6

FILIPINO
KUWARTER 2 – MODYUL 3
 Naibibigay ang maaaring mangyari sa teksto gamit ang dating karanasan/
kaalaman
 Nagagamit nang wasto ang kayarian at kailanan ng pang-uri sa paglalarawan sa
iba’t ibang sitwasyon
 Nailalarawan ang tauhan batay sa damdamin nito at tapuan sa binasang
kuwento
K to 12 BEC CG (Competency Code F6PB-IIIg-17, F6OL-IIa-e-4, F6RC-IIa-4)

1
UNANG BAHAGI-PANIMULANG GAWAIN
A. Panimula
Kumusta ka na aking mag-aaral? Ano-anong mga leksiyon ang natapos mo sa
linggong ito? Iba na naming aralin ang pagtutuunan mo ng panahon ngayon. Sana mas
lalo ka pang magsikap.
Ako’y natutuwa na tulungan ka upang malinang at mapalawak ang karunungan mo
habang pinag-aaralan ang mga paksa tungkol sa paglalarawan ng mga bagay bagay. Ang
iskima o dati mong karanasan at kaalaman ay makatutulong nang malaki upang
makapagbigay ng hinuha, mga palagay at obserbasyon sa paligid.
Pagkatapos ng modyul na ito, inaasahan na mailalarawan mo ang katangian ng tauhan
at tagpuan sa binasang kwento.
Gayundin, pagkatapos ng modyul na ito, inaasahan na magagamit mo nang wasto ang
kayarian at kailanan ng pang-uri. Matututunan mo rin kung paano naibibigay ang wastong
paghihinuha sa pangyayari. Game ka na ba?

B. Talakayan at Halimbawa.

. Ang pagbibigay ng palagay o hinuha ay pagbibigay ng mungkahi ng iba pang

Aralin 1: Pagbibigay ng Hinuha o Palagay
pangyayari na maaaring maganap. Ito ay isang paraan ng pagsasagawa ng mapanuring pag-
unawa.
Ang pagbibigay ng wastong paghihinuha sa pangyayari o pagbubuo ng sariling
palagay, pasiya o kalalabasan ng pangyayari ay nababatay sa mga detalyeng inilalahad. Dito
nalilinang ang kakayahan sa pagbibigay ng pasya o desisyon.
C. Halimbawa
Ano ang masasabi mo sa mga larawan? Ano sa palagay mo ang nangyari sa pananim?

https://www.philstar.com/opinion/2019/09/17/1 https://www.chronicle.co.zw/sadc-from-el-nino-
952474/plight-filipino-rice-farmers to-la-nina/

Tumpak! Nasira ang mga pananim.

Ano kaya ang dahilan ng pagkasira ng pananim sa unang larawan?
Tama! Kawalan ng tubig ang sanhi ng pagkatuyot ng pananim.

2
 Sa pangalawang larawan, ano naman ang iyong napapansin sa mga pananim?
D. Basahin

Ilang
Ano kaya angaraw pang
naging nag-iipon
pasya si Cedric para makabili ng isang bagong pares
ni Cedric?
ng ikaw
Kung tsinelas. Sa daanan
si Cedric, ano angngmagiging
paaralan, nakapulot
desisyon mo? siya ng limampung piso.
Kinabukasan, nakiramdam si Cedric kung may maghahanap ng pera. Hapon na
Sa paghihinuha ng maaaring mangyari ay maaari mo ring gamitin ang pang-uri.
ay wala pa ring naghahanap. Biglang sumagi sa isip niya ang mga Batas Iskawt.
NanlambotAralin
si Cedric. Nabuo naatniya
2: Kayarian sa kanyang
Kailanan isip ang gagawin kinabukasan.
ngisa
Pang-uri
Mayroong apat na kayarian ang pang-uri. Bawat ay may pagkakaiba.
1. Payak – ito ang pang-uring binubuo ng likas na salita lamang at walang lapi.
Ito ay pawing salitang-ugat lamang.
Halimbawa:

