ALEXITIMIA

Sifneos :termo grego

“alexitimia”=sin verbas para os sentimentos
 O concepto de alexitimia incluie unha serie de rasgos presentes en doentes
psicosomáticos:pobre conciencia emocional,dificultade para expresar verbalmente os
sentimentos,escasa vida imaxinativa,pensamento concreto centrado en detalles
externos e con pouca creatividade e distorsión da autoavaliación
 Características clínicas do constructo alexitimia

• 1-Dificultade na identificación e descripción de sentimentos

• 2-Dificultade para distinguir entre sentimentos e sensacións corporais
propias da activación emocional
• 3-Proceso imaxinativo constreñido,evidenciado póla escasez de pantasías
• 4-Estilo cognitivo orientado cara ao exterior

A característica máis importante é a incapacidade para expresar

vivencias internas con verbas,ensoños e fantasias
 Un pouco de historia
• Aparición do constructo alexitimia:consecuencia observacións clínicas de
doentes con algunha das 7 enfermedades psicosomáticas clásicas
• F.Alexander e F.Dumbar( tºs psicoanalíticos):cando os conflictos non poden
ser expresados verbalmente exprésanse a traveso do canal somático
• Ruesch:describe “personalidade infantil” (dificultades nas relacións
interpersonais,para expresión verbal e simbólica dos conflictos e para a
integración de experienzas,pólo que están sometidos a menudo á
frustración.Consecuencia:restricción da pantasia,dependencia obxectal,cta
social hiperadaptada e tendencia a canalizar as tensións mediante
síntomas somáticos
• Mc Lean:apoiándose nun modelo anatómico afirma que as emocións en
lugares de transmitirse ao Neocórtex,onde atoparían unha expresión
simbólica mediada pólas verbas,vánse descargar directamente a traveso
do S.N.A traducíndose nunha linguaxe de órganos
• Horney (principio anos 50):experienzas con doentes propensos a
desenrolar síntomas psicosomáticos dificilmente abordables
psicoanalíticamente póla falla de conciencia emocional,escasez de
vivencias internas,incapacidade de soñar,pensamento concreto e estilo de
vida cara ao exterior
• P.Marty e M`Uzan (anos 60,psicoanalistas franceses):introducen o termo
“pensamento operatorio”para designar estilo mental caracterizado por
traducir a realidade dun xeito utilitarista,estereotipado,concreto,sen
pantasía,pobre.Describen unha estructura psicosomática da
persoalidade onde o síntoma carece de significado simbólico e resulta
dun déficit nos procesos de mentalización
 Críticas
• Relación entre alexitimia e enfermidade psicosomática
• Ausencia de datos empíricos
• Dimensión estructural da alexitimia
• Lesser:prefire tratar a alexitimia como un constructo clínico
fenomenolóxico
• Freyberger:introduce o termo alexitimia secundaria (doentes con
cancro,renais,trasplante,etc)
• Krystal:papel alexitimia secundaria na opresión nazi
 Escala Toronto
• Taylor y cols
• Varias versións (26,23 e 20 items)
• Versión 20 items,autoadministrada,escala Likert entre 0 e 5 desde “muy
en desacuerdo” a “muy de acuerdo”

• 3 Subescalas:
• -dificultade para a discriminación de sinais emocionais (items:1,3,6,7,9,13
e 14)
• -dificultade na expresión verbal das emocións (items:2,4,11,12 e 17)
• -pensamento orientado cara a detalles externos (items:5,8,10,15,16,18,19
e 20)
Behar ,R:Funcionamiento psicosocial en los trastornos de la conducta alimentaria:
Ansiedad social, alexitimia y falta de asertividad.Universidad Nacional Autónoma de
México, Facultad de Estudios Superiores Iztacala, Unidad de Investigación
Interdisciplinaria en Ciencias de la Salud y la Educación
versión On-line ISSN 2007-1523

Espina Eizaguirre,A:Alexitimia y relaciones de pareja.Psicothema ISSN 0214 - 9915

CODEN PSOTEG
2002. Vol. 14, nº 4, pp. 760-764