Notes

CHAPTER XX THE HOUNDS OF HEAVEN

-The Hounds of Heaven

yung "The Hounds of Heaven" ay isang tula na nakasentro sa pagtugis ng isang makasalanan ng isang mapagmahal na
Diyos. Isinulat sa isang matayog, marangal na istilo na nagpapahayag ng malalim na damdamin, ito ay inuri bilang isang
oda. Ang oda ay karaniwang isang liriko o isang uri ng tulang awitin na nakasulat bilang papuri o dedikasyon para sa
isang tao o isang bagay na nakakakuha ng interes. Ang the hounds of heaven ang unang lumabas sa Mga Tula sa mga
koleksyon ng mga gawa ni Francis Thompson na inilathala noong 1893.

- Protestant (Si Rizal ay hindi Atheist, Materialist, o Agnostic

Tulad ng St. Joan na chronicle play ni Bernard Shaw, si Rizal ay hindi lamang unang nasyonalista ng kanyang bansa ngunit
sya din ang unang Protestante. Ibig sabihin, tinanggihan ang pagpapailalim ng kapakanan ng kanyang mga tao sa mga
estranghero, pati na rin yung mga taong nagsasabi na sila ang natatanging interpreter ng
kalooban ng Diyos. Si Rizal ay hindi isang aetheist, materialist, o kahit na
isang agnostic dahil naniwala siya sa Diyos. Si Rizal ay isang
Protestante, bagama't maaaring may pagdududa siya sa mga banal na Kasulatan, kaya nanuiniwala si Rizal na mas ayos
kung sasarilinin nya nalang yung judgment o opinyon nya sa mga relihiyon kaysa iagpasabi pa ito sa iba.

-All the reforming Popes have been vehement anti-clericals, veritable scourges of the clergy.

Sa pagbabasa, hindi tayo makakaalis sa impresyon na ito. Kasama sa kanyang mga gawa ang mga nobela at pamphlets.
Tulad ni victor hugo, Sa isang mahusay na pag-unawa sa "the daughters of religion and the mothers of poetry," maaari
nyang kutyain ang mga pamahiin. Ang mainpoint ni Bernard Shaw ay maaaring siya ay tutol sa politiko at isa ring
disenteng katoliko nang sabay. Ang lahat ng mga repormang Papa ay nangingibabaw ang pagiging anti-klerikal o tutol sa
kapangyarihan o impluwensya ng simbahan, lalo na sa pulitika at sila ang tunay na mga salot ng simbahan. Ang
pagkadismaya ng mga Pransiskano sa pagiging snobero o arogante ng mga pari, katamaran at pagiging Laodicean (a
person with a halfhearted attitude toward religion or politics) ng mga Dominikano, at ang kawalang-interes,
kamangmangan, at kawalan ng disiplina ng mga Heswita ay nagmula sa pagkadismaya sa mga pari. Ang pinaka-panatiko
[Protestante] ay a si Gallio lamang kumpara kay Machiavelli, na, bagaman hindi Protestante, ay isang talaga namang
anti-Clerical. Kahit sinong Katoliko, at ginagawa ng maraming Katoliko, tinutuligsa ang sinumang pari o katawan ng mga
pari, bilang tamad, lasing, walang ginagawa, bastos, at hindi karapat-dapat ng kanilang dakilang Simbahan at ang
kanilang mga tungkulin bilang mga pastor.”
-Theologians and Church apologists have professed to find attacks against the Catholic religion in thirty-six per centum of
the Noli and in twenty-seven per centum of the Fili.

Isinasagawa lamang ni Rizal ang karapatan, sa mga charity, ng bawat mabuting Katoliko sa paglalantad ng mga kahinaan
ng mga malulupit na pari; ang kanyang pang-iinsulto sa mga babaeng mga walang asawa na iniisip lang ang pansiriling
kasiyahan, at sa mga mayayamang manloloko na nagtatangkang palawakin ang mga pintuan ng Langit gamit ang mga
paputok o pumuslit sa Paraiso na binili at ibinebenta gamiti ang mga emeralds para sa isang pininturahan na imahe, ay
maaaring maging makatarungan upang matuwid ang pagpapatalsik ng mga mapagkunwari at mangangalakal mula sa
Templo. Baka magulat siya sa kumpisalan, at sa mga pampulitikang usapin; maaari pa nga siyang magpahayag ng mga
pagdududa tungkol sa katotohanan ng ilang mga himala lahat ay may mabuting pananampalataya at, dapat nating
idagdag, sa mabuting pakikisama, dahil ang Simbahan ay hindi kasing sabik ng marami sa kanyang mga anak na makita
ang banal na pakikialam sa bawat maliwanag na pagsususpinde ng mga natural na batas at laging batid sa mga
kapintasan ng laman at isipan ng tao. Gayunpaman, sabi nng mga Thelogians at mga church apologists na 36% ng Noli at
27% ng Fili ay naglalaman ng mga pag-atake sa relihiyong Katoliko, at ang sinumang matinong Katoliko ay makakakita ng
mga pagkakamali sa kanilang mga panunuya sa Sakramento ng Penitensiya o sa pagpapalagay ng doktrina. Ang
purgatoryo ay nauugnay sa mga paring Iranian ng kasakiman ng Zoroaster.

