See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/353605134

Wika at Lingguwistikang Filipino: Paglalahad ng Isang Guro

Article · July 2021

CITATIONS READS
0 3,907

1 author:

Elaine Myla Cavinta

La Consolacion University Philippines
1 PUBLICATION   0 CITATIONS   

SEE PROFILE

All content following this page was uploaded by Elaine Myla Cavinta on 31 July 2021.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 Wika at Lingguwistikang Filipino: Paglalahad ng Isang
Guro
Elaine Myla P. Cavinta
elainemyla.cavinta@email.lcup.edu.ph
Fil 204: Wika at Lingguwistika
Hulyo 10, 2021

Abstrak: Ang Wika ang ating sandata noon at ngayon.Mula sa tunog na lumalabas sa ating bibig

na pinagsama-samang mga titik hanggang sa naging salita, nakabuo ng pangungusap at nagiging

talata.Lahat ng iyan ay wika.At ito ang sandata natin sa pang-araw-araw na dapat nating

payabungin at palawakin pa.Makatutulong ito upang maging mahusay tayo sa pagsulat maging

sa iba pang kasanayan.Patuloy nating tunguhin ang pinagdaanan ng kasaysayan ng wika upang

mas maunawaan at mapahalagahan pa natin ang wika at lingguwistika.Mahalaga na tayo ay

magkaroon ng sapat na kaalaman sa wika upang hindi tayo magkaroon ng kaguluhan at upang

mas mapalaganap natin ang kalawakan na mayroon ang ating wika.Ito rin ang magiging susi

upang makawala tayo sa pagkakabihag, makakalag tayo sa pagkakatali at hindi maging dayuhan

sa sarili nating bansa.Paunlarin natin ang ating mga sarili sa mga kasanayan.Gamitin natin ang

mga gabay upang hindi tayo malihis ng landas at yakapin natin kung ano ang mga pagbabagong

mga nagaganap .Tanggapin ang pagkakamali para sa mainam na pagkatuto natin.Ang wika ay

nagbabago kasabay ng pagbabagong ito ay ang mas pagpapaunlad pa nito.

Mga Susing Salita: Wika, Lingguwistika, Pagsulat, Pagtuturo

1. Pagpapakahulugan sa Wika at Lingguwistika

Ang wika ay isang mabisang kasangkapan ng tao upang magkaunawaan.Ito ay biyayang

galing sa Diyos upang ipaabot ng tao ang kanyang nakikita,naiisip,nararamdaman at nararanasan

1
sa kanyang kapaligirang ginagalawan. Samakatuwid, ito ay isang daan sa pakikipagsapalaran at

pagsulong ng bansa sa iba’t ibang aspeto ng buhay.

Ayon kay Bienvenido Lumbrera (2007): “Parang hininga ang wika, sa bawat sandali

ng buhay natin ay nariyan ito. Palatandaan ito na buhay tayo, at may kakayahang umugnay

sa kapwa nating gumagamit din nito. Sa bawat pangangailangan natin ay gumagamit tayo ng

wika upang kamtan ang kailangan natin.” Ang wika ay nagsisilbing hanging bumubuhay sa

atin.Ito rin ang dahilan kung bakit tayo nagkakaunawaan at nagagawang makipagtalastasan sa

ating kapwa tao.

Kaugnay ang tinuran ni Lumbrera sa pahayag na nagmula sa Basic Knowledge 101 na

kinuha mula sa (http://www.basicknowledge101.com/subjects/languages.html), ang wika ay

sistematiko o uri ng pakikipag-usap na tunog, simbolismo at may tinatawag ding Cognitive

Process, ibig sabihin ang wika rin ay nangangailangan ng malalim na pang-unawa. Sistematiko rin

ang paggamit ng wika dahil may sinusunod itong pormat lalo na sa pakikipag-usap. Kaya nararapat

itong bigyang tuon sa pag-aaral pati kung paano ito gamitin ng lubos dahil hindi lubos na masasabi

itong pormal kung ang paggamit ay pabago-bago at paiba-iba.

