Professional Documents
Culture Documents
Campus de Lugo
Profesorado supervisor:
Carmen Denébola Álvarez Seoane
Susana Cid Fernández
Miriam Fernández Barreiros
Xesús Ferreiro Núñez
Marta Poncet Souto
Carmen Sarceda Gorgoso
Montserrat Souto Gómez
Milena Villar Varela
Type text here
Nome Prácticum I
Créditos 18
ECTS
Esta guía recolle os elementos esenciais e comúns que deben traballarse. Cabe a
posibilidade de que os distintos supervisores/as maticen algúns dos aspectos da
mesma co alumnado que particularmente supervisen.
Competencias Xerais
G1. Coñecer as áreas curriculares da Educación Infantil, a relación
interdisciplinar entre elas, os criterios de avaliación e o corpo de
coñecementos didácticos ao redor dos procedementos de ensino e
aprendizaxe respectivos.
G2. Deseñar, planificar e avaliar procesos de ensino e aprendizaxe,
tanto individualmente como en colaboración con outros docentes e
profesionais do centro.
G3. Tratar con eficacia situacións de aprendizaxe de linguas en
contextos multiculturais e plurilingües.
G4. Deseñar e regular espazos de aprendizaxe en contextos de
diversidade e que atendan á igualdade de xénero, á equidade e ao
respecto aos dereitos humanos que conformen os valores da
formación cidadá.
G5. Fomentar a convivencia na aula e fóra dela, resolver problemas
de disciplina e contribuír á resolución pacífica de conflitos.
Estimular e valorar o esforzo, a constancia e a disciplina persoal nas
e os estudantes.
G6. Coñecer a organización dos colexios de Educación Infantil e a
diversidade de accións que comprende o seu funcionamento.
Desempeñar as funcións de titoría e de orientación coas e os
estudantes e as súas familias, atendendo as singulares necesidades
educativas das e dos estudantes. Asumir que o exercicio da función
docente ha de ir perfeccionándose e adaptándose aos cambios
científicos, pedagóxicos e sociais ao longo da vida.
G7. Colaborar cos distintos sectores da comunidade educativa e da
contorna social. Asumir a dimensión educadora da función docente
e fomentar a educación democrática para unha cidadanía activa.
G8. Manter unha relación crítica e autónoma respecto dos saberes,
os valores e as institucións sociais públicas e privadas.
G9. Valorar a responsabilidade individual e colectiva na consecución
dun futuro sustentable.
G10. Reflexionar sobre as prácticas de aula para innovar e mellorar o
labor docente. Adquirir hábitos e destrezas para a aprendizaxe
autónoma e cooperativa e promovelo entre as e os estudantes.
G11. Coñecer e aplicar nas aulas as tecnoloxías da información e da
comunicación. Discernir selectivamente a información audiovisual
que contribúa ás aprendizaxes, á formación cívica e á riqueza
cultural.
G12. Comprender a función, as posibilidades e os límites da
educación na sociedade actual e as competencias fundamentais que
afectan os colexios de Educación Infantil e aos seus profesionais.
Coñecer modelos de mellora da calidade con aplicación aos centros
educativos.
Competencias Básicas
B1. Que as e os estudantes teñan demostrado posuír e comprender
coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación
secundaria xeral, e se adoita atopar a un nivel que, aínda que se
apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que
implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de
estudo.
B2. Que as e os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao
seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as
competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e
defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa
área de estudo.
B3. Que as e os estudantes teñan a capacidade de reunir e
interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de
estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas
relevantes de índole social, científica ou ética.
B4. Que as e os estudantes poidan transmitir información, ideas,
problemas e solucións a un público tanto especializado como non
especializado.
B5. Que as e os estudantes teñan desenvolvido aquelas habilidades
de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun
alto grao de autonomía.
Competencias Transversais
T1. Coñecemento instrumental de linguas estranxeiras.
T2. Coñecemento instrumental da lingua galega.
T3. Coñecemento instrumental das tecnoloxías da información e da
comunicación.
T4. Competencia informacional.
Competencias Específicas
E59. Adquirir un coñecemento práctico da aula e da xestión da
mesma.
E60. Coñecer e aplicar os procesos de interacción e comunicación na
aula, así como desenvolver as destrezas e habilidades sociais
necesarias para fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e a
convivencia.
E61. Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e, en
particular, de ensinanza e aprendizaxe mediante o emprego de
técnicas e estratexias necesarias.