Gamitin mo nga
Puti kinissa pangungusap
linis bagoang mga
init nabanggit
mahal na tuwa
pang-uri.
saya
Mahusay!
2. Maylapi – ito ang pang-uring binubuo ng salitang-ugat at panlapi na maaaring
makita sa unahan, gitna, hulihan, o kabilaan.
Basahin mo ang mga halimbawa:

napakalikot bumuti madilim kalinisan taasan malinis

Suriin mo ang mga halimbawa:
napakalikot – ang payak na pang-uri ay likot ngunit kinakabitan ng
panlaping napaka sa unahan
bumilis – ang payak na pang-uring bilis ay nilalagyan ng panlaping um sa
gitna

3
 taasan – ang payak na pang-uring taas ay ginagamitan ng panlaping an sa
huli
kalinisan – ang payak na pang-uring linis ay ginagamitan ng panlaping ka
sa unahan at an sa hulihan
3. Inuulit – ito ang pang-uring inuulit ang buong salitang-ugat o pantig lamang ng
salita

Basahin mo ang mga halimbawa:

Malulusog – ang salitang-ugat ay lusog, inuulit lamang ang unang pantig

malulusog
na lu mabuti-buti maganda-ganda sira-sira butas-butas

Sira-sira – inuulit ang buong salitang-ugat na sira

Gamitin natin sa pangungusap ang mga pang-uring inuulit
4. Tambalan – ito ang pang-uring binubuo ng mga salitang pinagtambal o pinag-
iisa. Halimbawa:

Balat-sibuyas hugis-puso boses-ipis agaw-pansin sirang-plaka

Para sa iyong karagdagang kaalaman, alam mo ba na may tatlong kailanan
ang pang-uri? Ang mga ito ay:
1. Isahan – pandak, malaki, isa, mahal
2. Dalawahan – simbuti, kasingganda, magsimputi
3. Maramihan – mabubuti, magaganda, mapuputi, magkakasingganda

Ngayon kilala mo ang kayarian at kailanan ng pang-uri. Handa ka na sa mga

susunod na pagsasanay

Aralin 3: Paglalarawan sa mga Tauhan at Tagpuan

Ang maikling kuwento ay kadalasang sinusulat upang magdulot ng aliw sa mga
mambabasa at magtuturo ng mga aral sa buhay.
Alam mo ba na mayroong walong elemento ang maikling kuwento? Ngunit sa
araw na ito ay pahapyaw nating pag-uusapan ang dalawa sa walong elemento. Ito
ay ang tauhan at tagpuan.
 Ang tauhan ay tumutukoy sa mga panauhin sa kwento. Ito ang kumikilos at
nag-iisip kaya nagkakaroon ng pangyayari.

4
  Ang tagpuan naman ay tumutukoy kung saan naganap ang kuwento. Ito
ang espasyong ginaganapan ng aksiyon o pangyayari, kasama ang panahon,
atmospera at kondisyon.
Sa mga kuwentong iyong babasahin, magagawa mo bang ilarawan ang mga
tauhan, tagpuan ? Sa paanong paraan? Kapag naglalarawan ng tauhan at tagpuan sa
nabasang kwento, maaari kang gumamit ng mga angkop na salitang panlarawan.
Marami kang dapat tandaan.
Kapag naglalarawan ka ng katangian ng mga tauhan sa kuwento, binibigyan
mo ng pansin ang mahahalagang detalye ng kwentong binasa mo. Ito’y
makatutulong sa pag-unawa sa nilalaman ng kuwento.
E. Basahin mo ang kuwentong ito na may pamagat na “Bunga ng Di-Pagsunod”