Ayon kay Haring Psammatikos, ang wika ay sadyang natutuhan kahit walang nagtuturo

at naririnig. Ang naging batayan nito ay ipinadala niya ang dalawang sanggol sa malayong lugar

na walang nakikita at naririnig. Ang unang salitang binibigkas ay “bekos”, ang ibig sabihin ay

“tinapay”.Nangangahulugan lamang na ang wika ay natural na lalabas sa atin dulot ng

pagpoproseso ng ating isip na siyang makabubuo ng mga tunog, titik at magiging mga salita na

siyang makapagpapahayag ng ating damdamin o saloobin.

Ayon kay Carroll, ang wika ay isang sistema ng mga sagisag na binubuo at tinatanggap ng

lipunan. Ito ay resulta ng unti-unting paglilinang sa loob ng maraming dantaon at nagbabago sa

2
bawat henerasyon, ngunit, sa isang panahon ng kasaysayan, ito ay tinutukoy na isang set ng mga

hulwaran ng gawi na pinag-aaralan o natutuhan at ginagamit sa iba’t ibang antas ng bawat kasapi

ng pangkat o komunidad.

Ayon kay Ogden (2009), ang lingguwistika ay ang pormal na pag-aaral sa wika. Ito ay

binubuo ng sintaks, ang pag-aaral sa istruktura ng pangungusap, semantika, ang pag-aaral ng mga

kahulugan, pragmatiks, ang pag-aaral sa kahulugan ayon sa konteksto, morpolohiya, ang pag-aaral

sa istruktura ng isang salita, at ponolohiya ang pag-aaral ng mga makabuluhang tunog. Dagdag pa

niya, kapag ang isang tao ay may angking kakayahan sa mga nabanggit, ikaw ay masasabing may

kakayahang lingguwistika

Mas lalo nating mauunawaan at mapahahalagahan ang wika at ang mga kahulugan nito

kung ating tuluyang lalandasin ang pinagdaanang kasaysayan ng wika. Ang wika rin ang siyang

magiging behikulo ng ating ekspresyon at komunikasyon na epektibo nating nagagamit.

2. Kahalagahan ng Sapat na Kaalaman sa Wika at Lingguwistika

Ayon sa isang blog na isinulat ni Cheska Magenta, Ang mga pagkakaiba ng Pilipino,

Filipino, at Tagalog ay madalas nakakalimutan ng mga tao sa Pilipinas. Sa katunayan, maraming

Pilipino ang hindi nakakaalam ng pagkakaiba ng mga salitang ito dahil sa kaisipang ang wikang

Filipino ay natural nang natutunan ng mga Pilipino kaya hindi nila, o natin, ito gaanong

binibigyang halaga.

Sa Africa, ayon kay Harris at Graham (2014,) isa sa mga pagsubok sa paglinang ng

kakayahang lingguwistika ng mga mag-aaral na African American ay ang hindi sapat na

interaksyon sa pagitan ng mga guro at mag-aaral, na nagreresulta nang hindi gaanong pagbibigay

3
pansin sa wastong gamit ng balarila. Dagdag pa niya, karaniwang inuubos ng mga guro ang

maraming oras sa pagliliksyon tungkol sa paglinang ng kanilang kakayahang lingguwistika habang

ang mga mag-aaral ay kumukuha lamang ng mga tala at bihira nang lumahok sa klase

Sa isang sirkular noong 3 Mayo 1940, iniatas ni Direktor Celedonio Salvador ng

Kawanihan ng Edukasyon ang pagtuturo ng Wikang Pambansa bílang regular na asignatura sa

Ikaapat na Taon sa paaralang sekundarya. Pagkaraan ng digmaan, unti-unting binuksan ang

mga asignatura sa elementarya at sekundarya na nagtuturo ng wika at panitikan at gumagamit ng

Wikang Pambansa bílang wikang panturo.