E62. Adquirir un coñecemento práctico da aula e da xestión da
mesma.
E63. Coñecer e aplicar os procesos de interacción e comunicación na
aula e dominar as destrezas e habilidades sociais necesarias para
fomentar un clima de aula que facilite a aprendizaxe e a convivencia.
E64. Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e en
particular o de ensino-aprendizaxe mediante o dominio das técnicas
e estratexias necesarias.
E65. Relacionar teoría e práctica coa realidade da aula e do centro.
E66. Participar na actividade docente e aprender a saber facer,
actuando e reflexionando desde a práctica.
4. Contidos
Os contidos de traballo intentarán cubrir catro dimensións
relacionadas entre si (o centro no seu contexto, a aula, as
características do alumnado da etapa de Educación Infantil e as
tarefas do mestre/a desta etapa), que se continuarán e
complementarán cos contidos a desenvolver no curso seguinte na
materia Prácticum II. En virtude destes presupostos, e a partir dos
obxectivos sinalados, os contidos concretos que se pretenden tratar
neste Prácticum I agrúpanse nos tres bloques seguintes.
5. Actividades
Tendo en conta a natureza especial da materia, as actividades que se
desenvolvan na Facultade irán orientadas nun primeiro momento a
preparar ao alumnado para o período de estadía nos centros, e a
posteriori orientaranse a reflexionar sobre as experiencias vividas
(paralelamente ao desenvolvemento da propia estadía) e as tarefas
realizadas. A metodoloxía docente será, polo tanto, interactiva e
participativa.
Concretamente o desenvolvemento da materia integra 5 fases ─non
necesariamente consecutivas─ de asistencia obrigatoria para o
alumnado, nas que se realizarán actividades diversificadas e
pertinentes a cada momento, podendo distinguir entre actividades
presenciais no centro universitario, que serán dirixidas pola
supervisora ou supervisor, e actividades presenciais no centro
escolar, que serán orientadas pola titora ou titor de aula. Podemos,
así, falar de diferentes fases:
FASE DE ORGANIZACIÓN
Previamente a outras fases desenvolverase a fase organizativa. Antes
da incorporación do alumnado aos centros de prácticas, a
Coordinación Xeral de Prácticum informará ao alumnado sobre os
aspectos seguintes, entre outros:
• O calendario do Prácticum
• Os centros colaboradores estables (ofertados dende a Facultade)
• A posibilidade de escoller para a estadía un centro colaborador
temporal (non ofertados pola Facultade) e os pasos a seguir
• Normas básicas de actuación durante a fase de estadía nos
centros educativos de prácticas
O espazo habitual de celebración das sesións de organización será o
Salón de Actos da Facultade, en datas que serán comunicadas coa
suficiente antelación ao alumnado.
O alumno ou alumna que non asista a estas xuntanzas ou non
cumpra con rigor cos prazos e trámites a realizar nesta fase, decaerá
do seu dereito a continuar na materia.
Táboa 1. Sesións da Fase de Organización do Prácticum I
FASE DE REFLEXIÓN
Esta fase integra sesións de apoio para a elaboración e concreción do
documento ou Informe Final, discusións e reflexións sobre as
aprendizaxes realizadas nas prácticas en centros educativos.
As sesións de reflexión terán lugar nos días 20, 21 e 22 de
decembro. As datas concretas, horarios e aula de realización da
sesión (ou sesións) da fase de reflexión serán fixados de mutuo
acordo (na fase de preparación/seguimento) por cada supervisor/a
co seu grupo particular de estudantado supervisado.
MATRÍCULAS DE HONRA
Poderá optar á mención “Matrícula de Honra” (MH) o alumnado
que obteña a máxima puntuación global na materia e sexa proposto
polo seu supervisor/a. O profesorado supervisor comunicará
á Coordinadora da Materia aquel alumnado candidato á
mención Matrícula de Honra ata as 14:00 horas do mércores 26
de xaneiro de 2022.
No caso de que o número de alumnas/os candidatos sexa igual ou
menor ao número de matrículas dispoñibles, a concesión desta
mención recaerá sen máis trámites nas persoas propostas e
comunicadas á Coordinación da Materia.
De existir máis candidatos/as que Matrículas de Honra
dispoñibles, a concesión desta distinción recaerá naquel
alumnado que obteña unha maior puntuación na presentación
e defensa oral do seu traballo ante unha Comisión nomeada
especificamente para tal fin.
