Professional Documents
Culture Documents
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LÂM NGHIỆP
2
LỜI NÓI ĐẦU
Trong lịch sử phát triển của loài người, chúng ta biết rằng gỗ là một
trong những người bạn đời gần gũi nhất, quá trình gia công gỗ vốn có từ khi
con người biết sử dụng đồ bằng gỗ. Trong quá trình gia công chế biến sử
dụng nguyên liệu gỗ thì cộng nghệ xẻ gỗ là khâu đầu tiên, đơn giản nhất
song có vai trò quan trọng nhất, bởi nó quyết định đến chất lượng sản phẩm
cũng như hiệu quả kinh tế. Nhiệm vụ của môn học là công nghệ xẻ là nhằm
mục đích làm tăng tỷ lệ thành khí khi xẻ gỗ tròn, tăng chất lượng gỗ xẻ cũng
như hiệu xuất lao động, làm giảm cường độ lao động của người công nhân, làm
cải thiện môi trường lao động, lợi dụng hợp lý nguồn tài nguyên rừng, tăng
thêm giá trị của sản phẩm, đạt đợc lợi ích lớn nhất về kinh tế, đồng thời
thúc đẩy sự tiến bộ về kỹ thuật xẻ, thực hiện quy trình quản lý khoa học. Nhầm
nâng cao mức độ tối u hoá cho các xí nghiệp xẻ.
Sau khi tiếp thu kiến thức lý thuyết trên lớp và được sự hướng dẫn của thầy
PGS. TS. Phạm Ngọc Nam, em đã hoàn thành được bài của mình.
3
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy PGS. TS. Phạm
Ngọc Nam - GVHD môn công nghệ xẻ đã truyền đạt vốn kiến thức cho em trong
suốt thời gian học môn. Nhờ có những lời hướng dẫn, dạy bảo của thầy nên đã
giúp em hoàn thiện bài luận một cách tốt nhất.
Trong quá trình học tập , cũng như là trong quá trình làm bài, khó tránh khỏi
những sai sót, do vốn kiến thức và khả năng tiếp thu thực tế còn nhiều hạn chế
trước biển rộng tri thức và quan điểm của môn học. Mặc dù em đã cố gắng hết
sức nhưng chắc chắn bài tiểu luận khó có thể tránh khỏi những thiếu sót và nhiều
chỗ còn chưa chính xác, kính mong thầy xem xét và góp ý để bài tiểu luận của
em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn
4
Mục Lục
(1) Thiết kế xây dựng bản gỗ xẻ cho cây gỗ tròn có đường kính đầu ngọn 52 cm
và độ thon 1,2 cm/m, cây gỗ có chiều dài 12m. Cây gỗ cắt thành 3 khúc đều
nhau, áp dụng các kiến thức đã học để xác định.....................................................6
1.1 Xác định bề rộng của những sản phẩm phụ thu được lớn nhất của khúc giữa
.............................................................................................................................6
1.2 Xác định chiều dày và chiều rộng của sản phẩm phụ thu gốc ......................6
1.3 Tính tỷ lệ thành khí cho từng khúc gỗ và toàn cây gỗ theo phương pháp xẻ
hộp kể cả sản phẩm phụ ? Nhận xét kết quả........................................................6
(2) Phân tích ưu nhược điểm của các phương pháp xẻ gỗ hiên nay mà thực tế
đang áp dụng? Có vẻ hình minh họa. ....................................................................8
5
(1) Thiết kế xây dựng bản gỗ xẻ cho cây gỗ tròn có đường kính đầu ngọn 52
cm và độ thon 1,2 cm/m, cây gỗ có chiều dài 12m. Cây gỗ cắt thành 3 khúc
đều nhau, áp dụng các kiến thức đã học để xác định.
Độ thon :
1.1
Xác định bề rộng lớn nhất của những sản phẩm phụ thu được ở khúc giữa
Xác định chiều dày và chiều rộng sản phẩm phụ khúc gốc
Vc = L x Smax =
Vp = 4 x L x Smax =
6
- Thể tích khúc gỗ gốc
Q =
P1 =
Vc = L x S =
Vp = 4 x L x S =
Q=
P2 =
Vc = L x S =
7
- Thể tích sản phẩm phụ
Vp = 4 x L x S =
Q=
P3 =
Vc = L x S =
Vp = 4 x L x S =
Q=
P=
8
(2) Phân tích ưu nhược điểm của các phương pháp xẻ gỗ hiên nay mà thực tế
đang áp dụng? Có vẻ hình minh họa.