Binigkas ni Randy David sa isang simposyum ng Unibersidad ng Pilipinas. “Naniniwala

ako na higit pa sa pagkakaroon at pagpapalaganap ng sariling wika ang hinahanap nating susi sa

pambansang pagkabihag, magpakailanman, nakatitiyak ako na malaki ang papel na maaaring

gampanan ng wika sa proseso ng panlipunang pagpapalaya. Kung ating susuriing mabuti ang

sitwasyon ng ating pambansang pagkabihag, mapapansin na malaking bahagi ng suliraning ito’y

may kaugnayan sa kakulangan ng pagpapahalaga sa ating sariling kakayahan. Kabilang mukha

lamang ito ng sobra-sobrang pag-aasa at pagtitiwala sa mga dayuhan.

Ayon kay Hill (sa Tumangan, et al., 2000) at Gleason (sa Tumangan, et al., 2000), Ang

wika ay nagbabago. Dinamiko ang wika. Hindi ito maaring tumangging magbago. Ang isang

wikang stagnant ay maaari ring mamatay tulad ng hindi paggamit niyon. Paano nagbabago ang

wika? Ang isang wika ay maaaring nadadagdagan ng mga bagong bokabularyo. Bunga ng

pagiging malikhain ng tao, maaaring sila ay nakalilikha ng mga bagong salita.

Mahalaga ang pag-aaral ng wikang Filipino sapagkat tungkulin ng isang Pilipino na

malaman at magamit nang husto sa maayos na paraan ang ating wika upang lubos na maintindihan

4
ang kasaysayan at kultura gayundin ang pagyakap sa mga pagbabago na nagaganap dulot ng

pagbabago rin ng mga umuusbong na mga salita na nililikha ng iba’t ibang henerasyon.

3. Ang Ortograpiya Bilang Gabay sa Matagumpay na Pagsulat

Ayon kay Bautista (2004) Kinakailangan na mapaghandaan ang anumang pagbabagong

magaganap sa wika.Dulot ng pagbabagong ito ang mga suliranin sa pagbabaybay sa ortograpiya

at gramatika.

Iba naman ang winika ni Virgilio Almario na may ibang paglalarawan ukol sa

pagsulat.Ayon sa kanya, “Kung ang magandang pagsulat ay may kaugnayan sa pag-imbento ng

higit na mahusay na modelo ng kotse, ang masinop na pagsulat ay may kaugnayan lámang sa

wastong pagmamaneho ng kotse.” Tulad ng kotse ang wika. Tulad ng wika, hindi basta nagagamit

ang kotse. Kailangang maalam ang tsuper sa pagpapaandar ng makina. Kailangang alam niya ang

mga bahagi ng kotseng ginagamit sa pagmamaneho. Kailangang alam niya ang mga batas sa

pagmamaneho upang hindi mabangga, makasagasa, o maaksidente. At idadagdag ko pa ngayon,

upang hindi mahúli ng pulis (o editor?) dahil sa malaki man o munting paglabag sa batas trapiko.

At upang lalong makatulong sa paglinang sa kasanayan sa pagsulat,Ito ang pangunahing

ideya sa artikulong Tackling the Fear of Writing ni Cabigao (2020) na tumatalakay sa kahalagahan

ng pagsulat at kung paano natin kahaharapin ang pagsulat bilang isang pangangailangan kahit

saang larangan.Hindi pa huli ang lahat, dahil ang pagsisimula ay para sa ikahuhusay pa ng

marami.Huwag lang matakot magkamali, dahil sa lahat ng aspeto ng buhay di lamang sa pagsulat

ay mas matututo tayo sa ating pagkakamali, kinakailangan din ng mga pagsasanay upang mas

mapabuti ang kasanayan sa pagsulat.

5
 Sa isang pag-aaral hinggil sa 2009 Gabay sa Ortograpiyang Filipino (Cabigao, 2012),

bukas na isipan ang ibinibigay na mungkahi sa mga guro para sa patuloy na pagbabago ng wika

lalo’t higit ang Filipino bilang ating wikang Pambansa.Malaki ang maitutulong nito upang

makasunod sa hinihinging pangangailangan ng panahon. Ang kaisipang nabanggit ay masasabing

katanggap-tanggap pa rin maging sa kasalukuyan na ipinaiiral na ang bagong alituntunin sa

pagsulat alinsunod sa 2013 Ortograpiyang Pambansa.