Mahal na mahal ni Josef ang alaga niyang aso. Regalo ito ng kanyang
Sagutin mo ang sumusunod na mga katanungan.
lolo noong nakaraang kaarawan niya. Pinangalanan niya itong Rambo sapagkat
malaki
1. Sino sinoangangtindig nito. Sunud
mga tauhan ito nang sunod saan man siya magtungo, kaya
sa kuwento?
isang ang
2. Saan arawtagpuan?
ay pinaalalahanan siya ng kanyang ina.
3. Sino ang nagbigay ng aso kay Josef?
“Josef, malikot ang aso mo, takbo nang takbo. Katabi ng kalsada ang
4. Ilarawan ang aso ni Josef.
bahay natin. Baka magtatakbo sa kalsada si Rambo, masasagasaan siya ng dyip.
5. Ilarawan si Josef.
Kawawa ang aso mo.kawawa ka rin, iiyak ka. Itali mo yan o kaya’y ikulong mo
6. Ano ang paalala ng ina ni Josef?
kapag ikaw ay umaalis.”
7. Paano mo ilalarawan ang ina ni Josef?
8. Ano angHindinangyari
sinunod
sa asoninipinansin
Josef? ni Josef ang sinabi ng ina. Nang dumating
9. Ano
siya ang
isangnaramdaman ni Josef sasasinapit
hapon pagkagaling ng kaniyang
paaralan aso? niyang umiiyak ang
ay naratnan
10. Anong
nakababatang
aral angkapatid
itinuro at
sa nalaman
iyo ng kuwento?
niyang nasagasaan ng dyip ang kanyang aso
nang sumibad ito ng takbo sa kalsada.
Parang dinagukan ang dibdib ni Josef nang makita ang bangkay ng
mahal niyang aso. “Kung sinunod ko lamang ang sinabi ni Inay, sana’y di
namatay ang aking si Rambo,” ang umiiyak na paninisi ni Josef sa kanyang
sarili.

5
IKALAWANG BAHAGI-PANLINANG NA GAWAIN
A. Panuto: Basahin ang bawat sitwasyon at bumuo ng hinuha. Isulat ang sagot sa patlang.
1. Inani na ng mga magsasaka ang mga palay. Tinuyo na ang mga ito at inilagay sa sako.
Hinuha:
2. Nagluto ng kakanin, pansit at spaghetti ang nanay ni Roel. Inimbitahan niya ang mga
kapitbahay pati na ang lahat ng kamag-aral at kalaro ni Roel.
Hinuha:
3. May taling pabigat sa braso ni Armand. Umiiyak at sumisigaw ito sa sakit. Awang awa
ang mga magulang nito at kamag-anak.
Hinuha:
4. Mahigit apatnapung mag-aaral sa ika-anim na baitang ang sinanay ni Bb. Dela Cruz sa
pagsayaw. Suot na nila ang kanilang uniporme at sila’y patungo sa bayan.
Hinuha:
5.Dala-dala ng mag-amang Dino at Mang Berto ang baong pagkain at ilawan. Sumakay sila
sa bangka at pumalaot.
Hinuha:
B. Panuto:Ilagay sa tamang kahon ang mga sumusunod na pang-uri.

mahirap magkatulad pula dala-dalawa kayrami masayahin isa

malinaw kapit-tuko ganda ngiting-aso itim balat-sibuyas
luma takip-silim

Payak na Pang-uri Pang-uring Maylapi

Pang-uring Inuulit Pang-uring Tambalan

6
C. Panuto: Kilalanin kung isahan, dalawahan o maramihan ang pang-uring may
salungguhit. Isulat ang sagot sa puwang.

1. Mabango ang bulaklak ng Sampagita.

2. Matitibay ang sapatos na yaring Marikina.
3. Magsimbilis ang kotse nila.
4. Ang kanyang bag ay makintab.
5. Maiingay ang mga mag-aaral na nasa bakuran ng paaralan.

D. Basahing mabuti ang mga seleksyon. Isulat sa patlang ang katangian ng mga tauhan.

1.
Naglaro sa sala si Betty kahapon. Iniligpit niya ang kanyang manika,
inilagay niya sa kahon ang mga laruang pang kusina at ibinalik sa
lalagyang malapit sa may hagdanan.

Ano ang katangian ni Betty?

