Spirulina platensis’in merlot cinsi üzümlerle yapılan şaraba etkilerinin araştırılması

1.Sunuş
Şarap, taze üzüm şırasının mayalanması ile elde edilen fermente bir alkollü içecektir. Üzüm suyu kendi
kendine hiçbir müdahale olmadan da fermente olup şarap olabilmektedir.Şarap dünyada kültürel ve ticari
olarak daima önemini korumuş bir üründür (Anlı, 2006)
Türk Gıda Kodeksi Şarap Tebliğine göre şarap, parçalanmış veya parçalanmamış yaş üzümün veya üzüm
şırasının, kısmen veya tamamen alkol fermantasyonu ile elde edilen, coğrafi işaret ya da köken ismi tescili
yapılmış ya da yapılmamış ürünü ifade eder (Anonim, 2009)( Tuba BEKAR Türk Tarım ve Doğa Bilimleri
Dergisi 3(4): 255–264, 2016)
Şarap üretimi binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. Üzüm şarabı ve bağcılığın başlangıcına dair kanıtları MÖ
6000–5800 yılları arasına tarihlemiştir. Arkeolojik kanıtlar; en eski şarap üretiminin, İran’daki Zagros
Dağları’nda M.Ö. 5400-5000 yıllarında olduğunu göstermiştir.(Hudson, J.A., Buglass, A.J. (2011).
Introduction, Background And History. In: Handbook Of Alcoholic Beverages: Technical, Analytical And
Nutritional Aspects. A.J. Buglass (Ed) John Wiley And Sons, United Kingdom. Pp. 3-61.). Yani şarap
yaklaşık olarak 6000 yıldır içilen bir içkidir. Fermente üzüm suyu içmenin faydaları pek bilinmese de şarap
üretilip tüketilmeye devam edilmiştir. Şarabın faydaları üzerinde çalışmalar daha sonra yapılmaya
başlanmıştır. Şarapta hacim bakımından en az %9 alkol miktar olmalıdır. Toplam alkol miktarı bakımından
da en fazla %15 olmalıdır.(Türk Gıda Kodeksi Şarap Tebliği, TEBLİĞ NO: 2008/67 Ve 27131 Sayılı Resmi
Gazete. )
Şaraplar kırmızı, beyaz, roze, blush ve likör şarapları olarak çeşitlendirilmiştir.( PİTTE, J.-R. (2006) Şarap
Ve Din, Kitap Yayınevi, s.9.) Şaraba rengini veren antosiyanin pigmentleri üzümün kabuğunda yer
aldığından ötürü kırmızı şarap üretiminde üzüm, kabukları ile birlikte fermente edilir. Bu nedenden ötürü
beyaz şarap yeşil üzümün yanı sıra kabukları ayrılmış kırmızı üzüm şırasından da üretilebilir. Roze, beyaz
ve kırmızı şarabın kupajı ile veya üzüm kabuklarının sadece kısa bir süreliğine sıvıda tutulmasıyla elde
edilebilir. Üzüm kabuklarının şırada bekletilmesi işlemine maserasyon denir. (Gözen, Selen (12 Şubat
2017). "Şarabın Anatomisi". Somelyer.)
Şarapta kaliteyi belirleyen bir çok faktör vardır. En önemlisi kuşkusuz kullanılan üzümün çeşididir. Üzümün
çeşitinin yanında üzümün hasat zamanı da şarabın kalitesini ve duyusal özelliklerini etkilemektedir (Morales
ve ark. 2015). Şarap yapımında kullanılan şıralık üzümler genellikle küçük salkımlı ,ince kabuklu, küçük
taneli ve bol şıralıdır. Şıranın bazı aromatik maddelerce zengin olması, asit kapsamının da yüksek olması
arzu edilir. (Çelik ve ark., 1998)(Tuba BEKAR Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 3(4): 255–264, 2016.
