አማኑኤል፣ ዳንኤልና ጓደኞቹ

የዶሮ እርባታ የ/ሽ/ማ

የሁለት ሺህ የእንቁላል ጣይ ዶሮችን በማርባት የሚገኝን ጥቅም

የሚያሳይ ቢዝነስ ፕላን
11-05-2012 ዓ.ም
Price 1,500 ETB

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
1.መግቢያ
የአገራችን የዶሮ ርባታ

ኢትዮጵያ ሀገራችን በእንስሳት ሀብት ብዛቷ ከፍተኛ ግምት የሚሰጣት ነው፣

• በሀገራችን ወደ 42,915,629 ያህል ዶሮዎች እንደሚገኙ ይገመታል፣ /CSA 2003/

• ከነዚህ ውስጥ 97.82% የአገር ውስጥ ዝርያ ሲሆኑ፣ ቀሪዎቹ 2.18% የውጭ ዝርያ
ናቸው፣

• በአዲስ አበባ የዶሮዎች ብዛት 100,163 / CSA 2002/

• ከፍተኛ ግምት የሚሰጠው የእንስሳት ሀብት ብዛት ሀገሪቷ ቢኖራትም በአብዛኛው

በጓላ ቀር የአረባብ ዘዴ ምክንያት ከዘርፉ የሚገኘው ጠቀሜታ እጅግ በጣም ዝቅተኛ
ነው፣

• በሀገራችን የተመጣጠነ የመኖ እጥረት ጎልቶ የሚታይ ሲሆን፣ በተለይም የገንቢ

/ፕሮቲን/ ምንጭ የሆኑ የእንስሳት ምርት ውጤቶች እጥረት ከፍተኛ ሆኖ ይገኛል፣

• በዶሮ ምርት አጠቃቀም ላይ በተደረጉ ጥናቶች በአገራችን አማካይ የነፍስ ወከፍ

የእንቁላል ፍጆታ 57፤ የዶሮ ሥጋ የነፍስ ወከፍ ፍጆታ 2 ኪሎ ግራም እንደሆነ ታውቋል፡፡
/EARO 2000/
የዶሮ ኃብት ልማት ፍኖተ-ካርታ መሰረት እ.ኤ.አ. በ 2020 ጠቅላላ የዶሮ ብዛት አሁን
ከሚገኝበት ዝቅተኛ መጠን ወደ 164000 ሜትሪክ ቶን እንዲሁም የአገሪቱ የእንቁላል ምርትን
በከፍተኛ መጠን ወደ 3.8 ሚሊዮን ለማሳደግ የተጣሉ ግቦች ለዘርፉ የተሰጠዉን ትኩረት
አመላካች ነዉ

• የአገራችን ሕብረተ-ሰብ ዶሮ የማርባት ልምድ ቢኖረውም የዶሮ አረባቡ ባሕላዊ

በመሆኑ ውጤቱ አበረታች ሆኖ አይታይም፣ ይኸውም፡-

o የዶሮ ርባታ ሥራን እንደ ሥራ ያለመቁጠርና ለዶሮ ርባታ ሥራ ያለው ግምትና

ፍላጎት ዝቅተኛ መሆን፣

o በቂ ውኃና መኖ ያለመስጠት /ጭረው የሚገቡ ወይም የሚኖሩ/፣

o መጠለያ ያለማዘጋጀት፣
አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
 o የበሽታ መከላከያ ክትባት የለም /የፈንግል፣ ጎንቦሮ፣ የዶሮ ፈንጣጣ/፣