-He was very Protestant in this, as well as very modern in his indifferentism; one religion was as good as another in the
sense that one conscience was as good as another; all roads did not lead to Rome, but they all lead to Heaven; and few
lead to Hell because he could not reconcile the absolute and perfect goodness of God with the condemnation of one of
His creatures to eternal damnation

(Siya ay parehong Protestante at moderno sa kanyang kawalang-interes; ang isang relihiyon ay kasing ganda ng iba sa
diwa na ang isang budhi ay kasing ganda ng iba; lahat ng mga daan ay hindi patungo sa Roma, ngunit lahat ng mga daan
ay patungo sa Langit; at kakaunti ang mga daan patungo sa Impiyerno dahil hindi niya mapagkasundo ang ganap at
perpektong kabutihan ng Diyos sa walang hanggang kaparusahan ng isa sa Kanyang mga nilalang.)

Sa natitirang dalawampu't apat na oras, ang "pagligtas" kay Rizal, muling pagbabalik-loob sa kanya sa orthodoxy, muling
pagpasok sa kanya sa One, Holy, Roman, Catholic, at Apostolic Church, ay isang apurahan at lubhang napakahalagang
layunin. Ito ay isang pamahalaang Espanyol, ngunit ito rin ay kinakailangan ng isang Romano Katolikong pamamahala. Si
Rizal ay hindi isang kleriko ng simbahan tulad nina Burgos, Gomez, o Zamora; siya ay isang intelektwal, isang modernista,
at isang Protestante! Ang pag-aalsa ay laban sa prayle, at samakatuwid ay idineklara na anti-klerikal, maging anti-
catholic. Ano ang posibleng mawala sa kanya kung isuko niya ang kanyang kaluluwa, ang pagiging rebelyon, sa Inang
Simbahan at Inang Espanya? Posible na kung magsisi siya sa kanyang teolohikal na erehe, mapipilitan siyang magsisi sa
kanyang paghihiwalay sa pulitika sa larangan.

-"ordained after the order of Melchisadech"

-"joy shall be in Heaven over one sinner that repenteth more than over ninety-nine just men who need no repentance"

Ang pari ng isang Spanish ay nag-alok ng kanyang mga serbisyo, ngunit siya ay tinanggihan. Marahil ay hindi natin dapat
punahin o maliitin ang mga dahilan ng matalinong Arsobispo ng Maynila, si Fray Bernardino, sa panawagan sa mga
Heswita na subukang baguhin ang dati niyang gawain, o ang kanilang mga motibo sa pagkubkob sa budhi ni Rizal nang
may gayong pagsinta at tuso. Totoo, sila ay mga Kastila na determinadong panatilihin ang Pilipinas para sa Espanya;
ngunit sila rin ay mga pari, "sinanay ayon sa utos ni Melchisadech," na nakatuon sa paniwala na "magkakaroon ng
kagalakan sa Langit sa isang makasalanan na nagsisi ng higit sa siyamnapu't siyam na makatarungang tao na hindi
nangangailangan ng pagsisisi."

-The Jesuits went eager into the fray. "What would have happened", wonders Retana, "if on the 29th December 1896
there had been no priests in Manila other than friars, and that half a dozen of these, possibly Dominicans, the exploiters
of Calamba, had stayed put in his cell with the purpose of overcoming Rizal's will?

Ang mga Heswita ay sumugod kaagad sa labanan. "Ano kaya ang mangyayari kung walang mga pari sa Maynila maliban
sa mga prayle noong ika-29 ng Disyembre 1896, at kalahating dosenang mga ito, posibleng mga Dominikano, ang mga
mapagsamantala sa Kalamba, ay nanatili sa kanyang selda sa layuning makuha ang kalooban ni Rizal?" pagtataka ni
Retana. "Hindi sila haharapin ni Rizal kahit isang segundo dahil hinamak niya sila ng buong puso." Si Rizal naman ay
hindi maitatanggi ang sarili sa kanyang mga dating tagapagturo; maaring hindi niya sila hinahangaan gaya ng ginawa
niya noong lumuhod siya sa kanilang paanan sa Ateneo, ngunit hindi niya sila hinamak. Si Fray Bernardino, isang
Dominikano na dati nang nagsilbi bilang Rektor ng San Juan de Letnin, ay maingat na pumili ng kanyang mga tao.