Üzümlerin yetiştiği arazinin coğrafik yapısı, asmanın bulunduğu bölge, toprak ilişkisi üzüm için bir
karakterdir. Yetiştiriciliğin yapıldığı ülkeler; ülkeler içindeki ova, yayla, yamaç gibi farklılıklar şaraba değişik
karakter ve kalite kazandırır (Aktan ve Kalkan, 2000).Çok kaliteli şarap veren bir üzüm çeşidi uygun
olmayan iklim ve toprak koşullarında yetiştirilirse hiçbir zaman kaliteli şarap üretilebilecek üzüm vermez.
(Aktan ve Kalkan, 2000).
Kullanılan üzüm çeşitine göre yapılan şarapların kendilerine özgü aromaları vardır. Bu yapı oldukça
komplekstir. Çünkü bir çok aroma bileşiğinden oluşmaktadır.(San-Juan ve ark., 2011). Şarap aromasını;
üzüm çeşidi, çevresel faktörler (iklim ve toprak), fermantasyon koşulları (maya florası, pH ve sıcaklık),
şarap yapımındaki teknolojik işlemler ve şarabın olgunlaşma koşulları aroma bileşiklerinin oluşumunu
etkileyen temel faktörler olarak belirtilmektedir (Etiévant, 1991; Canbaş ve Cabaroğlu, 2000a; Bonino ve
ark., 2003; Cabredo-Pinillos ve ark., 2008; Tao ve ark., 2008). ).( Mustafa BAYRAM ve ark.
Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 13 (2016) 35-46) Üzüm çeşidi dışında tanelerin sağlamlığı,
olgunluk derecesi de şarabın tadını, kokusunu ve aromasını etkilemektedirr (Ough, 1992, Chp.1, 2, 3, 7).
Şarapta bulunan fenolik bileşikler şaraba kendine özgü tadını verirler (Proestos ve ark., 2005). Fenolik
bileşikler üzümde en önemli etkilerini, aroma ve renk üzerinde göstermektedirler. Şarapta bulunan fenolik
bileşikler çoğunlukla üzümün tanelerinden kaynaklanır.(Ali ve ark., 2010).(Mustafa BAYRAM ve ark.
Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 13 (2016) 35-46) Antosiyaninler ve flavonoller asmada renk
oluşumundan, hidroksisinnamik asit tartaratları, kateşin ve prosiyanidinler ise tat oluşumu ve kahverengi
renkten sorumludurlar (Singleton ve Esau, 1969)(Mustafa Bayram ve ark. Şarapta Fenolik ve Aroma
Bileşikleri Üzerine ‘Teruar’ınEtkisi). Üzümlerdeki fenolik bileşiklerin miktarı, çeşide, olgunluğa, çevresel
faktörlere (iklim, toprak vb.) ve uygulanan kültürel işlemlere göre değişkenlik gösterir (Ribéreau-Gayon ve
ark.; 2000a)

Kırmızı şarapta bulunan fenolik bileşikler ve bunların sağlık üzerine olumlu etkileri ile ilgili çalışmalar son
yıllarda giderek artmaktadır. Fenolik bileşenlerin özellikle kırmızı şarapta önemli fonksiyonları vardır.
