You are on page 1of 32

BÀI 1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
Định nghĩa: Ma trận cỡ mxn là một bảng gồm
m.n số thực (phức) được viết thành m hàng
và n cột như sau:
a11 a12 ... a1n

a 21 a 22 ... a2n
A
... ... ... ...

a m1 am2 ... am n

Kí hiệu: A = [aij]mxn
Tập hợp tất cả các ma trận cỡ mxn được ký
hiệu Mmxn
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Hàng thứ nhất
a11 a12 ... a1 j ... a1n
a11 a22 a33 … gọi là đường
a 21 a 22 ... a2 j
... a2n chéo chính
... ... ... ... ... ...

a i1 ai2 ... a ij
aij ... a in Hàng thứ i
... ... ... ... ... ...
mxn: gọi là cấp của ma trận
a m1 am2 ... amj ... am n

aij: Phần tử nằm ở hàng i cột j


Cột thứ 2 Cột thứ j

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
Ví dụ:
2 8 6
1 0 2
A B 2 9 0
3 1 .5 5
2x3 0 7 2
3x3

a 21 đường chéo chính

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
* Khi m = n (số hàng = số cột) ta nói A là ma trận
vuông cấp n.
Tập hợp tất cả các ma trận vuông cấp n được ký
hiệu Mn. Ma trận vuông cấp 3
Ví dụ:
0 7 8
1 3
; 4 2 0
2 7
5 0 2
Ma trận vuông cấp 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
Các ma trận đặc biệt:
1. Ma trận không: a ij 0 , i , j .
(tất cả các phần tử đều = 0)
Ví dụ:
0 0 0
O
0 0 0

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các ma trận đặc biệt:
2. Ma trận chéo: là ma trận vuông có:
a ij 0, i j.

(các phần tử ngoài đường chéo chính = 0)


Ví dụ: a11 0 ... 0
2 0 0
0 a 22 ... 0
0 4 0
... ... ... ...
0 0 9
0 0 ... a nn

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các ma trận đặc biệt:
3. Ma trận đơn vị: là ma trận chéo có:
a ii 1, i 1, 2 , ..., n .
Ký hiệu: I, In.
Ví dụ: 1 0 ... 0
1 0 0
1 0 0 1 ... 0
I2 , I3 0 1 0 , In
0 1 .. .. ... ..
0 0 1
0 0 ... 1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các ma trận đặc biệt:
4. Ma trận tam giác: là ma trận vuông có
a ij 0, i j . (tam giác trên)

a ij 0, i j. (tam giác dưới)


Ví dụ: 1 2 5 4 2 0 0 0

0 3 1 0 7 1 0 0

0 0 2 6 0 8 2 0

0 0 0 9 2 9 1 5

MT tam giác trên MT tam giác dưới


CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các ma trận đặc biệt:
5. Ma trận cột:là ma trận có n=1.
Ma trận cột có dạng:
a11

a 21
: ai
m
..

a m1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các ma trận đặc biệt:
6. Ma trận hàng: là ma trận có m=1.

Ma trận hàng có dạng:

a 1 1 a 1 2 ... a 1 n

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các ma trận đặc biệt:
7. Ma trận bằng nhau:
A a ij b ij B a ij b ij , i, j.
m n m n

8. Ma trận chuyển vị: cho ma trận A=[aij]mxn,


ma trận chuyển vị của ma trận A ký hiệu AT
và xác định AT=[bij]nxm với bij=aji với mọi
i,j.
(chuyển hàng thành cột)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Dạng của ma trận chuyển vị:
a11 a12 ... a1n a11 a 21 ... a m1

a 21 a 22 ... a2n a12 a 22 ... am2


T
A A
.. .. ... .. .. .. ... ..

a m1 am2 ... am n a1n a2n ... anm


m n n m

Ví dụ:
1 6
1 2 5 T
A A 2 7
6 7 9
2 3
5 9
3 2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
* Khi A = AT thì A được gọi là ma trận đối xứng.

Ví dụ:
1 2 3
T
A A 2 0 5

3 5 1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
* Khi A = -AT thì A được gọi là ma trận phản đối
xứng.
Ví dụ:
0 1 4 0 1 4
T
A 1 0 3 A 1 0 3

4 3 0 4 3 0
T
A A

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
Các phép toán trên ma trận:
1. Phép cộng hai ma trận:
a ij b ij a ij b ij
m n m n m n

(cộng theo từng vị trí tương ứng)


Ví dụ: 1+ 0=1
2+3=5
1 5
11 22 00 33
3 5 2 4 -1 1
4 2 1 5 5 3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các tính chất: Giả sử A,B,C,O là các ma
trận cùng cấp, khi đó:
i) A B B A

ii ) A O A O A

iii ) A (B C) (A B) C

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1: Ma Trận
Các phép toán trên ma trận:
2. Phép nhân một số với một ma trận:
a ij .a ij , R.
m n m n

