Nnarkotikuli danaSauli

“narkotiki” berZnuli sityvaa da niSnavs gaSterebas, gaSeSebas, e. i.

narkotikuli saSualebis miReba iwvevs piris ugono mdgomareobas.

sxvadasxva narkotikuli saSualeba sxvadasxvagvarad zemoqmedebs

adamianis organizmze. zogi iwvevs stimulirebas an aRznebas, axdens
damTrgunvel zemoaqmedebas, xolo zogierTi maTgani ganapirobebs
halucinaciebis warmoSobas.

narkotikul saSualebebs kacobrioba uZvelesi droidan iyenebda

sxvadasxva mizniT, kerZod: gasarTobad, religiuri ritualebis
Casatareblad, samedicino daniSnulebisaTvis. medicinaSi narkotikul
saSualebas, rogorc tkivilgamayuCebels, farTo maStabiT gamoiyeneben.

ZiriTadad tkivilgamayuCebeli saSualebaa morfinis jgufis preparatebi

– kodeini, omnoponi, promedoli, halfiumi da ase Semdeg. Aam
nivTierebebis araerTgzisi miReba iwvevs misdami fizikur da fsiqikur
SeCvevas.

narkotikuli saSualebis miReba iwvevs eiforiul mdgomareobas,

TandaTanobiT izrdeba tolerantoba am nivTierebisadmi, ufro
mogvianebiT ki viTardeba abstinencia anu narkotikuli SimSili.

narkotikulma danaSaulma dReis mdgomareobiT saerTaSoriso maStabebi

miiRo, ris gamoc mis winaaRmdeg brZolac gascda erTi qveynis farglebs.
aRniSnulidan gamomdinare miRebuli iqna araerTi konvecia narkotikuli
saSualebisa da fsiqotropuli nivTierebis Sesaxeb. Ees konvenciebia:

1961 wlis konvencia - “narkotikuli saSualebis Sesaxeb”

1971 wlis konvencia - “fsiqotropuli nivTierebis Sesaxeb”

1988 wlis konvecia - “narkotikuli saSualebebisa da fsiqotropuli

nivTierebebis ukanono brunvis winaaRmdeg brZolis Sesaxeb”

1988 wlis konvencias darTuli aqvs cxrili sadac CamoTvlilia is

nivTierebebi, romlebic xSirad gamoiyeneba narkotikuli da
fsiqotropuli nivTierebis ukanono damzadebisas. aRniSnul konvenciaze
dayrdnobiT saqarTvelos parlamentma 2012 wels miiRo kanoni
“narkotikuli saSualebis fsiqotropuli nivTierebebis, prekurosrebisa
da narkologiuri daxmarebis Sesaxeb” rac ZalaSi Sevida mimdinare wlis
08 ivniss.

narkotikuli danaSaulis sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqtia

mosaxleoba (sazogadoeba) zneobrivi da fizikuri jamrTeloba.

narkotikuli danaSaulis sagania:

narkotikuli saSualeba, misi analogi an prekurosri

fsiqotropuli nivTiereba da misi analogi

yalbi recepti

am kategoriis danaSaulis amsrulebelia (subieqtia) 14 wels miRweuli

piri. SesaZloa Segvxvdes specialuri subieqtic, romelic borotad
iyenebs samsaxurebriv mdgomareobas.

ზოგადი მიმოხილვა:

ნარკოტიკებთან დაკავშირებული საფრთხეები მკაფიოდ არის ჩამოყალიბებული

ფუძემდებლურ საერთაშორისო სამართლებრივ დოკუმენტებში, კერძოდ გაეროს
ერთიან, საერთაშორისო კონვენციაში - „ნარკოტიკული საშუალებების შესახებ“.
კონვენცია აღიარებს, რომ ნარკომანია წარმოადგენს სერიოზულ ბოროტებას
ცალკეული პიროვნებებისათვის და სოციალურ-ეკონომიკურ საფრთხეს უქმნის
კაცობრიობას.

ნარკოტიკებით გამოწვეული გლობალური პრობლემა აღიარებულია „ნარკოტიკების

შესახებ“ გაეროს გენერალური ანსამბლეის 1998 წლის მე-20 სპეციალური სესიის
ისტორიულ-პოლიტიკური დეკლარაციით, სადაც აღნიშნულია, რომ ნარკოტიკები
მსოფლიო პრობლემაა.

ნარკოტიკებთან დაკავშირებულ საფრთხეებზე მონაცემები მოყვანილია გაეროს

მოხსენებაში „მსოფლიო ნარკოვითარების შესახებ“, სადაც აღნიშნულია რომ
ყოველწლიურად მსოფლიოში იღუპება 200 000 ნარკომანი. გარდა იმ ზიანისა, რასაც
ნარკომანები თავის თავს აყენებენ, ისინი სერიოზულ საფრთხეს უქმნიან სხვათა
სიცოცხლეს და ჯანმრთელობას. დაახლოებით 3 000 000 დაავადებულია აივ
ინფექციით, 8 000 000 C ჰეპატიტით და ისინი წარმოადგენენ ამ ინფექციის წყაროს.
მსოფლიო ხალხების ცივილიზებულმა ნაწილმა გააცნობიერა, რა აღნიშნული
საფრთხეების მაშტაბები, ქვეყნების უმეტესმა ნაწილმა აღიარა ნარკოტიკების
მოხმარების აკრძალვის პრინციპები და მისი დარღვევისათვის მთელი რიგი
სისხლისსამართლებრივი და ადმინისტრაციული სანქციები დააწესა. ასეთი სახის
სანქციები თითოეულმა სახელმწიფომ სხვადასხვანაირად ჩამოაყალიბა, ზოგან
ლიბერალური მიდგომები განისაზღვრა, ზოგან მკაცრი რეგულაციები დაწესდა,
მაგალითად პირადი მოხმარების მიზნით ნარკოტიკების ფლობა დასჯად ქმედებად
ითვლება მალტაში, რუსეთში, თურქეთში. საფრანგეთი თავისი კანონმდებლობით
სჯის გამოყენებას, მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ კანონთან კონფლიქტში მყოფი პირი
არ დაემორჩილება დეზინტოქსიკაციის ღონისძიებებს, ხოლო ირლანდია
ნარკოტიკების მოხმარებას სჯის რეციდივისას. არსებობს ლიბერალური მიდგომის
მქონე ქვეყნებიც, ესენია ესპანეთი, იტალია, პორტუგალია, სადაც არ ისჯება
ნარკოტიკების მოხმარება და ასეთი პირების გადამისამართება ხდება სამედიცინო
თუ ფსიქონევროლოგურ სტრუქტურებში.

ნარკოტიკული საშუალებებისგან მიღებული უკანონო შემოსავლები არასდროს

ყოფილა ქვეყვების ან მათი რომელიმე რეგიონის ეკონომიკის განვითარების
ხელშემწყობი. პირიქით, ნარკოვაჭრობა ხელს უწყობს კორუფციას და საფრთხეს
უქმნის ქვეყნებში დემოკრატიული ინსტიტუტების ჩამოყალიბებას და განვითარებას.
უკანონო მეთოდებით მიღებული შემოსავლები ვერ აკუმულირდება ბიუჯეტში და
ხმარდება არა სახელმწიფოებრივი ინსტიტუციების ჩამოყალიბებას, არამედ
კონკრეტულ პირთა პირად ინტერესებს და დანაშულებრივი სამყაროს განვითარებას.

მსოფლიოში არსებობს ისეთი ქვეყნები, რომელთა ძირითადი საქმიანობა

ნარკოტიკების უკანონო წარმოებაა. ასეთ ქვეყნებს განეკუთვნება კოლუმბია, პერუ,
მექსიკა, ავღანეთი, ირანი და სხვა. სწორედ ამ ქვეყნებიდან მიეწოდება მომხმარებელს
ნარკოტიკული საშუალებები. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი მსოფლიოს
ნარკომიწოდების ლიდერ ქვეყნებად არიან მიჩნეული, ჩამოთვლილი ქვეყნების
სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარება არ გამოირჩევა მაღალი მაჩვენებლებით.
აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ მძიმე ნარკოტიკების რეალიზაციიდან მიღბული
ყოველწლიური ბრუნვა შეადგენს დაახლოებით სამასიდან ხუთას მილიარდ
ამერიკულ დოლარს, რაც ნავთობის ლეგალური ბიზნესიდან მიღბულ შემოსავლებს
უტოლდება.

მწარმოებელი ქვეყნიდან ნარკოტიკული საშუალებების მომხმარებლამდე მისატანად,

აუცილებელია სანდო პარტნიორების მოძიება, ტვირთის შენიღბვა, სატრანსპორტო
საშუალებების მოძიება, მათი უსაფრთხოდ სხვადასხვა ქვეყვების საზღვრების და
ტერიტორიების გადალახვა, დანიშნულებეის ადგილზე ჩატანა და შემდგომ
რეალიზაცია. ამდენად, წარმოების და პროდუქტის დამზადების შემდეგ,
ნარკობიზნესის უმთავრესი მიზანია, ნარკოტიკული საშუალებების
მომხმარებლამდე მიტანა, რაც „ნარკოტრაფიკის“ სახელწოდებითაა ცნობილი.

ნარკოტრაფიკი თავისი არსით მოიცავს ნარკოტიკული საშუალებების უკანონო

ბრუნვაში მოქცევას, ასევე, კონტრაბანდის და კორუფციის გაჩენას ქვეყნებში, სადაც
ასეთი ტვირთები გადაადგილდება.

აღსანიშვნავია, რომ საქართველო თავისი გეოგრაფიული მდებარეობით

წარმოაედგენს ახლო აღმოსავლეთის და ევროპის დამაკავშირებელ დერეფანს.
ამასთან, საქართველოზე გადის აბრეშუმის გზა, რაც მას რისკ ჯგუფში შემავალი
ისეთი ქვეყნების სიაში აყენებს, რომელთა ტერიტორიაზეც ტრანსნაციონალური
დანაშაული - ნარკოტრაფიკი ხორციელდება.