9
o Tỷ lệ thành khí thường thấp hơn một chút so với phương pháp xẻ
đơn.
Chủng loại gỗ xẻ được tạo ra có:”ván xẻ đã rọc cạnh, gỗ hộp đã rọc cạnh,
…
Ưu điểm:
Lượng ván xẻ đã rọc cạnh được tạo ra nhiều, nó sẽ làm giảm bớt khối
lượng công việc của khâu rọc cạnh phía sau.
Có thể lợi dụng triệt để được phần cạnh của gỗ tròn để sản xuất ra các
loại ván có chiều dài, chiều rộng và chất lượng tốt khác.
Có thể làm giảm tỷ lệ ván bìa dạng tam giác tạo ra, có lợi cho việc nâng
cao tỷ lệ thành khí.
Nhược điểm:
Gỗ tròn bị xoay lật nhiều lần, gây ảnh hưởng đến hiệu suất sản xuất của
cưa.
Phương pháp xẻ 4 mặt cũng được gọi là phương pháp xẻ gỗ hộp chưa
rọc cạnh, tức là sử dụng cưa vòng lớn để tiến hành xẻ hai cạnh bên của
gỗ tròn, tạo thành hộp gỗ có hai cạnh chưa được gia công, sau đó phần
gỗ hộp này được đưa tới máy cưa vòng cỡ nhỏ để tiếp tục xẻ thành ván
hoặc thành gỗ hộp hoàn chỉnh, hoặc đối với gỗ tròn có đường kính
tương đối lớn, thì phần gỗ hộp chưa được rọc cạnh đó lại do chính cưa
vòng lớn đó xẻ dọc ra vài đường rồi sau đó mới đưa chúng tới cưa vòng
nhỏ để tiếp tục gia công xẻ thành ván.
10
bên của khúc gỗ tròn, để tạo ra một tấm ván bìa, sau đó lật gỗ đi một góc 90°, để
gia công
- Gỗ tròn được xẻ bằng phương pháp xẻ 3 mặt, thì tổng cộng gỗ sẽ phải lật
chuyển 2 lần trên xe nạp liệu, khi đó thứ tự của mạch xẻ và góc xoay lật sẽ là:
- Với những loại ván xẻ hoặc gỗ hộp tạo ra còn có một mặt chưa được rọc
canh, thì khi cần thiết nó lại được qua tiếp một máy cưa khác.
Ưu điểm:
Số lần phải lật gỗ ít hơn phương pháp xẻ 4 mặt, do đó sẽ nâng cao được
năng suất cho cưa vòng lớn.
Do bộ phận ván cạnh lớn, nên khi sản xuất các sản phẩm ván xẻ có kích
thước nhỏ thì có thể lợi dụng được phần ván cạnh đó để tạo thành các
sản phẩm chính, từ đó làm tăng tỷ lệ thành khí của gỗ xẻ.
Khi xẻ bằng cưa vòng nhỏ sẽ có lợi cho việc quan sát được gỗ xẻ ra, từ
đó loại bỏ được khuyết tật của gỗ, nâng cao chất lượng của gỗ xẻ.
Nhược điểm:
Nếu so với phương pháp xẻ 4 mặt thì : phần bìa dạng tam giác tạo ra
tương đối nhiều, do vậy mà có thể làm giảm tỷ lệ thành khí khi xẻ.
11
nhiều về chiều dài nhà xưởng, tránh được hiện tượng các lao động
chồng chéo lên nhau, từ đó nâng cao được năng suất lao động.
Có thể sử dụng máy cưa vòng lớn để xẻ ra các tấm ván xẻ chưa rọc
cạnh có cùng chiều dày với nhau, làm đơn giản hoá về mặt công nghệ,
nâng cao được mức độ cơ giới hoá và tự động hoá cho máy cưa vòng
lớn.
Là các phương pháp mà các sản phẩm thu được đa số đã rạch rìa, cạnh,
phương pháp này áp dụng để xẻ ván, xẻ hộp .
Nó phù hợp với quy mô 10 xưởng vừa và lớn, để cơ giới hoá và tự động
hoá quy cách sản phẩm đảm bảo chính xác
Có khả năng nâng cao năng suất lao động và tỷ lệ thành khí và tỷ lệ lợi
dụng gỗ.