• በባህላዊ የዶሮ አረባብ ችግር /ጉድለት/፣ ምክንያት እስከ 2 ወር ዕድሜያቸው ከ 50-70%

ሞት ይከሰታል፣

• በተጨማሪም የአገራችን የዶሮ ዝርያዎች በተፈጥሮ አካላቸው የቀጨጨና

ምርታማነታቸው ዝቅተኛ ነው፣

የዶሮ ርባታ አስፈላጊነት

የዶሮ ርባታ የሕዝቡን የፕሮቲን ፍላጎት በቀላሉ ማ V ላት የሚያስችል፤ ሀገራችን የምግብ

ዋስትናን ለማረጋገጥ በምታደርገው ጥረትና የምርት ውጤቶችን ከማሻሻል አኳያ የዶሮ ርባታ
ሥራ አስተዋጽኦ ይኖረዋል፡፡ ይኸውም፡-

• ዶሮዎች ከምርትና መባዛት ባህርይ እንዲሁም ከዋጋቸውና ክብደታቸውም አነስተኛነት

አኳያ በአንጻራዊ መልኩ ሲታይ በሕይወት ዘመናቸው የሚሰጡት ምርት ከሌሎች
የበለጠ ነው፣

• አነስተኛ ገቢ ያላቸው በከተማዋ ውስጥና ዙሪያ የሚኖሩ ሰዎች በቀላሉ ሊሳተፉበት

ይችላሉ፣

• የዶሮ ርባታ ሥራ በማንኛውም ሥፍራና የቦታ መጠን ማካሄድ ይቻላል፣

• የዶሮ ርባታ ሥራን በተለያዩ የአየር ንብረት አጣጥሞ መሥራት መቻሉ፣

• የዶሮ ርባታን ሥራ በማንኛውም ወቅት ማካሄድ ይቻላል፣

• የዕንቁላልና የዶሮ ሥጋ በገንቢ ምግብነት የታወቀ ሲሆን በቀላሉ ተጓጉዞም ለገበያ

አገልግሎት ይውላል፣

• ዶሮዎች የሚመገቡትን ምግብ በአጭር ጊዜ ውስጥ ለሰው ልጅ ወደ ሚጠቅም ምርት

መለወጥ መቻላቸው፣

• የዶሮ ልማት ከሌሎች የእንስሳት ርባታ ዘርፎች ጋር ሲነጻጸር በአነስተኛ ወጪ /ካፒታል/

ሊሰራ መቻሉ፣

• ሥራው የሚጠይቀው የሰው ጉልበት በጣም አነስተኛ መሆኑ፣

• ኩሳቸው ለከብቶች፣ ዓሣማዎች፣ በጎች መኖ እንዲሁም ለአፈር ማዳበሪያነት

ማገልገሉ፣
አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
 • የዶሮ ላባ ለትራስ መሥሪያ ያገለግላል፡፡