-"The Imitation of Christ" by Thomas a Kempis

Ang Rektor ng Ateneo na sina Padre Miguel Saderra Mata, S.J., at Padre Luis Viza, S.J., ang unang lumapit kay Rizal. Ang
sumusunod na kuwento ng sumunod na nangyari ay ang tungkol sa mga Heswita. Sinabi nila "tinanggap sila ni Rizal nang
may malaking kagandahang-loob at tunay na kagalakan, at pagkatapos silang batiin ay humingi ng kopya ng Kempis
["The Imitation of Christ" ni Thomas a Kempis] at ng mga Ebanghelyo, at ipinahayag ang kanyang pagnanais na pumunta
sa Kumpisal. ," at tinanong din niya kung mayroon bang imahe ng Sacred Heart of Jesus. Kinukit niya ito noong
estudyante sa Ateneo. Dinala ito ni Father Viza at, kinuha ito mula sa kanyang bulsa, sinabi, "Narito na; ang Sacred Heart
ay dumating upang hanapin ka." Binanggit muli si Rizal. "Kinuha ang larawan at hinalikan ito," ayon sa mga Heswita, "at
tumayo ito sa kanyang mesa, sa harap ng kanyang mga mata, ang dalawampu't apat na oras bago siya mamatay, at
tinanggap nito ang kanyang huling halik sa paglalakad palabas sa pagbibitayan."

Ngunit ang mga bagay ay hindi magiging kasing simple noon. "Sa kabila ng katotohanan na ang gawa ng biyaya na nag-
uudyok kay Rizal na iligtas ang kanyang sarili ay halos makita ng mga mata, Sa araw at bahagi ng gabi bago ang kanyang
kamatayan, ang kawalang-relihiyon ay natanim sa puso ng kaawa-awang iyon sa napakalamig, kalkulado, at pag-
aalinlangan na paraan kung kaya't nakipaglaban siya sa biyaya ng Diyos nang may tiyaga, na nagbigay ng hindi
kakaunting dalamhati sa mga taong nagnanais ng gayong pagnanasa." Si FR. Saderra ang unang pumunta, at si Fr. Viza
ang huling umalis.

Ayon sa salaysay ng mga Heswita, ang ugat ng problema ay lumilitaw na, sa kabila ng patuloy na paghiling ni Rizal na
gawin ang kanyang Pagkumpisal, napilitan silang tanggihan siya hanggang sa kanyang talikuran ang kanyang
"rasyonalismo" at "Protestantismo" at pumirma ng "pagbawi sa kanyang pagkakamali." Sina Balaguer at Viza ay
nakipagpulong kay Arsobispo Nozaleda sa tanghali noong ika-29 upang makakuha ng angkop na gagawin; noong
nakaraan pala, tinalakay ni Padre Pio Pi, S.J., ang Superior ng mga Heswita, napag usapan na nila Fray Bernardino at siya
kung ano ang dapat gawin. Samantala, isang ikapitong Heswita, isa pang matandang propesor, si Padre March, S.J., ay
tumutulong kay Vilaclara sa pakikisama kay Rizal. Si Padre Federico Faura, S.J., direktor ng Manila Observatory, ang
ikawalong bumisita sa kanya nang umagang iyon.
-"Father," Rizal is said to have greeted him, "do you remember the last time we spoke, and what Your Reverence
predicted? You were a prophet; I shall die on the scaffold."

Ang heswita na nandoon ay na touch sa mga sinabi ni Rizal.

-"Be convinced," he replied, "that we, who were your teachers, were the only ones who did not deceive you. Repent in
time. We shall console you. Remember that when you were studying at our school you always prayed before that image
of the Sacred Heart that you yourself carved. Ask, and it shall save you."

Ang paglalarawan ng mga Heswita ng huling dalawampu't apat na oras na espirituwal na tunggalian ay hindi maiiwasang
isang panig; Ang mga paniniwala ni Rizal ang tanging mahalaga. "Hindi inamin ni Rizal ang awtoridad ng Simbahang
Romano o Pontiff, at para sa kanyang pamumuno ng pananampalataya ang Banal na Kasulatan ay binibigyang kahulugan
sa pamamagitan ng kanyang sariling paghatol; sa madaling sabi, na ginagabayan siya ng tila isang pamantayang
Protestante ngunit sa katunayan ay pinaghalo. na may malayang pag-iisip at kakaibang teolohiya sa sakramento," ayon
sa mga Heswita noong panahong iyon.

Jose Rizal
*Aged 31
*Exiled in Dapitan.
*Jesuit alumnus turned rationalist.
*Ilustrado in the dual sense of educated and on fire with enlightenment ideas, political ideology.

Fr. Pablo Pastells

*Aged 46
*Former Spiritual Director of student Rizal at Ateneo Municipal de Manila.
*Stationed in Intramuros as the Superior of Jesuits in the Philippines.