(các phần tử của ma trận đều được nhân cho )


Ví dụ: 2.(-2)=-4
-4
2.3=66
33 -2
2 0 0 2.0=0
22 7 4 5 14 8 10
0 2 1 0 -4 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận

Các tính chất: , R, A, B là hai ma trận


cùng cấp, khi đó
i) (A B) A B

ii ) ( )A A A

iii ) ( A) ( )A

iv ) 1 A A

Sinh viên tự kiểm tra.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
 Chú ý: A B A ( 1) B
1 3 6 5 1 3 6 5
( 1)
4 5 1 3 4 5 1 3

1 3 6 5 5 2

4 5 1 3 3 2

 Nhận xét: trừ 2 ma trận là trừ theo vị trí tương ứng

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các phép toán trên ma trận:
3. Phép nhân hai ma trận: Cho hai ma trận A ; B m p p n
,

Khi đó ma trận A m p B p n [ c i j ] m n gọi là tích của


hai ma trận A, B. Trong đó:

c ij a i 1 b1 j ai2b2 j
... a ip b p j , i 1, m ; j 1, n .

a i1 ai2 a ip Hàng thứ i của ma trận A.

b1 j b2 j
b p j Cột thứ j của ma trận B.
Như vậy c i j = hàng thứ i của ma trận A nhân tương ứng
với cột thứ j của ma trận B rồi cộng lại.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Ví dụ: Nhân hai ma trận sau: 2
3 2 113 0 =3.2+2.0+1.(-1)=55
=13
-1
3
3. +2
2
+1
1
1 2
1

0 1 4 .3
3 0

2 3 0 .4
4 1
3 3 3 2 3 2

số cột của A= số hàng =của B


Chú ý: hàng 1 nhân cột 2 viết vào vị trí c 1 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Ví dụ: Nhân hai ma trận sau:
Cột 1
Hàng 2 =0.1+(-1).3+4.4=13
13

3 2 1 1 2 13 5

0 1 4 3 0

2 3 0
3 3
4 1
3 2
7 -4 3 2

Hàng 2 =0.2+1.0+4.(-1)=-4
-4
Cột 2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận

 Chú ý: Phép nhân 2 ma trận không giao hoán

 Ví dụ:
1 4 3 1 19 1
AB
5 2 4 0 23 5

3 1 1 4 2 10
BA
4 0 5 2 4 16

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận

 Ví dụ:
1 5 7 1 0 0 1 5 7

AI 8 4 2 0 1 0 8 4 2 A

3 1 0 0 0 1 3 1 0

1 0 0 1 5 7 1 5 7

IA 0 1 0 8 4 2 8 4 2 A

0 0 1 3 1 0 3 1 0

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Các tính chất: Ta giả sử các ma trận có cấp
phù hợp để tồn tại ma trận tích
i) A ( B C ) ( A B )C

ii ) A ( B C) AB AC

iii ) ( A B )C AC BC

iv ) k R, k(AB) (kA )B A (kB )

v) AI A ( IA A)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận

Các tính chất:


T T T
i) ( A B) A B
T T
ii ) ( k A ) kA , k R
T T T
iii ) ( A B ) B A

Sinh viên tự kiểm tra.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
Đa thức của ma trận :

Cho đa thức n n 1
Pn ( x ) a0 x a1 x ... an

và ma trân vuông
A [ a ij ] n

Khi đó: n n 1
Pn ( A ) a0 A a1 A ... anIn

(trong đó In là ma trận đơn vị cùng cấp với ma trận A)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận

Ví dụ:
Cho P2 ( x ) x
2
3x 5

1 2
và ma trận A
0 3

Khi đó: P2 ( A ) A
2
3A 5I2
2
1 2 1 2 1 0
3 5
0 3 0 3 0 1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận
3 5
Ví dụ: Cho f (x) x
2
3x 5 và A
1 4
Tính f(A)?
 Ta có: f ( A ) A
2
3A 5I2
2
3 5 3 5 1 0
3 5
1 4 1 4 0 1

3 5 3 5 9 15 5 0

1 4 1 4 3 12 0 5
     

14 35 4 15 18 50

7 21 3 7 10 28
AA
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận

 Bài tập: Cho 2 0 0 2 0

A 3 1 0 ;B 1 3

4 2 5 4 5

 Tính 2
A B ; A ; A A; A B
T
3B.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§1: Ma Trận

 Bài tập: Cho f (x) x


2
3x 4

1 2 3

và ma trận A 0 3 4

0 0 2

Tính f(A) =?

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

You might also like