የሚ uu መው ርባታ መጠን የሚወሰነው በሚከተሉት ታሳቢዎች ነው፡-

 የካፒታል መጠን፡- ከተለያዩ ምንጮች ሊገኝ የሚችለው መዋዕለ-ንዋይ መጠን

የርባታውን መጠን ይወስናል፣

 ገበያ፡- ለሚመረተው ምርት ያለው ገበያ የሚ uu መውን ርባታ ዓይነት፣ መጠንና ደረጃ
ይወስናል፣

 ልምድ፡- የዶሮ ርባታ ልምድን የሚጠይቅ ሥራ በመሆኑ በትንሽ ጀምሮ ቀስ በቀስ

ልምድ እየተገኘ ሲሄድ ማስፋፋት ጥሩ አካሄድ ነው፣

 የመሬት ስፋት፡- ለርባታው ሥራ ሊውል የሚችለው የመሬት ስፋትም የሚ uu መውን

የርባታ መጠን ሊወስን ይችላል፡፡

ለዶሮ ርባታ አመሰራረት ታሳቢዎች

የዶሮ ርባታ ከመጀመሩ በፊት የሚከተሉትን መሠረታዊ ሁኔታዎች ማወቅና ማጥናት ተገቢ
ነው፡-

 የዶሮ ርባታ ሥራን ለመስራት ፍላጎት መኖር እንዳለበት፣

 አርቢው ሥራው ቁርጠኝነት፣ ፍቅር ፣ ክትትልና ጥረት የሚጠይቅ ስለመሆኑ የአእምሮ

ዝግጁነት ማስፈለጉን ማወቅ፣

 የሚመረተውን የዶሮ ምርት ለመሸጥ የሚያስችል ገበያ በአስተማማኝ በአካባቢው

መኖሩን ማወቅ፣

 ለርባታው የሚያስፈልጉ ግብዓቶች አቅርቦት፣ ዋጋ እንዲሁም ከየትና እንዴት

እንደሚገኙ ማወቅ፣

 የሥራውን አዋጭነት ማየት፣

 ለሥራው እውቀት ማስፈለጉን፤ ከዚሁም ጋር ተያይዞ ሌሎች በሥራው የተሰማሩ

አርቢዎችን ልምድ በተቻለ መጠን መቅሰም፣ ከነሱ ችግሮች ትምህርት መውሰድ
የተሻለና ውጤታማ ሥራ መሥራት ያስችላል፡፡

2.ታሳቢወች

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
  ይህ ቢዝነስ ፐላን 2000(ሁለት ሺህ) ቄብ ዶሮችን በመግዛት ለመስራት የታሰበ ቢዝነስ
ፕላን የሚገዙት ቄብ ዶሮች እድሚያቸው ሶስት ወር የሞላቸው የሆኑ
 በ ሁለት ወር ጊዜ ውስጥ እንቁላል ምርት መስጠት ሚችሉ ናቸው ተብሎ ታሳቢ
ተደርጉዋል
 ለተከታታይ 18 (አስራ ስምንት ወራት) ሳያቋርጡ እንቁላል መጣል የሚችሉ ቦቫንስና
ሎወሀማነስ የዶሮ ዝርያወችን ታሳቢ ተደርጓል

3.ስራውን ለመጀመር የሚያስፈልግ ገንዘብና ከስራው የሚገኝ ትርፍ

 ስራውን ጀምሮ ትርፍ ማግኘት እሰኪጀመር ድረስ የሚያስፈልግ ብር 475,440(አራት

መቶሰባአምስት ሺህ አራት መቶ አርባ ብር)
 ዶሮች እንቁላል መጣል ከጀመሩ ቡሃላ በአማካኝ ለቀጣዩ 18 ወር የሚገኝ ትርፍ
93,100(ዘጠና ሶስትሺህ አንድ መቶ ብር)
 ስራው በተጀመረ በ 21 ወሩ ሲጠናቀቅ የሚገኝ የተጣራ ትርፍ 1,511,256( አንድ ሚሊዮን
አምስት መቶ አስራ አንድ ሺህ ሁለት መቶ አምሳ ስድስት ብር )
 ስራው የሚሰራው በወለል ላይ እርባታ ሲሆን በ አንድ ካሬ 8 ዶሮ ታሳቢ በማድረግ ለ 2000
ዶሮች 250 ካሬ ሜትር ያስፈልጋል፡፡

4.ስራውን ለመስራት የሚያስፈልጉትን አጠቃላይ ቁሳቁሶች

የዶሮ እርባታን ስራ ለማከናወን ቁሳቁሶችንና የእጅ መሳሪያወች የሚያስፈልጉ ሲሆን ዋናወቹ
የወለል እርባታመመገቢያ፤ወሃ መጠጫ እንቁላል መጣያ ሳጥን የ እንቁላል ትሪ አካፋና ሬክ
ናቸው፡፡

5. ለስራው የሚያስፈልጉ ዋና ዋና ግብአቶች

 የቄብ ዶሮ መኖ
 የዶሮ ክትባት
 የ መነቁር ቆረጣ
 የ ቫይታሚን ና የ ዶሮ መድሀኒት
 ነፃ ምክርና የድጋፍ አገልግሎት ከ ፍሬንድሽፕ አግሮ ኢነደስትሪ ይገኛል