Şarapların acı ve buruk tadı, rengi ve antioksidan etkisi fenolik bileşiklerden kaynaklanır.( Aktan N, Kalkan
H. 2000. Şarap Teknolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yayınları No:4, 614 s, Ankara. Kaliteli Kırmızı Şaraplarda
Bazı Antioksidan Fenolik Bileşikler Ebru Kızılet, R.Ertan Anlı)
Ülkemiz çok sayıda yerli ve yabancı kökenli şaraplık üzüm çeşidinin yetiştirilmesi için çok elverişli yörelere
sahip olmasına karşın, yıllık üretilen yaklaşık 4.2 milyon ton yaş üzümün yalnızca %3’lük bölümü şaraba
işlenerek değerlendirilmektedir (Çelik ve ark., 2010). Akile Beren SÖĞÜT , Gültekin ÖZDEMİR Dicle
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Diyarbakır (Geliş Tarihi: 27.08.2013, Kabul Tarihi:
06.08.2015)

Şarap üretiminde kullanılan başlıca yerli ve yabancı üzüm çeşitleri aşağıdaki gibidir
Sauvignon Blanc, Semillion, Riesling, Gewürztraminer, Chardonnay, Chenin Blanc, Viognier, Marsanne,
Rolle-Vermentino, Emir, Narince, Bornova Misketi, Sultaniye, Cabernet Sauvignon, Merlot, Shiraz, Pinot
Noir, Grenache, Gamay, Mourvedre, Malbec, Ada Karası, Kalecik Karası, Öküzgözü, Boğazkere (Şarap
Üretimi ve Kalite Zeliha KAYA Ambiyans Şarap Evi, İstanbulAnlı,(2010; Denizer, 2012; Neiman, 2013).
Merlot, menşei Fransız olan bir üzüm çeşitidir. Merlot üzümden, kolay içimli, dolgun ve kuvvet dengesi orta
özellikte olan şaraplar elde edilmektedir.(Master Tirbuşon, 2006: 36 ) Merlot üzümleri, gevşek büyük meyve
salkımlarıyla tanımlanır. Rengi, açık mavi/siyah renk tonludur ve üzüm daha ince kabuklu ve daha az
tanenlidir. Merlot üzümlerinde daha çok şeker ve daha az malik asit vardır.(J. Robinson Jancis Robinson's
Wine Course Third Edition pg 142–143 Abbeville Press 2003 0-7892-0883-0)

Kısaca şarap yapımı:

Bağ bozumu(hasat): Üzümler belli bir olgunluğa geldiğinde toplanır buna hasat zamanı denir.(Zeliha
KAYA, (2017), Şarap Üretimi Ve Kalite, AYDIN GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul, S.23.),. Hasat
zamanının doğru belirlenmesi şarap üretiminin kalitesi için önemli bir faktördür.(Işıl Aysel Açıkgöz, (2019),
Research on the characteristics of red wines produced from Gaziantep red grapes, M.Sc. Thesis İn Food
Engineering Gaziantep University, S.11.) Üzümler erken toplanırsa, şarapta daha az şeker, daha az renk
maddeleri, daha az olgun tanen ve daha fazla asit olur. Üzüm olgunlaştıkça şeker miktarı artar. Buna
karşılık olgunlaşmayla asit miktarında bir miktar azalma olur. Üzümler, çok geç toplandığında ise
marmelatımsı tat oluşma tehlikesi vardır (Neilman, 2013).
Sapların ayrılması:Toplanan üzümler saplarından ayrılmalıdır. Üzümlerin kabuklarında,saplarında ve
tohumlarında bulunan fenolik bileşikler acımsı tat vereceği için şıraya geçmesi istenmez. Bu yüzden
üzümün kullanılmayacak kısımları ayıklanır.(Zeliha KAYA, (2017), Şarap Üretimi Ve Kalite, AYDIN
GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul, S.23-24).
Ezme: Ezme sırasında taneler çatlayıp, sularını salarlar. Ezme işlemiyle de istenmeyen tatlar oluşmaması
için tanenler ayrılmalı ancak çekirdekler kırılmamalıdır .Aksi halde çekirdekteki istenmeyen yağ gibi
maddeler şaraba geçerek tadı bozar (Zeliha KAYA Şarap Üretimi ve Kalite (Boulton ve ark., 1999)). Üzüm
çekirdeğinin dış kabuğunda meydana gelebilecek olası bir deformasyon sonucunda çekirdek içerisinde
büyük miktarda bulunan fenolik maddeler şaraba acımsı bir tat katacaktır. (Ough, 1992, Chp.1, 2, 3, 7).