Rizal exiled in Dapitan, Mindanao

-Fr. Pablo Pastells, S.J sent a letter to Fr. Antonio Obach to invite Rizal to live in Mission House with a
following condition:

 “That Rizal publicly retract his errors concerning religion, and make statements that clearly pro-Spanish and against revolution.”

 “That he perform the church rites and make a general confession about his past life.”

 “That henceforth he conduct himself in an exemplary manner as a Spanish subject and a man of religion.”

Dapitan, 1 September 1892 Rizal to Fr. Pablo Pastells

-First Letter of Rizal to Fr. Pastells

-Rizal gives his gratitude to Fr. Pastells for the precious gift, a book of Sarda.
-Sarda -a skillful polemicist in diffusing in a certain social class the ideas he upholds according to Rizal

-“Tell him to set aside the foolishness (majaderias) of looking his affairs through the prism of his
judgement and self-esteem.”

-Nemo judex in causa propia ( No one is a judge of his own cause)

Rizal explain about prism of own judgement and self-esteem

-Nevertheless, it does not seem to me censurable for one to look to his own affairs through the prism of his own judgement and self-esteem for God
must have given these faculties to him for his own purpose.
-In choosing we would have to make use of our own judgement, unless we should endlessly which will turn out that we would be wise men in one
another’s house.
-With regards to self-esteem, I confess candidly that I have long time asked God very sincerely to deprived me of it, but He who knows better what suits
us, has left it to me.
-Self-esteem is dignity when it is passionate and it is moderated by judgement.

Rizal give Fr. Pastells the authority to give him advice

-It is the duty of men to help one another.
-Rizal grieved for the changed of his fortune.
-“I should like to clear the land of my country.”

Valediction of Rizal in his letter to Fr. Pastells

-Giving his gratitude to Fr. Pastells
-“I will work and I will do this and that, for God will always have his way. Therefore, forward!”
Manila, 12 October 1892 Fr. Pablo Pastells to Rizal
-Father Pastells goes into lengthy philosophic-religious disquisitions
-Father Pastells pitied Rizal for not using his intelligence and skill for better causes.
-Using his (Rizal) intelligence for the Catholic religion, the only true religion and for the Mother Country of the Phillipine Archipelago, the Spain.
-Rizal’sexaggerated self-judgement and extreme self-esteem separate him from the Catholic religion and Spanish nationality, and raised the standard
of filibusterismo.
-“Foreign heretics sowed in your soul those bad winds from which you are now reaping tempests. And how dark and cloudy is the weather that is
glimpsed fir you in the future!”
-Fr. Pastells want Rizal to stop being stubborn of desiring to emancipate the Filipinos from the gentle yoke of Catholic religion and the Spanish nation.
-Spiritual Polarization which truth and good faith diminish and error and bad faith reach the maximum intensity according to the angle which things are
seen.
-Fr. Pastells explain the help that is being provided by the God.

Dapitan, 11 November 1892 Rizal to Fr. Pastells

-Rizal is grateful for a copy of Kempis’ Imitation of Christ of Father Chirino, Fr. Delgado, and Cartas de los Misioneros
-Rizal appreciated the books given by Fr. Pastells.
-Some of Fr. Pastells advice is embraced by Rizal

-Noli me Tangere is not German inspiration

-Rizal explains on how Fr. Pastells is confuse by saying that Noli made with the resentment of
Germans.
-No German knew about his work before its publication neither Blumentritt.
-He also explain that maybe the environment in Germany influenced him in remembering his country.

He is not a protestant
-Rizal explains why he is not a Protestant.He had lost for not accepting Protestantism ( Nellie Boustead?)
-Rizal believe that two different religion can become Christian fraternity. One example is a Catholic
curate and his friend a Protestant curate, they considered themselves two servants of the same God
instead of spending their time quarreling , each one fulfilled his duty, leaving it to their lord to judge
afterwards who had interpreted better His will.

Manila, 8 December 1892 Fr. Pastells to Rizal

-Fr. Pastells is deeply interested in Rizal’s Eternal Salvation
-Pastells and Rizal has different beliefs
-He is interested in Rizal’s sole, necessary, transcendental, undeferable business of his eternal salvation.
-Candid confession of Rizal
-Fr. Pastells thinks Rizal was influenced by the Protestants

-He claims that Rizal expressed Protestants ideas in his books

-Rizal used Protestants doctrine in his books Noli me Tangere, El Filibusterismo and the annotations to Morga.
-Rizals belief that one religion can make a brotherhood to other religion according to Fr. Pastells
was a trap created by the curate of the Osdenwald.
-The two friends he mentioned in the last letter that a catholic and a protestant curate makes a great
friendship. He said that the catholic curate is a simpleton, ignorant, who had lost the Catholic common sense because he necessarily must be so to
consider the Protestants servant of the God of the Catholics.