2.
Isang taas lang ng kamay ni Haring Alitaptap ay di na magkamayaw ang
kanyang mga alipin. Takot silang maparusahan at ipatapon ng hari sa
dagat- dagatang apoy.

Ano ang katangian ni Haring Alitaptap?

3.
Mahilig magbasa ang magpinsan na Milo at Ninoy. Madalas ay nasa
silid- aklatan sila, dito nila ginagamit ang kanilang mga bakanteng oras.
Sila ang pinupuntahan ng kanilang mga kaibigan upang makinig sa
bago nilang kapanapanabik na karanasan.

Ano ang katangian ng magpinsan?

4.
Hindi marunong biruin si Marta. Agad siyang umiiyak sa isang tukso
lamang ng kanyang mga kaibigan.
Ano ang katangian ni Marta?

5.
. Nanalangin si David bago dumating ang takdang oras ng pagtutuos
nila ng higanteng si Goliath. Iginayak niya ang mga batong makikinis
at ang kanyang tirador. Ngayo’y handa na siyang humarap sa higante.

Anong katangian mayroon si David?

_ _

7
IKATLONG BAHAGI-PANAPOS NA GAWAIN
A. Panuto: Basahin ang bawat talata at ibigay ang angkop na palagay batay sa ikinikilos
ng tauhan.
1.
Pinakahihintay ni Mang Roman ang araw ng Linggo sapagkat ito ang araw
na sama-samang nagsisimba silang mag-anak. Pagkatapos ay nagpunta sila sa
dagat. Kinahapunan ay pagod silang lahat ngunit masasaya naman.
Anong kapakinabangan ang maaaring makuha ni Mang Roman sa kanyang paglilibang
kung araw ng Linggo?
_ __ _
2.
Laging may ilaw na nakasindi kung gabi sa panulukan ng daang katapat ng
isang malaking tindahan. Nang dumaan ang pulis na bantay sa lugar na kanyang
sakop ay patay ang ilaw. Siniyasat niya at nakita niyang tuklap ang bintana ng
isang bahagi ng tindahan. Nang sumilip siya sa butas may nakita siyang

. Ano kaya ang ginawa ng pulis matapos sumilip sa butas?

3. Ano kaya ang maaaring nangyari sa loob ng tindahan?

B. Panuto: Basahin ang pangyayari at magbigay ng hinuha tungkol dito.

1. Nagbara ang mga estero at kanal.

2. May red tide sa mga katubigan.

3. Pinukpok ni Aljohn ang bahay ng pukyutan. Naglabasan ang maraming pukyutan.

4. May naiwang bag sa traysikel na minamaneho ng tatay mo. May laman itong
maraming pera. Kinuha ito ng tatay mo.

5. Marumi ang tubig na iniinom ng mga taga barangay San Vicente.

6. Isinasagawa ang Clean and Green project ng mga mamamayan.

7. Si Caloy ay nagbabasa ng kanyang libro gabi-gabi.

8
C. Panuto: Kilalanin kung payak, maylapi, inuulit, o tambalan ang mga pang-uring may
salungguhit. Isulat sa puwang ang sagot.
1. Ang mabait ay pinupurihan.
2. Si Jose Rizal ay isang bayaning dakila.
3. Butas-butas ang buong ng kanilang bahay.
4. Mabuti-buti na rin ang kanyang kalagayan.
5. Mahusay ang mungkahi ng pangulo.
D. Ibigay ang kailanan ng sumusunod na pang-uri.