Maşerasyon :Ezme aşamasında elde edilen mayşe kabukta bulunan ve arzu edilen bileşenlerin üzüm
suyuna geçmesi için kapalı kaplar içinde bir süre bekletilir. Mayşeden beyaz şarap üretilecekse preslere;
kırmızı şarap üretilecekse maserasyon tankına aktarılır  (Zeliha KAYA, (2017), Şarap Üretimi Ve Kalite,
AYDIN GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul, S.23.)
Pres: Şıra eldesi için pres makinelerinde üzüm sıkma işlemine presleme denmektedir.(Işıl Aysel Açıkgöz,
(2019), Research on the characteristics of red wines produced from Gaziantep red grapes, M.Sc. Thesis İn
Food Engineering Gaziantep University, S.11. Basınç uygulanmadan alınan ilk şıra ‘birinci şıra’ olarak
adlandırılır. Sonra preslenerek alınan şıralar ise ‘pres şırası’ olarak bilinir (Shahidi, F.; Naczk, M. (1995).
Food Fhenolics: Sources, Chemistry, Effects And Applications. Technomic Publishing Company Inc,
Lancaster, PA, USA.)
Filtrasyon: Şarap üretim sırasında tortu ve katı maddeler kalıntıların uzaklaştırılması işlemidir. Bir gün
boyunca çökeltme tanklarında bekletilerek tortu alınır. Tortu alma işlemi sonucunda çok berrak bir şıra
oluşsun istenmez. Çünkü fermantasyon sırasında maya tutunamaz ve dibe çöker.( Zeliha KAYA, (2017),
Şarap Üretimi Ve Kalite, AYDIN GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul, S.23.)
Fermantasyon: Şıranın şaraba dönüşmesi işlemidir. Fermantasyon aşaması en önemli aşamadır. Gerekli
olan maya şıraya ilave edilir ve süreç başlamış olur. Burada şıra şaraba dönüşür. Üzümde bulunan
şekerler, şarap mayaları ile etil alkole dönüşür. Bu işlem 10-30 gün arasında sürebilmektedir. Her gün
sıcaklık ve çözünen kuru madde miktarı (briks) kontrol edilir. Fermantasyon ilerledikçe şeker maya
tarafından kullanılarak alkol oluşumu gözlenir. ( Zeliha KAYA, (2017), Şarap Üretimi Ve Kalite, AYDIN
GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul, S.23-24.)
Fermantasyon aşaması şarap yapımının kalbidir. Burada maya hücreleri (Sacchoramyces cerevisiae)
üzüm şekerini etanole çevirir. Fermantasyon sonucu ortaya çıkan ısı artışı (T:10-30°C) bazı maya
hücrelerinin ölmesini sağlarken ısıya daha dirençli türlerin fermantasyonu tamamlamasını ve istenmeyen
yan ürünlerin oluşmamasını sağlar. (Fugelsang, 1997, Chp.4, 5). Doğal olarak bulunan maya hücrelerinin
dışında son zamanlarda hazır Saccharomyces maya ilaveleride etanol fermantasyonunu desteklemek
amacıyla yapılmaktadır (Lea Piggot, 1995, Chp.5, 6).

Filtrasyon ve soğutma: Fermantasyon sonunda bulanık olan ürünü berraklaştırmak gerekmektedir.

Aktarım yapılarak dipte biriken tortu uzaklaştırılır. Olgunluk döneminde şarap yavaş yavaş berraklaşır. 
Soğutma işlemi ile şarap -5°C’ye kadar soğutulur. Bu sırada mutlaka karıştırılmalıdır. 48 saat süren bu
soğutma işleminden sonra sıcaklık 0 °C’nin üzerine çıkmamalıdır. ( Zeliha KAYA, (2017), Şarap Üretimi Ve
Kalite, AYDIN GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul, S.23-24.)