Sapagkat ang pagsulat ay isang kompleks na kasanayan (Badayos, 2008), Ang isang

manunulat ay nangangailangan ng sapat na kaalaman sa mga salik na mahalaga sa pagbuo ng

isang sulatin. Unang-una ay mekaniks ng pagsulat – anyo ng pagkakasulat, pagbaybay,

pagbabantas, at kumbensiyon sa pagsulat. Ang pagiging bihasa sa pagsulat ang magiging

batong tuntungan ng bawat mag-aaral tungo sa malinaw, makinis, at maayos na

pagpapahayag ng ideya ng kaniyang gustong isulat.

4. Pagtataya ng Pagkatuto sa Pagsulat: Salamin ng Kahusayan sa Wika at

Lingguwistikang Filipino

Ang pagkatuto sa pagsulat sa panahon ngayon ay isang pagsubok.Lalo na sa panahon ng

pandemya mas ginagamit natin ang mga teknolohiya sa ugnayang mag-aaral at guro. Maraming

paraan upang ito ay mataya at sa mga pamamaraang ito, mas matutuklasan ang kaangkupan ng

mga gagamitin sa pagsukat sa pagkatuto sa kasanayan sa pagsulat.

Sa pag-aaral ni Gamboa na “Paggamit ng Milenyong Wika sa Pagsulat ng kathang

Sanaysay”. Lumabas na gamit ang teknolohiya ay nagkakaroon ng mga bagong salita o wikang

milenyo at pinoyslang (sumibol o umusbong na salita). Natuklasan din sa isinagawang pag-

6
aaral na may mga ilang mag-aaral ang gumagamit ng Taglish sa kanilang kathang sanaysay

upang mailahad ang kanilang matinding ekspresyon.

Sa nilalaman ng nagging pag-aaral ni Walling (2009) Ang unang henerasyon ng internet

ay tinawag na pasibong paglalathala o passive display.Lumawak ito at nagging interaktibo lalo na

sa aspekto ng pagsulat at pagbasa na lalong humikayat sa mga gumagamit nito na magbahagi ng

kanilang mga ideya,palagay o maging ang kanilang mga malikhaing gawa o likha.

Ayon naman kina Purcell, Buchanan, and Friedrich [3] na nagsagawa ng survey sa

2, 462 Advanced Placement ang National Writing Project. Binanggit sa pag-aaral na mayroon

positibong resulta na naidudulot ang paggamitng digital tools sa kasanayang pagsulat ng mga mag-

aaral. Ang mga guro ay nagsabi na ang internet at digital technologies tulad ng social

networking sites, cellphones at texting ay nakatutulong sa sariling pagpapahayag at

pagkamalikhain tungo sa pagpapalawig ng kanilang kasanayan sa pagsulat.

Sa binuong modelo ng pagtataya ng pagkatuto ni Cabigao (2021) ngayong panahon ng

pandemya, Pinalawak niya ang kahulugan at punto ng tatluhang-ugnayan ng mga salik na

nakaaapekto sa pagtataya. Binanggit niya na mahalaga ang ugnayan ng tatlo upang maging

epektibo ang pagtataya (a) pagsunod sa minimum health standards, (b) alternative learning

delivery modalities, at (c) learning resources.

5. Ako Bilang Guro ng Wika at Lingguwistikang Filipino

Mula sa isang pagbabahagi ni Gng.Desiree Reyno sa isang artikulo tungkol sa pagtuturo

ng Filipino, Kadalasang tanong sa kanya ay “Mahirap ba itong ituro?” o “Paano ba ito itinuturo?”

Ngunit ang mas mapanghamong tanong ay, “Bakit kailangang ituro ang Filipino?” para sa kanya

ang pagtuturo ng asignaturang Filipino ay higit sa pagtuturo lamang ng kaalamang balarila o

7
gramatika at pag-unawa sa akdang binasa. Hindi nagtatapos ang kaalaman sa pagbuo ng wasto at

makabuluhang pangungusap at pagsagot sa mga kasanayan sa pagbasa. Ang FILIPINO bilang

asignatura ay pagpapalalim ng ating wika at kultura.

