Professional Documents
Culture Documents
მორის ფოცხიშვილი - ლექსები
მორის ფოცხიშვილი - ლექსები
მორის ფოცხიშვილი - ლექსები
მორის ფოცხიშვილი
მატარებელი წვიმაში
დაწყობილი ცხოვრება
ლევილის მწუხრში
ვწუხდით მარტონი,
მაგრამ კვლავ დუღდა სისხლი იბერთა, -
ქრისტეს პერანგში
მერაბ ბატონი
იდგა ღვთის წინ და
პირჯვარს იწერდა.
გაკვეთილიდან გაკვეთილამდე
ყრმობის გალიაში
ჩიტივით ჩაკეტილი
ყრმობას ვეთხოვები თითქოსდა თავიდან, -
დედამ ჩამიტარა სიკეთის გაკვეთილი,
შუბლზე მაკოცა და... წავიდა...
გულს ვიფიცებ
გოგლაურა
არის
იარა
შენ აქ რა გინდა,
ჩემს სასთუმალთან,
ხალხს გააგონე შენი სიმღერა,
იქ განეცხადე
შენს მრევლს სულმნათად,
სადაც ქართული სისხლი იღვრება.
შენ აქ რა გინდა,
ჩემს სასთუმალთან?!
თუ ხარ კაცი და
თუ ხარ ქართველი,
თუ ერი შენი ისევ მგოსნად გთვლის,
იქ უნდა ენთო, როგორც სანთელი
ხატად შერაცხულ სამშობლოსათვის...
თუ ხარ კაცი და
თუ ხარ ქართველი!
აწ იქ თუ შეგძრავს
ვით შუქს გენია,
ექო „ლაშქრულის“ და „ლილეოსი“,
იქ უნდა მოკვდე,
სადაც კვდებიან
თავისუფალი საქართველოსთვის!
თუ ხარ კაცი და
თუ ხარ ქართველი!
ჩუმად
ნადირობა
ჭალაში ბალანაშლილი
თეთრი სეტერი ქრის...
მწყერი ბალახში წრიალებს,
აფრინდება და...
ფრრი...
სანამდე არ აფრინდება,
არავინ ერჩის მწყერს,
ვაიმე, ჩემი სიცოცხლეც
იქნებ ასეა დღეს.
ვიდრე მიწაზე დავდივარ,
ყველას სიამეს ვგვრი,
ავფრინდები და...ვაიმე! -
ავფრინდები და...
ფრრი...
ტყვიაც იწივლებს შურისა,
მთლად მიმიმსხვრევენ ფრთებს, -
სანამდე არ აფრინდება,
არავინ ერჩის მწყერს.
შავი საფანტი ირევა...
თეთრი სეტერი ქრის...
მე მაინც უნდა ავფრინდე,
ავფრინდები და...
ფრრი...
სარკეში სარკე
სიცხიანი უფლისწული
ფრთებზე გემბორები,
ფრთები ეხლა თითქოს შენი აფრებია, -
შენს სულს ეს მთაგორები
კოტოშებად აფენია.
სიცხე შენი გზნებისა
დრომ ვით გამოგინელოს,
საქართველოვ, ფასკუნჯივით
ლაჟვარდებში ატყორცნილო ფრინველო!
იქნებ მე ვარ შენი ხემსი,
მადლი ჰქმენ და
მიმსახურე ამ ორ დღეს, -
სისხლნაკლული ჩემი ლექსი
ნეტამც ხვალ-ზეგ
შენს საწვავად გამოდგეს!
სხვა რა გკადრო, რა ვიგიჟო,
იქნებ ჯაყვით გამოვიჭრა ყანყრატო,
იქნებ ხორცი დავიგლიჯო
და გზადაგზა ლუკმა-ლუკმად გაყლაპო.
ნუგეშო და ლეშხო ჩემო,
რა გრიგალი, რა სიო,-
სული უნდა მოვიპეშვო
და წყალივით მხოლოდ შენ ერთს გასმიო!