ნარკოტიკული საშუალებები:

ნარკოტიკების ისტორია დროის დიდ მონაკვეთში იწერებოდა. როგორც უკვე აღინიშნა

კაცობრიოდა უძველესი დროიდან მოიხმარდა მაგიურ მცენარეებს. მათ სიხარულის
მომნიჭებელ მცენარეებად მოიხსენიებდნენ და სიამოვნების წყაროდ მიიჩნევდნენ. ისინი
ზეგავლენას ახდენდნენ ადამიანის გუნება-განწყობაზე და ხალისი შეჰქონდათ პირად
ცხოვრებაში. ისტორიამ აჩვენა, რომ თუ ერთი ცივილიზაცია ხოტბას ასხამდა ნარკოტიკულ
პროდუქტს, მეორე მას ბოროტების სიმბოლოდ მიიჩნევდა.
კაცობრიოდა უძველესი დროიდან მოიხმარდა ძირითადად სამი სახის ნარკოტიკულ
საშუალებების შემცველ მცენარეს. ესენია - კანაფი, ყაყაჩო და კოკა, რომლებიც დროსა და
სივრცეში ყავისფერ თუ მწვანე ოქროს სახელით მოინათლა.

კანაფი: (იგივე ქერელი)

მცენარე კანაფი ჩვენს პლანეტაზე ყველაზე გავრცელებული ნარკოტიკია. იგი ადამიანებთან

ერთად მიგრაციას განიცდიდა, რის გამოც მას - ადამიანების მდევარი მცენარე უწოდეს.

კანაფის პირველადი მოხმარება ძვ. წ. აღ. 2700 წლით თარიღდება. ჩინეთის იმპერატორის შენ-
ნუნის მმართველობისას (მას ასევე წამლის მეფესაც უწოდებდნენ) მცენარე კანაფს
ფარმაკოლოგიაში, როგორც ტკივილგამაყუჩებელ და ფსიქიკური აშლილობის
საწინააღმდეგო საშუალებად გამოიყენებდნენ.

ერთ-ერთი ოთხი წმინდა წიგნიდან - ათჰარვავედაში, რომელიც ძვ. წ. აღ. 1300 წლით
თარიღდება, ხოტბას ასხამს ქერელის მასტიმულირებელ და ეიფორიულ თვისებებს.
ნაწარმოებში აღნიშულია, რომ ადამიანები მცენარის ყვავილოვან კენწეროებს ახმობდნენ,
მტვრად აქცევდნენ და საკვებში ურევდნენ.

მცენარე კანაფი საკვებში შერეულ ბანგად მოიხსენიება ძვ. წ. აღ. XVI საუკუნეში ამენხოტებ
პირველის მეფობის დროს დაწერილ პაპირუსებში.

ძვ. წ. აღ. V საუკუნეში ბერძენი ისტორიკოსი ჰეროდოტე წერდა, რომ სკვითები ორთქლის
აბაზანების მიღებისას კანაფის მარცვლებს გავარვარებულ ქვებზე აბნევდნენ რის შედეგად
მისტიურ ორგიებში გადაეშვებოდნენ - „ეს ორთქლის აბაზანები სკვითებს სიხარულის
ყვირილს აღმოხდის ხოლმე“.

ძვ. წ. აღ. II –I საუკუნეებში რომაელები გემების შესაკრავად, როგორც სათოკე მასალას

ფართოდ იყენებდნენ ქერელს. ასევე კარგ ტონად ითვლებოდა კეისრის ლეგიონებში კანაფის
თესლის ჩამორიგება.
ძვ. წ. აღ. VI საუკუნეში ინდოეთში ბუდიზმის მიმდევარი ბრაჰმანები მოიხმარდნენ მცენარე
კანაფს. თვით ბუდაც ღებულობდა ამ მცენარეს. მისიონერებს რწმენის გავრცელების მიზნით
ჩინეთსა და ინდონეზიაში მოგზაურობისას თან მიჰქონდათ კანაფის მარცვლები, რომლებსაც
ჩიბუხის მეშვეობით ეწეოდნენ. შესაბამისად ამ ტერიტორიაზე მცხოვრები მოსახლეობაც
გაეცნო „სიხარულის მცენარეს“.

ცნობილი იტალიელი მწერალი და მოგზაური მარკო პოლო მოგვითხრობს, (XIII საუკუნეში)

რომ ყველა ისმაელელი და სუმიტი კანაფს მოიხმარდა.

ცენტრლურ და ჩრდილოეთ აფრიკაში მცენარე კანაფის არსებობა XII საუკუნით თარიღდება.

მის ნაკვალებს კენიაში და ეთიოპიაში წყლის გამაცხელებელ ღუმელებში მიაკვლიეს.

მცენარე კანაფი ფაქტიურად ყველანაირ გარემოს და კლიმატს ეგუება. იგი ერთწლიანი

ხისმაგვარი მცენარეა, სიმაღლეში იზრდება 3 მეტრამდე და შეიცავს აქტიურ ნივთიერება
ტეტრაჰიდროკანაბინოლს, რაც გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის მიერ შეტანილია
ნარკოტიკულ საშუალებათა ნუსხაში.

მსოფლიოს უმეტეს ადგილებში მცენარე კანაფის წვეროებს და ფოთლებს აგროვებდნენ,

ახმობდნენ ჩიბუხში ათავსებდნენ და ეწეოდნენ. აღმოსავლეთის ქვეყნებში ფოთლებს
ფქვავდნენ სანელებლებს, წყალს, თაფლს ურევდნენ და მიღბულ პროდუქტს სვამდნენ ან
ჭამდნენ.

მცენარე კანაფისგან მიიღბა შემდეგი სახის პროდუქტები: ფოთლების დაქუცმაცებით

მარიხუანა; გაცრით ან დაწნეხვით ჰაშიში; აორთქლებით ჰაშიშის ზეთი. მცენარე კანაფისგან
მიღბული პროდუქტების ზოგადი სახელწოდებაა - კანაბისი.

მცენარე კანაფის კულტივირება ასევ ხდებოდა სხვა დანიშნულების მიზნთაც. საუკუნეების

მანძილზე ამ მცენარისგან ამზადებდნენ თოკებს, ნაჭრებს და ძაფს. კანაფის ზეთს
მოიხმარდნენ ფერწერაში საღებავების დასამზადებლად. ასევე ფართოდ გამოიყენებოდა
მედიცინაში იმ პაციენტებისთვის, რომლებიც ალერგიულები იყვნენ ამა თუ იმ მცენარის
მიმართ.
საყურადღბოა მსოფლიოს ჯანმრთელობის დაცვის ორგანიზაციის (WHO) დასკვნა
მარიხუანით ინტოქსიკაციის თაობაზე. ამ ნივთიერების მიღებისას მომხმარებელს
აღენიშნება უყურადღებობა, ეიფორია, მხიარულება, მგრძნობელობის და შემეცნების უნარის
დქვეითება. ზემოქმედების პოცესში ადამიანს ეუფლება მაჟორული განწყობა, რაც 3-5 საათი
გრძელდება. მომხმარებელი ამ დროს განიცდის ჰალუცინაციებს, ხდება ენაწყლიანი,
უსუსტდება კოორდინაციის და კორექტულობის უნარი, ემატება თვითდაჯერებულობა და
გამბედაობა ამასთან ერთად არეული და შეშინებულია.

ჰაშიში: (ანაშა, კანაბისი)

ჰაშიში მარიხუანასგან მიღბული ფისია. იგი მოქმედების სიძლიერით მარიხუანაზე რვაჯერ

უფრო ძლიერია.

ლეგენდარულმა მოგზაურმა მარკო პოლომ 1291 წელს ევროპაში პირველად ჩამოიტანა ჰასან
იბნ-საბახის (ასასინების მეთაურის) „მთიელი მოხუცის“ შესახებ ისტორია, რომელმაც მთა
„ალამუტზე“ ააშენა მიუვალი ცისე-ხიმაგრე, სადაც აღზარდა სიმამაცით და
დაუნდობლობით გამორჩეული მეომრები, რომლებმაც თვალსაჩინო როლი ითამაშეს
სპარსეთსა და პალესტინაში ჯვაროსნული ომების დროს. მათი ამოცანა იყო „ურჯულოების“
(ჯვაროსნების) ნებისმიერი ფორმით მოქცევა ან განადგურება. „მთიელი მოხუცი“ ირჩევდა
მამაც, მაგრამ უთვისტომო ახალგაზრდებს, რომელთაც რელიგიური ასკეტიზმის და
ფანატიზმის წესებით წვრთნიდა, აძლევდა ჰაშიშის ძალზე დიდ დოზებს და კანაბისის
თრობის ქვეშ მათზე ატარებდა ისეთ მანიპულაციებს, რომლებსაც მეცხრამეტე საუკუნეში
„ჰიპნოზი“ უწოდეს. ამ შთაგონების მეთოდით მებრძოლი შედიოდა ერთგვარ იდუმალ და
წმინდა ადგილებში, სადაც იყო ეგზოტიკური ბაღები, სეირნობდნენ ულამაზესი
ქალიშვილები. სეანსის დასრულების შემდგომ მებრძოლს უნმარტავდნენ, რომ ამ იდუმალ
სამყაროში შეეხლო დაბრუნება თუ იგი რამოდენიმე დაკვეთილ მკვლელობას აღასრულებდა.

ვინაიდან ჰასან იბნ-საბახის მეომრები ჰაშიშს მოიხმარდნენ, მათ „ჰაშიშინები“

(არაბულად „ჰაშაშინ“) უწოდეს. ჯვაროსნები, რომლებიც მუდმივად მარცხდებოდნენ მათთან
ბრძოლაში „ასასინებს“ უწოდებდნენ. ამ სახელწოდებით შემორჩა ეს მეომრები ისტორიას,
ხოლო დღეს „ასასინები“ მკვლელების აღმნიშვნელ სიტყვად ჩამოყალიბდა.
დღევანდელ რეალობაში ჰაშიშის მთავარი მწარმოებელი ქვეყნებია ინდოეთი, მაროკო,
პაკისტანი, მექსიკა და კარიბის ზღვის ქვეყნები. მას ან ეწევიან ჩიბუხით ან ჭამენ
ტკბილეულთან ერთად (შოკოლადი, თაფლი და ა. შ.) მისი მიღბა ჰალუცინაციებს იწვევს რაც
პატოლოგიაში შეიძლება გადაიზარდოს.