A Comisión Avaliadora de Matrícula de Honra estará
integrada por un supervisora seleccionado/a de entre aqueles/as
que candidaten ao seu alumnado á mención de MH, ademais da
persoa que exerza a Coordinación da Materia e daquela
persoa que exerza a Coordinación Xeral de Prácticum da
Facultade (quen asumirá o cargo de Secretario/a da Comisión).
En relación co punto anterior, tanto o supervisor/a elixido como os
Coordinadores/as formarán parte da Comisión de xeito
obrigatorio, salvo causas debidamente xustificadas e certificadas.
Se non puidesen formar parte desta, e non existise causa
xustificada, o seu alumnado candidatado, de habelo, decaerá
do seu dereito de defensa e, por tanto, non poderá optar á
Matrícula de Honra.
No caso de que exista causa xustificada de ausencia na
Comisión, será substituído/a por outro/a supervisor/a que
presentase candidatos e, de non haber, sortearase entre aqueles que
non presentasen alumnado á mención de MH.
PLAN DE CONTINXENCIA
O tratado na Guía Docente ata o de agora correspóndese co
Escenario 1, isto é, docencia presencial sen ningún tipo de
restricións, como se viña facendo ata o de agora.
Non obstante, dadas as circuntancias actuais, a docencia na materia
pódese ver alterada e restrinxida en certos aspectos. É por iso que, a
continuación, realizamos a adaptación dos apartados de
metodoloxía, sistema de avaliación e recomendacións para o
estudo da materia segundo o “Protocolo para o desenvolvemento
dunha docencia presencial segura 2021-2022”.
PRÁCTICUM I
GUÍA DE OBSERVACIÓN
Grao de Mestre/a de Educación Infantil
Dobre Grao en Mestre/a de Educación Infantil e de
Educación Primaria
Ano académico – 2021/2022
Profesorado supervisor:
Carmen Denébola Álvarez Seoane
Susana Cid Fernández
Miriam Fernández Barreiros
Xesús Ferreiro Núñez
Marta Poncet Souto
Carmen Sarceda Gorgoso
Montserrat Souto Gómez
Milena Villar Varela
GUÍA DE OBSERVACIÓN
O obxectivo desta guía de observación é axudarche a recoller información dun
xeito máis sistemático sobre distintos aspectos do ambiente de aprendizaxe da
aula e das tarefas docentes, do centro educativo, da súa contorna escolar e da
dinámica das aulas, ao longo do teu período de estadía.
A guía é só unha ferramenta de axuda pois non se trata de que te limites a
recoller información sen máis. O importante é que, a partir da
información obtida realices unha reflexión crítica das implicacións que
teñen as características observadas no ambiente de aprendizaxe da aula, no
desenvolvemento da profesión docente e, especialmente, no proceso educativo
dos nenos e das nenas. As reflexións deben ser fundamentadas no marco
teórico aportado polas distintas materias que cursaches, polas fontes
bibliográficas consultadas e mesmo polos coñecementos específicos que os
distintos profesores/as supervisores/as che poidan proporcionar.
As observacións realizadas, fixéronche pensar en aspectos da aula e da actuación docente nos que
non pensaras antes? Que conclusións extraes dos datos que recolliches? Cales foron as principais
dificultades coas que te atopaches para realizar a observación? Que dificultades, dúbidas,
curiosidades... che xurdiron? A que cuestións (preocupacións, dúbidas, etc) che gustaría que
désemos resposta nas sesións de reflexión?
o Cales son e que din os documentos programáticos da aula. A mestra ten algún tipo de
programación? Que di? Como é esa programación? Fai unha comparación co que
estudaches nas materias de Deseño e desenvolvemento curricular e Proxectos e
innovación na aula.
o Anécdotas ou incidentes críticos. Houbo algún incidente crítico ou anécdota que che
chamara especialmente a atención? Nese caso, podes recoller ese incidente ou
anécdota e facer unha reflexión en torno a esa situación.