ნუ დამინდობ, სულაც ვინ ვარ,
სიმი ვარ თუ ხმაჩამწყდარი ვოკალი, -
ერთ აფრენად არა ვღირვარ,
გევედრები, შენს მიწაზე მომკალი!
სიცხე შენი გზნებისა
დრომ ვით გამოგინელოს,
საქართველოვ,
უკვდავებად
ლაჟვარდებში ატყორცნილო ფრინველო!
სსუ!!!
თუ ჩემი ლექსი
ქვეყანას აქცევს,
თუ გსურს დავდუმდე სულ,
ისეც და ასეც,
ისეც და ასეც,
სსუ?
კი ბატონო, სსუ!!!
ვიცი, უბრალო ჭორიც,
ფაჩუნიც
რომ შეგიშფოთებს სულს, -
ვთქვათ, მე გავჩუმდი,
ვთქვათ, შენ გაჩუმდი,
ვთქვათ, სულ გავჩუმდით,სულ...
სსუ?
კი ბატონო, სსუ!!!
მაგრამ ის ერთი,
კრძალვით თუ რიდით,
დღეს თუ თევზივით სდუმს,
არ ნიშნავს რომ ხვალ
არაფერს იტყვის...
სსუ?
კი ბატონო, სსუ!!!
ანათემა
24 აპრილი 1989 წ.
„ვინ გამახარებს”
(***ნაცნობებს ვკარგავ)
ნაცნობებს ვკარგავ,
ვკარგავ მეგობრებს, -
ფრთებს,
ლიანდაგებს,
დარდებს.
ბედს - უკანასკნელ
იმედს
ბალღივით
წყალში კენჭივით ვაგდებ.
განძარცული ვარ
და ვარ ყარიბი,
გულო, თქვი რაღაც,
გისმენ...
ვაი რომ უკვე
მეტრიც გამირბის
და შენ ერთს გებრძვი
ისევ.
ჰაერში თითქოს
უკანასკნელ
მუდარას წერდა...
ხვეწნით ძარღვები
დაგვწყვიტა ლამის:
შენს ჩურჩულს,
მე რომ გალობად მესმის,
სიცოცხლეს, კვლავ რომ ასე ტკბილია,
ლექსად დავწერდი,
მაგრამ ეს ლექსიც
უკვე დიდი ხნის დაწერილია!
ბატიბუტი
ბატიბუტი, ბატიბუტი,
ბატიბუტს ჭამს კატის კნუტი.
დგას წრუწუნა,
ნერწყვი მოსდის,
იატაკს ხვეტს
თაგვი კუდით,
ცოტა თუ არ უწილადეს,
დაიწყება ალბათ ბუნტი.
ბატიბუტი, ბატიბუტი, -
კეფას იფხანს კატის კნუტი.
განთვავისუფლება
რა დილაა, რა დილა,
გავურბივარ ფიქრებს,
თამაშიდან გავდივარ,
დარდს ვემხრობი პირქვე.
რა დილაა, რა დილა,
ცა ზვარაკად მითხოვს,
ვკვდები ისე ადვილად,
ვიბადები თითქოს...
რა დილაა, რა დილა,
შუქით ვავსებ ჭიქებს,
წყვდიადიდან გავდივარ,
ფრთებს ღრუბლებში ვიქნევ.
რა დილაა, რა დილა,
ღმერთს თვალებში ვუმზერ,
ღვთისმშობელი დახრილა
და მირონს მცხებს შუბლზე.
გარდასახვა
გრიგალმა გადიგრიალა,
აფრებს თამამად შლიან
და გზას ოცნება კი არა
უკვე მიზანი ჰქვია!
შეხორცებულა იარა,
შუქი იცხონის წყვდიადს
და ზეცას ზეცა კი არა
უკვე სიმაღლე ჰქვია!
გახსენება
როგორ დაგვიწყებია
„ენკი-ბენკის“ ხმა,
რა ხანია, გძებნი და
ვერ მი...პოვი...ხარ...