“Ang pagiging masaya sa serbisyo bilang guro at ang pagiging masaya sa klase ay

magbubunga ng ibayong kahusayan sa pagtuturo.” Ito ang binanggit ni Cabigao (2021) sa

kaniyang artikulo na Class Observation Post Conference Framework for Teachers upang ilarawan

ang kahalagahan ng isang positibong kapaligiran sa pagtuturo.

Marami ang papel na ginagampanan ng guro sa pagtuturo bilang tagapayo, patnubay,

tagapangasiwa, kapatid, kaibigan, magulang at iba pa.Ito ang nagiging dahilan kung bakit

malaki ang impluwensya ng isang guro sa paglinang ng kakayahan ng mag-aaral, lalo na sa

panahon ng kanilang kabataan. Ang iba’t ibang oportunidad ay maaaring ilaan ng guro tungo sa

kabuuang paghubog sa katauhan ng isang bata sa aspektong pisikal, mental, emosyonal at sosyal.

Ito ay nagsisilbing tungkuling dapat gampanan ng isang guro sa pagkatuto ng mga kabataan. Sa

isang banda, dahil sa ang pagtuturo ay isang kumplikadong gawain, mahalaga ang kahandaan ng

guro sa propesyong ito. Bagamat, hindi lamang guro ang tanging baryabol sa ekwasyong pagtuturo

- pagkatuto, ang mga guro ay nakapag-aambag ng malaking pagbabago sa katauhan ng bawat mag-

aaral.

Mula sa mga pamamaraan at kagamitan ng guro sa pagtuturo,at kung gaano niya ipinakikita

ang kanyang angking kahusayan sa pagtuturo, huwag pa rin nating kalilimutan ang malaking

ambag ng mga magulang at ng tahanan sa lubos na pagkatuto ng mga mag-aaral. Habang tayo ay

nagpapakahusay sa larangan ng pagtuturo, alalahanin natin na ang pakikipag-ugnayan ng guro sa

tahanan ng mga mag-aaral ay isang mahalagang estratehiya upang patuloy na mahikayat ang mga

mag-aaral na makatugon sa mga pangangailangan ng kanilang mga asignatura sa paaralan. Ang

8
pakikilahok ng mga magulang sa pag-aaral ng kanilang mga anak ay lubhang mahalaga (Cabigao,

2014).

6. Mga Sanggunian

Baraquiel, D. (2012). Bahagi ng Kabanata 2 Kaugnay na pag-aaral at Kaugnay na Literatura

Kabanata 2 group 1 pp.8 17 (slideshare.net)

Barlaan, J. P. (2021). Antas ng Kakayahan sa Pagsulat ng Sanaysay ng mga Senior High School
Gamit ang Teknolohiya
https://psurj.org/psurj/online/index.php/mrj/article/view/138

David, R. (2015). Daluyan: Journal ng Wikang Filipino

Ang Wika bilang Instrumento ng Pambansang Pagpapalaya | David | Daluyan: Journal
ng Wikang Filipino (upd.edu.ph)

Cabigao, J. R. (2012). Magsikap. Mamulat. Magsulat. Pagpapaunlad sa Batayang Kasanayan sa

Pagsulat ng mga Mag-Aaral sa Filipino Baitang 7 (Improving Basic Writing Skills of
Grade 7 Students in Filipino).
https://www.researchgate.net/publication/337110884_Magsikap_Mamulat_Magsulat_PA
GPAPAUNLAD_SA_BATAYANG_KASANAYAN_SA_PAGSULAT_NG_MGA_MA
G-
AARAL_SA_FILIPINO_BAITANG_7_Improving_Basic_Writing_Skills_of_Grade_7_
Students_in_Filipino

Cabigao, J. R. (2012). Saloobin at Mungkahing Pagbabago sa Nilalaman ng 2009 Gabay sa