Olgunlaştırma: Yıllandırma olarak da bilinen bu aşamada şarap, alkol fermantasyonu sonu ile şişeleme
arasında tankta ya da fıçıda olgunlaşma durumundadır. Bu işlem boyunca şarabın tadında, kokusunda
değişimler oluşur.( Vichi, S., Santini, C., Natali, N., Riponi, C., Lo´Pez-Tamames, E., Buxaderas, S. (2007)
Volatile And Semi-Volatile Components Of Oak Wood Chips Analysed By Accelerated Solvent Extraction
(ASE) Coupled To Gas Chromatography–Mass Spectrometry (GC-MS). Food Chemistry, 102:1260-1269.)
Fıçılarda olan olgunlaştırmada, özellikle günümüzde kaliteli şarap için, ahşap fıçı yerine sürecin hızlanması
için daha ekonomik olan meşe yongası kullanılır.( Nowak, B. (2005). Her Yönüyle Şarap. Arkadaş Yayınevi,
İstanbul.)
Şişeleme :Şarapların şişelenmesi oldukça önemlidir. Erken şişeleme kırmızı şarapta olumsuzluk
yaratırken; geç şişeleme meyvemsi tadı kaybetmesine neden olur. Steril bir ortamda şarap sıcaklığı
ortalama 19 °C’de olmalı, 16 °C’nin altına düşmemelidir. Doldurma işleminden sonra bir mantar ile ağzı
kapatılır. (Zeliha KAYA, (2017), Şarap Üretimi Ve Kalite, AYDIN GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul,
S.24.)
Saklama: Şarap hafif nemli, düşük sıcaklıkta, çok fazla ışık almayan bir ortamda saklanması en uygun
olanıdır. En kritik nokta ise ortam sıcaklığıdır. 13 °C ideal bir sıcaklıktır.( Nowak, B. (2005). Her Yönüyle
Şarap. Arkadaş Yayınevi, İstanbul.)
Tıbbi araştırmalar dozunda kullanıldığında şarabın sağlığa yararlı olduğunu göstermektedir. Kopenhag
Üniversitesi Koruyucu Tıp Enstitüsü'nün 1995 yılında yayınlandığı bir çalışmasında, yaşları 30-70 arasında
değişen 6051 erkek ve 7234 kadın, 12 yıl boyunca gözlenmiş. Bu çalışma sonucunda, düzenli ve çok
olmamak kaydıyla (her gün bir kadeh) şarap içenlerin daha uzun ömürlü olduğu çıkmış. Nedeni ise, şarap,
kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığa karşı daha dayanıklı olmayı
sağlıyor. Kanın akışkanlığını artırarak kalp krizi riskini azaltıyor.(Brody,Jane E. Danish.May 5, 1995.The
New York Times)
Çalışmamın temel amacı merlot şarabın spirulina platensis eklenerek daha da sağlıklı bir şarap üretmek
amaçlanmıştır. Spirulina platensis bir çok biyoaktif bileşen içermesinden dolayı fermante bir içecek olan
şaraba eklenmesiyle sağlığa çok daha faydalı antioksidan, antikanserojen, antihistaminik, antidiyabetik,
antiviral, antibiyotik, antihipertansif, antitrombotik, probiyotik ve prebiyotik etkilerinden faydalanmak
amaçlanmıştır. Spirulina’nın zengin fitokimyasal içeriğine bağlı olarak karaciğer, sinir sistemi ve böbrek
koruyucu etkileri yanında; antitümör, antienflamatuvar, antigenotoksik, antioksidan, hipoglisemik ve
hipolipidemik fonksiyonlara sahip olduğu bildirilmektedir( Çağrı GÜLER ve diğ. Atatürk Üniv. Ziraat Fak.
Derg., 52 (3): 351-360, 2021Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Fonksiyonel Bir Gıda Katkısı
Olarak Spirulina platensis* (Belay, 1997, Sotiroudis and Sotiroudis, 2013).