Nhược điểm:
Gỗ tròn trong quá trình gia công không thể tiến hành loại bỏ những
khuyết tật được, nó sẽ làm ảnh hưởng chất lượng của sản phẩm.
Nhưng phương pháp này kém linh động, với những loại gỗ có hình
dạng phức tạp, không ổn định.
Trong quá trình xẻ khó loại bỏ được khuyết tật ra khỏi sản phẩm, khả
năng tận dụng gỗ cao.
12
Quá trình xẻ tiến hành đơn giản, gỗ rất dễ cố định phù hợp với các xí
nghiệp loại vừa và nhỏ.
Là phương pháp xẻ mà sản phẩm thu được tất cả đều là ván chưa sạch
bìa, xẻ theo phương pháp này rất linh động trong sản xuất, nhất là
nguyên liệu có nhiều bệnh tật, có điều kiện nâng cao tỷ lệ thành khí và
tỷ lệ lợi dụng gỗ
Nhược điểm:
Chi phí để rọc rìa các tấm ván tương đối lớn
Quy cách kích thước chiều rộng ván không thống nhất nên gây khó
khăn cho khâu cơ giới hoá và tự động hoá.
Tất cả các sản phẩm đều là ván chưa sạch rìa nên khối lượng phải rọc
rìa rất lớn mới tạo thành ván chính.
13
- Ván xẻ xuyên tâm do mức độ ro rút theo chiều rộng của ván là tương đối
nhỏ, đường thớ gỗ hoàn chỉnh, đồng thời có giá trị lợi dụng tương đối cao. Gỗ để
sản xuất toa xe, gỗ sản xuất dụng cụ âm nhạc hay những loại dụng cụ quý hiếm
khác, phần lớn là sử dụng loại ván xẻ xuyên tâm, cũng có một số kiến trúc về gỗ
quan trọng thì cũng cần phải sử dụng ván xẻ xuyên tâm.
- Phương pháp xẻ hình quạt, đầu tiên là dựa theo hướng đường kính của
mặt đầu khúc gỗ để xẻ khúc gỗ thành hai phần, sau đó lại dựa theo đường kính
hoặc bán kính của mặt đầu khúc gỗ để tiến hành xẻ tiếp thành ván.
- Cách xẻ hình quạt: Đây là cách xẻ được thực hiện trên 1/4 tiết của cây
gỗ. Phương pháp này có khả năng thu được lượng gỗ xuyên tâm cao nhưng
nhược điểm lớn nhất là khó cố định gỗ, cần có công cụ chuyên dùng đặc biệt
trong quá trình xẻ vì vậy đây cũng là một phương pháp xẻ cho những loại sản
phẩm có yêu cầu đặc biệt.
- Cách xẻ hình cung: Bằng cách xẻ hình cung chúng ta cũng thu được ván
xuyên tâm, phương pháp này cũng được thực hiện trên nửa tiết diện hình tròn của
cây gỗ.
Ưu điểm:
Gỗ xẻ xuyên tâm thường được dùng nhiều trong các nhạc cụ và làm
báng súng…bởi vì nó có những tính chất đặc biệt: âm thanh kêu rất
vang và ấm khi sử dụng làm các nhạc cụ.
Ván xẻ xuyên tâm do mức độ ro rút theo chiều rộng của ván là tương
đối nhỏ, đường thớ gỗ hoàn chỉnh, đồng thời có giá trị lợi dụng tương
đối cao.
Phương pháp này có khả năng thu được lượng gỗ xuyên tâm cao
Tấm gỗ xẻ ra có vân thẳng nhiều và đạt sự ổn định độ ẩm cân bằng, do
loại bỏ phần vỏ ngoài và chỉ giữ lại phần tốt bên trong.
Nhược điểm:
14
Xẻ xuyên tâm theo phương pháp quạt khó cố định gỗ, cần có công cụ
chuyên dùng đặc biệt trong quá trình xẻ.
Xẻ xuyên tâm phương pháp này tốn thời gian và chi phí hơn so với tiếp
tuyến.
- Trên bề mặt của ván xẻ tiếp tuyến có đường hoa văn rất đẹp, mặt ván
không dễ bị nước thẩm thấu, đối với gỗ lá rộng dùng làm tàu thuyền, thùng gỗ,
hay đồ nội thất thì phần lớn là sử dụng loại ván xẻ tiếp tuyến.
- Thông thường, các xưởng xẻ khi xẻ ra các loại ván xuyên tâm hay ván
tiếp tuyến đều là sản xuất ra những loại gỗ xẻ thông dụng, chỉ căn cứ theo hướng
kính hoặc đường hoa văn để tiến hành xẻ. Chỉ có những xưởng xẻ chuyên dụng
nhụ: xưởng sản xuất thuyền, xưởng sản xuất dụng cụ âm nhạc, xưởng sản xuất
dụng cụ thể thao thì mới chuyên về sản xuất các loại ván xẻ chuyên dụng.
15
Ưu điểm:
Phương pháp xẻ tiếp tuyến thông thường được sử dụng nhiều trong
công nghệ đóng tàu thuyền,thùng đựng chất lỏng, mộc mỹ nghệ, …
Vân gỗ núi trên mặt gỗ nhiều hơn nên được ưa chuộng thẩm mỹ.
Nhược điểm:
Gỗ được xẻ phương pháp này khi chế tác cần là loại gỗ ổn định và được
sấy chuẩn để giúp tấm gỗ có độ ẩm cân bằng hơn giảm tỉ lệ cong mo.
16
- Giả sử đem 2 miếng gỗ hình múi quýt đó ghép lại với nhau, rồi lại dụng
phương pháp ghép ngón để ghép theo chiều dọc với các tấm khác, thì có thể đạt
được tấm ván có chiều dài như yêu cầu.
- Nếu tiến hành lựa chọn cẩn thận các miếng gỗ hình múi quýt khi ghép,
thì sẽ tạo thành tấm ván mà trên bề mặt không còn lộ ra hình mắt gỗ hoặc các loại
khuyết tật khác, cường độ kết cấu cũng được tăng lên.
- Phương pháp này khắc phục được những điều kiện bất lợi khi gỗ tròn có
độ thót ngọn lớn, khi ghép các miếng gỗ hình múi quýt với nhau, có thể đảo đầu
cho nhau, như thế sẽ làm mất đi sự ảnh hưởng của độ thót ngọn.
(3) Trình bày phương pháp nhận biết gỗ xẻ Xuyên Tâm và gỗ xẻ Tiếp
tuyến ? Các ứng dụng của gỗ xẻ xuyên tâm và gỗ xẻ tiếp tuyến trong thực tế.
- Phương pháp xẻ gỗ dùng đặc biệt, căn cứ vị trí phân bố của vòng nằm
trên mặt gỗ, chia thành phương pháp xẻ gỗ xuyên tâm, phương pháp xẻ gỗ tiếp
tuyến. Sau đây là phương pháp nhận biết gỗ xẻ xuyên tâm và gỗ xẻ tiếp tuyến:
Góc anpha được đo trên mặt cắt ngang của gỗ xẻ, anpha là góc kẹp bởi
đường thắng tiếp tuyến với vòng năm qua điểm trung tâm của tiết diện ngang và
tạo với bề rộng của tiết diện. Gỗ xẻ xuyên tâm là gỗ xẻ có góc anpha phải lớn
hơn anpha quy định tại mọi tiết diện. Tùy theo yêu cầu sử dụng mà anpha có thể
lớn ạy nhỏ nhưng thông thường anpha = 60 – 90.
* Ứng dụng
Thường được dùng nhiều trong các nhạc cụ và làm báng súng... bởi vì nó
có những tính chất đặc biệt: âm thanh kêu rất vang và ấm. Khi sử dụng làm các
nhạc cụ không làm ảnh hưởng đường ngắm của súng.
Gỗ xẻ tiếp tuyến là gỗ xẻ có đường tiếp tuyến với vòng năm tạo với chiều dài tiết
diện ngang một góc beta = 30 – 55. Góc beta được đo trên mặt cắt ngang của gỗ
xẻ (mặt cắt vuông góc với thớ gỗ), beta là góc kẹp giữa đường thẳng tiếp tuyến
với vòng năm tại các điểm trên đường trung tâm với bề dày của tiết diện gỗ xe.
Gỗ xe tiếp tuyến là gỗ xẻ có góc beta lớn nhất phải nhỏ hơn beta cho phép quy
định tại mọi tiết diện. Tùy theo yêu cầu sử dụng mà beta có thể quy định lớn hay
nhỏ.
*ứng dụng
18
Thường được dùng nhiều trong công nghệ đóng tàu thuyền, thùng đựng chất
lỏng, mộc mỹ nghệ....
19