Ortograpiyang Filipino (Perception and Proposed Change on the Content of the 2009
Manual of Orthography in Filipino).
https://www.researchgate.net/publication/337110977_SALOOBIN_AT_MUNGKAHIN
G_PAGBABAGO_SA_NILALAMAN_NG_2009_GABAY_SA_ORTOGRAPIYANG_
FILIPINO_PERCEPTION_AND_PROPOSED_CHANGE_ON_THE_CONTENT_OF_
THE_2009_MANUAL_OF_ORTHOGRAPHY_IN_FILIPINO

Cabigao, J. R. (2014). Improving Pupils' Academic Performance Through Strengthened School-

Home Partnership.
https://www.researchgate.net/publication/337111225_Improving_Pupils'_Academic_Perf
ormance_Through_Strengthened_School-Home_Partnership

9
Cabigao, J. R. (2020). Tackling the fear of writing.
https://www.researchgate.net/publication/341679036_Tackling_the_fear_of_writing

Cabigao, J. R. (2021). School-Based Assessment Framework Version 2.0 (The New Normal).
International Journal of Multidisciplinary Research Review. Volume 5. 106-108.
https://www.researchgate.net/publication/349463546_School-
Based_Assessment_Framework_Version_20_The_New_Normal

Cabigao, J. R. (2021). Pagbuo at Balidasyon ng Isang Mungkahing Modelong Rubrik sa

Pagmamarka ng Mga Sulatin sa Antas Graduwado (Development and Validation of A
Proposed Model Rubric in Rating Written Outputs at the Graduate School Level).
https://www.researchgate.net/publication/350888318_Pagbuo_at_Balidasyon_ng_Isang_
Mungkahing_Modelong_Rubrik_sa_Pagmamarka_ng_Mga_Sulatin_sa_Antas_Graduwa
do_Development_and_Validation_of_A_Proposed_Model_Rubric_in_Rating_Written_O
utputs_at_the_Graduate
https://www.researchgate.net/publication/351228101_Development_and_Validation_of_
A_Proposed_Model_Rubric_in_Rating_Written_Outputs_at_the_Graduate_School_Leve
l

Carroll, (1964). Batayang Kaalaman sa Wika

https://www. Wika at Panitikan: Batayang Kaalaman sa Wika
(siningngfilipino.blogspot.com)

Gannaban, M. F. E. (2012). -ISANG PAGSUSURI SA PERSEPSYON SA AT AKTWAL NA

KAHUSAYANG PAMPAGTUTURO NG GURO
https://www.researchgate.net/profile/Maria-
FeHicana/publication/318528545_Isang_Pagsusuri_sa_Persepsyon_sa_at_Aktwal_na_Ka
husayang_Pampagtuturo_ng_Guro/links/596ef44ca6fdcc2416902202/Isang-Pagsusuri-sa-
Persepsyon-sa-at-Aktwal-na-Kahusayang-Pampagtuturo-ng-Guro.pdf

Gannaban, M. F. E. (2019). SNS: Isang Estratehiya sa Larangan ng Pagtuturo

https://www.ejournals.ph/article.php?id=6232

Hill,et.al. (2000). Akademikong Filipino Tungo sa Epektibong Komunikasyon,

https://www.docsity.com/en/kaugnay-na-literatura-at-pag-aaral-1/625498/

Lumbrera. (2007) Bahagi ng Kabanata 2 Kaugnay na pag-aaral at Kaugnay na Literatura

https://www.coursehero.com.Parang hininga ang wika sa bawat sandal ng | Course Hero

Magenta, C. (2011). Bakit mahalaga ang pag-aaral ng wikang Filipino?

https://sostaybadass.tumblr.com/post/6788872607/myfilipinohomework

Psammatikos, Kahulugan ng wika

https://www.academia.edu/33569345/Kahulugan_ng_Wika

10
 Reyno, D. (2018). -ANG KAHALAGAHAN NG PAGTUTURO NG WIKANG FILIPINO SA MGA
BATA-
https://www.ateneo.edu/grade-school/news/features/ang-kahalagahan-ng-pagtuturo-ng-
wikang-filipino-sa-mga-bata

11

View publication stats