ჰაშიშის ზეთი:

ჰაშიშის ზეთი 3-4-ჯერ ძლიერია ვიდრე ჰაშიში, ხოლო 30-40-ჯერ ძლიერი ვიდრე მარიხუანა.
იგი იმდენად ბლანტი სითხეა, რომ შეთბობას მოითხოვს. ფაქტიურად იგი სუფთა
ტეტრაჰიდროკანაბიკოლია. მას ჩვეულებრივ სიგარეტის ღერს უსვამენ და ისე ეწევიან.

ყაყაჩო: (ოპიუმის ყაყაჩო)

ყაყაჩოს შესახებ პირველი ცნობა ასახულია ძვ. წ. აღ. 3000 წლით დათარიღბულ შუმერთა
სულიერ ქალაქში - ნიპპურში აღმოჩენილ თიხის ფილებზე სადაც ლურსმული
დამწერლობით ასახულია ყოველ დილით ყაყაჩოს წვენის მიღებაზე, რომელსაც შუმერები
ჟილს ანუ სიხარულს უწოდებდნენ.

ოპიუმის წარმომავლობა ბერძნულ მითოლოგიაშიც გვხვდება, მაგლაითად ძვ. წ. აღ. VII

საუკუნეში - ჰომეროსის „იდილიასა და ოდისეაში“ ბერძნული ღმერთები -ჰიპნოსი (ძილი
ღმერთი), თანატოსი (სიკვდილის ღმერთი) და ნიქსი (ღამის ღმერთი) ყაყაჩოს გვირგვინებით
არიან შემკულნი.

ძვ. წ. აღ. XIII საუკუნეში ყაყაჩოს კულტურა მოაშენეს ეგვიპტის სამხრეთ ნაწილში - თებეში,
რასაც XVIII დინასტიის ორგიული რიტუალებისა და დღესასწაულების აღწერითი მასალა
ადასტურებს. ამავე დინასტიის მუმიები ყაყაჩოს ფოთლების ყვავილების გვირგვინებითაა
მორთული, ხოლო ძვ. წ. აღ. VI საუკუნეში ეგვიპტური ტრაქტატი ხოტბას ასხამს ოპიუმის
ხმარებას ჭირვეული ბავშვების დასაწყნარებლად.
ამჟამად, მსოფლიოში ცნობილია ოპიუმის ყაყაჩოსებრ ოჯახის სამოცამდე სახეობა,
რომელთაგნ ყველაე გავრცელებულია მრავალსაუკუნოვანი სელექციის პროცესში
გამოყვანილი ძილისმომგვრელი, სქელკედლიანი და დიდთავიანი სახეობის ყაყაჩო. მათი
მთავარი დანიშნულება სამედიცინო მიზნებისთვის ოპიუმის მიღბა იყო. ყაყაჩო მთელ
პლანეტაზეა გავრცელებული, თუმცა გამოირჩევა ის ადგილები, სადაც განსაკუთრებული
სიჭარბით არის წარმოდგენილი. ეს ტერიტორიებია - ავღანეთი, პაკისტანი, ინდოეთი, ირანი,
ტაილანდი, მექსიკა.

მცენარე 30 სანტიმეტრიდან მეტრანახევრამდე სიმაღლის იზრდება და ლამაზ ყვავილს

იკთებს. მათი ჩამოცვენის შედეგ მიიღება დასამუშვებელი ოპიუმი. კოკორზე კეთდება
ვერტიკალური ან ჰორიზონტალური ჭრილები, საიდანაც გამოჟონავს რძისმაგვარი სითხე
ანუ დაუმუშვებელი ოპიუმი. არსებობს ყაყაჩოს ჯიშბი, რომლებსაც შუძლიათ 2-3
კილოგრამის გადაუმუშავებელი ოპიუმის გამოყოფა.

მცენარე ყაყაჩოსგან მიიღბა შემდეგი სახის პროდუქტები: თავდაპირველად ოპიუმი,

რომელიც დაახლოებით 50-მდე ალკოლოიდს შეიცავს. მათ შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია
სამკურნალოდ გამოყენებადი ნივთიერებები - მორფინი, კოდეინი, თებაინი და პაპავერინი.
ოპიუმის ქიმიური დამუშავებით მიიღება განსაკუთრებული ნარკოტიკული თვისებებით
გამორჩეული ნივთიერება - ჰეროინი. დაუმუშვებელი ოპიუმი როგორც წესი იძლევა 10%
მორფინს, 1/2% კოდეინს, 1/5% ტებაინს 1% პაპავერინს. გარდა აღნიშნულისა ოპიუმი მცირე
რაოდენობით შეიცავს 35 ტიპის ალკოლოიდს. ოპიუმიდან მიღბულ პროდუქტებს ან მასში
შემავალ ალკოლოიდებს ზოგადად ოპიატებს უწოდებენ.

ოპიუმი:

2500 წლის წინ ბერძენი პოეტი ჰომეროსი წერდა, რომ ზევსის ქალიშვილი ლენა მეომრებს
ღვინოში რაღაც სითხეს ურევდა, რის შემდეგაც ისინი ადვილად იტანდნენ ტკივილსა და
შიშს. არსებობს მოსაზრება, რომ ჰომეროსის მიერ აღწერილი „ნაპენსტალი“ რომლისგანც
ტკივილის და უბედურების გაცდის შველა იყო შესაძლებელი, სხვა არაფერია თუ არა
ოპიუმი.
ოპიუმის ყაყაჩოს ქალღმერთის ქანდაკებები ძველ ჩინეთში იდგა. ქანდაკების თავი შემკული
იყო ყაყაჩოს დასერილი თავებით, საიდანაც მისი რძე-წვენი გადმოედინებოდა. ჩინეთში ვ. წ.
აღ. VII საუკუნეში არსებობდა ყაყაჩოს ქალაქი - მიკენი.

აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ 1805 წელს აფთიაქარმა ზენტიუნერმა ოპიუმიდან გამოყო

პირველი ალკოლოიდი და მას მორფინი უწოდა , 1832 წელს რობიკემ ოპიუმში აღმოაჩინა
კოდეინი, ხოლო 1853 წელს ედინბურგელმა ექიმმა ალექსანდრე ბუდომ გამოიგონა საინექსიო
ნემსი.

ამ მოვლენებმა მნიშველოვნაი გადატრიალება მოახდინა მედიცინაში, თუმცა ამავე დროს მან

ბიძგი მისცა ნარკომანიის განვითარებას.

მიუხედავად იმისა, რომ აზიაში ოპიუმის კულტივაციისა და მოხმარების ისტორია

საუკუნეებს ითვლიდა, მისი მასიური მოხმარება XVIII საუკუნეში დაიწყო, ანუ მას შემდეგ,
რაც კონტინენტის ბაზარზე ბრიტანული კომპანია შევიდა და ქალაქ ბენგალში ნაწარმოებ
ოპიუმს ჩინეთში ასაღბდა. წლების განმავლობაში მილიონობით ჩინელი ჩაიძირა ოპიუმის
კვამლში. თავად ჩინეთმა იმის შიშით, რომ სახელმწიფოდან ოქროს მარიგი არ
გადინებულიყო და ინფლაცია არ დაწყებულიყო, გადწყვიტა თავად დაეწყო ოპიუმის
წარმოება. 1906 წელს მხოლოდ ჩინეთში წარმოებული იყო 30,000 ტონა ოპიუმი, ხოლო
ინდოეთიდან დამატებით ინპორტირებული იყო 3500 ტონა.

1907 წელს ჩინეთში 10 მილიონზე მეტი ნარკომომხმარებელი ფიქსირდება. ამ გარემოებამ

ჩინეთის მთავრობა ბრიტანეთის ხელისუფლებასთან მოლაპარაკების გზით შეძლო 1914
წელს შეეწყვიტა ოპიუმის იმპორტი ინდოეთიდან. ასევე 10 პროცენტით შეამცირა ოპიუმის
წარმოება, თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ ნარკობაზარს ავსებდა აზიის სხვა ქვეყნებიდან
შემოსული კონტრაბანდული ოპიუმი.

ჩინეთის და ინდოეთის გარდა ოპიუმი მოყავდათ აზიის სხვა ქვეყნებშიც ავღანეთში,

ირანში, პაკისტანში. ამ ქვეყნებში ასევე გავრცელებული იყო ოპიუმის კვაზი სამედიცინო და
არასამედიცინო მოხმარება.

XIX საუკუნის ევროპაში ოპიუმის მასიურად გავრცელებას წინააღმდეგობას უწევდა

საკანონმდებლო შეზღუდვები. ამ პერიოდისთვის უკვე შემოღეული იყო პასუხისმგებლობა
მედიცინის მუშაკთა მიერ ოპიუმის დანიშვნისთვის და მნიშვნელოვნად შემცირებული მისი
რაოდენობა სააფთიაქო ქსელში. ერთადერთ გამონაკლის წარმოადგენდა დიდი ბრიტანეთი,
სადაც იაფი ოპიუმი ნებისმიერ სასურსათო მაღაზიაში იყიდებოდა და თავისუფლად
მოიხმარებოდა.

XX საუკუნის დასაწყისამდე საფრანგეთში ოპიუმის მოსაწევი ბუნაგები ფუნქიონირებდა

ქალაქ პარიზში, მარსელში, ტულონში, ბორდოსა და სხვა საზღვაო პორტებში. ეს
დაწესებულები ფუნქციონირებას განაგძობდა 1916 წლამდე, ბუნაგების ეტაპობრივად
დახურვას ხელი შეუწყო 1908 წელს ქვეყანაში ოპიუმის იმპორტზე კონტროლის დაწესებამ.

რამოდენიმე წლის შემდგომ ოპიუმის მოხმარება ჩაანაცვლა ჰეროინმა და იგი დღემდე

მსოფლიოს ბაზარზე ყველაზე გავრცელებულ ნარკოტიკულ საშუალებად მოიაზრება.