6. ስራውን ለመጀመር የሚያስፈልግ መነሻ ካፒታል

 ይህንን ስራ ለመስራት ዶሮች ከተገዙ ቡሃላ እስከ ሁለት ወር ምንም አይነት ገቢ

የማያስገኙ ሲሆን መነሻ ካፒታል ታሳቢ የተደረገው ምርት እስከሚሰጡ ምንም
አይነት ገቢ የማያስገኙ ሲሆን መነሻ ካፒታል ታሳቢ በ ማድረግ ሲሆን የቤት
ኪራይን በተመለከተ ዶሮች ከመግባታቸው በፊት ቀድሞ መዘጋጀት

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
 ስላለበትየእንድ ወር ተጨማሪ ጊዜ ታሳቢ ተደርጉል፡፡ይህንንም የ ቓሚ እቃ፤አላቂ
ና የአስተዳደር ወጪ በሚል የተያዙ ሲሆን ስራውን ለመጀመር ብር
475,440(አራት መቶሰባአምስት ሺህ አራት መቶ አርባ ብር) ያስፈልጋል፡፡ ዝርዝሩም
እንደሚከተለው ቀርቧል፡

6.1 የቆሚ እቃወች ወጪ

ተ. ለስራው የሚያሰፈልጉ መለኪያ ብዛት ዋጋ ብር ምርምራ

ቁ ግብአቶች
ያንዱ ዋጋ ጠቅላላ
ዋጋ
1 መመገቢያ (5 ኪግ) በ ቁጥር 66 320 21,120 1 መመገቢያ ለ 30 ዶሮ
2 መጠጫ(7 ለትር) " 66 320 21,120 1 መጠጪያ ለ 30 ዶሮ
3 የዕንቁላል መጣያ ሳጥን " 250 6 1,500 1 ዕ/ል መጣያ ለ 8 ዶሮ
4 የእንቁላል ማሰቀመጫ " 1,700 7 11,900 የ 1 ወር ምርትን 51,000
ትሪ(ካረቶን) እንቁላል የሚያዝ
5 አካፋ " 2 125 250
6 ሬክ " 2 125 250
7 ፐላሰቲክ እቃ ማጠቢያ " 4 100 400
8 የባለዲ የመኖ " 4 75 300
ማስቀመጫ
9 የውሃ ማጠራቀሚያ " 4 650 2,600
በርሚል
ድምር 59,440

6.2 ቀጥተኛ ወጪ operational cost

ተ. ስራ ማስኬጃ መለኪያ ብዛት ያንዱ ዋጋ ጠቅላላ ምርመራ

ቁ ዋጋ
ቄብ ዶሮች በ ቁጥር 2000 150 300,000
የቄብ ዶሮ መኖ በኩንታል 70 1,267 88,690
ቫይታሚን(ፎርትቬ ሳቸት 12 220 2,640
ት)
ክትባት(ላሶታ) ዶዝ 2000 0.35 700
ድምር 392,030

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
6.3 ቀጥተኛ ያልሆነ ወጪ
ተ. ስራ ማስኬጃ መለኪያ ብዛት ያንዱ ዋጋ ጠቅላላ ምርመራ
ቁ ዋጋ
1 ኤሌክትሪክ ና ውሃ በወር 3 2500 7500
2 የሚገዘጎዝ ጭድ በ ቦንዳ 8 65 520
3 ቤቱ የሚረጭበት በ ሊትር 2 500 1000
ኬሚካል
4 ሳሙና ና ኦሞ በወር 1 250 250
5 ቱታ ቁጥር 2 350 700
6 ቦት ጫማ ቁጥር 4 200 800
7 ሰራተኛ በወር 2 3000 6000
8 የቤት ኪራይ በወር 3 1200 3600 ዶሮ
ከመግባታቸው
በፊት 1 ወር
ቀድሞ ቤቱ
መዘጋጅት አለበት
9 ትራንሰፖርት በወር 3 1500 4500
ድምር 23,970