დაუსრულებელი ლექსი
- ტყეში მიდის ერთი გოჭი.
- რატომ ერთი?
- მაშ, რამდენი?
- ორი!
- რკოს დაეძებს ორი გოჭი.
- რატომ ორი?
- მაშ, რამდენი?
- სამი!
- სამმა გოჭმა რკო იპოვა.
- რატომ სამმა?
- მაშ, რამდენმა?
- ოთხმა!
- ოთხმა გოჭმა რკო შეჭამა.
- რატომ ოთხმა?
- მაშ, რამდენმა?
- ხუთმა!
- მგელმა იხმო ხუთი გოჭი.
- რატომ ხუთი?
- მაშ, რამდენი?
- ექვსი!
- თუ კაცი ხარ,
მომეშვი და
დასრულდება ლექსი!
დაშვებული ფარდები
დაშვებული ფარდები,
დაკარგული წლები, -
არა, არ გიჯავრდები,
დედას გეფიცები!
დაბინდული ნისლები,
დამსხვრეული ფრთები, -
არა, არ მესიზმრები,
აღარც მელანდები...
ჩამქრალი კელაპტრები,
ხავსიანი ქვები, -
აღარ მომენატრები,
აღარც მეყვარები.
დასეტყვილი ვენახი,
დაწყვეტილი გზები...
არა, მე არ გეძახი,
დედას გეფიცები!
დედას პური
ბალზე მიმდის ბაღში თვალი,
როცა დამწიფდება ბალი.
რა ვქნა, შინდზე სული მიმდის,
როცა წითლად ღვივის შინდი.
სხალზე მიყვარს საუბარი,
როცა დაღვინჯდება მსხალი.
ატამს რომ ვჭამ, თითებს ვატან,
აბა, რა სჯობს ნამდვილ ატამს?!
მაგრამ პურს რომ მიცხობს დედა,
ყველაფერი მავიწყდება.
დონკიხოტები
სიზმარ-ცხადის თეთრი დროშით,
თეთრი ნუშის ტოტებით,
ჩვენც დავდივართ საწუთროში,
როგორც დონკიხოტები.
ვიარე და ვიოცნებე
თეთრი ნუშის ტოტებით...
ჩვენც მოვკვდებით, ჩვენც ვიცოცხლებთ,
როგორც დონკიხოტები!
ერთი ლექსი
თევზაობა
თვითგვემა
არც რა ტყვიით,
არც რა შხამით,
დუმილითაც შეგიძლია გამთელო, -
ისე მომკალ, რომ სხვამ მაინც
არ გაიგოს,
შენ რომ მომკალ,
ქ ა რ თ ვ ე ლ ო!
თოვლის ბაბუა
გადმოლახა ზღვები
და გადმოლახა მთები -
მოდის თოვლის ბაბუა
დათოვლილი მხრებით,
დათოვლილი წარბებით,
დათოვლილი თმებით.
მოჰყავს დათუნიები
მოაქვს საჩუქრები.
გარეთ ცივი ქარია,
ათოვს მთებს და ველებს.
ალბათ სცივა ბაბუას -
ვინ გაუთბობს ხელებს?
როცა მოვა, ვიცეკვებთ
და გულს გავიხარებთ,
გაზაფხულის მოსვლამდე
არ გავუშვებთ გარეთ.
იკაროსები
იძინებენ გვირილები
ცა ვარსკვლავებს აციმციმებს -
მშვიდი ღამე იქნება...
თუკი ადრე დაიძინებ,
ადრე გაგეღვიძება!
კინოკამერა
ბასას
კოსმიური უღლება
ლაზიერის გამბიტი
ჭადრაკის დაფად ქცეულ მიწაზე
არა აქვს დიდი სიცოცხლე პაიკს,
არა აქვს დიდი სიცოცხლე პაიკს,
მაგრამ პაიკი ოცნებობს მაინც.