ჰეროინი:

ეს ნივთიერება მსოფლიოში ყველაზე გავრცელებული ნარკოტიკია. ჰეროინის მისაღბად

თანაბარი რაოდენობით ერთმანეთში ურევენ მორფინსა და ძმრის ანჰიდრიდს. ნაერთს ექვსი
საათის განმავლობაში აცხელებენ მიღბული ნაერთის მინარევებისგან გამონთავისუფლებით
მიიღება დიაცეტილინმორფინი, რასაც უმატებენ ნატრიუმისნახშირმჟავას მარილს და წნევის
ქვეშ ფილტრავენ ჰეროინს. დამატებითი გაწმენდის მიზნით მიღებულ მასას უმატებენ
ალკოჰოლს, ხის ნახშირით გაჯერებულ ხსნარს და ადუღბენ ალკოჰოლის სრულ
აორთქმებამდე. შედეგად მიიღბა სუფთა ჰეროინი. სუფთა ჰეროინის 80-100% გაწმენდის
მიზნით მას დამატებით ეთერს და ჰიდროქლორიდის მჟავას ასხამენ, შედეგად წარმოიქმნება
თეთრი ფხნილისებური მასა.

1895 წელს გერნიის ქიმიურ-ფარმაცევტული კომპანია ბაიერის (BAYER) თანამშრომელმა -

ჰაინრიხ დრესერმა (heinrich dresser) დაადგინა, რომ მორფინის აცეტილთან გახსნით
წარმოიქმნება პრეპარატი, რომელსაც არ გააჩნია მორფინისთვის დამახასიათბელი გვერდითი
მოვლენები და იწყებს მის წარმოებას სახელწოდებით - ჰეროინი. 1897 წელს ფელიქს
ჰოფმანის (felix Hoffman) მიერ დაიწყო ჰეროინის შესწავლა სასუნთქი გზების სხვადასხვა
დაავადებების სამკურნალოდ. 1898 წელს კომპანია bayer-ი იწყებს ჰეროინის ექსპორტს 23
ქვეყანაში. 1900 წელს ფარმაცევტებმა და ექიმებმა შენიშნეს, რომ პაციენტები დიდი
რაოდენობით იღებენ ჰეროინის შემცველ ხველების საწინააღმდეგო პრეპარატებს. ჰეროინზე
დამოკიდებულ პირთა კატასტროფულმა ზრდამ, უაყოფითი სიმპტომების გამოვლენამ,
ასევე მისმა ტოლერანტუმა ბუნებამ, 1913 წელს კომპანია bayer-ს მიაღებინა გადაწყვეტილება
ჰეროინის წამოება შეეწყვიტა.

ჰერონის მოხმარება შეიძლება პერორალურად, ინექციის გზით, მას ასევე ეწევიან. იგი
ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე მოქმედი ყველაზე ძლიერი დეპრესანტია. ამ ნივთიერებაზე
ადამიანის ორგანიზმი მომენტალურად რეაგირებს - ინერტული ხდება სხეულის ყველა
ფუნქცია, მომხმარებელს უჩნდება სიამოვნების ან ეიფორიის შეგრძნება, რაც გრძელდება
რამოდენიმე წუთის განმავლობაში და თითქოს თავს იყრის მუცლის მიდამოში.
სისტემატიურ მომხმარებელს უჩნდება სხეულში ტეხვის შეგრძნებები, ახალი დოზა აღარ
აძლევს იგივე შეგრძნებებს. ნარკოტიკი სჭირდებათ ტკივილების გასაყუჩბლად და ნერვული
სისტემის დასაწყნარებლად, რაც აძლევთ მომხმარებელს დაივიწყოს საკუთარი პრობლემები
და მოვალეობები. ჰეროინის ხშირი მოხმარება იწვევს ტოლერანტობას, შედეგად ეფექტი
მცირდება და მისი სრულყოფისთვის იზრდება დოზას.

ოპიუმის ყაყაჩოს ძირითადი პლანტაციები, რომლის გადამუშვების გზითაც ჰეროინს

მიიღებენ, „ოქროს სამკუთხედსა“ და „ოქროს ნახევარმთვარის“ სახელწოდებულ
ტერიტორიებზე მდებარეობს.

ოქროს სამკუთხედი: ფართობი 225 000 კვადრატულ მეტრზე მეტი განლაგებულია ლაოსის
ჩრდილო დასავლეთით, ტაილანდის ოთხ ჩრდილოურ პროვინციასა და ბირმის ჩრდილო
აღმოსავლეთ ნაწილში.

ოქროს ნახევრმთვარე: მოიცავს ირანის ავღანეთისა და პაკისტანის ყაყაჩოს მდიდარ

პლანტაციებს. ამ ტერიტორიებზე მაცხოვრებელთა მეტი ნაწილი პლანტაციებში
საქმიანობითაა დაკავებული.

კოკა:
მაგიური ფოთლის უძველესი კვალი მოკვლეულია ვალკიდიის დაბებში, ეკვადორზე,
პერუში, რომლებიც ძვ. წ. აღ. 2000-2500 წლებით თარიღდება. კოკას მოხმარების ხერხი
ისტორიულად თითქმის არ შეცვლილა, მას ძველი ინდოელების მსგავსად დღესაც ღეჭავენ
სანამ პირში ბურთულა არ წარმოიქმნება, რომლისგანაც მათრობელა წვენი გამოჟონავს.

კოკას ფოთლების ღეჭვის ტრადიცია ისტორიულად უკავშირდება ინკებს. კოკას

ბუჩქს ინდიელები ხვთაებრივ მცენარედ თვლიდნენ. ლეგენდის თანახმად კოკა ულამაზესი
ქალის სახელი ყოფილა, რომლის გულის დაპყრობას ყველა მამაკაცი ცდილობა და კოკაც
სიყვარულით პასუხობდა, თუმცა ალერსის დასრულების შემდეგ მოტრფილაე მამაკაცს
თავიდან იცილებდა. მთელს ინკაში დაირხა ხმა კოკას ინტიმური ისტორიების და
ტრაგიკული დასასრულის შესახებ. სამღვდელოებამ ამის გამო ტომის ბელადი აიძულა კოკა
მსხვერპლად შეეწირათ ღმერთებისთვის, გვამი ოთხად დაენაწევრებინათ და რელიგიის
მსახურთა მითითებულ ადგილებში ნეშთის ნაწილები დაემარხათ. გავიდა ხანი და კოკას
ნეშთის ყველა სამარხზე ბუჩქი ამოიზარდა მშვენიერი თეთრი ფოთლებით. ახალგაზრდა
შეწირული ქალის მოსაგონად ბუჩქს კოკა უწოდეს.

ესპანელების ჩასვლამდე კოკას ფოთლებს შეზღუდული წრე მოიხმარდა, კოკა მნიშვნელოვან

როლს თამაშობდა ინკების რელიგიურ რიტუალებში, დღესასწაულების დროს.
გარდაცვლილებს ასაფლავებდნენ კოკას ფოთლებით ხელში, რათა ისინი ხელდამშვენებული
შეხვედროდნენ იმქვეყნიური სამყაროს წარჩინებულებს და ბელადებს. ინკების ქურუმები
კოკას ფოთლებს იყენებდნენ სამედიცინო დანიშნულებით ორსულობის და მშობიარობის
დროს.

ამერიკის დაპყრობის საწყის ეტაპზე ინდიელების კათოლიკურ რელიგიაში მოქცევის მინით

ესპანელები უკრძალვდნენ რელიგიური რიტუალების ჩატარებას და შესაბამისად კოკას
მიღებას. იმის გამო, რომ აკრძალვებით საკუთარ მიზანს ვერ მიაღწიეს, ესპანელებმა პირიქით
დაიწყეს მისი გამოყენება მოსახლეობის მანიპულირების მიზნით. მოხმარების აკრძალვის
გაუქმებამ, მოსახლეობამ კოკას ფოთლები ნარკოტიკად აქცია. ესპანელი დამყრობლები
კარგათ ხედავდნენ რა ზემოქმედებას ახდენდა კოკას ფოთლები მომხმარებელზე.
კათოლიკურმა მისიონერებმა მცენარე კოკას ფოთლების მიღება გამოაცხადეს უდიდეს
ცოდვად. ინკვიზიცია სასტიკად დევნიდა მის მოხმარებას და ხელს უშლიდა მცენარის
ევროპაში შემოტანას. ამის გამო კოკას ფოთლებს და ინფორმაციას მისი თვისებების შესახებ,
ევროპაში XIX საუკუნის დასაწყისამდე არ მიუღწევია.

ევროპისათვის კოკაინი პრაქტიკულად „აღმოაჩინა“ იმ დროს ვენაში მოღვაწე ახალგაზრდა

ექიმმა -ზიგმუნდ ფროიდმა 1884 წელს. გარკვეული დროის განმავლობაში, დეპრესიულ
მდგომარეობაში მყოფი ექიმი ღებულობდა კოკაინს. თავის მეგობრებსაც ურჩევდა მის
მიღებას ტკივილგამაყუჩებელის სახით. 1886 წელს ზიგმუნდ ფროიდმა გამოსცა ნაშრომი
„კოკას შესახებ“ სადაც კოკაინს უწევს რეკომენდაციას, როგორც იმპოტენციის, ნარკომანიის,
ალკოჰოლიზმის, დეპრესიის, სიფილისის, ასთმის და სხვა დაავადებების უებარ საშუალებას.
ზიგმუნდ ფროიდი საცოლისთვის - მარტასთვის მიწერილ წერილში კოკაინს
„სასწაულმოქმედ წამალს“ უწოდებს, თუმცა დროის მოკლე პერიოდში, მას შემდეგ, რაც
მეგობარ - ერნსტ ფონ ფლეიშეჯმს კოკაინის ფსიქოზი დაემართა, მიხვდა, რომ იჩქარა
დასკვნების გამოტანა და წიგნის გამოქვეყნება. მან დაანება კოკაინის მიღებას თავი და
რადიკალურად შეიცვალა მანამდე ჩამოყალიბებული აზრი.

ამავე პერიოდში, ამერიკელი ფარმაცევტი ფრიც ჰერბერტონი ამზადებს მსოფლიოში პირველ

მატონიზირებულ სასმელს - „კოკა-კოლას,“ რომელიც კოკას ფოთლების ექსტრაქტს
შეიცავდა. ეს ფაქტი არა თუ იმალებოდა, პირიქით რეკლამირდებოდა კიდეც. იმდროინდელ
„კოკა-კოლას“ რეკლამაში ვკითხულობთ „ჩვენი სასმელი შეიცავს მატონიზირებელ
ნივთიერებას, რომელიც მზადდება კოკას ფოთლებისგან“. კუნთოვანი დაღლილობის
შემცირების თვისება სწრაფად მიაკვლიეს სპორცმენებმაც, რის შემდეგაც დაიწყეს კოკას,
როგოც დოპინგად გამოყენება.