6.4 እንቁላል መጣል እስኪ ጀምሩ ጠቅላላ የሚያስፈልገው ወጪ ድምር

ተ. የወጪ ዝርዝር በብር

ቁ
1 የቋሚ ዕቃወች ወጪ 59,440
2 ቀጥተኛ ወጪ 392,030
3 ቀጥተኛ ያልሆነ ወጪ 23,970

ድምር 475,440

7.እንቁላል መጣል ከጀመሩ ቡሃላ የሚኖር የወር ገቢና የወር ወጪ

7.1 የወር ወጪ

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
ተ.ቁ ዝርዘር መለኪያ ብዛት ያንዱ ዋጋ ጠቅላላ ምርመራ
ዋጋ
1 የእንቁላል ጣይ ኩንታል 75 1292 96900
መኖ
2 ቫይታሚን(ፎርትቬ ሳቸት 12 220 2640
ት)
3 ሰራተኛ በቁጥር 2 3,000 6000
4 የመብራት ና ውሃ በ ወር 1 2,500 2500
5 ትራንስፖርት በወር 1 1500 1500
6 ሳሙና ኦሞ በወር 1 250 250
የመሳስሉት
7 የቤት ኪራይ በወር 1 1200 1200
ድምር 110,990

7.2 የወር ገቢ

ተ.ቁ ዝረዝር መለኪያ ያንድ ወር ያንዱ ጠቅላላ ምርመራ

እንቁላል ዋጋ ዋጋ
ብዛት
1 እንቁላል በወር 1700 51,000 4.00 204,000 85% ዶሮች
በ አማካኝ
በቀን
ይጥላሉ

7.3 ከወር ወጪ ላይ የወር ገቢ ሲቀነስ የሚገኝ ትርፍ

ተ. የወር ጠቅላላ ገቢ የወር ጠቅላላ ወጪ ከገቢ ወጪ ሲቀነስ የሚገኝ የወር

ቁ ትርፍ
1 204,000 110,990 93,100

8 ስራው ሲጠናቀቅ የሚገኝ ጠቅላላ ገቢ ና ወጪ የተጣራ ትርፍ

8.1 እንቁላል እስኪጥሉ ያለ ጠቅላላ ወጪ

ተ. የወጪ ዝርዝር ብር
ቁ
የቋሚ እቃወች ወጪ 59,440
ቀጥተኛ ወጪ 392,030

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
 ቀጥተኛ ያልሆነ ወጪ 23,970
ድምር 475,440

8.2 ዕንቁላል መጣል ከጀመሩ በሁዋላ እንቁላል ለሚጥሉበት 18 ወር የሚወጣ ጠቅላላ ወጪ

ተ. የወጪ ዝርዝር መለኪ ብዛት ያንዱ ዋጋ ጠቅላላ ዋጋ

ቁ ያ
1 እንቁላል መጣል ከጀመሩ ቡሃላ በወር 18 110,990 1,997,820

8.3 ስራው ተጀምሮ እስኪጠናቀቅ የሚኖር ጠቅላላ ወጪ

ተ.ቁ እንቁላል ከመጣላቸው በፊት ጠቅላላ እንቁላል መጣል ስራው ተጀምሮ
ወጪ ከጀመ ሩ ቡሓላ እሰኪጠናቀቅ
ጠቅላላ ወጪ ጠቅላላ ወጪ
1 475,440 1,997,820 2,473,260

8.4 ስራው ተጀምሮ እስኪጠናቀቅ የሚኖር ገቢ ከእንቁላል

ተ. ዝርዝር መለኪያ ብዛት የ አንድ ጠቅላላ ያንዱ ጠቅላላ

ቁ ወር እ/ል የእ/ል ዋጋ ዋጋ
ብዛት
1 እንቁላል በወር 18 51,000 918,000 4 3,672,000

8.5 ስራው ተጀምሮ አስኪጠናቀቅ የሚኖር ገቢ እንቁላል ጥለው ከጨረሱ ዶሮች

 የዶሮች ቁጥር 1800 የሆነው 10% በተለያየ ምክንያት ዶሮች ቢሞቱ ተብሎ ታሳቢ
ተድርጓል
 ጥለው የጨረሱ ዶሮች ለበአል የሚሸጡ ሲሆን ቀጥታ ለተጠቃሚ ከተሸጡ እስከ
200 ብር ሲሸጡ 140 ብር ለነጋዴ ቢሸጡ ተብሎ ታስቦ ነው፡፡

