KURIOS CHRISTIAN COLLEGES FOUNDATION

Bendita , Magallanes,Cavite

Jemma D. Molinilla

BS CRIMINOLOGY 1

Pamagat ng Kurso: Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

 Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

MODYUL 1

Aralin 1 : ANG PAGBASA

MGA GAWAIN

1.Ano-anong konsepto ni Gray ang nakapaloob sa ilustrasyon? Ipaliwanag.

2.Sa pamamagitan ng ispesipikong halimbawa, ipaliwanag kung paano maiaangkop ng mambabasa sa aktwal na
senaryo ang kaisipan ni Gray.
Sagot : APAT NA YUGTO NG PAGBASA ni WILLIAM S. GRAY Ang pagbasa sa akda, Ang pag-unawa sa binas,
Ang reaksyon sa binasa., Ang pagsasama-sama at pag-uugnay ng mga bagong kaalaman sa binasa at ng
dating kaalaman. Gumaganap ito ng mahalagang tungkulin sa pang-araw-araw na buhay,Nalalakbay natin
ang mga lugar na hindi natin nararating, nakikilala ang mga taong yumao na,Naiimpluwensyahan nito ang
ating saloobin hinggil sa iba’t-ibang bagay at tao,Nakatutulong sa paglutas ng ating mga suliranin at sa
pagpapataas ng kalidad ng buhay ng tao.

3.Bigyan ng kritik ang sumusunod na pangungusap.

a. Ayon kay TOZE,” nagbibigay ng impormasyon at nagiging daan sa kabatiran at karunungan ang pagbasa”.
Sagot : Isa itong aliwan, kakayahan, pakikipagsapalaran, pagtuklas at nagbibigay ng ibat-ibang
karanasan sa buhay.Tunay na napakaraming kaalaman ang makukuha ng tao sa pagbabasa.
Maaarisiyang makatuklas ng mga bagay na makatutulong sa kanya sa kanyang pang-araw-araw na
 pamumuhay. Isa itong mabisang aliwan na hindi lamang nagpapatalas ng isipan kundi nakapagbibigay
ng kasiyahan lalo na sa mga taonghilig ang pagbabasa.
b. Isang pasaporteng magagamit ang pagbabasa tungo sa paglalakbay.
Sagot : sa mga Lugar sa daigdig na nais marating ng tao sa pagkilala sa mga bantog at dakila na hindi
nakikita
c.Pagbabasa ang susi sa pagtuklas ng mas malawak pang karunungan.
Sagot : Sa pagbabasa, nadidivelop ng tao ang kanyang katauhan, natatamo niya ang kaligayahan at
nakakamtan niya ang kasiyahan at kayamanang dulot ng karunungang nakakatas sa mga tekstong
kanyang binabasa , -Nagdudulot ng mga gintong kaisipang nagiging puhunan ng mga tao sa pakiki
ugnayan sa lipunan, sa kapwa at sa mundong kanyang ginagalawan.
d.Ang kaalamang nabasa ay maiuugnay sa tunay na buhay.
Sagot : Nagsisilbi itong tulong sa buhay ng mambabasa upang matiyak na magkakaroon ng bunga ang
kanyang nabasa at di lamang makapagtataas ng kaalaman Mula sa nabasa.
4.Magbigay ng limang (5) matitibay na katotohanang mapanghahawakan upang patunayang mahalagang
matutunan ang teknik sa pagbasa.
Sagot : upang mas maging mahusay tayo sa pagbasa at para maintindihan natin IYON kailangan natin
ng Teknik sa pagbabasa upang mas mahasa Ang ating pagkatuto , Mahalaga ang pagbasa sa buhay
nga bawat tao sapagkat ito ang nagsisilbing pangunahing kasangkapan sa pagtuklas ng karunungan,
Ang Pagbabasa ay isa sa mga kasanayan na siyang kailangan ng tao para mabuhay, tulad ngisang
pagkain ay hindi mabubuhay ang tao kung walang impormasyon, Sa pamamagitan ng pagbasa,
nahahasa ang iba’t ibang kasanayan ng isang indibidwal, Ang pagbasa ay isa sa mga kasanayang
pangwika na tulay ng mga estudyante upang mapahusayat malinang ang kasanayan sa mabisang
pag-unawa sa teksto. Ito ay may malaking kaugnayan saiba pang makrong kasanayang pakikinig,
pagsasalita, pagsulat, at panonood ng isang tao dahilnagkakaroon ng kakayahang makabuo ng mga
kaisipan at makapagpahayag ng damdamin atmaayos na makipagkomunikasyon sa lahat ng disiplina
o larangan.

Aralin 2 : ANG IBA’T IBANG DIMENSYON NG PAGBASA

MGA GAWAIN

1.Bakit kailangang mabatid natin ang iba’t ibang dimensyon sa pagbasa? Ipaliwanag.
Sagot : Ang dimensyon ng pagbasa na nagpapakita ng kakayahan ng mambabasa na
magbigay ng sariling pasya. Pagbibigay halaga sa katumpakan ng pagbabasa. May
kakayahang killanin ang mga pangyayari sa kung ano ang kathang - isip o totoo.
Nakikilala ang kuro - kuro sa katotohanan. Pinag - iisipang mabuti ang mga nabasa.
2.. Pumili ng isang maikling kuwentong babasahin. Isama ang kopya ng napiling kuwento sa
sagutang papel.
 Sagot : Namatay SI Boogie
3.Sagutan ang pakuwadrong pagsasalaysay ng napiling maikling kuwento

Kwadro 1 Kwadro 2 Kwadro 3 Kwadro 4

Pamagat ng Tagpuan : Tauhan/mga Simula :
kwento: tauhan: Lungkot na lungkot SI Jay ng Makita nyang hindi na
Ng Namatay Jay , Boogie , Tatay , gumagalaw SI boogie. Tahimik na tahimik.Hindi na
Si Boogie Nanay humihinga.Hindi mapigilan ni Jay Ang umiyak.Paano
Namay matagal din nya ito nakasama at
nakalaro.Pakiramdam nyay para syang nawalan ng
Kwadro 5 kaibigan.Nasa ganito syang kalagayan ng datnan sya ng
Pananabik/Saglit na kanyang tatay.Hindi halos malaman ng kanyang Tatay
kasiglahan: Kung gaano nya halos kamahal Ang kanyang alagang aso.
Sila ay magkaibigan
bagamat Si boogie ay
aso kaibigan at Kwadro6-Tunggalian
Kapatid na Ang Turing Gusot na nangyari sa kwento:
ni Jay dito. "Huwag ka ng umiyak anak , Maghanda tayo ng isang libingan para Kay
boogie.ilalagay natin Siya sa may ataul na may kumot na makintab.tapos
pagagawan natin Siya ng isang lapida na magsasaad ng kanyang kabutihan
bilang Isang alagang hayop.Araw Araw dalhan natin sya ng bulaklak Mula sa
Hardin ng iyong ina at babakuran din natin Ang kanyang libingan upang hindi
Kwadro 7
sya magambala.
Kasukdulan:

Pagkarinig into ay pinunasan ni Jay

Ang kanyang mga mata at naging Kwadro 8
masigla sya kaugnay ng kanilang
proyekto na sinabi ng kanyang Tatay. Wakas :
4.a. Magtala ng limang malalim
Ng handa na Ang lahat na makikiisa na salita mula sa kuwento at bigyan ng kahulugan.
Sagot : masigla - nagkaroon ng gana Walang anonaano
bakas Nakita
bakas nila kita
- kitang SI Boogie Mula sa ilalim ng mga
sa libing.Tatay, Nanay katulong at Si punong Rosas ng kanyang Ina masiglang masigla habang
Mula - Galing labis - Sobra
Jay , Agad agad nga nilang nilapitan nginangatngat Ang Isang lumang tsinelas.Biglang napatitig SI
Makikiisa - makikitipon
si Boogie.Ngunit wala na roon Ang
b. Isa-isahin ang mga tayutay o matatalinghagang salita na matatagpuan
Jay sa kanyang Tatay. Bakassanakuwentong binasa.Ang labis na
bakas sa kanya
bangkay ni Boogie.
Sagot : masigla , Mula , makkiisa , bakas na bakas , labis
panghihinayang sabay sabing "tayo na patayin natin sya pabiro
c.Kilalanin ang may-akda at ang layunin niya sa pagsulat ng kuwentong iyong napiling basahin.
nila.
d.Ilahad ang aral/mga aral na nakuha sa kuwento.
Sagot :Hindi natin masasabi ang buhay ng isang hayop o tao , kaya alagaan natin Sila at pahalagahan
habang nariyan pa.
5. Sagutin ang mga sumusunod na tanong.
a. Sa anong bahagi ng kuwento inilarawang mabuti ang tunay na katangian ng pangunahing tauhan?
 Sagot : Sa unang bahagi
b. Kalugud-lugod ba ang ugali ng mga tauhan kung pagbabatayan ang alituntuning moralidad o Sistema ng
pagpapahalaga? Bakit?
Sagot : oo dahil ginawa nila Ang mabuti para sa kanilang alaga
c.Naranasan mo rin ba ang katulad ng nangyari sa tauhan sa loob ng kuwento? Ano ang ginawa mo?
Sagot : Oo naranasan ko ito at sa karamihan , nilibing ko sya ng maayos at nag alay sa kanya ng bulaklak
d.Bilang isang estudyante, ano ang maaari mong gawin (ayon sa sitwasyon sa loob ng kuwento)?
Sagot : katulad ng ginawa ni Jay
e. Anong damdamin ang namayani sa iyo habang binabasa ang kuwento? Bakit?
Sagot : Pighati at kalaunan ay saya

Aralin 3: ANG MGA TEORYA NG PAGBASA

Mga Gawain
Ibigay ang sariling pagpapaliwanag tungkol sa mga sumusunod na ilustrasyon sa mga teorya sa pagbasa.