1905 წელს პარიზში გამართულმა ე.წ. „ხუთი ქალწულის პროცესმა“ სადაც იხილებოდა საქმე
კოკაინის ბუნაგში ხუთი ქალწულის გაუპატიურების ფაქტზე, ნეგატიური განწყობა
ჩამოუყალიბა კათოლიკურ ეკლესიას, რომელმაც კოკაინის მოხმარება საშინელ ცოდვად
გამოაცხადა. ამასთან ერთად 1914 წელს საზოგადოების ზეწოლით კოკაინი შეტანილ იქნა
საშიში ნარკოტიკების სიაშიდა მისი კონტროლირება დაიწყო ე.წ. „ჰარისოის პაქტით,“
რომელიც თავდაპირველად განკუთვნილი იყო ოპიატების მიმოქცევის გასაკონტროლებლად.
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ კოკაინის მომხმარებელთა რიცხვი შემცირდა. მან ელიტარულ
საზოგადოებაში გადაინაცვლა. მომხმაებლები იყვნენ მერლინ მონრო, ანსამბლ „ბიტლსის“
წევრები, ელვის პრესლი და სხვა გამოჩენილი ხელოვანები.

მცენარე კოკა ძირითადად მაღალი მთების ფერდობებსა და ტერასებზე, ტროპიკული ან

ნახევრადტროპიკული კლიმატის ისეთ პირობებში იზრდება, რომელშიც სხვა მცენარე
ძნელად ხარობს. კოკას ბუჩქი 1,5 -3,5 მეტრამდე სიმაღლის იზრდება და საშუალოდ 30-40
წლის განმავლობაში ხარობს.კოკას ბუჩქი წელიწადში ოთხჯერ ისხამს ფოთოლს, რომელიც
საშუალოდ 0.5-დან 1 პროცენტამდე კოკაინის ალკოლოიდს შეიცავს. დადგენილია, რომ
ადამიანს დღეში 30 კილოგრამი ფოთლის მოკრეფა შუძლია. ფოთლის გამოშრობის პროცესი
საბოლოო პროდუქტის მიღბის ერთ-ერთი მნიშვნელობვანი სტადიაა. გამოშრობის შემდეგ
ფოთლებს პრესავენ და 30-50 კილოგრამიან დასტებად აფასოებენ. გამომშრალ კოკას
ფოთლებს ასხამენ გოგირდმჟავას და იღებენ კოკას პასტას. მიღებულ მასას ასხამენ
ჰიდროქლორიდის მჟავას, რომლის რეაქციიაში შესვლით მიიღება კოკაინი. იმ შემთხვევაში
თუ კოკას პასტა საკვები სოდით დამუშავდება მიიღება კრისტალური მასა, რომელსაც კრეკს
უწოდებენ. იგი მომხმარებელთა შორის პოპულალური გახდა წინა საუკუნის ოთხმოციან
წლებში ანუ მისი ქიმიურად გამოყვანის მომენტიდანვე. ამის მიზეზი იყო კოკაინის
მოხმარება მოწევის გზით, შენახვა-გადაზიდვის სიმარტივით, მოქმედების დაწყების
სისწრაფით და შედარებით სიიაფით. აღსანიშნავია ის გარემოებაც, რომ ერთი კილოგრამი
კოკაინის მისაღებად აუცილებელია 125 კილოგრამი მშრალი ფოთოლი. მომხმარებეს შუძლია
კოკაინი მიიღოს პერორალური გზით, მოწიოს, შეისუნთქოს ცხვირის ნესტოებით, ინექციის
მეშვეობით შეიყვანოს ორგანიზმში. კოკაინი ჰეროინის მსგავსად მომენტალურად
ზემოქმედებს ორგანიზმზე. იწვევს მძაფრი ეიფორიის შეგრძნებას და გრძელდება 45-90
წუთის განმავლობაში. იგი ფსიქოლოგიურად ტორერანტულია და სულ მალე ჩვევაში
გადადის. ზემოქმედების შეწყვეტისთანავე მომხმარებელს მოუსვენრობის გრძნობა ეუფლება
- უჭირს კონცენტრირება, უმიზეზოდ ჩხუბობს, ვარდება დეპრესიაში. არაიშვიათად იწვევს
კრუნჩხვებს და გულისრევას. კოკაინი ცენტრალური ნერვული სისტემის სტიმულატორია.
იგი მოქმედებს ხერხემალზე, თავისა და ზურგის ტვინზე, აჩქარებს პულს, მაღლა წევს
სისხლის წნევას და ახშირებს სუნთქვას, აძლიერებს ფიზიკურ აქტივობას, მატებს ენერგიას
და ამძაფრებს რეფლექსებს.
მუხლი 260. ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის, axali fsiqoaqtiuri
nivTierebis ან პრეკურსორის უკანონო დამზადება, წარმოება, შეძენა,
შენახვა, გადაზიდვა, გადაგზავნა ან გასაღება

1. ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის უკანონო

დამზადება, წარმოება, შეძენა, შენახვა, გადაზიდვა, გადაგზავნა ან გასაღება

მოცემული დანაშაულისაგან სისხლისსამართლებრივი დაცვის ობიექტია

მოსახლეობის ჯამრთელობა, და ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან
პრეკურსორის ბრუნვით გათვალისწინებული წესი. აღნიშნული წესი
დადგენილია კანინით - „ნარკოტიკული საშუალების, ფსიქოტროპული
ნივთიერებისა და პრეკურსორის და ნარკოლოგიური დახმარების შესახებ.“

ნაკოტიკულ საშუალებაში იგულისხმება სინთეთიკური ან ბუნებრივი წარმოშობის

ნივთიერება, პრეპარატი, მცენარე, (მარიხუანა, ჰეროინი, კოდეინი, ყაყაჩოს ნამჯა
და სხვა), რომლებიც გაეროს კონვენციის დებულებათა შესაბამისად შეტანილია
საქართველოში სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების
ჩამონათვალში.

პრეკურსორი არის ნივთიერება, რომელიც გამოიყენება სპეციალურ კონტროლს

დაქვემდებარებული საშუალების ან ფსიქოტროპული ნივთიერების
საწარმოებლად, დასამზადებლად გადასამუშვებლად და გაეროს კონვენციის
დებულებათა შესაბამისად შეტანილია საქართველოში სპეციალურ კონტროლს
დაქვემდებარებული ნივთიერების ჩამონათვალში.

იმის დასადგენად, კონკრეტულად რა ნივთიერება გვაძლევს ამ დანაშაულის

შემადგენლობას ან რომელი მათგანი მიეკუთვნება ნარკოტიკულ საშუალებას,
საჭიროა ვიხელმძღვანელოთ სპეციალური სიით, რომელიც თან ერთვის
საქართველოს კანონს - „ნარკოტიკული საშუალების, ფსიქოტროპული
ნივთიერებისა და პრეკურსორის და ნარკოლოგიური დახმარების შესახებ.“

ნარკოტიკული საშუალების უკანონო დამზადება ნიშნავს პირის მიერ შესაბამისი

ლიცენზიის გარეშე ნარკოტიკების შემცველი მცენარისაგან, პრეპარატისaგან ან
და ქიმიური თუ სხვა სახის ნივთიერებისაგან მოხმარაბისთვის ვარგისს მზა
ერთ ან რამოდენიმე ნარკოტიკულ საშუალებiს miRebas. უკანონო დამზადებად
ჩაითვლება ასევე მოქმედება, რომლის შედეგადაც მოცემულ ნარკოტიკულ
საშუალებაში გაიზრდebა ნარკოტიკული ნივთიერების შემცველობა
(კონცენტრაცია).

უკანონო წარმოების დროს ადგილი აქვს არა ერთი ან რამდენიმე ნარკოტიკული

საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის მიღებას, არამედ მის სერიულ
მიღებას. ამდენად, უკანონო წარმოება თავისი მნიშვნელობით უფრო საშიშია,
ვიდრე დამზადება, ვინაიდან warmoeba უფრო მასშტაბურია.

უკანონო შეძენა გულისხმობს ნარკოტიკული საშუალების უკანონო მოპოვებას

სხვადასხვა გზით: მათი ყიდვა, მინდორში ველურად აღმოცენებული
ნარკოტიკული მცენარეების დაკრეფა, ვალის სანაცვლოდ ასეთი ნივთიერების
მიღება, სხვა ნივთში გაცვლა და სხვა.

უკანონო შენახვა გულისხმობს უკანონო მფლობელობაში არსებული

ნარკოტიკული საშუალებისთვის ადგილსამყოფელის მიჩენას, მაგ: ნარკოტიკული
საშუალების ბინაში, ჯიბეSი, ავტოფარეხSი, და სხვა ადგილას შენახვა. იმ
შემთხვევაში თუ დამნაშავე ავტომანქანით ახდენს ნარკოტიკული საშუალების
გადაtanas ერთი ადგილიდან სხვა ადგილზე მისი შენახვის მიზნით, ეს ქმედება
ჩაითვლება უკანონო გადაზიდვად.

უკანონო გადაგზავნა არის ნარკოტიკული საშუალების ერთი ადგილიდან მერე

ადგილზე გადატანა ტვირთის გამგზავნის ან ადრესატის დაუსწრებლად. ეს
დანაშაული დამთავრებულად ჩაითვლება აღნიშნული ნივთიერების ბარგის
სახით ფოსტაში ან სხვა დაწესებულებაში ჩაბარების მომენტიდან.

praqtikaSi narkotikuli saSualebis ukanono gadazidvisa da ukanono

Senaxvis gasamijnavad yuradgeba unda mieqces sxvadasxva garemoebas, mag:
piris mizans – narkotikul saSualebaTa gadaadgileba Tu ki xdeba sxva
adgilas misi moTavsebis mizniT, adili aqvs ukanono gadazidvas,
winaaRmdeg SemTxvevaSi Tu piris mizani ar aris sxva adgilas maTi
moTavseba am SemTxvevaSi gveqneba ukanono Senaxva. Aam miznis dadgenisas
mniSvneloba eniWeba transportis saxes, masze moTavsebuli narkotikuli
saSualebebis odenobas, transportSi maTi ganTavsebis adgilsa da sxva
garemoebebs.

narkotikuli saSualebis ukanono gadazidva TavisTavad moicavs ukanono

Senaxvasac da damatebiTi kvalifikacia ara aris saWiro, Tu ukanono
Senaxvas adgili ar hqonda mis gadazidvamde.

narkotikul saSualebaTa kanonieri gadazidvis saSualeba gaaCniaT

iuridiul pirebs maT gamoyenebaze specialuri licenziis arsebobisas
policiis dacvis TanxlebiT, xolo fizilur pirebs amis ufleba aqvT im
narkotikuli saSualebebis mimarT, romelic maT kanonis dacviT
samedizino daniSnulebis mizniT aqvT miRebuli Sesabamis afTiaqSi. Ees
afTiaqebi gascemen specialur dokuments, romelic amtkicebs am
nivTierebaTa miRebis kanonierebas.