ተ. ዝርዝር መለኪያ ብዛት ያንዱ ዋጋ ጠቅላላ ዋጋ

ቁ
1 የዶሮ ሽያጭ በቁጥር 1800 140 252,000

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
8.6 ስራው ሲጠናቀቅ ከ ቋሚ ንብረት ሽያጭ የሚገኝ ገቢ
 አሁን ባለው የገበያ ሁኔታ ከ አንድ አመት በፊት የተገዛ እቃ ተመልሶ ሲሸጥ ከ 100 ፐርሰንት
በላይ ተጨምሮ ቢሸጥም ቅሉ 10% የእርጅና ቅናሽ ተሰልቶላቸዋል
 ከ እቃወቹ መካካል ከፍ ያለ ዋጋ ያላቸውና መልሰው መሸጥ የሚችሉ ሶስት እቃወች ብቻ
ታሳቢ ተደርገል

ተ. የቋሚ ንብረቶች ዓይነት መለኪያ ብዛት ዋጋ 10% የ እርጅና

ቁ ቅናሽ
ያንዱ ጠቅላ
ላ
1 የመኖ መመገቢያ ባለ ቁጥር 66 320 19800 19008
5 ኪ.ግ
2 የውሃ መጠጫ(7 ሊትር) ቁጥር 66 320 19800 19008
3 የእንቁላል መጣያ ሣጥን ቁጥር 250 100 25000 22500
ድምር 60,516

8.7 ስራው ሲጠናቀቅ የሚገኝ ጠቅላላ ገቢ

ተ. ዝርዘር በ ብር
ቁ
1 ከእንቁላል ሽያጭ 3,672,000
2 ምርት ከጨረሱ ዶሮች ሽያጭ 252,000
3 ከቋሚ ንብረት ሽያጭ 60,516
ድምር 3,984,516

8.8 ስራው ሲጠናቀቅ ከወጪ ቀሪ የሚገኝ ጠቅላላ ትርፍ

ጠቅላላ ወጪ ጠቅላላ ገቢ የተጣራ ትርፍ

2,473,260 3,984,516 1,511,256

9.ማጠቃለያ

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com
  ከላይ በዝርዝር እንደሚያሳየዉ ስውን ለመስራት የሚሰፈልገው ብር 475,440( አራት መቶ ሰባ
አምስት ሺህ አራት መቶ አርባ አርባ) የሚያስፈልግ ሲሆን ከዚህ ስራ ግን የተጣራ ትርፍ 1,511,256(
አንድ ሚሊዮን አምስት መቶ አስራ አንድ ሺኅ ሁለት መቶ አምሳ ሰድስት ብር ) ማግኘት
ይቻላል፡፡
 ስራው እንደሚያሳየው ይህንን ስራ በ መስራት የወጪውን 163.6 ፐርሰንት የተጣራ ትርፍ ማግኘት
 ስራውን ስንጀምር ያወጣነው ብር 475,440( አራት መቶ ሰባ አምስት ሺህ አራት መቶ አርባ አርባ) ብር
በ አማካኝ በወር በ ምናገኘው ትርፍ 93,100(ዘጠና ሶስት ሺህ አንድ መቶ) ብር ስራን በጀመርን በ
አምስት ወር ጊዜ ውስጥ ሙሉ በሙሉ መመለስ ያስችላል
 ከ ሌሎቹ የስራ ዘርፍ አነፃር ስናየው ዝቅተኛ የስራ ካፒታል የሚጠይቅና ከፍተኛ ትርፍ የሚያመጣ
ዘርፍ መሆኑ በግልፅ ያሳያል

አማኑኤል ዳንኤልና ጓደኞቹ የዶሮ እርባታ, 2012 Prepared By Dr. Andnet Assefa
Email-andnetassefa@gmail.com