Spirulina platensis, genellikle birkaç milimetre uzunluğunda, silindirik hücrelerden oluşan, spiral şekilli bir
prokaryotik organizma olup, yüksek sıcaklıklarda (35-38°C) ve yüksek alkali ortamda üreyebilmektedir. .
( Spirulina’dan (Spirulina platensis) Klorofil-a ve Fikosiyanin Pigment Ekstraksiyonuna Ultrasonikasyon
Süresinin Etkisi)( Yılmaz, H.K., Duru, M.D. (2011). Syanobakteri Spirulina platensis’in besin kimyası ve
mikrobiyolojisi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 4(1), 31-43).
S. platensis; zengin protein, esansiyel yağ asidi, aminoasit, karotenoit, vitamin ve mineral içeriği yanında
veriminin yüksek oluşuyla da dikkat çekmiştir.(Asghari et al., 2016)
S. platensis yaklaşık %70 protein içermektedir. (Saranraj and Sivasakth, 2014), bileşiminde özellikle A, B2,
B3 ve B12 gibi vitaminler ile demir, magnezyum, kalsiyum ve potasyum gibi mineralleri yoğun olarak
bulundurmaktadır. Spirulina’nın içeriğinde kuru ağırlığın yaklaşık %20’sini oluşturan fikosiyanin gibi aktif
fitokimyasallar da yüksek oranda bulunmaktadır. Ayrıca bu doğal ürünün yüksek konsantrasyonda çoklu
doymamış yağ asidi ve gamma linolenik asit içerdiği de bilinmektedir (El-Baz et al., 2013)( Fonksiyonel Bir
Gıda Katkısı Olarak Spirulina platensis Çağrı gürel ve ark. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi)
Spirulina platensis biyoaktif özellikteki klorofil, karoten ve mavi renkli fikosiyanin pigmentlerini yüksek
miktarlarda yapısında bulundurmaktadır.( Spirulina’dan (Spirulina platensis) Klorofil-a ve Fikosiyanin
Pigment Ekstraksiyonuna Ultrasonikasyon Süresinin Etkisi)( Yılmaz, H.K., Duru, M.D. (2011). Syanobakteri
Spirulina platensis’in besin kimyası ve mikrobiyolojisi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 4(1), 31-43).
.

2. MATERYAL VE YÖNTEM

Bu çalışmada materyal olarak Burç Esentepe mevkiinde üretilen merlot üzümleri kullanılacaktır.
Geleneksel yöntemlerle şarap üretilecektir. Bu üretim aşamasında kontrollü deney yapılarak bazı örneklere
spirulina eklenerek şarapta oluşan çeşitli maddelerin spirulinalı ve spirulinasız değerleri tayin edilerek
karşılaştırılacaktır
Suda çözünür kuru madde tayini(SÇKM): El efraktometresi ile ölçülür
Toplam asit tayini: Fenolfitalein indikatörü konulmuş NAOH titre edilir
Yoğunluk tayini: Elektronik dansimetre ile ölçülür
PH tayini: Cam elektrotlu PH-metre ile / Spektrofotometre ile de ölçülür
Alkol tayini: NIR – Yakın kızıl ötesi spektroskopi ile ölçülür
Uçar asit tayini: Buharlı damıtma yöntemi ile ölçülür
İndirgen şeker tayini: Carrez çözeltileri ile Luff – Schoorl yöntemi
Kükürt dioksit tayini: NAOH titre edilerek
Toplam fenolik bileşik miktarı tayini: Folin – Ciocolteu reaktifi ile
Renk değerleri ölçümü:hunter lab. Renk ölçüm cihazı
Aroma maddelerinin tanımlanması:GC-FID ve GC-MS koşulları
Duyusal analizler
Kaynakça
Anlı, 2006)
Anonim, 2009)( Tuba BEKAR Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 3(4): 255–264, 2016)
Anonim (Brody,Jane E. Danish.May 5, 1995.The New York Times)
Hudson, J.A., Buglass, A.J. (2011). Introduction, Background And History. In: Handbook Of Alcoholic
Beverages: Technical, Analytical And Nutritional Aspects. A.J. Buglass (Ed) John Wiley And Sons, United
Kingdom. Pp. 3-61.