უკანონო გასაღება არის ნარკოტიკული საშუალების სხვა პირისთვის გადაცემის

ნებისმიერი ხერხი, როგორც საზღაურით, ისე მის გარეშე. მაგ: გაყიდვა, გაცვლა,
გაჩუქება.

იმის დასადგენად თუ რა სახის ნივთიერბასთან გვაქვს საქმე აუცილებელია

ჩატარდეს სასამართლო ქიმიური ექსპერტიზა.

subieqturi mxriv ukanono damzadeba, warmoeba, SeZena, Senaxva, gadazidva

da gasaReba SeiZleba Cadenil iqnes mxolod ganzrax. Tu piri
gaufrTxileblobiT sCadis romelime miTiTebul qmedebas (mag: inaxavs
narkotikul saSualebas saTanado nebarTvis gareSe da ar icis, rom es
nivTiereba warmoadgens narkotikul an sxva kontrols daqvemdebarebul
saSualebas), maSin sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba 260-e muxliT
gamoricxulia.

ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერება (ბიო) კვალიფიცირდება 260-ე მუხლის მეორე

ნაწილით და მას ოდენობები არ გააჩნია ანუ მინიმალური და მაქსიმალური
ოდენობის ზღვარის მიუხედავად პიროვნება პაუხს აგებს ამ კვალიფიკაციით. (დიდი
და განსაკუთრებით ოდენობები) ამ მუხლში ასახული სხვა დამამძიმებელი
გარემოებები ეხება მის ჩამდენ პირს, კერძოდ: დაკავებულ პირს რომელსაც პირადი
ჩხდეკისას აღმოაჩნდა ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერება და წარსულში
ნასამართლევი იყო ისევ 260-ე მუხლით, მისი ქმედება დაკვალიფიცირდება 260-ე
მუხლის მესამე ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტით (არაერთგზის)
ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერებების შესახებ განმარტება და მათი კონკრეთული
ჩამონათვალი მოცემულია საქართველოს კანონში - „ახალი ფსიქოაქტიური
ნივთიერებების შესახებ.“

სისხლის სამართლის 260-ე მუხლს გააჩნია შემდეგი დამამძიმებელი გარემოებები:

დიდი ოდენობით; წინასწარი შეთანხმებით ჯგუფის მიერ; სამსახურებრივი
მდგომარეობის გამოყენებით; არაერთგზის; იმის მიერ, ვისაც წინათ ჩადენილი
აქვს ამ კოდექსის ამ თავით გათვალისწინებული რომელიმე დანაშაული;
განსაკუთრებით დიდი ოდენობით; ორგანიზებული ჯგუფის მიერ.

დიდი ოდენობა არ გულისხმობს მარტო ნარკოტიკული ნივთიერების წონას და

ოდენობას, გასათვალისწინებელია მისი მოქმედბის ხარისხი. (ძლიერ მომქმედი).
2012 წლის 08 ivniს საქართველოს პარლამენტმა მიიღო დადგენილება -
„უკანონო მფლობელობიდან ან ბრუნვიდან ამოღებული ნარკოტიკული
საშუალებისა და ფსიქოტროპული ნივთიერების მცირე, დიდი და განსაკუთრებით
დიდი ოდენობის ნუსხის“ დამტკიცების შსახებ. აღნიშნულ ნუსხაში მოცემულია
თუ რომელი ნარკოტიკული საშუალება და რაოდენობა მიეკუთვნება მცირე,
დიდ და განსაკუთრებით დიდ ოდენობას.

siaSi narkotikuli saSualebis odenoba mocemulia sufTa

SemadgenlobiT, e. i. maTi Semavseblebis (fqvili, Saqari, da sxva) gareSe.
rac Seexeba narkotikul saSualebaTa krebsiT CamonaTvalSi
saxelobiTad Setanil kombinirebul preparatebs, maTi odenoba
ganisazRvreba maTi kombinaciaSi Semavali narkotikuli saSualebis
sufTa nivTierebis (substanciis) odenobis jami.

winaswari SeTanxmebiT jgufis mier aris Cadenili Tu

winaswarSeTanxmebiT moqmedebdnen amsruleblebi. Mmag: ori an meti piri
winaswari SeTanxmebiT ukanonod Seudga narkotikuli saSualebis
gasaRebas, anda ori an meti piri saTanado nebarTvis gareSe uSualod
monawileobs narkotikuli sasualebis gadazidvis procesSi da ase
Semdeg. Tu amsrulebelia erTi piri romelic moqmedebs organizatorTan,
wamqezebelTan an damxmaresTan winaswari SeTanxmebiT, xolo es
ukanasknelni ar monawileoben qmedebis CadenaSi, maTi qmedeba
dakvalificirdeba Semdegnairad: amsruleblis - 260-e muxlis I nawiliT,
xolo Tanamonawileebis 23, 260-e mxlis I nawiliT.

amdenad winaswar SeTanxmebiT jgufis mier Cadenilad SeiZleba

CaiTvalos iseTi SemTxveva rodesac ori an meti piri aris amsrulebeli.
სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით ამ დანაშაულის ჩადენა
ხორციელდება იმ პირის მიერ, რომელთა კანონიერ მფლობაში იმყოფება
ნარკოტიკული საშუალებები და ამ მდგომარეობის გამოყენებით უკანონოდ
ასაღებენ ნარკოტიკულ საშუალებას იმ პირებზე, ვისაც არ აქვთ მათი შეძენის
კანონიერი უფლება. ასეთი სუბიექტები შეიძლება იყვნენ, მაგ: ონკოლოგიური
საავამდყოფოს მთავარი ექიმი ან განყოფილების უფროსი , აფთიაქის გამგე და
სხვა.

Semdegi makvalificirebeli garemoebaa igive qmedeba Cadenili imis mier,

visac winaT cadenili aqvs kodeqsis am TaviT gaTvaliswinebuli
romelime danaSauli.

Aam punqtis subieqtia is piri, visac winaT Cadenili hqonda ara 260-e
muliT gaTvaliswinebuli qmedeba, aramed am kodeqsis am TaviT
(narkotikuli danaSauli) gaTvaliswinebuli sxva romelime danaSauli.
qmedebis am punqtiT kvalifikaciisas mniSvneloba ar aqvs piri adre
Cadenili danaSaulisaTvis iyo Tu ara nasamarTlevi. mTavaria mas ar
unda hqondes winaT Cadenili danasaulisaTvis nasamarTloba moxnili an
gaqarwylebuli, an ar unda iyos kanoniT dadgenili wesiT
gaTvaliswinebuli sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan
ganTavisuflebuli.

260-ე მუხლის შენიშვნაში აღნიშნულია, რომ - „ამ თავით გათვალისწინებული

დანაშაულის ჩადენისათვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგელობისგან
თავისუფლდება ის ვინც ნებაყოფლობით ჩააბარებს ნარკოტიკულ საშუალებას,
მის ანალოგს, პრეკურსორს, ახალ ფსიქოაქტიურ ნივთიერებას, ფსიქოტროპულ
ნივთიერებას, მის ანალოგს ან ძლიერმოქმედ ნივთიერებას, თუ მის ქმედებაში
არ არის სხვა დანაშაულის ნინები. ნებაყოფლობით ჩაბარებად ჩაითვლება
მხოლოდ ისეთი ქმედება, როდესაც პირი გამოძიების დაწყებამდე წერილობით ან
კომუნიკაციის ნებისმიერი ტექნიკური საშუალების გამოყენებით, განაცხადებს
ზემოაღნიშნული ნივთიერებების თაობაზე და აქტიური ქმედებით ხელს
შეუწყობს მის ამოღბას.“

260-ე მუხლის მოქმედება არ ვრცელდება მცენარე კანაფსა და მარიხუანაზე.

ამ მუხლით გათვალისწინებული ქმედებისათვის იურიდიული პირი ისჯება

ლიკვიდაციით ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით და ჯარიმით.
 მუხლი 261. ფსიქოტროპული ნივთიერების, მისი ანალოგის ან ძლიერმოქმედი
ნივთიერების უკანონო დამზადება, წარმოება, შეძენა, შენახვა, გადაზიდვა,
გადაგზავნა ან გასაღება

ფსიქოტროპული ნივთიერების ან მისი ანალოგის უკანონო დამზადება, წარმოება,

შეძენა, შენახვა, გადაზიდვა, გადაგზავნა ან გასაღება, –

sisxlis samarTlis kodeqsis 260-e da 261-e muxlebi erTmaneTisgan

gansxvavdeba mxolod danaSaulis sagniT. sxva Semadgenloba ki emTxveva
erTmaneTs.
gansaxilveli danaSaulis sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqtia
saqarTvelosSi fsiqotropuli nivTierebisa da misi analogis, aseve
Zliermoqmedi nivTierebis kanonieri brunvis Sedegad warmoSobili
urTierTobebi da mosaxleobis jamrTeloba.
danaSaulis sagania fsiqotropuli nivTiereba, misi analogi da
Zliermoqmedi nivTiereba, romelTa brunvaze dawesebulia saxelwifo
kontroli.
fsiqotropuli, fsiqoaqtiuri - berZnuili warmoSobis sityvaa. “fsiqo”
niSnavs suls, xolo “tropia” mimarTulebas. Aamdenad fsiqotropulad
CaiTvleba yvela is wamali Tu nivTiereba, romelic umeteswilad
zegavlenas axdens centralur nervul sistemaze da cvlis guneba-
ganwyobas.
Ees nivTiereba iwvevs adamianis fsiqikuri procesis stimulirebas an
piriqiT, mis depresias, zegavlenas axdens mis emociur mdgomareobaze.
fsiqotropuli nivTierebebis didi umravlesoba moixmareba medicinaSi,
rogorc samkurnalo saSualeba, magram maTi gamoyeneba arasamedicino
mizniT sazianoa adamianis jamrTelobisaTvis. magaliTad Tu am
nivTierebas gamoiyenebs jamrTeli piri, visac igi ar aqvs eqimis mier
daniSnuli, adamianis fsiqika ganicdis seriozul cvliebebs – igi xdeba
an aranormalurad agznebuli, anda, piriqiT, vardeba depresiul
mdgomareobaSi. Dam mdgomareobidan normalur mdgomareobobamde
dabrunebas sWirdeba garkveuli dro. marTalia narkotikuli nivtierebis
msgavsad, fsiqotropuli nivTierebis xSiri moxmareba ar iwvevs misdami
biologur SeCvevas (SimSils), magram iwvevs fsiqologiuri
damokidebulebis Camoyalibebas, ris gamoc piri TandaTanobiT kargavs
Tavis socialur funqciebs da xdeba am nivTierebis mona.
fsiqotropul nivTierebebs miekuTveneba bunebrivi an sinTezuri
warmoSobis nivTiereba, am nivTierebis Semcveli mcenare an preparati,
romelic gaeros konvenciis Sesabamisad Setanilia saqrTveloSi
specialur kontrols daqvemdebarebuli fsiqotropuli nivTirebebis
siaSi. Aam siaSi Setanili eseTi nivTierebebis moxmareba saqarTveloSi
akrZalulia eqimis daniSnulebis gareSe.
amave muxlis meore nawiliT gaTvaliswinebuli danaSaulis sagania
Zliermoqmedi nivTiereba. es nivTierebebi ar warmoadgens arc
narkotikul da arc fsiqotropul nivTierebas. marTalia isini
ZiriTadad samedicino preparatebia, magram maTTvis damaxasiaTebeli
Taviseburebidan gamomdinare, kanonmdebelma mizanSewonilad CaTvala
maTi Tavisufali brunvidan amoReba. Zliermoqmed nivTierebad CaiTvleba
iseTi nivTiereba, romelic safrTxes uqmnis adamianis sicocxles an
jamrTelobas Tu maTi miReba xdeba gadaWarbebuli doziT an am
nivTierebis mimarT pirs gaaCnia samedicino ukuCveneba. Zliermoqmedi
nivtiereba gansxvavdeba Sxamiani nivTierebisagan. Sxami aris mcenareuli,
cxoveluri, mineraluri an qimiuri sinTeziT miRebuli nivTiereba,
romelic organizmze axdens toqsikur zemoqmedebas da iwvevs mwvave an
qronikul mowamvlas. Mmag: gvelis Sxami, cianmjava, yviTeli fosfori da
sxva. შხამის ბრუნვის წესის დარღვევა sisxlis samarTlis kodeqsiT
gaTvaliswinebulia 249-e muxliT
rac Seexeba gansxvavebas Sxamsa da Zlier moqmed nivTierebas Soris
gamomdinareobs SemdegSi: Sxamis umniSvnelo dozis micemac ki iwvevs
organizmis mowamvlas da SesaZloa dadges sikvdili. Aamdenad Sxami ar
gamoiyeneba medicinaSi, rogorc samkurnalo saSualeba. rac Seexeba
Zliermoqmed nivTierebas, misi miReba eqimis mier daniSnuli doziTa da
samedicino ukuCvenebis ararsebobisas, ar uqmnis safrTxes adamianis
sicocxles an jamrTelobas da igi gamoiyeneba medicinaSi samkurnalod.
gvelis Sxami aris Sxamiani nivTiereba da igi samkurnalod ar
gamoiyeneba, xolo gvelis Sxamze damzadebuli samedicino preparati (abi)
CaiTvleba Zliermoqmed nivTierebad.
Zliermoqmed nivTierebebs miekuTvneba: diazepami, dimedroli efedrini,
samedicino eTeri (narkozis eTeri) da sxva.
Zliermoqmedi nivTierebis gansasazRvrad aucilebelia dainiSnos qimiuri
eqspertiza.
Zliermoqmedi nivTierebis eqimis daniSnulebis gareSe xSiri gamoyeneba
iwvevs ara marto organizmis, jamrTelobis arsebiT moSlas, aramed
iseTi avamdyofobis ganviTarebas, romelsac medicinaSi ewodeba
toqsikomania.
toqsikomania aris mTeli rigi daavadebebis krebiTi saxeli, romelic
xasiaTdeba aranarkotikuli an arafsiqotropuli samedicino statusis
mqone nivTierebebisa da saSualebebisadmi mzardi, dauZleveli surviliT,
maT mimarT ganviTarebuli fsiqikuri an fizikuri damokidebulebis gamo.
261-e muxls yvela is damamZimebeli garemoeba gaaCnia rac 260-e muxlSia
asaxuli.

273-ე მუხლი

სისხლის სამართლის კოდექსი დასჯად ქმედებად მიიჩნევს პირადი

მოხმარებისთვის ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის
მცირე ოდენობით უკანონო დამზადებას, შეძენას, შენახვას, ან ექიმის
დანიშნულების გარეშე უკანონოდ მოხმარებას (მუხლი273), თუ იგი ჩადენილია
ასეთი ქმედებისათვის ადმინისტრაციულ სახდელდადებული ან ამ
დანაშაულისთვის ნასამართლევი პირის მიერ. ამდენად მოცემული მუხლით
პირის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა შეიძლება განხორციელდეს
მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როdesac პირი ნასამართლევი ან მანამდე
ადმინისტრაციულად დასჯილი იყო პირადი მოხმარებისთვის ნარკოტიკული
საშუალების მცირე ოდენობით უკანონო დამზადებისათვის, შეძენა-შენახვისთვის
ან უკანონოდ მოხმარებისთვის. ამ პირობების არარსებობის შემთხვევასი პირი
თავისუფლდება სისხლისამართლებრივი პასუხისმგებლობიდა და მისი ქმედება
შეფასდება ადმინისტრაციული სამართალწარმოებით.

მუხლი 2731. მცენარე კანაფის ან მარიხუანის უკანონო შეძენა, შენახვა, გადაზიდვა,

გადაგზავნა ან/და გასაღება

აღნიშნული მუხლი არეგულირებს მხოლოდ მცენარე კანაფს და მარიხუანას. მასში

ფაქტიურად შერწყმულია ორი მუხლი - 260-ე და 273-ე მუხლების დისპოზიციები.
პირველი ნაწილი შეეხება მცენარე კანაფის ან მარიხუანის მცირე ოდენობით ფლობას
თუ პირი ადმინისტრაციულ სახდელდადებულია 451 მუხლით. ხოლო მუხლის
დანარჩენი ნაწილები შეეხება ამავე ნივთიერების სხვა ოდენობებს და რეალიზაციას.

აღნიშნული ნორმის შემოღებას საფუძვლად დაედო 2015 წლის 24 ოქტომბრის

საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება (ბექა წიქარიშვილი საქართველოს
პარლამენტის წინააღმდეგ).
მუხლი 262. საქართველოში ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან
პრეკურსორის უკანონოდ შემოტანა, საქართველოდან უკანონოდ გატანა ან
ტრანზიტით საერთაშორისო გადაზიდვა

1. საქართველოში ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან

პრეკურსორის უკანონოდ შემოტანა, საქართველოდან უკანონოდ გატანა ან
ტრანზიტით საერთაშორისო გადაზიდვა, –

saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT narkotikuli

saSualeba da fsiqotropuli nivTiereba ar warmoadgens sisxlis
samarTlis kodeqsis 214-e muxliT (sabaJo wesis darRveva)
gaTvaliswinebul danaSaulis sagans. Aamave kodeqsis 262-e da 263-e
muxlebis SemoRebiT kanonmdebelma 214-e muxlidan amoiRo narkotikuli
saSualeba, misi analogi, prekursori, fsiqotropuli nivTiereba da misi
analogi.

Oobieqturi mxriv es danaSauli gamoixateba saqarTveloSi narkotikuli

saSualebis, misi analogis an prekursoris ukanonod SemotanaSi; amave
nivTierebebis ukanonod gatanaSi an saerTaSoriso tranzitiT mis
gadazidvaSi.

narkotikuli nivTierebebis kanonierad saqarTvelos teritoiaze

Semotanilad CaiTvleba Tu igi ganaxorciela iuridiulma pirma an
saxelmwifo dawesebulebam Sesabamisi licenziis safuZvelze, saxelmwifo
kvotis an limitis farglebSi “narkotikuli saSualebebis,
fsiqotropuli nivTierebebis prekursorebisa da narkotikuli daxmarebis
Sesaxeb” kanonis moTxovnaTa dacviT. rac Seexeba licenzias, mas gascems
Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministro, romelic
nivTierebebiT gatanis Semdgom importiori qveynis kompetenturi
organodan saerTaSoriso normebiT dadgenili wesiT moiTxovs
informacias gatanili nivTierebis raodenobisa da daniSnulebis
adgilze mitanis Sesaxeb. A

sisxlis samarTlis kodeqsis 262-e muxliT dasjadia am nivTierebebis ara

kanonieri, aramed ukanono Semotana an gatana, rac SeiZleba
ganxorcieldes sabajo kontrolis gverdis avliT an misgan malulad,
dokumentis an sabaJo identifikaciis saSualebis motyuebiTi gamoyenebiT,
deklaraciaSi yalbi monacemebis SetaniT da sxva.
sisxlis samarTlis 262-e muxlSi mocemuli formulireba “ukanonogatana”
da “ukanono Semotana” gulisxmobs sabaJo wesis darRvevas Tumca
damatebiTi kvalifikacia sisxlis samarlis 214-e muxli saWiro ar aris.