A.

TEORYANG TOP-DOWN SA PAGBASA

⬇️

Mga kaalaman at karanasan

- Ang pagbabasa ay Isang gawaing pangkaisipan at Ang gawaing ito ay mailalarawan bilang Isang proseso.

Mga layunin sa pagbasa

-Magkaroon ng kalinawan Ang pagiisip tungkol sa mga Bagay na di malinaw sa kaalaman.

-Magkaroon ng kapayapaan sa buhay dahil sa kaalaman sa ibat ibang larangan

-magkaroon ng pagbabago sa paniniwala o kaugalian at magkaroon ng bukas na isipan.

Komprrhensyon ng teksto

- tulay na maguugnay sa dating kaalaman tungo sa banging kaalaman.

B. TEORYANG BOTTOM-UP SA PAGBASA

Komprrhensyon ng teksto

- salungat sa teoryang top down.ito ay pananaw sa pagbasa na naniniwalang ang pag unawa sa teksto ay batay sa
mga nakikita rito tulad ng salita, pangungusap, larawan, diyagram o iba pang simbolo. tinatawag itong teoryang
ibaba pataas o bottom up na nangangahulugang ang pag unawa ng isang. Bottom up tradisyonal na pananaw
impluwensya ng mga behaviorst bottom up ang proseso ng pag unawa, ayon sa teoryang ito, ay nagsisimula sa
teksto (botom) patungo sa mambabasa (up) kaya nga tinawag itong bottom up. sinasabing ang mambabasa ay
hindi kasali sa prosesong pagbabasa

Pagbasa ng kabuuan ng teksto

-Pinaghawakan sa teoryang ito na ang pag-unawa sa binasa ay nag-umpisa sa pagkilala sa mga serye ng mga
simbolong nakalimbag. Mula sa mga letra na nabubuo ang mga salita, sa mga pinagsama-samang mga salita ay
nabubuo ang mga parirala, at mula sa mga pinagdugtong-dugtong na mga parirala ay nabubuo ang mga pahayag
sa pagitan ng mga pangungusap

Pagbasa sa mga talata

-sinumang mambabasa ay kailangang may kakayahang unawain ang mga simbolong pangwika gaya ng mga letra,
kahulugan ng bawat salita o kaisipan at anupamang mga krokis na makikita at mga talababa upang pagsama-
samahin ito hanggang maunawaan mensaheng taglay nito.

Pagbasa sa mga pangungusap

Pagbasa sa mga salita

- Kung walang mga simbolong pangwika hindi rin mangyari ang pag-unawa sa mga mensahe.

Pagbasa ng mga letra

-Sa kasong pagkakatuto, ang mga estudyante nasa kolehiyo ay may ganap na kakayahan sa pagkilala ng mga serye
ng simbolong wikang Filipino at English kaya walang puwang naman dito ang hindi pagkakaunawa sa binasa

Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

MODYUL 2

KALIKASAN AT KAHULUGAN NG PAGSULAT

Gawin natin
Pag-unawa sa Paksa
Sagutin ang mga sumusunod na tanong/ pagsasanay. PALAWAKIN ANG SAGOT.

1.Bakit mahalaga ang kasanayang pasulat sa buhay ng tao?

Sagot : Dahil ang pagsulat ang isa sa pinaka kailangan NG isang tao.Hindi Tayo makakapag aral ng mabuti
kung hindi tayo marunong magsulat.Kaya mas mahalagang matutunan natin Ang magsulat maging Ang
magbasa.
2. Ilahad sa sariling pangungusap kung ano ang kahulugan ng pagsulat?
Sagot :Ang pag sulat ay ang pangunahing gawain ng mga estudyante. Dito napapahayag ng mga mag aaral
maging ang ibang tao ang kanilang naiisip. Ang pagsulat ay isang anyo ng komunikasyon kung saan ang
kaalamanan ng isang tao ay isinasalin sa pamamagitan ng titik at simbolo.Ang pagsulat ay isang mental at
pisikal na aktibidad.
3. Bakit sinasabing magkakambal ang utak at ang pagsulat?
Sagot : Ang pag-iisip at pagsusulat ay kakambal ng utak, gayun din naman, ang kalidad ng pagsusulat ay
hindi matatamo kung walang kalidad ng pag-iisip
4. Ilahad ang argumento na binanggit ni Kelly sa pag-aaral ng pagsulat.
Sagot :Ang kalidad ng pagsulat hindi matatamo kung walang kalidad ng pag-iisip ,Ang pagsulat ay isang
instrumento para mag-isip, Kasama sa pagsulat ang apat na kognitibong operasyon na gumaganp ng
tungkulin salahat ng gawaing pampag-iisip.
5.Buuin ang isang grapikong presetasyon upang ilahad ang prosesong pinagdaraanan sa pagsulat, Sa huli,
ipaliwanag ang grapikong presentasyon.
 Jemma D. Molinilla
Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

MODYUL 3
MGA LAYUNIN SA PAGSULAT

Gawin Natin
Ano Sa Palagay Mo?
1. Bakit nagsusulat ang isang tao? Palawakin ang sagot.
Sagot :Ang isang tao ay nagsusulat upang mahasa ang kanyang kakayahan sa pagsulat at makapagbigay ng
kaalaman sa bawat indibidwal na siyang tulay ng kaunawaan.
2. Ano-ano sa tingin mo ang nag-uudyok sa tao upang magsulat?Patunayan
Sagot : Malayang Pamamahayag , Natural na Hilig
3. Kailan masasabing ang sulatin ay pampersonal? Pansosyal? Pangatwiranan.
Sagot : Kapag ito ay hindi pormal
4. Gamit ang Venn diagram, paghambingin ang ekspresib at transaksyunal na pagsulat.
5. Bumuo ng isang ekspresiv na pagsulat, isang maikling tula tungkol sa Edukasyon sa kasalukuyang panahon. Ang
tula ay limang saknong na may tig aapat na taludtod.
Sagot :
Mula sa pagkamulat ng aking musmos na memorya
Ang lagi kong naaalala ay wika nina ama at ina
“Bigyan ng halaga ang aral sa eskwela,
Ito ang aming tanging maipapamana kung kami ay matatanda na”.

Dahil sa kanilang pagsisikap at walang sawang pagpapatnubay

Ang aking aral ay pinagbuti at nagsumikap nang walang humpay.
Edukasyon ay aking ginawang tulay
Upang aking makamit ang inaasam na tagumpay.

Sa paglipas ng panahon ay nakamtan ko na rin ang inaasam na biyaya

Ako ay napaiyak at tunay nga na nagalak.
Hawak kamay ko na ang pamana nina ama at ina
Kayamanan na sadyang tangi na kailanman ay hindi maiwawaksi.

Ngayong ako ay magulang na rin

Lagi kong ipapaalala, sa aking mga pamilya
.Na ang edukasyon ay hindi lang mahalaga
Bagkus ito ay namumukod tangi na pamana.
 Edukasyon ay ating pahalagahan
at kailangan itong ingatan
upang sa ating sariling kayamanan
at para hindi manakaw ng sino manang mga suliranin ay labanan

6.Sumipi ng isang napapanahong isyu sa ating bansa, sumulat ng isang sanaysay na nangangatwiran tungkol sa
isyung napili. Bigyang pansin sa pagsulat ang pagkakaroon ng makatawag-pansing pamagat, kaakit-akit na
panimula, gitnang bahagi na naglalaman ng mahahalagang impormasyon at wakas na mag-iiwan ng isang tumatagal
na impresyon sa mambabasa.

Sagot :
" Maagang pagbubuntis ng mga kabataan"

Gawin sa kompyuter. Bente-kwatro oras pwede kang maghalungkat ng mga bagay-bagay sa tulong ng internet.
Hindi lang iyon, sa panahon ngayon, mas maaga ng namumulat ang mata ng mga bata sa katotohanan.Pabata ng
pabata ang mga natututong tumingin ng mga malalaswang imahe sa kompyuter, dahil nadin sa magulang na walang
oras para bantayan ang kanilang mga anak. At kahit na gawin nila ito, pag labas ng bahay, wala na silang kontrol sa
mga impluwensiya na bubulong sa taynga ng kanilang mga anak. Iba na talaga ngayon.Taon-taon, pataas ng pataas
ang bilang ng mga kabataang nabubuntis at pababa ng pababa ang edad ng mga kabataang nabubuntis. At hindi lang
ito sa mga mahihirap na pamilya nanyayari, kahit din sa mga mayayaman na pamilya.Iba na kasi talaga ang panahon
ngayon! Yan ang kailangan natin tanggapin. Sa halip na pilitin nating lasingin ang mga utak natin sa makulay na
alaala natin sa nakaraan, intindihin natin na hindi na maibabalik iyon. Isa lang ang direksyon ng sangkatauhan,
pasulong. Sumabay tayo sa martsa nila at yakapin natin ang hinaharap.Kailangan sa magulang manggaling mismo
ang pagmulat ng mga bata sa mga gawain ng matatanda, ipaliwanag ng mabuti sakanila, ipaintindi na ang aktong
paggawa ng bata ay sagrado, na ito ay ginagawa lamang ng mga taong tunay na nagmamahalan. Huwag natin takpan
ang mata nila, kundi buksan natin ang kanilang mga isipan.Kailangan ipaintindi na bagaman natural ito na ginagawa
ng lahat ng nilalang sa mundo, sa kasalukuyang kinakatayuan ay hindi pa sila hand para dito. Na ang tungkulin nila
bilang mga bata ay mag-aral ng mabuti para sa kanilang kinabukasan.halimbawa ng mahabang talumpati tungkol sa
maagang pagbubuntis tagalogPara sainyong mga bata, huwag ninyo itapon ang kinabukasan ninyo para sa
panandaliang sarap. Hindi madali magpalaki ng bata, tingnan ninyo ang magulong nyo, kung gaano sila
magsumikap magtrabaho para lang makapasok kayo sa eskwelahan araw-araw. Isusubo nalang nila na pagkain,
ibibigay pa sainyo. Matuto kayo magkaroon ng utang na loob.Sa tingin nyo ba makakapag-aral pa kayo pag
nagkaroon kayo ng anak sa napakabatang edad? Hindi na. Yang mga barkada ninyo? Mawawala lahat yan, ang
pagpapalaki ng bata ay panghabang-buhay na tungkulin.Hindi ninyo kailangan magmadali. Huwag ninyo paikutin
ang mundo ninyo sa mga kasintahan ninyo. Lasapin ninyo ang inyong kabataan dahil bukas makalawa lang ay
tatanda nadin kayo

Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

MODYUL 4
MGA URI NG PAGSULAT

Gawin Natin
A. Sagutin ang mga tanong.

1. Bakit kailangan bigyang-suporta ang mga ideya o kaisipansaakademikongpagsulat?

Sagot : Dahil importantante ang akademik, at kaya tayo'y mga estudyante para matuto ng mga
akademikong pagkaka-alaman
2. Saiyong pagkakaunawa, ano-ano ang pangangailangan ng tao kung bakit siya nagsusulat?
Sagot : ang pagsulat sapagkat ito ay bahagi ng kanyang pangangailangan sa paaralan upang siya ay
makapasa. Gayundin naman, ang isang manunulat ay nagsusulat dahil ito ang pinagmulan ng kanyang
ikabubuhay. Kung walang tulad nila, walang pahayagan na magtatala ng mga nagaganap sa lahat ng sulok
ng daigdig. Wala ring libro na magpapalawak ng ating kaalaman at magbibigay paliwanag sa tama at mali
na gagabay sa atin tulad ng mga batas. Wala ring magasin na madalas nating piliing paglibangan.
3. Sa mas payak na pagpapaliwanag, isa-isahin ang apat na uri ng pagsulat at ibigay ang katangian ng bawat isa.
 Sagot : Teknikal na pagsulat – isang uri ng tekstong ekspositori na nagbibigay ng impormasyon para sa
komersyal o teknikal na layunin. Limilikha ang manunulat ng dokumentasyon para sa teknolohiya .
Referensiyal na pagsulat – isang uri ng pagsulat na nagpapapliwanang , nagbibigay impormasyon o
nagsusuri. Layunin nito na maiharap ang impormasyon batay sa katotohanan, naglalayong magrekomenda
ng iba pang sanggunian o source hinggil sa isang paksa madalas, binubuod ng isang manunulat ang ideya
ng ibang manunulat at tinutukoy ang pinaghanguan ng ibang manunulat at tinutukoy ang pinaghanguan
nitong maaring sa paraang pamaklong (parential) footnotes o endnotes.
Jornalistik na pagsulat – isang uri ng pagsulat ng balita. Pampahayagan ang uring ito ng pagsulat na
kadalasang ginagawa ng mga mamahayag o jornalist. Saklaw nito ang pagsulat ng BALITA,
EDITORYAL, KOLUM, LATHALAIN .
Masining na pagsulat – masining na uri ng pasulat sa larangan panitikan o literatura, ang tuon ay ang
imahinasyo ng manunulat.
Akademikong pagsulat – ito ay may isinusulat na partikular na kumbensiyon. Ito’y may layuning maipakita
ang resulta ng pagsisiyasat o pananaliksik na ginawa. Ito ay maaring maging KRITIKAL NA
SANAYSAY, LEB REPORT, EKSPERIMENT, KONSEPTONG PAPEL, TERM PAPER o
PAMANAHONG PAPEL, TESIS o DISERTASYON.
4.Magbigay ng tiglilimang halimbawa sa bawat uri ng pagsulat.
Sagot: Teknikal na Pagsulat ( Hal , FEASIBILITY STUDY at KOREPONDING
PAMPANGANGALAKAL), Referensyal na Pagsulat ( Hal, TEKSBUK, PAMANAHUNANG PAPEL,
TESIS, O DISERTASYON. Maihahanay din dito ang paggawa ng BIBLIOGRAPHY, INDEX at NOTE
CARDS) , Journalistic na Pagsulat ( Hal, BALITA, EDITORYAL, KOLUM, LATHALAIN at iba pang
akdang mambabasa sa mga PAHAYAGAN at MAGAZINE), Masining na Pagsulat ( Hal, TULA,
NOBELA, MAIKLING KUWENTO, DULA, at SANAYSAY) , Akademikong Pagsulat (Hal, KRITIKAL
NA SANAYSAY, LEB REPORT, EKSPERIMENT, KONSEPTONG PAPEL, TERM PAPER o
PAMANAHONG PAPEL, TESIS o DISERTASYON).
5.a. Magsaliksik ng isang akademikong pagsulat na may kaugnayan sa kinukuhang kurso
Sagot : Ang mga kriminalista ay mga propesyonal na nag-aaral ng uri ng krimen at kriminal at ang mga
pahiwatig sa lipunan ng mga krimen. Ginagawa nila ito upang makita ang mga kriminal at maiwasan ang
mga krimen. Karaniwan silang matalino na tao dahil ang kanilang gawain ay nagsasangkot ng kaalaman sa
sosyolohiya, sikolohiya, criminology, statistics, at criminal justice.Samakatuwid, pinag-aaralan ng mga
Criminologist ang pag-uugali ng tao (ng mga kriminal) upang magdikta sa mga pattern ng pag-uugali at
yaong lumihis mula sa pamantayan. Sa kanilang pagsusuri, maaari nilang sabihin kung ano ang sanhi nito,
kung may mga palatandaan ng babala, at kung saan ang susunod na krimen ay malamang na mangyari.Sa
gayon, pangunahing nagtatrabaho sila para sa mga ahensya ng pagpapatupad ng batas. Gayunpaman, ang
trabaho ng criminologist ay maaari ring kasangkot sa pagsasagawa ng pananaliksik at paglikha ng mga
patakaran na makakatulong na mabawasan ang mga krimen.
b. Magsaliksik ng isang reperensyal na pagsulat na may kaugnayan sa kursong napili
 c.Magsaliksik ng napapanahong isyu na magagamit na halimbawa sa dyornalistikong pagsulat.
(Isama sa sagutang papel ang sipi ng nakuha sa pananaliksik.)
Sagot : " Mag-ingat sa mga Pandarayang Pagsubok, Bakuna at Paggamot ng Coronavirus"
Habang nagtatanod kaming maprotektahan ang aming mga pamilya at pamayanan mula sa COVID-19, ang
ilang mga tao ay maaaring matuksong bumili o gumamit ng mga kaduda-dudang produkto na nagsasabing
makakatulong sa pag-diagnose, gamutin at maiwasan pa ang sakit na coronavirus . Ang pagbabakuna ay isa
sa mga pinakamahusay na paraan upang maprotektahan ang lahat na karapat-dapat mula sa COVID-19.
Inaprubahan ng U.S. Food and Drug Administration ang dalawang bakuna para sa pag-iwas sa COVID-19
at nag-isyu ng emergency use authorizations (EUA) para sa iba. Para sa pinakabagong impormasyon sa
mga bakuna sa COVID-19, bisitahin itong pahina ng FDA.Ang FDA ay patuloy na nakikipagtulungan sa
mga tagagawa ng bakuna at gamot, mga developer, at mananaliksik upang makatulong na mapadali ang
pagbuo at pagkakaroon ng mga produktong medikal - tulad ng mga karagdagang bakuna, antibodies, at
gamot - upang maiwasan o matrato ang COVID-19.Samantala, ang ilang mga tao at kumpanya ay
sumusubok na kumita mula sa pandemikong ito sa pamamagitan ng pagbebenta ng mga hindi napatunayan
at iligal na ipinagbebentang mga produktong gumawa ng maling pag-angkin, tulad ng pagiging epektibo
laban sa coronavirus.Di tulad ng mga produktong naaprubahan o pinahintulutan ng FDA, ang mga
mapanlinlang na produkto na nag-aangking makagagamot, o makakaiwas sa COVID-19 ay hindi sinusuri
ng ahensya para sa kaligtasan at pagiging epektibo at maaaring mapanganib sa iyo at sa iyong
pamilya.Partikular ang pag-aalala ng FDA na ang mapanlinlang na produktong ito ay maaaring magdulot sa
mga tao na antalahin o ihinto ang naaangkop na paggamot sa medisina para sa COVID-19, na humahantong
sa seryoso at nagbabanta sa buhay na pinsala. Malamang hindi ginagawa ng mga produkto ang inaangkin
nila, at ang mga sangkap nito ay maaaring maging sanhi ng mga masamang epekto at maaaring makipag-
ugnay at potensyal na makagambala sa mga gamot upang gamutin ang maraming pinagbabatayan na mga
kondisyong medikal .Nakita rin ng FDA ang hindi pinahihintulutang mapanlikhang mga test kit para sa
COVID-19 na ibinebenta online. Mapapanganib ka sa hindi namamalayang pagkalat ng COVID-19 o hindi
magagamot nang maayos kung gagamit ka ng hindi awtorisadong pagsubok
6.Bumuo ng sariling konklusyon sa pagkakaiba ng mga uri ng pagsulat.
Sagot : AKADEMIK : isang intelektuwal na pagsusulat dahil layunin nito na pataasin ang antas ng
kaalaman ng mga mag-aaral sa paaralan , at TEKNIKAL : isang uri ng tekstong ekspositori na nagbibigay
ng impormasyon sa teknikal at komersyal na layunin
7.Magtala ng 20 teknikal na salita na may kaugnayan sa kursong kinukuha, ibigay ang katawagan sa Ingles,
kahulugan sa Ingles, Katawagan sa Filipino at kahulugan sa Filipino.
Katawagan sa ingles Kahulugan sa ingles
1. law
*the collection of rules imposed by
2. statutory law authority.
*the body of laws created by
legislative statutes.
3.penal code
*the legal code governing crimes and
their punishment.
4. case law
*a law established by following
earlier judicial decisions
5. common law
*a law established by following
earlier judicial decisions
6. rule of law
*a state of order in which events
conform to the law
7.jurisprudence
*the branch of philosophy concerned
8.criminal law with the law.
*the body of law dealing with crimes
and their punishment.
9. civil law
*the legal code of ancient Rome
10.tort
*a wrongdoing for which an action
for damages may be brought
11.administrative law
*the body of rules and regulations and
orders and decisions created by
administrative agencies of
12. precedent government
Katawagan sa Filipino Kahulugan sa Filipino
1. Batas
*ang koleksyon ng mga tuntunin na
2. Batas na naaayon ipinataw ng awtoridad.
*ang katawan ng mga batas na nilikha
ng mga batas na pambatasan.
3. Penal code *ang legal na kodigo na namamahala
sa mga krimen at ang kanilang
kaparusahan.
4.batas ng kaso *isang batas na itinatag sa
pamamagitan ng pagsunod sa mga
naunang hudisyal na desisyon
*isang batas na itinatag sa
5.karaniwang batas pamamagitan ng pagsunod sa mga
naunang hudisyal na desisyon
*isang estado ng kaayusan kung saan
ang mga pangyayari ay umaayon sa
6. Alituntunin ng batas batas
*ang sangay ng pilosopiya na may
7. Jurisprudence kinalaman sa batas.
*ang katawan ng batas na tumatalakay
8. Batas kriminal sa mga krimen at ang kanilang
kaparusahan.
*ang legal na kodigo ng sinaunang
9. Batas sibil Roma
*isang maling gawain kung saan ang
10. Tort isang aksyon para sa mga pinsala ay
maaaring dalhin
*ang katawan ng mga alituntunin at
11. batas administratibo regulasyon at mga kautusan at
desisyon na nilikha ng mga
administratibong ahensya ng
pamahalaan
12. Precedent *isang halimbawa na ginagamit upang
bigyang-katwiran ang mga katulad na
 pangyayari.
*an example that is used to justify 13. Felony *isang malubhang krimen, tulad ng
13.felony similar occurrences pagpatay o panununog
14.misdeamenor *isang krimen na hindi gaanong
14.misdemeanor *a serious crime, such as murder or seryoso kaysa sa isang felony
arson 15. Pagkakasala *kabiguan na magpakita ng respeto sa
15 offense *a crime less serious than a felony iba
16. Paglabag *isang paglabag sa isang batas o
16.infraction *a failure to show regard for others tuntunin
*a violation of a law or rule 17. Pagtataksil *isang krimen na nagpapahina sa
17.treason gobyerno ng nagkasala
*a crime that undermines the 18. Paniniktik * ang sistematikong paggamit ng mga
18. espionage offender's government espiya upang makakuha ng mga lihim
* the systematic use of spies to obtain *aktibidad na lumalabag sa batas
secrets 19. Actus reusq moral o sibil
19.actus reus *Layong kriminal
*activity that transgresses moral or 20. Lugar ng
20.mens rea civil law kalalakihan
*Criminal intent
Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 5
Mga Kasanayan sa Akademikong Pagsulat

Gawin Natin
Ano Sa Palagay Mo?
1. Ano ang pananaliksik?
Sagot : Ang pananaliksik ay "malikhain at sistematikong gawain na isinagawa upang madagdagan ang
stock ng kaalaman". Ito ay nagsasangkot ng koleksyon, organisasyon at pagsusuri ng impormasyon upang
madagdagan ang pag-unawa sa isang paksa o isyu. Ang isang proyekto sa pananaliksik ay maaaring isang
pagpapalawak sa nakaraang gawain sa larangan
2. Bakit isang pangangailangan sa kolehiyo ang pananaliksik? Bakit ito mahalaga?
Sagot : Mahalaga ito dahil dito napalalawak ang kaalaman ng mga tao hinggil sa mga bagay at ilang
diskurso na kailangan pagtuunan ng pansin.Napalalalim ang mga kaalaman at pag-unawa ng mga tao
kapag sila ay nananaliksik, at maaari pang madagdagan ang kanilang personal na kaalaman tungkol
dito.Ang pananaliksik ay nakatutulong sa araw araw na buhay ng mga tao upang magkaroon ng kaalaman
at magamit sa inobasyon at pagbuo ng mga bagong ideya.
3. Ano ang pagbabalangkas? Paano ito nakatutulong sa pag-aaral?
Sagot : Ang Balagtasan ay nilalahukan ng dalawa o higit pang pangunahing tauhan na nakipagdebate sa
isang piling paksa. Bawat bida ay dapat magpahayag ng kanilang mga pananaw sa taludtod at may
tumutula. Ang mga pagtanggi ay dapat ding gawin sa parehong paraan. Isang hukom, na kilala bilang
lakandiwa kung lalaki o lakambini kung babae, ang magpapasya kung sino ang mananalo sa balagtasan.
Ang hukom ay dapat ding ipahayag ang nagwagi sa taludtod at may tumutula. Ang mga kalahok ay
inaasahang magpapahanga sa harap ng manonood , nakakatulong ito sa pagaaral dahil naeensyao kang
magsalita sa harap ng mga tao pati na rin ang iyong bagbigkas. dahil dito kapag ikaw ay nagasasalita, ang
iyong tono ay magmumukang confident sa mga manonood o nakikinig sayo.
4. Bakit mahalagang ang iyong mga datos ay nakaayos?
Sagot : upang maiwasan ang kalituhan at mahanap agad ang impormasyong nanaisin
5. Umisip at magtala ng 5 paksa na gusto mong pag-aralan na may kinalaman sa iyong kurso.
Kurso: ___Criminology____________________________
Paksa #1. krimen sa lahat ng mga pagpapakita nito
Paksa #2. Pagpapasya
 Paksa #3. Pagkamaramdamin sa krimen sa ibat ibang impluwensya
Paksa #4. Sanhi ng krimen
6. Sa 5 paksang ibinigay , pumili ng isang paksa at bumuo ng 3 layunin sa paggawa ng konseptong papel.
Mga Layunin : Paksa#4 Sanhi ng krimen
1. Alamin Ang sanhi ng krimen
2. Sino sino Ang sangkot ng bawat krimen
3. Ano ano Ang leksyon na natutunan Mula sa nagawang kasalanan
7. Gamit ang Balangkas Romano at Arabiko. Balangkasin ang mga datos na maaaring talakayin sa paksang napili.
Sagot :
Balangkas romano at arabiko
I. Kahirapan
A. Walang makain
B. Walang mapagkukunan ng pangagailangan
1. Karamihan ay Mula sa gobyerno
2. Mga mahirap o nasa lansangan
II.
A. Maraming bagay na natutunan
1. Di na muling inuulit pa Ang mali

Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

 Modyul 6
Lohikal at Mapanghikayat naPagsulat

Gawin Natin
Sagutin ang mga sumusunod.
1.Paano mo mahihikayat ang mga mambabasa o makikinig? Ano-ano ang mga katangian dapat tagalayin ng isang
manunulat o tagapagsalita? Magbigayng 5 katangian.
Sagot : Obhetibo , Pormal , Maliwanag at Organisado, May paninindigan ,May pananagutan
2 . Bakit bahaging pang – araw-araw na pakikipag-ugnayan ang pangangatwiran? Sa ano-anong mga pangyayari
nagagamit ang pangangatwiran?
Sagot : Bahagi araw araw Ng pakikipag ugnayan Ang pangangatwiran dahil sa bawat pakikisalamuha
saibang tao inilalahad Ang anumang saloobin sa pamamagitan Ng pagbibigay Ng sariling opinyon,
paninindigan, at katwiran, Nagagamit Ang pangangatwiran upang mabigyang linaw Ang isang mahalagang
usapin o isyu,maipagtanggol Ang sarili sa Mali o masamang propaganda Laban sa kaniya,
Makapagpahayag Ngkanyang saloobin.
3. Bakit mahalagang may mga patunay o ebidensya sa mga tesis o paksang nais pag-aaralan?
Sagot : Mahalaga na may mapatunayan o ebidensya upang maisagawa Ang kakayahang manindigab
kungmay kakayahang mangatwiran sa desisyon o panig na napili o paksang nais pag aralan upang
paniwalaan Ng magbabasa o nakikinig sa paksang iyon.
4. Isa-isahin ang mga instrumentong magagamit sa paglalatag ng ebidensya. Ipaliwanag sa sariling pangungusap
kung paano magagamit ang mga ito.
Sagot : Ang mga instrumentong magagamit sa paglatag ng ebidensya ay kinakailangan na may
pagkakakilala sa pinagkunan ng datos o impormasyon , paglalatag katotohanan at ebidensya , pagbibigay
ng cross reference sa loob ng papel , pagpapalawig ng ideya.
5. Paano naiiba ang pasaklaw at pabuod na pangangatwiran? Magbigay ng halimbawa ng bawat isa.
Sagot : * Ang pagbuod nagsisimula sa maliit na katotohanan tungo sa panlahat na simulain o paglalahat
Ang pangangatwirang pabuod
* Ang pasaklaw Mula sa lahat tungo sa maliit na katotohanan
Hal( pabuod - May karinderya Ang aking Kapatid at Malaki Ang kita duon. Magtatayo Rin ako.)
Hal( pasaklaw- Lahat ng mag aaral sa PUP ay matalino, Si mark ay Isang magaaral sa PUP , Si mark ay
matalino )
6.Magsaliksik ng isang tekstong nangangatwiran at suriin ito batay sa mga
sumusunod: (Paalala:isama sa sagutang papel ang sipi ng tekstong nangangatwiran.)
 a. Ang pangangatwiran ba ay pabuod o pasaklaw?
Sagot : Pabuod
b. Ano-ano ang mga ebidensyang ginamit sa pangangatwiran?
Sagot: Mga katunayan(Facts) , Opinyon
c.Tukuyin kung may lihis na pangangatwirang ginamit, pagkatapos, isa-isahin ang mga ito
Sagot: Oo ito ay may pangangatwirang ginamit
7. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga lihis o maling pangangatwiran
Sagot : Ang pagkilala sa maling katwiran ay makatutulong sa pagiwas na maiuwi sa argumentasyon tulad
na lamang ng tayo ay nahuhulog sa maling pangangatwiran.
8.Sumulat ng pasaklaw na pangangatwiran tungkol sa balitang posibleng umarangkada na ang bakunahan sa bansa
dahil sa pagdating ng unang batch ng mga bakuna.
Sagot : MAYNILA (UPDATE) — Umarangkada ngayong Lunes ang opisyal na pagbabakuna sa Pilipinas
laban sa COVID-19 gamit ang mga bakunang CoronaVac mula sa Chinese company na Sinovac.Unang
naturukan ng kauna-unahang awtorisadong bakuna sa bansa si Dr. Gerardo "Gap" Legaspi, direktor ng
Philippine General Hospital (PGH) sa Maynila kung saan idinaos ang seremonyal na pag-uumpisa ng
vaccination program ng gobyerno.Ang PGH nurse na si Chareluck Santos ang nagbigay ng bakuna kay
Legaspi.

Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 7
Ang Pananaliksik

Gawin natin
Sagutin ang mga sumusunod:
1.Anong sariling pagpapakahulugan ang maibibigay mo para sa sulating pananaliksik? Magbigay ng tatlo.
Sagot : Ito ay maaaring tungkol sa science, statistics o iba pang mga paksa. Ito ay mayroong layuning
magbigay at magbahagi ng kaalaman , Sa pagsulat nito, may sinusunod na layout o balangkas upang mas
madali itong maunawaan , Mahalaga ito sapagkat ito ay nagbibigay ng mahahalagang impormasyon.
2.Sa iyong sariling pananaw, paano ito naiiba sa isang ulat o sa iba pang uri ng teksto? Magbigay ng mga
pagpapatunay.
Sagot : naiiba ang pananaliksik dahil ang pananalisik ay kailngan natin mag survey o mag interview ng
isang tao ang ulat nman ay ito ay pag bibigay kaalaman sa tao
3.Ano-ano ang mga layunin ng pananaliksik? Sa paanong paraan nagiging mahalaga ang bawat layuning ito?
Sagot : mabigyang linaw ang isang mahalagang isyu. Upang Makatuklas ng mga bagong
impormasyon ,ideya at konsepto
4.Maglahad ng sariling patotoo na ang pananaliksik ay nagbubunga ng mas malawak na kaalaman at
kapakinabangan. Magbigay ng limang (5) sagot. Gumawa ng sariling dayagram (sundan ang halimbawa) sa
pagsagot. Ipaliwanag.

5.Bakit sinasabing hindi lamang ang aklatan at ang internet ang maaaring mapagkunan ng mga gamit o
impormasyon para sa isang sulating pananaliksik. Palawakin ang sagot.
Sagot : Dahil maaari mo rin itong makuha mula sa sarili mong mga karanasan o sa personal na karanasan
din ng iba
6.Bakit mahalagang tugma ang layunin ng isang mananaliksik sa uri ng pananaliksik na kanyang gagawin?
Magbigay ng mga pagpapatunay.
Sagot : Upang maintindihan nang magbabasa or makakabasa ang nais iparating ng nanaliksik
Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 8
Problematisasyon: Paghahanda ng Panimulang Bahagi ng Pananaliksik

Gawin Natin:
Pagsasanay 8.1
Gamit ang talahanayan sa ibaba, ilagay ang paksang nais mong pag-aralan at punan ang hinihingi sa bawat kahon
Pakaisipin:Ano ang paksang nais mong pag-aralan(puwedeng isulat ang sagot sa modyul 4 kung ito ang nais maging
paksa)
" Pagkaadik ng kabataan sa online games "

Nilimitahang paksa
Mga salik
Perspektiba - paglalaro ng mga online games ay maaring makaapekto ng masama sa isang kabataan
Sapagkat ito ay nagumgamit nito, mahirap itong tanggihan lalo na at ito ay nasa paligid lamang, ito ay
kanilang libangan nakakalibang atmaaring makalimot tayo sa mundo ng ating mga alalahanin, nagkakaroon
ito ng masamang epektokatulad ng adiksyon. (Bryan Mags, 2011)Sa Pilipinas isa ang mga
online na laro sa mga nilalaro ng mga kabataan ngayon at dahil sasobra nilang paglalaro
dumadami na sa kanila ang lumiliban sa clase at ito ay nakakabahala sa mgamagulang at sa
paaralan. (Reuel John F. Lumawag, 2015)Ayon sa American Medical Association o AMA
pinag-uuspannila kung ang Video GamingAddiction ay isang illness na ng mga kabataanSa
ibang bahagi ng Pilipinas katulad sa Davao ang paglalaro ng Online games ay bahagi nang
buhay ng kabataan, palagi din lumiliban ang mga estudyante upang makapaglaro ng online
games.(Jobert Recabe, 2017)Ang online gaming ay madaming ginagamit na computer
network, madalas agamitin ditoay ang internet. Taong 1990’s nagkaroon ng iba’t ibang uri
ng LAN protocol (tulad ng IPX) at hangganginternet ang gamit ng TCP/IP protocol.
Uri
Edad - labing dalwa Walang edad Ang paglalaro nito, ngunit sa kasalukuyan dahil sa pandemya marami sa
pataas kabataan Ang napapabayaan na Ang pagaaral at Ang kaluaugan ng dahil sa mga online
games
Kasarian- babae at Mapa babae o lalaki man ay nalululong sa larong ito
lalake
Pangkat - pilipinas Sa buong lalawigan ng pilipinas
Lugar - Sa kahit
anong lugar
Panahon : Sa Sa panahon ng pandemya ito ay Nagsisilbi na nilang libangan o gawain sa Araw Araw kaya
kasalukuyan Naman halos di na natutulog upang nakapaglaro dito.

Pagkasuriin : Ano Ang nabuo mong paksa sa iyong gagawing pananaliksik

Sagot : Ang online games ay larong kinakailangan ng computer, laptop o kaya ay cellphone at internet. Ito ang
larong nauuso sa kasalukuyan na kinabibilangan ng mga laro katulad ng League of Legends(LOL), DOTA, Mobile
legends(ML), Rules of Survival(ROS), Fornite Battle Royale, Apex Legend, Counter Strike at marami pang iba. Mas
pinipili ito ngayon ng mga kabataan lalo na sa siyudad kaysa sa mga larong pisikal katulad ng basketball, volleyball
at badminton. Tila unti-unti na ngang nilalamon ng mga modernong kagamitan at teknolohiya ang mga kabataan
maging ang mga may edad na

Pagsasanay 8.2
Balikan ang iyong paksa at pagnilayan kung ano ang pangkalahatan at tiyak na suliranin nito.
PAKSA NG PANANALIKSIK : Pagkaadik ng kabataan sa online games
PANGKALAHATANG SULIRANIN : Pagkapabaya sa nutrisyon , Pagpupuyat , pagpabaya sa pag aaral
MGA TIYAK NA SULIRANIN :
1 Mabilis na pagkahilo
2 Natutunan Ang pang tatarashtalk
3 Pagpupuyat at pagpapabaya

Pagsasanay 8.3
Balikan ang pagsasanay 8.2, bumuo ng haypotesis sa bawat tiyak na suliranin.

Mga Haypotesis
1. Sobrang pag-iisip sa online activity at nagpaplano na agad ng susunod na pag-atake sa kanyang lalaruin.
2.Nagsisinungaling sa kaibigan at magulang tungkol sa tagal ng paglalaro.
3. Laging may excuse na ayaw nang makipag-usap sa ibang tao para magkaroon ng mas maraming oras sa
paglalaro.
Pagsasanay 8.4
Gamit ang iyong nabuong paksa, suliranin at haypotesis ng pag-aaral, lumikha ng isang konseptwal
na balangkas na nagpapakita ng ugnayan ng mga konsepto sa iyong gagawing pananaliksik. Sa huli,
ipaliwanag ang balangkas na binuo.

KONSEPTWAL NA BALANGKAS
Kaakibat ng modernisadong panahon ang pag-unlad maging sa libangan ng mga kabataan. Kung dati pagsapit ng
hapon, maglalabasan na ang mga kabataan, maglalaro ng basketball, o ‘di kaya’y patintero o piko, ngunit sa
kasalukuyan, unti-unting nababawasan ang mga kabataang naglalaro sa kalye at karamihan sa kanila ngayon ay
matatagpuan na lamang sa isang lugar, sa loob ng computer shop.
Sa madaling salita, ang katutubong laro na nagpapalakas ng katawan at kakayahan gaya ng patintero, luksong tinik
ay napalitan ng moderno at tila kaakit-akit na online games. Hindi na maitatanggi ang katotohanan na malaki ang
nagiging epekto nito sa mga kabataan partikular na sa kanilang pag-aaral.Hindi na mapigil, kahit pa ng kanilang
mga magulang ang pagkahumaling ng mga anak sa mga paglalaro ng online games gaya ng League of Legend,
Crossfire, Special Forces, Dragon Nest atbp. Ayon sa mga eksperto may pagkakataon na ang sobrang
pagkahumaling sa paglalaro sa harap ng kompyuter ay maaaring magdulot ng ‘di maganda, maaari umano nitong
sirain ang pag-iisip ng mga bata dahil imbes na pag-aaral umano ang inaatupag ay naglalaro sa kompyuter ang mga
ito, bilang resulta, bumaba ang grado sa eskuwela.

Pagsasanay 8.5
Gamit ang iyong nabuong paksa, suliranin at haypotesis ng pag-aaral, ilahad ang saklaw at
limitasyon ng iyong pananaliksik upang Makita ang hangganan ng iyong pag-aaral.

SAKLAW NG PANANALIKSIK
*Una, bilang isang mekanismo sa pagkonekta ng mga manlalaro sa iba pang players (multiplayer) sa isang
partikular na disenyo ng laro, nakaaaliw sa isang manlalaro na makipag-ugnayan sa iba pa para magsukatan ng
kaalaman, husay, diskarte at lakas.
Pangalawa, nagsisilbi itong libangan at nakapagbibigay ng lubos na kasiyahan. Sa isang banda, masasabing isa rin
itong ehersisyo (sa isip) at edukasyonal. Para sa naglalaro, itinuturing niya ang kanyang player na siya mismo na
nakikipagsapalaran. Sumasabak sa digmaan at maging bayani kahit sa imahinasyon at pangarap lamang. At
maaaring nasasabik para sa susunod na misyon ng laro.
Kadalasan, ang mga sugapa sa online games ay hindi makatulog at laging atat na maglaro.
LIMITASYON NG PANANALIKSIK
*Ngayong taon ay may napabalitaang namatay dahil sa sunod-sunod na paglalaro ng online game, ayon sa ulat ang
32-anyos na lalaki ay 72 oras na naglalaro ng Diablo III nang walang pahinga kaya naman, inatake ito sa puso. Ang
inaakalang simple at payak na pagkahumaling dito ay dapat timbangin at kontrolin.Sapagkat, ang labis-labis na
pagkahumaling dito ay may ‘di-magandang epekto sa iba’t ibang aspeto. Payo ng mga eksperto balansehin ang
mga activity ng mga kabataan, siguruhin na mag-ehersisyo upang hindi magdulot ng masama ang pagbababad sa
harap ng kompyuter.
Wala namang masama sa paglalaro ng online games. Alam naman ng ilan ang tama at mali lalong-lalo na ang mga
mag-aaral

Pagsasanay 8.7
Isulat ang unang kabanata ng iyong pananaliksik. Ang papel ay kailangang kompyuterisado sa
maikling bond paper na may isang pulgadang palugit sa lahat ng gilid, doble-espasyo at may font na
Arial na 10 ang font size (8 papel o higit pa.)

Sagot : Habang lumalago ang industriyang ito, patuloy ang pagdami at pagdiskubre ng mgamakabagong
kagamitan. Isa na rito ang pagkilala ng kompyuter. Hindi maiiwasang paggamit ng kompyuter upang
gawin ang isangmundo kung saan maaaring gawing biswal ang imahinasyon ng tao. Di naglaon, pumasok
ang ideya na maaaring gamitin ang Virtual Reality o Virtual World na dito napapasok ng tao ang isang
mundo sa kathang isip sa pamamagitan ng panonood o paglalakbay dito tulong na rin ng monitor o
telebisyon na ginagamit sa kompyuter. Sa panahon ngayon, Usong uso ngayon ang Internet, isa dito ang
mga papular na mga websayt kagaya ng Facebook, Twitter, Instagram at marami pang mga nag
susulputang websayt. At sa computer games naman, Ang paglalaro ng Computer Games ay hindi
nagsimula bilang isang industriya o produkto na agad inihayag sa mundo. Sa panahon ngayon,
madaming kabataan ang sadyang naaadik sapaglalaro ng computer games. Sa paglalaro ng computer
games, naaapektuhan ang isip ng manlalaro dahil nagkakaroon ng mga pantasya ukol dun sa nilalaro nila
Ang madalas na nagbibigay ng epekto ay ang mga computer games na may karahasan na kasama. Mga
larong may temang sex, pagpapaslang at paggamit ng mga sandatang nakakamatay. Hindi masama ang
paggamit ng industriyang ito, ngunit ang kalabisan ng paggamit nito ay nakakaapekto ng lubos sa pag-
aaral ng estudyante. Pati nadin ang Internet ay nakakaepekto din ito sa mgaestudyante, di lang ito
nangyayari sa ating bansa pati nadin sa ibang bansa kagaya ng USA at Japan, mga bansa na maraming
kaso tungkol sa mga pagkahumaling ng mga estudyante sa Internet at Games, Ang Internet ay isa nasa
bahagi ng pang araw-araw na pamumuhay ng tao marami mga estudyateng ang nahuhumling sa pag
tutuklas at pag lalaro ng Computer Games at ng Internet, pati nadin sa mga popular na websayt na
nakikita sa Internet world.laganap ito sa maga Estudyante lalong-lalo na sa panahon ngayon na marami
ng mga kabataan. partikular nalang sa Maynila, Itong Internet ay may positibong gawa kaso sa mga
Estudyante ginagawa nila itong Libangan o pangpalipas oras.
Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 9
Pagsisiyasat ng Kaugnay na Literatura at Pag-aaral

Gawin Natin
Pagsasanay 9.1: Ibuod ang teksto. Sikaping maging maikli subalit buo pa rin ang mga ideya.

Ang Maagang Pagbubuntis

Ang teenage pregnancy o pagbubuntis sa murang edad ay suliranin na kinakaharwp ng halos lahat ng
Bansa sa buong Mundo. Karamihan sa batang babae na nasa ganitong sitwasyon ay hindi malaman kung
paano Ang pagpapalaki sa Batang nabuo kayat Ang iba na di handa para dito ay pinapaabort Ang nabuong
Bata bilang solusyon sa problema. Masasabi na Ang pilipinas Ang may pinakamaraming bilang ng ng Batang
nabubuntis na di pinagplanuhan at masasabi na unwanted pregnancy.
Ang maagang pagbubuntis ay may epekto sa mabuntis at sa kasintahan nito. Sa Isang artikulo na isinulat
Raynah Sivarama nilahad nya Ang takot at gulo ng isip ng isang teenage father. Mga bagay na naiiisip nito ay
kung ano Ang gagawin at ano Ang kanyang nagawa.
Ang teenage pregnancy ay may malaking epekto sa magkasintahan at Lalo na Rin sa nagiging anak nito.
Sa ganitong sitwasyon ,lumolobo Ang bilang ng kabataang sangkot dito.
Ayon sa survey ng young adults fertility ay nagsabi na 1/3 sa Batang babae ay buntis na bago ikasal.
Nagsaad din dito na 30% at 15-19 Ang edad ng kabataang nasasangkot dito at .74% ay illegitimate births at
kumulang sa 400,000 abortion taon taon.
Mula sa forum for family planning and development, inc (FFPDI) ito ay patuloy na tumataas Ang bilang ng
sangkot dito sa Bansa. Katunayan noong nakaraang taon ay umabot ito sa mataas na lebe l.

Pagsasanay 9.2.
Pumili ng tatlong paksa batay sa iyong interes. Sumipi o humalaw ng mga impormasyon tungkol
dito. Huwag kalimutang ilagay ang mga sanggunian
 " limitadong Face to face classes "
Inaprubahan na ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte ang pagsasagawa ng limitadong face-to-face
classes sa low risk areas o yaong mga lugar na nasa ilalim ng modified general community quarantine (MGCQ)
o transition phase sa pagitan ng MGCQ patungo sa new normal. Pinayagan na ng Pangulo ang pagsasagawa
ng limited face-to-face classes sa Enero 2021 o sa ikatlong kwarter ng panuruang taon base na rin sa panukala
ng Department of Education. Samantala, ang mga pribadong paaralan na nagsimula na ng limited face-to-face
classes noong Hunyo ay papayagang magpatuloy.Ang desisyon na payagan ang limited, localized face-to-face
classes ay magaganap lamang kung may koordinasyon sa pagitan ng DepEd, naatasang local government
unit, at local health authorities. Sa kabila nito, binigyang-diin ni DepEd Secretary Leonor “Liling” Briones na
hindi basta-basta isasagawa ang face-to-face classes at kailangan muna nitong dumaan sa pilot testing at
masusing inspekyon katuwang ang National Task Force Against COVID-19 upang matiyak na masusunod at
maipatutupad ang kinakailangang pamantayan sa kalusugan.
“Limited, ibig sabihin, na-approve na ng IATF. Na-classify na naman ng government kung low-risk ang
isang area o hindi. Muli, hindi ito pinipilit sa lahat ng eskwelahan. Para lamang ito sa mga lugar na mababa
ang health risk; sa mga school sa isla; sa malalayong lugar na hindi naaabot ng coronavirus,” ani Sec. Briones .
Tiniyak din ng Kalihim ang organisadong pagsasagawa ng limited face-to-face classes sapagkat aniya,
kumpleto ang istruktura ng DepEd mula sa central office pababa sa school level pagdating sa monitoring
hanggang sa implementation.“Sa mga school na interesado na mag-implement ng face-to-face classes,
subject for review ito ng Secretary ng DepEd. Susulatan ng school level ang kanilang regional director para i-
monitor ang level nila. Ang regional directors naman, alam nila sa lugar nila kung aling schools ang pwede,
Ang magpapatagal lang naman diyan ang physical inspection sa school gaya ng facilities, ventilation, at
arrangement,” dagdag pa niya.Nanawagan naman ang Kalihim sa mga magulang na ayaw ng face-to-face
classes. Aniya, pwedeng gumamit ng mga materyales na makukuha online. Kung wala namang internet,
pwede ang radyo at telebisyon. Mayroon ding reading materials na i-de-deliver sa bahay ng mga mag-aaral.
“Ang thrust natin ngayon ay blended learning. Ang mga teacher, i-mobilize natin. Sinubukan na natin
iyan sa Navotas. Apat na pamamaran ang nasimulan natin – mula sa kindergarten to senior high school.
Kailangan lang ang tulong ng local executives, mga magulang, guro, at s’yempre, suporta ng national
government natin.”
Pagsasanay 9.3
Isalin sa Filipino ang mga impormasyon, ideya at kaisipan sa teksto. Sikaping huwag lumayo sa
orihinal na mensahe.

Panalangin para sa Bayan

Panginoon, sa pagharap namin sa mga panahong ito na walang katiyakan sa aming bansa at sa mundo,
Hinihiling namin sa Iyo na manatili sa gitna namin. Naaaliw kami sa kaalaman na iyon
 Ikaw lamang ang aming Tagapagligtas at Panginoon, at ang tunay na Guro ng buhay. Ipadal
Ang iyong espiritu upang maantig ang mga puso ng aming mga pinuno. Bigyan sila ng karunungan at
pag-unawa habang sila ay namumuno., at ang lakas ng loob na gawin ito. Bigyan mo kami ng Iyong
liwanag
at ang Iyong katotohanan upang gabayan kami sa aming mga daan upang aming hanapin ang Iyong
kalooban sa ating buhay.
Idinadalangin namin ang Iyong dakilang kagalingan sa aming lupain. Lumiwanag ang Iyong mukha sa
amin,
Mahal na Diyos. Kailangan ka namin ngayon, higit kailanman. Salamat na lang
Ikaw ay mayaman sa awa at puno ng biyaya. Salamat dahil ikaw ay nagpapatawad
At maawain. Salamat dahil Ikaw ay malakas at makapangyarihan. Pagpalain ang
Pilipinas at gamitin ang sambayanang Pilipino sa pagpapalaganap ng Iyong Banal salita.
Luwalhati sa Iyo aming Diyos sa kaitaasan. Dalangin ko, sa pangalan ng aking Panginoon,
Diyos at Tagapagligtas na si Jesucristo. Amen!

Pagsasanay 9.4
Humanap ng mga sangguniang makatutulong sa pagpapatibay ng iyong ginawang pananaliksik.
Kumuha ng dalawampung sanggunian (aklat, dyornal, dyaryo, internet at iba pa). Matapos mangalap ng
mga sanggunian, subukan mo ng sumulat ng burador ng Rebyu ng Kaugnay na Literatura at Pag-aaral.
Ang papel ay kailangang kompyuterisado sa maikling bond paper na may isang pulgadang palugit sa
lahat ng gilid, doble-espasyo at may font na Arial na 10 ang font size

Abril 4, 2022 – Iniulat ng Departamento ng Edukasyon (DepEd) na 17,479 pampubliko at pribadong

paaralan ang nominado ng mga rehiyonal na tanggapan para sumali sa progresibong yugto ng pagpapalawak
ng harapang klase, isang makabuluhang pagtaas mula noong simula ng taon.Batay sa mabilisang pagbilang
noong Marso 28, 2022, 17,054 pampubliko at 425 pribadong paaralan ang handa para sa progresibong
pagpapalawak ng harapang klase at yaong ganap na sumusunod sa School Safety Assessment Tool (SSAT) ng
Department o sumusunod ngunit may nakabinbing pagsang-ayon ng local government unit.Samantala,
13,692 pampubliko at pribadong paaralan ang kasalukuyang nakikilahok sa progresibong pagpapalawak ng
face-to-face classes, o 78.3% ng mga nominadong paaralan.
“Kami ay optimistic sa pagtaas ng trend na ito sa bilang ng mga paaralan na nagpapatupad na ng
classroom-based learning. Sa suporta mula sa Central at Regional Offices, kami ay masigasig na muling
ipakilala ang mga pisikal na klase sa mas maraming lokalidad sa bansa,” ani Kalihim Leonor Magtolis
Briones.Noong nakaraang Pebrero 2, 2022, 6,686 na paaralan lamang sa buong bansa ang nakapasa sa SSAT,
kung saan 6,586 dito ay pampublikong paaralan at 100 ay pribadong paaralan.Sa dumaraming bilang ng mga
paaralang kalahok, ang DepEd ay nakatakdang maglabas ng mga patakaran kaugnay sa progresibong
pagpapalawak ng mga face-to-face classes, kasama ang updated na SSAT.
"Sisiguraduhin ng SSAT na handa ang ating mga paaralan para sa mga pagbabago sa pamamahala ng
harapang klase habang ginagabayan ang ating mga field office sa pagbibigay ng logistical at teknikal na tulong
na kailangan ng mga paaralan," sabi ni Secretary Briones.Idinagdag din ng hepe ng Edukasyon na ang SSAT ay
hindi ang pinal na determinant ng pakikilahok sa progresibong pagpapalawak at nilayon lamang upang ihanda
ang mga paaralan at masuri ang kanilang kahandaan para sa kanilang muling pagbubukas.
Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 10
Dokumentasyon: Pagbuo ng Listahan ng mga Sanggunian

Pagsasanay
Itala ang mga sangguniang ginamit mo sa iyong gagawing pananaliksik. Sundin ang APA na pormat.

Sagot : APA Department of Education Manual of Style 2017.

Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 11
Metodolohiya

Mga Gawain

1.Ano-ano ang pamamaraang ginamit mo sa pagpili ng impormante? Bakit ito ang iyong napili?
Sagot : Dahil dito makakalap Ang mahahalagang mga datos at mga sangguniang nakatulog dito.
2.Bilang isang mananaliksik, paano mo kinalap ang mga datos na ginamit mo sa iyong pag-aaral?
Sagot: Sa opinyon at pagrereseaech sa aking datos
3.Ilahad ang instrumentong ginamit mo sa pangangalap ng mga datos o impormasyon
a. Kung gumamit ka ng talatanungan, ilakip sa sagutang papel ang kopya ng iyong mga
tanong. (ginamit ng respondente)
b. Kung gumamit ka ng pakikipanayam, ilakip ang sipi ng mga ginamit mong mga tanong,
kasama ng mga katibayan (larawan) na ikaw ang nakikipanayam.
Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 12
Buod, Konklusyon at Rekomendasyon

Mga Gawain

1.Lagumin ang mga resulta ng iyong pag-aaral

Sagot : Ang pag-aaral ay isa sa mga pinaka-apektadong aspeto ng buhay ng tao dahil sa pandemya ng
coronavirus disease-2019 (COVID-19). Sa isang kamakailang sulat na nai-publish, pinaalalahanan ng mga
may-akda ang bawat bansa ng kanilang responsibilidad na makabuo ng mga diskarte upang mabuksan muli
ang mga paaralan nang ligtas. Inuulit ng papel na ito ang pagsunod sa mga protocol sa kalusugan ng
paaralan bilang makabuluhan sa paghahatid ng mga harapang klase na sumusunod sa pambansa at
internasyonal na mga alituntunin sa pag-iwas sa mga epekto ng pandemya ng COVID-19 bilang isang krisis
sa kalusugan ng publiko.Sa Pilipinas, ang Departamento ng Edukasyon ng pamahalaan ay nakabuo ng mga
alituntunin para ipatupad ang online at modular distance learning na paghahatid ng pagtuturo.4 Ito ay
upang mapangalagaan ang mga mag-aaral mula sa pagkahawa ng sakit. Gayunpaman, ang mga planong
magsagawa ng pilot na pagpapatupad ng limitadong face-to-face na paghahatid sa mga lugar na mababa
ang panganib ng paghahatid ng COVID-19 para sa Enero 2021 ay inaprubahan ng pangulo5 ngunit
kalaunan ay na-recall6 dahil sa banta ng bagong strain ng COVID-19 . Ang mga suliranin ay itinataas kung
handa ang bansa na buksan ang mga paaralan nito para sa mga mag-aaral na pumunta para sa harapang
pag-aaral sa kabila ng pagiging isa sa pinakamatagal at mahigpit na lockdown sa mundo.Ang muling
pagbubukas ng paaralan para sa harapang pakikipag-ugnayan ay dapat na maingat na planuhin upang
matiyak ang kaligtasan ng mga mag-aaral gayundin ng mga guro at kawani ng paaralan sa isang yugtong
paraan lalo na sa pagsunod sa physical distancing.

2.Bumuo ng konklusyon mula sa isinagawang pag-aaral.

Bilang konklusyon, ang mga protocol sa kalusugan ng paaralan sa pagsasagawa ng mga harapang klase ay
dapat na planuhin nang mabuti ayon sa pambansa at internasyonal na mga alituntunin upang matiyak na
ang mga mag-aaral ay magiging ligtas o hindi bababa sa pagaanin ang mga epekto ng COVID-19. Kung
tutuusin, mahalaga ang buhay ng mga estudyante tulad ng kahalagahan ng edukasyon sa kanila. Iyan ang
responsibilidad ng bawat pamahalaan na tiyakin ang katuparan nito.

3.Magbigay ng rekomendasyon gamit ang isinagawa mong pananaliksik.

Limitadong F2F binawi ni Duterte at rekomendasyon nito Hindi pumayag si Pangulong Rodrigo Duterte
kayat minabuti ng Department of Education (DepEd) na bawiin na ang kahilingan na makapagsagawa ng
limited face-to-face classes sa elementarya at high school sa low risk areas.Sinabi ni Education Secretary
Leonor Briones na tanggap nila ang desisyon ni Pangulong Duterte dahil batid niya na mas marami itong
nalalaman base sa mga impormasyon.Ikinatuwiran ng Punong Ehekutibo naman na hindi niya maaring
isugal ang kaligtasan at kalusugan ng mga bata at humingi din ito ng pang-unawa kay Briones.Sa kanyang
tugon, sinabi ni Briones na naiintindihan niya ang pinaghuhugutan ni Pangulong Duterte dahil
pinangangalagaan lang ang kaligtasan ng higit 27 milyong mag-aaral, maging ng higit 847,000
guro.Ikinatuwiran lang ng kalihim na isa sa pinagbasehan ng kanilang rekomendasyon ay makakatulong
ng malaki sa ekonomiya ang pagbalik ng mga bata sa mga eskuwelahan kahit sa limitadong
pamamaraan.Dagdag pa niya, pinaghandaan lang naman nila ang pagbabalik-eskuwela sa ilang lugar sa
pag-aakalang mas bubuti na ang sitwasyon. Nabanggit ni Briones na may natukoy na silang 1,900 paaralan
na maaring pagkasahan ng pilot testing ng limited face-to-face classes.
Jemma D. Molinilla Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

BS CRIMINOLOGY 1 Propesor: Ginang.Elizabeth L. Duro

Modyul 13
Pagsulat ng Manuskrito ng Saliksik Papel

Mga Gawain
Ilahad ang kabuuan ng isinagawang pananaliksik. Tandaan ang mga bagay na dapat isaalang-alang sa pagsulat
ng saliksik-papel. Gawing gabay ang mga bahagi ng pananaliksik.

Face to face classes

Face to face classes sa panahon ng Pandemya:Sa paglaganap ng pandemya sa ating bansa, marami
ang naapektuhan at nagbagolalo na sa sektor ng edukasyon. Hindi maaaring lumabas kung kaya’t sinuspinde
angklase sa buong bansa nang mahigit anim na buwan. Kinakailangan ng bawat isa napatuloy matuto at mag-
aral kaya naman pinatupad ang online classes sa ating bansa.Mahirap ang naging simula dahil sa kawalan ng
kagamitan at kakulangan ng kaalamansa mga makabagong teknolohiya.
Marami ang hindi makasabay dahil sa bagal nginternet at signal sa ating bansa na nakakahadlang
upang maunawaang mabuti ng mgamag-aaral ang mga tinuturo. Dahil nga sa mga suliraning
kinakaharap sa online classes, minungkahi angpagpapatupad ng face to face classes sa panahon ng
pandemya. Ayon din sa bagongpanukala ng Commission on Higher Education (CHEd), pinayagan na ang
limitadongface to face classes sa 24 na kolehiyo at unibersidad sa ating bansa. Ngunit, magigingepektibo ba
ito lalong lalo na sa pagsugpo at pagtigil ng patuloy na dumaraming kasong COVID-19? Hindi, lalo lamang
itong kakalat dahil sa dalasang paglabas ng mgamag-aaral.Batay sa tala ng Department of Health
(DOH) noong ika-26 ng Marso 2021,mayroong 9,838 na bagong kaso ng covid. Ito ang
pinakamataas na naitalangpositibong kaso sa loob lamang ng isang araw. Sa kasalukuyan, ang bilang ng
aktibongkaso sa ating bansa ay umabot na sa 109,018. Marami pa rin ang naitatalang mgabagong kaso at
patuloy itong tumataas kaya’t hindi pa maaaring ipatupad ang face toface classes. Marahil maraming
nahihirapan sa online class ngunit mas mahalaga parin ang ating kalusugan. Hindi natin alam kung sino ang
ating mga nakakasalamuhakung magkaroon ng face to face classes. Maaring sila ay positibo na at wala
tayongkaalam alam na maaring magdulot ng hawaan. Bagaman limitado ang face to face naito, hindi pa rin
maiiwasan na makasalamuha ng iba lalo na kung bumi-byahe pa angmga mag-aaral.Wala pa ring kongkretong
solusyon ang ating bansa ukol dito. Wala pang gamot,may mga bakuna na ngunit limitado lamang ang bilang
nito.
Tanging mga healthworkersat frontliners pa lamang ang nababakunan sapagkat mas kailangan nila
ang mga ito.Hindi lahat kayang mabakunahan kaya’t hindi pa ligtas ang lumabas. Hindi pa ligtas namagkaroon
ng face to face classes lalo na sa panahong ito.Mahalaga na matuto at mahirap ang sitwasyon sa online
classes. Totoo ang mga itongunit ang pinakamahalaga ay ang ating kalusugan upang matupad at maisagawa
natinang ating mga hangarin. Gumagawa rin naman ng paraan ang mga guro upangmakasabay
ang mga mag-aaral. Kailangan ng pagkakaisa at pagtutulungan nangmawala na ang mikrobyo sa
ating bansa. Ipagpaliban ang face to face classes atpatuloy tayong sumunod sa mga protokol na
ipinapatupad sa acting Bansa.