PİTTE, J.-R. (2006) Şarap Ve Din, Kitap Yayınevi, s.9.
(Morales ve ark. 2015)
Ough, 1992, Chp.1, 2, 3, 7).
Aktan ve Kalkan, 2000).
San-Juan ve ark., 2011)
Etiévant, 1991; Canbaş ve Cabaroğlu, 2000a; Bonino ve ark., 2003; Cabredo-Pinillos ve ark., 2008; Tao ve
ark., 2008). ).( Mustafa BAYRAM ve ark. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 13 (2016) 35-46)
Ali ve ark., 2010).(Mustafa BAYRAM ve ark. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 13 (2016) 35-46
(Çelik ve ark., 2010). Akile Beren SÖĞÜT , Gültekin ÖZDEMİR Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe
Bitkileri Bölümü, Diyarbakır (Geliş Tarihi: 27.08.2013, Kabul Tarihi: 06.08.2015)
(Ribéreau-Gayon ve ark.; 2000a)
Aktan N, Kalkan H. 2000. Şarap Teknolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yayınları No:4, 614 s, Ankara. Kaliteli
Kırmızı Şaraplarda Bazı Antioksidan Fenolik Bileşikler Ebru Kızılet, R.Ertan Anlı)

Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 3(4): 255–264, 2016 (Çelik ve ark., 1998).)
Master Tirbuşon, 2006: 36 ).
Işıl Aysel Açıkgöz, (2019), Research on the characteristics of red wines produced from Gaziantep red
grapes, M.Sc. Thesis İn Food Engineering Gaziantep University, S.11.
Neilman, 2013
Shahidi, F.; Naczk, M. (1995). Food Fhenolics: Sources, Chemistry, Effects And Applications. Technomic
Publishing Company Inc, Lancaster, PA, USA.)
Fugelsang, 1997, Chp.4, 5
Lea Piggot, 1995, Chp.5, 6).
.(Asghari et al., 2016)
Zeliha KAYA, (2017), Şarap Üretimi Ve Kalite, AYDIN GASTRONOMY, 1 (2):17-30, İstanbul, S.23.
Şarap Üretimi ve Kalite Zeliha KAYA Ambiyans Şarap Evi, İstanbulAnlı,(2010; Denizer, 2012; Neiman,
2013).
Çağrı GÜLER ve diğ. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 52 (3): 351-360, 2021Atatürk Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Dergisi Fonksiyonel Bir Gıda Katkısı Olarak Spirulina platensis* (Belay, 1997, Sotiroudis and
Sotiroudis, 2013)
Vichi, S., Santini, C., Natali, N., Riponi, C., Lo´Pez-Tamames, E., Buxaderas, S. (2007) Volatile And Semi-
Volatile Components Of Oak Wood Chips Analysed By Accelerated Solvent Extraction (ASE) Coupled To
Gas Chromatography–Mass Spectrometry (GC-MS). Food Chemistry, 102:1260-1269.)
Nowak, B. (2005). Her Yönüyle Şarap. Arkadaş Yayınevi, İstanbul.)
Brody,Jane E. Danish.May 5, 1995.The New York Times)
Spirulina’dan (Spirulina platensis) Klorofil-a ve Fikosiyanin Pigment Ekstraksiyonuna Ultrasonikasyon
Süresinin Etkisi)( Yılmaz, H.K., Duru, M.D. (2011). Syanobakteri Spirulina platensis’in besin kimyası ve
mikrobiyolojisi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 4(1), 31-43).
Saranraj and Sivasakth, 2014),
El-Baz et al., 2013)( Fonksiyonel Bir Gıda Katkısı Olarak Spirulina platensis Çağrı gürel ve ark. Atatürk
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi)