tagalog. Halos araw-araw, sa mga talakayan sa

pangkat o pagsulat, kapansin-pansin na mas mahusay silang magpalit ng

code at kumuha ng mga salita mula sa Ingles (Bernardo, A. B. I., 2005).

Ang Pilipinas ay isa sa mga pinaka-dialectal na bansa. Higit sa apat

na raang magkakaibang mga dayalekto o dayalekto ay sinasalita mula sa

higit sa 7,000 mga isla. Ang bawat rehiyon ay may magkakaibang dayalekto

o dayalekto. Sa katunayan, kahit na mayroon tayong isang wika na lubos na

naintindihan at ginamit ng Pilipinas sa unang taon ng aming pagka-alipin,

41
ang aming pagkaalipin ay hindi tatagal ng higit sa tatlong daan at

tatlumpung. Upang lubos na magamit ang wika, samakatuwid dapat itong

mabisa at ganap na makabisado (Bernale, 2013).

Mayroong mga salik sa lipunan na isasaalang-alang kapag

gumagamit ng wika. Ang koneksyon, paksa, lugar, atbp. Ang mga

kadahilanang panlipunan ay dinaglat ng Hymes at naibuod ng SPEAKING

(2010). Ang pag-uugali ng diskorsal, sa kabilang banda, ay tumutukoy sa

kakayahang bigyang kahulugan ang isang pangungusap nang tama o

upang magbigay ng isang makabuluhang kahulugan. Ang pangalawa ay

isang kasanayang estratehiko na tumutukoy sa kakayahang gumamit ng

wika sa iba't ibang mga sitwasyon (Espiritu, 2006).

Sinasalamin ng wika ang kultura, pag-iisip, kakayahan, at

karunungan ng mga tao. Mayroon siyang sariling natatanging istilo sa pag-

aaral. Masasabing ang bawat wika ay mayroong sariling pagkakakilanlan,

upang maunawaan na ang Tagalog ay sinasalita at ginamit muna sa

Tagalog. Madaling malaman at gamitin sa salita at ginagamit sa Pilipinas

upang ipamahagi, paunlarin, paunlarin, pagyamanin at gawing

nasyonalismo (Arrogante, 2007)

Ayon kay Charles Darwin, ang wika, gaya ng ibang sining ay

nagtututunan ng tao lalo na't ayon sa kanyang pangangailangan (Dayag, et.

al., 2017). Ngunit hindi sapat na matutuhan lang ang mga tuntuning

panggramatika sa pag-aaral nito. Ang pangunahing layunin sa pagkatuto ng

42
wika ay upang magamit ito nang wasto sa mga angkop na sitwasyon upang

magkaroon ng maayos na komunikasyon, maipahatid ang tamang mensahe

at magkaunawaan nang lubos ang mga taong nag-uusap. Ang wikang

binigkas ay ang pangkalahatang batayan sa pagsusuri ng pagbabago ng

wika. Sa kadahilanang ito, kinakailangang pag-aralan ang mga pagbabago

sa pagbigkas, istraktura ng pangungusap, leksikon, at iba pang mga aspeto

ng wika na hindi makikita sa isinulat na wikang pinag-aaralan. Sa

kontekstong ito, ang gawaing ito ay nakabatay sa pagtulong na

maunawaan ang mga pagkakaiba at pagkakapareho ng mga wikang

Sibunian at Filipino sa likas na superlatibo.

Masasabing napakahalagang pag-aralan ang mga makabuluhang

tunog na may kinalaman sa ponolohiya espisipiko sa ponemang

suprasegmental. Ang mga makabuluhang tunog na ito ay masasabing

identidad ng isang tao. Ngunit paano kung dala rin nito ang mga posibilidad
[0]
ng pagkakaroon ng mga mga suliranin. Tulad nalang ng Oral Fluency

Miscues na kung saan kung hindi ito natutukoy kaagad ay maaring

magkaroon ng problema hindi lamang sa proseso ng pagkatuto ng mga-

aaral kundi pati na rin mismo sa pananaw at kompyansa ng bata.

Pinatutunayan ng pag-aaral na kailangan nating ituon ang ating kakayahan na

matutong magbasa hindi lamang sa Ingles kundi pati na rin sa Filipino at

Cebuanong wika.

43
 Kabanata 3

Metodolohiya

Inilalahad ng kabanatang ito ang disenyo ng pananaliksik, paksa ng

pag-aaral, lugar ng pag-aaral, mga partisipante ng pag-aaral, pangongolekta

ng datos, pagsasaayos ng mga datos, sampling techniques, at etika ng

pananaliksik.

Disenyo ng Pananaliksik

Ginamit ang disenyo ng pamaraang kwantitatibong pananaliksik.

Nilalayon ng pag- aaral na makuha ang antas ng pagbabasa ng mga mag-

aaral gamit suprasegmental ng wikang Cebuano at Filipino sa pamamagitan

ng tono, diin, haba at hinto/antala. Ninanais ding makuha ang

pinakamalaking porysento sa mga maling salita na nabasa ng bawat mag-

aaral batay sa kanilang oral fluency miscues.

Ang mananaliksik ay magpapabasa ng mga piling maikling kwento sa

parehong wika (Cebuano at Filipino) upang makuha ang antas ng kanilang

44
pagbabasa at makuha ang porsyento para sa oral fluency miscues.

Lugar ng Pag-aaral

Ang pag-aaral ay gagawin sa Pribadong-Katolikong paaralan sa Ipil,

Zamboanga Sibugay. Ito ay isang Diocesan na paaralan na

pinangunguluhan ng Obispo ng Dioces of Ipil.

Partisipante

Ang mga partisipante ay mula sa isang Pribadong-katolikong

paaralan sa Ipil, Zamboanga Sibugay. Mga Junior High School na nasa ika-

walong baitang ang magiging partisipante.

Sampling Technique

Gagamitin ng mananaliksik ang random sampling. Ang Random

sampling ay isang bahagi ng sampling technique kung saan ang bawat

sample ay may pantay na posibilidad na mapili. Ang isang sample na napili

randomly ay sinadya upang maging isang walang kinikilingan na

representasyon ng kabuuang populasyon. Kung sa ilang kadahilanan, ang

sample ay hindi kumakatawan sa populasyon, ang pagkakaiba-iba ay

tinatawag na isang sampling error.

Ang mga kalahok ay ang mga opisyal na nakatala sa isang

45
pribadong-katolikong institusyon para akdemikong-taong 2021-2022. Ang

paaralan ay lumikha ng isang opisyal na email ng paaralan para sa madaling

pag-access at pagpapakalat ng impormasyon at na ginagawang mas

madaling mag-acces ang mga mag-aaral sa kabila ng Distance Learning.

Instrumento ng Pag-aaral
Ang mananaliksik ay gumamit ng Philippine Informal Reading
Inventory (Phil- IRI) ito ay isang inisyatiba ng Bureau of Learning Delivery,
Department of Education (DepEd) na direktang tumutugon sa tulak nito na
gawing isang mambabasa ang bawat batang Pilipino. Naka-angkla ito sa
pangunahing programa ng Kagawaran: "Every Child A Reader Program," na
naglalayong gawing isang mambabasa at isang manunulat ang bawat
batang Pilipino sa kanyang antas ng grade.
Ang Phil-Iri ay isang di-pormal na listahan ng pagbasa na binubuo ng
mga makabuluhang mark ana idinisenyo para matukoy ang pagganap ng
mga indibidwal na mga estudyante sa pagbasa sa bibig, tahimik na
pagbabasa, at pag-unawa sa pakikinig.
Nilalayon ng tatlong uri ng pagtatasa na ito na makahanap ng antas
ng independiyente, panturo at pagkabigo ng mag-aaral. Gagamitin ang Phil
Iri upang makuha ang antas sa pagpapabasa ng mga mag-aaral ayon sa
ponemang suprasegmental ng wikang Cebuano at Filipino. Makuha ang
pinakamalaking porsyento sa mga maling salita na nabasa ng bawat mag-
aaral batay sa kanilang oral fluency miscues. Ang data ay magsisilbi ring isa
sa mga batayan sa pagpaplano, pagdidisenyo / muling pagdidisenyo ng mga

46
programa sa pagbasa o mga gawain sa paaralan upang mapabuti ang
pangkalahatang pagganap sa pagbabasa ng mga mag-aaral.

Paraan ng Pangangalap ng Datos

Ang mananaliksik ay humingi ng pahintulot mula sa Executive Vice-

President ng paaralan kung saan gagawin ang pag-aaral. Ang mananaliksik

ay pupunta sa kanya- kanyang bahay ng mga resopondente kung ang mga

ito ay hindi makakapunta sa paaralan dala na rin ng pagsunod sa ipinalabas

na memorandum ng Local na pamahalaan at ng IATF. Doon Ipapabasa ng

mananaliksik ang sanaysay na mula sa wikang Cebuano at Filipino na

gagamitan ng Phil Iri. Titiyakin ng mananaliksik ang nakasulat na pahintulot

mula sa paaralan na magsagawa ng isang pananaliksik na naka-address sa

Executive Vice-President ng paaralan. Bukod dito, magsusulat ang

mananaliksik ng isang pahintulot sa mga kalahok. Ang mga kalahok ay

bibigyan ng kaalaman tungkol sa kanyang karapatang huminto mula sa

paglahok sa nasabing pag-aaral. Bilang bahagi ng pananagutan ng

mananaliksik sa pagprotekta sa kapakanan ng mga kalahok.

Statistical Treatment

Ang mananaliksik ay gumamit ng statistical treatment na descriptive

statistic: mean, standard deviation at frequency. Gagamit din ang

mananaliksik ng Inferential Statistics: Independent Sample t-test.

47
Ethical Consideration in Research

Tinitiyak ng mananaliksik na ang mga prinsipyong etikal ay iginagalang

habang isinasagawa ang pag-aaral at ang pagiging kompidensiyal, ang

kabutihan, at hustisya ay ginagarantiyahan ng mananaliksik (Farugia,

2019). Bago isagawa ang pag-aaral, ipapaalam ng mananaliksik sa mga

kalahok ng pananaliksik ang layunin at hangarin ng pag-aaral. Ang

pakikilahok sa pananaliksik na ito ay kusang-loob; magkakaroon sila ng

karapatang hindi pumayag na maging bahagi o maging kalahok sa pag-

aaral. Titiyakin ng mananaliksik na ang pagkakakilanlan ng respondente at

ang kanyang mga sagot ay mananatiling lihim.

48