დამუხტულია კეთილი სიბრძნით,
ემორჩილება დედოფლის კდემას, -
ყველა პაიკი მეფისთვის იბრძვის,
ყველა პაიკი მეფისთვის კვდება.
მაგრამ, ო, მაგრამ, ადრე თუ გვიან
მეფეს და პაიკს ერთ ყუთში ყრიან.
ერთ მცირე ყუთში ერთად თავსდება
აზრი,
ოცნება,
სიმართლე,
ჭორი...
არის უთუოდ რაღაც მსგავსება
ამ ჭადრაკსა და იმ ჭადრაკს შორის,
ჩვენ რომ ვთამაშობთ
ყოველთვის, ყველგან
გულდაჯერებით და გამძაფრებით, -
დაფაზე რჩება პატარა სევდა,
პაიკის სევდა, სხვა არაფერი.
მეზობლის გოგო
ნატურმორტი
კაფია
კაბაჭრელი, თმაგიშარა,
ერთ მშვენიერ დღეს,
ორღობეში მიარხევდა წელს
და თვალები გამიშტერა...
ეს იყო და ეს.
მე კი ერთხელ, თმაგიშერამ
ერთ მშვენიერ დღეს,
ორივ თვალი გამიშტერა...
ეს იყო და ეს.
პიანო
როქი
საახალწლო
სიზმარი ვნახე
სიკვდილი
ვაიმე, ვატყობ,
არაფერი აღარ მაღელვებს,
ვაიმე, ვატყობ,
მიხორცდება ყველა იარა.
სინათლის ხმაზე
სინათლის ხმაზე
იღვიძებენ მზესუმზირები.
გზაზე ჭრიალით მიდის ურემი.
დედაო ღვთისა,
რა ძალა შეგწევს,
რომ მთელ ქვეყანას ემსახურები?!
სინანული
მოვიდა წვიმა,
წვიმა წკრიალა,
დასტოვა ცრემლი და ჩაიარა...
მოვარდა ქარი,
ქარი გრიალა,
დასტოვა მტვერი და ჩაიარა...
მზე აშრობს ქვებად
ქცეულ იარებს, -
მოხვედი შენც და...
შენც ჩაიარე...
უკანასკნელი
უკანასკნელი „მეფაიტონე“
ბუბა კიკაბიძეს
„მიწა იყავ და
მიწად იქცევი“ -
ასე ჩამძახეს ერთხელ.
არ დავუჯერე
წინასწართქმული
წინასწარმეტყველ ღმერთებს.
წინ დავაბიჯე
კვერთხი რკინისა
გზა საუკვდავო ვძებნე.
ბევრი ვიარე,
სად არ ვიარე,
მთებზე, მინდვრებზე, ზღვებზე...
ვერ გავექეცი
მიწის შავ ფრჩხილებს,
ვერ დავემალე ვერსად,
მიწას ერთხელაც ვერ ავაცილე
გულის მოთქმა და კვნესა.
ბევრი ვიარე,
სად არ ვიარე,
და როს ვიგრძენი დაღლა,
ტკბილად მივწექი
გულცივ მიწაზე,
ჰოდა, მიწა ვარ ახლა.
ქარაგმა
ქვაზე ამოკითხული
ცეცხლად მეკიდე,
მე კიდევ
დარდი ისედაც მკვერავდა,
ვერ იქნა, გაგსწორებოდი,
ვერ იქნა, აუჰ, ვერა და...
კლდე იყავ,
კენჭიც არ გქონდა
მოსარყევ-მოსამტვრევადა.
ცისფერი ეპიტაფია
ცხელი უთო
უთო არის ძალზე ცხელი,
არ დაიწვა, გოგო, ხელი.
გაუსვი და გამოუსვი
მოხდენილად, სწრაფად,
დედოფალას მოუხდება
გატკეცილი კაბა...
დაჭმუჭნული ტანსაცმელით
ხომ ვერ ივლის აბა?!