Pang-uri Kailanan
1. makakapal
2. simbait
3. malayo
4. magkasingtangkad
5. magkakasingganda

E. Panuto: Ibigay ang tamang katangian ng tauhan batay sa ikinikilos/pananalita na isinasaad.

1. Sinabihan ni Mercy si Aling Aida tungkol sa ipinagbilin ng tatay. Si Mercy ay
.
a. matapat b. matulungin c. masunurin d. maaalalahanin
2. “Salamat po”, nasabi ni Mercy habang tinatanggap ang atis. Siya ay
a. maunawain b. masayahin c. mapagbigay d. mapasalamatin
3. “Inay, sobra po ng siyam na piso ang sukli sa atin ng ale”, sabi ni Allan. Si Allan ay
.
a. magaling b. masinop c. matapat d. masipag
4. Nalaglag ang hawak na pera ng bata. Agad itong pinulot ni Dan at iniabot sa may-ari.
Si Dan ay isang batang .
a. masipag b. matulungin c. matapat d. masinop
5. May bagong pantalon si Chito. Nalaman niyang kailangan ni Fred ng isusuot sa
kanilang programa. Ipinahiram niya iyon kay Fred. Si Chito ay .
a. masipag b. matapat c. matulungin d. mapasalamatin
6. May uwing pagkain ang nanay. Sinabi ng nanay na hatian ni Bia ang kanyang kapatid
na si Nilda. Hinati ni Bia nang magkasinglaki at ibinigay niya kay Nilda ang parte
nito. Si Bia ay batang .
a. marunong b. mapagbigay c. masinop d. madamot
7. Si Lena ay di-gaanong maganda na gaya ni Arra. Pinagtatawanan ni Arra si Lena sa
harap ng ibang tao sabay sabi na pangit si Lena at siya ang pinakamaganda. Si Arra ay
.
a. mayabang b. sinungaling c. madaldal d. kulang sa pansin
8. Gustung-gusto ni Rico na makipaglaro kay Mario. Tinawag niya ito upang sumama sa
bukid. Hindi pumayag si Mario dahil bilin ng kanyang tatay na bantayan ang kanilang
alagang kalabaw. Si Mario ay .
a. magalang b. matalino c. masunurin d. matapat

9
SUSI SA PAGWAWASTO
Ikalawang Bahagi

A. 1. Ibebenta ang C. 1. Isahan 4.

palay Pang-uring Maylapi D. 1. Si Betty ay masinop.
2. Kaarawan ni Roel isahan
mahirap kayrami 2. Si Haring Alitaptap ay mabagsik
3. Nabali ang braso ni Armand 2.maramihan
4. Makikipagpaligsahan malinaw
ang mga mag-aaral 3. Ang magpinsan ay palabasa
3. dalawahan
5. Manghuhuli ng isda ang mag-amang Dino at Mang4. Si Marta ay matampuhin.
Pang-uring
B.Payak
Inuulit na Pang- Pang-uring Tambalan 5. Si David ay madasalin.
uri luma itim kapit-tuko takip-
pula silim

Ikatlong Bahagi

A. 1.
C.Si
1. Mang Roman
maylapi ay
4. Inuulit B. 1.D.Magkakaroon
1. Maramihanng pagbaha
2. dalawahan
magiging masaya
2. payak at
5. maylapi 2. Hindi ligtas kumain ng lamang-dagat
malusog.
3. inuulit 3. 3. isahan si4.Aljohn
Hinabol Dalawahan 5.maramihan
ng pukyutan
2. Inalam ng pulis kung 4. Itinago ng tatay ang bag
E.5.1.Magkakasakit
D2. D 3.ngCdiarrhea
4. C 5. Ctao.
ang mga
may tao sa loob ng
8. C
tindahan. 6.6.BMagiging
7. A malinis ang kapaligiran sa lugar
7. Magiging mahusay si Caloy

Sanggunian:
Dr. Lydia L. Libunao, Dr. Lucy M. Narag. 1994. Gintong Hiyas sa Filipino 6.
Valenzuela City, Philippines: Tru-Copy Publishing House, Inc.
Lydia B. Liwanag, Ph.D. 2011. Landas sa Wika 6. Quezon City, Philippines:
EduResources Publishing, Inc.
Failano, A. (n.d.) Filipino 6 dlp 21 mga katangian ng tauhan. Retrieved from:
https://www.slideshare.net/mobile/alicetejero9/filipino-6-dlp-21-mga-katangian-ng-tauhan