Dimensión relacional (relacións e interaccións). Describe de forma xeral que tipo de relacións se
establecen na aula. Cales son os distintos modos de acceder aos espazos nos diferentes momentos
da xornada (libremente, por orde da mestra, etc.)? Que tipo de agrupamentos predominan
segundo os momentos da xornada e os distintos tipos de actividades? Que tipo de clima relacional
se crea na aula? A este respecto, podes analizar máis detalladamente:
1A dimensión física, funcional e temporal podes unilas nunha única descrición de tal xeito que
deixes claro: que se fai (dimensión funcional), cando se fai (dimensión temporal) e onde se fai
(dimensión física). Neste caso, despois de facer esta descrición máis obxectiva do que acontece
na aula, podes dar resposta aos outros aspectos de maneira conxunta.
o A disciplina. Cales son as normas da aula e como se establecen? Que estratexias utiliza
a mestra/e para controlar a disciplina? Cres que son efectivas? Os nenos e nenas teñen
interiorizadas as normas da clase? Respéctanas? Utilízanse os premios e os castigos?
Que tipo de premios e castigos? Son efectivos?
o Os conflitos na aula. Cales son os principais conflitos que xorden na aula? Que os
provoca? Como se resolven? Podes facer un pequeno anecdotario ou rexistro de
incidentes críticos sobre aspectos vencellados con este tema e reflexionar sobre cales
son os factores que inciden neste aspecto. Para isto debes recoller claramente os datos
do contexto ou situación no que ten lugar a conduta, fixándote na conduta en si
(descrita de maneira obxectiva) e a resposta da mestra/e ante esa situación. Por último,
podes facer a túa valoración persoal reflexionando sobre as causas que puideron
provocar esa situación, a efectividade da resposta da mestra/a, as consecuencias de dita
conduta, outras posibilidades de reacción, etc.
· A súa metodoloxía de traballo. Como adoita planificar as actividades cotiás (improvisa, ten todo
por escrito, segue unha programación ríxida, emprega materiais comerciais, etc.). Cal é o seu xeito
de planificar e organizar o traballo diario? A que cousas dá máis importancia durante o
desenvolvemento da xornada diaria? Por que? Que cabería salientar do seu trato cos nenos e
nenas e coas familias? Que foi o que máis che chamou a atención do traballo da mestra/e durante
o período de prácticas?
· Historia de vida profesional. Se a mestra ou mestre se amosa dispoñible pode ser interesante
que che fale da súa historia de vida profesional. Recoller esta información pode ser moi valioso e
interesante para ti pero non é doado facelo nin é obrigatorio que o fagas. Vai depender da
relación que establezas coa túa titora ou titor e o nivel de confianza ao que cheguedes. Pero se tes
ocasión e a mestra/e colabora de bo grado, pode ser moi enriquecedor para ti coñecer de primeira
man a súa experiencia e “as luces e as sombras” da súa traxectoria profesional: a súa motivación
para ser mestra/e, como foi a súa formación cando fixo Maxisterio, como foron os seus primeiros
pasos na profesión, as dificultades que pasou, as aprendizaxes que adquiriu, os seus principios
educativos, a súa visión da escola e da educación infantil, etc. Repito que isto NON É OBRIGATORIO
facelo, posto que non é correcto forzar a unha persoa a que nos fale da súa vida profesional se non
desexa facelo.
Este pode ser o voso primeiro contacto cunha escola real e cunha profesional,
polo menos, na profundidade que se lle confiren a unhas prácticas académicas.
O exercicio da profesión apréndese na Facultade, pero, sobre todo, á beira de
bos profesionais, observando o que fan e facendo moitas preguntas sobre o por
que do seu proceder.
Nesta parte da guía, referida ás mestras e mestres de Educación Infantil hai
cousas que poderás ver e observar por ti mesma/o, pero hai outras que non se
ven porque pertencen ás motivacións, percepcións e propósitos polos que as e os
docentes fan o que fan. Sobre todo isto poderás falar coa túa titora ou titor.
- Detectar a actitude e nivel de implicación das familias (lembra que hai catro niveis:
colaboradoras, ausentes, hostís e impotentes), e a labor da titora para conseguir aumentar a
implicación de todas elas.
- Carta-presentación da titora.
- Entrevistas individuais coas familias (con obxectivos claros). Entrevistas semi-informais cando
as familias traen ou recollen os nenos/as ao centro.
- “Axúdeme a axudarlle”.
- Uso do plural.
- Pedir solucións.
- Que recordos tes da túa historia escolar persoal? Como cres que te marcou?
- Que foi o que máis che agradou e o que che custou máis?
- Como valoras as túas relacións cos nenos e nenas? E coa profesora? E cos pais/nais?
- O Prácticum fíxoche sentir que vales realmente para ser mestra/e de Educación Infantil?
- Cales cres que son as túas fortalezas? De todo o que tiveches que facer nas prácticas qué
foi o que mellor che saíu?