saqarTveloSi narkotikuli saSualebis, misi analogis an prekursoris

ukanono Semotana damTavrebulad CaiTvleba maSin, roca piri moaxdens am
nivTierebis Semotanas saqarTveloSi, e. i. gadmolaxavs sazRvars. Aam
SemTxvevaSi mniSvneloba ar unda mieniWos gamoiara Tu ara man sabaJo
sazRvarze arsebuli sabaJo kontrolis teritoria. roca piris dakaveba
moxdeba sabaJo kontrolis teritoriaze 262-e muxlis Semadgenloba ukve
damTavrebulia, radgan sabaJo kontrolis teritoriaze misvlamde man
ukve gadmokveTa saqarTvelos sazRvari da amdenad nivTiereba ukve
Semotanilad Caitvleba saqarTveloSi.

analogiurad kvalificirdeba nivTierebis ukanono gatanac. magaliTad:

roca piri moaxerxebs saqarTvelos sazRvrebis gadalaxvas da gadaitans
mas saqarTvelos sazRvrebs iqiT danaSauli damTavrebulad CaiTvleba,
xolo Tu pirs daakaveben sabaJo kontrolis teritoriaze maTi ukanono
gatana saqarTvelodan araa damTavrebuli da igi Sefasdeba rogorc
mcdelobad.

amdenad, roca adgili aqvs narkotikuli saSualebis ukanono Semotanas

saqarTveloSi sxva qveynidan, saqarTvelos sabaJo kontrolis
teritoriaze piris dakavebisas danaSauli ukve damTavrebulia, xolo
roca pirs saqarTvelodan ukanonoT gaaqvs es nivTiereba, saqarTvelos
sabaJo kontrolis teritoriaze misi dakavebisas saxeze gvaqvs
danaSaulis mcdeloba, radgan nivTiereba saqarTveodan jer ar aris
gatanili.

im SemTxvevaSi Tu narkotikuli saSualebis ukanono Semotanas

saqarTveloSi an mis ukanono gatanas win uswrebda am nivTierebis
ukanono SeZena, damzadeba, warmoeba da sxva dasjadi qmedeba,
kvalifikacia unda moxdes danaSaulTa erTobliobiT – 260-e da 262-e
muxlebiT.

gansaxilveli muxli iTvaliswinebs agreTve saqarTveloSi narkotikuli

saSualebis, misi analogis an prekursoris tranzitiT saerTaSoriso
gadazidvas.

gansaxilveli danaSaulis amsrulebelia 14 wels miRweuli Seracxadi

piri rogorc saqarTvelos moqalaqe, ise moqalaqeobis armqone piri.
aRniSnul muxls analogiuri saxis damamZimebeli garemoebebi gaaCnia rac
260-e muxlSia miTiTebuli.

მუხლი 263. საქართველოში ფსიქოტროპული ნივთიერების, მისი ანალოგის ან

ძლიერმოქმედი ნივთიერების დიდი ოდენობით უკანონოდ შემოტანა,
საქართველოდან უკანონოდ გატანა ან ტრანზიტით საერთაშორისო
გადაზიდვა

საქართველოში ფსიქოტროპული ნივთიერების, მისი ანალოგის ან ძლიერმოქმედი

ნივთიერების დიდი ოდენობით უკანონოდ შემოტანა, საქართველოდან
უკანონოდ გატანა ან ტრანზიტით საერთაშორისო გადაზიდვა, –

განსახილველი მუხლი 262-ე მუხლისგან gანსხვავდება მხოლოდ დანაშაულის

საგანში. 263-ე მუხლის საგანია ფსიქოტროპული ნივTიერება, მისი ანალოგი ან
ძლიერმოქმედი ნივთიერება. ამასთან ერთად განსხვავებით 262-ე მუხლის
პირველი ნაწილისგან, 263-ე მუხლის შემადგენლობა მხოლოd მაშინ გვექნება, თუ
ეს ნივთიერებები დიდი ოდენობითაა შემოტანილი ან გატანილი
საქართველოდან ან და გადაზიდულია საერთაშორისო ტრანზიტით. ეს
განსვავება გამოწვეულია იმით, რომ მნიშვნელოვნად განსხვავდება მათი
საზოგადოებრივი საშიშროება.

ამდენად, როცა საქართველოში უკანონოდ Seმოტანილი ან გატანილი

ნივტიერება, მისი ანალოგი ან ძლიერმოქმედი ნივთიერება არ აღწევს დიდ
ოდენოას, პირი პასუხს არ აგებს სსკ-ის 263-ე მუხლით, თუმცა საქმის
ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით, piri Sეიძლება პaსუხისგებაში
მიეცეს ამ ნივთიერებათა უკანონო შენახვის ან გადაზიდვისათვის - 261-ე
მუხლით.

მუხლი 264. ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის,

ფსიქოტროპული ნივთიერების, მისი ანალოგის ან ძლიერმოქმედი
ნივთიერების მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრება ან გამოძალვა

ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის, ფსიქოტროპული

ნივთიერების, მისი ანალოგის ან ძლიერმოქმედი ნივთიერების
მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრება ან გამოძალვა, –
უkve ganxiluli muxlebisgan gansxvavebiT ამ ნორმაში ერთად თავმოყრილია
ნარკოტიკული საშუალება, ფსიქკოტროპული და ძლიერმოქმედი ნივTიერება.
ასევე ამ დანაშაულისათვის მნიშვნელობა არ აქვს მართლსაწინააღმდეგოდ
დაუფლებული ხსენებული ნივთიერებების ოდენობას და იგი Sეიძლება იყოს
მცირეც. მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრება გულისხმობს იმ ხერხების
გამოყენებას რაც გათვალისწინებულია საკუთრების წინააღმდეგ მინართულ
დანაშაულთა თავში.

მოცემულ ნივთიერებათა მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრება შეიძლება

განხორციელდეს - ქურდობით, ძარცვით, თაღლიTობით და ასე Sემდეგ.

თაღლითობა გულისხმობს ნივთიერების მიღებას მოტყუებით, მაგ: პირმა ყალბი

დოკუმენტის წარდგენით თავი გაასაღა როგორც ონკოლოგიური საავამდყოფოს
წარმომადგენლად და აფთიაქიდან მართლსაწინაააღმდეგოდ მიისაკუთრა
ნარკოტიკული საშუალება, (ანუ თაღლითური ხერხით მართლსაწინააღმდეგოდ
დაეუფლა ხარკოტიკულ ნივთიერებას - 264-ე მუხლი), ხოლო თუ პირი ყალბი
დოკუმენტის წარდგენისას ასევე იხდის ნარკოტიკული საშუალების
ღირებულებასაც (მაგ: ყალბი რეცეპტის წარდგენით აფთიაქიდან გატანილი იქნა
ნარკოტიკული საშუალება მისი ღირებულების გადახდის შემდეგ), აქ ადგილი
გვაქვს არა ნარკოტიკული საშუალების მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრებას,
არამედ მათ უკანონო შეძენას ანუ 260-ე მუხლი). იმ Sემთხვევაში თუ დადგინდა,
რომ პირმა თავად დაამზადა ეს ყალბი დოკუმენტი ან რეცეპტი დამატებით
დაეკისრება სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა რეცეპტის Sემთხვევაში
267-ე მუხლით (ყალბი რეცეპტის დამზადება); დოკუმენტის შემთხვევაში 362-ე
მუხლით (ყალბი დოკუმეტის დამზადება გამოყენება).

აუცილებლობას წარმოადგენს ერთმანეთისგან გავმიჯნოთ ნარკოტიკული

საშუალებების მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრება უკანონო შეძენისგან.

უკანონო შეძენის დროს ნარკოტიკული საშუალება შეიძლება არც იმყოფებოდეს

კონკრეტული იურიდიული თუ ფიზიკური პირის საკუთრებაში და მაინც
მოგვცეს შეძენის კვალიფიკაცია მაგ: პირი მინდორში კრეფს ბუნებრივად
გაზრდილ ნარკოტიკული საშუალების შემცველ მცენარეს. რაც შეეხება
მართლსაწინააღმდეგო დაუფლებას, ნარკოტიკული ნივთიერება უშუალოდ
ამოღებული უნდა იქნეს ფიზიკური ან იურიდიული პირისგან, მაგ: პირი
ფარულად ეუფლება ნარკოტიკულ საშუალებას ფიზიკური პირის საცხოვრებელი
ბინიდან.
იმ შემთხვევაში თუ ნარკოტიკული საშუალების მართლსაწინააღმდეგო ამოღება
ხდება მისი მფლობელისგან მისივე ნებართვითა და მასთან შეთანხმებით, საქმე
გვაქვს უკანონო შეძენასთან. რაც შეეხება მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრებას,
ესეთი კვალიფიკაცია გვექნება, როდესაც პირი უსასყიდლოდ მფლოელის ნების
წინააღმდეგ ახდენს ამ ნივთიერების ამოღებას.

მართლსაწინააღმდეგო მისაკუთრება დამთავრებულად ითვლება როცა უკანონოდ

დაეუფლება ნარკოტიკულ საშუალებას, მის ანალოგს, პრეკურსორს,
ფსიქოტროპულ ნივთიერებას, მის ანალოგს ან ძლიერმოქმედ ნივთიერებას და
მიეცემა იმის საშუალება, რომ თავისი შეხედულებისამებრ განკარგოს ისინი,
წინააღმდეგ შემთხვევაში მისი ქმედება დაკვალიფიცირდება ამ დანაშაულის
მცდელობად.

განსახილველი მუხლის ერთ-ერთი დამამძიმებელი გარემოებაა (მეორე ნაწილი)

ამ დანაშაულის ჩადენა ძალადობით, რომელიც საშიში არ არის სიცოცხლისათვის
ან ჯანმრთელობისათვის, ანდა ასეთი ძალადობის მუქარით.

ამგვარ ძალადობას შედეგად არ უნდა მოჰყვეს ჯანმრთელობის თუნდაც

ხანმოკლე მოშლა და შესაბამისად არ უნდა გამოიწვიოს ჯანმრთელობის
მსუბუქი დაზიანებაც კი (სსკ-ის 120-ე მუხლი), იგი შეიძლება გამოიხატოს ცემასა
და სხვაგვარ ძალადობაში (სსკ-ის 125-ე მუხლი), რომელიც დაზარალებულს
ტკივილს განაცდევინებს. მაგ: თმის მოქაჩვა, სილის გაწვნა, ხელის გადაგრეხა და
ასე შემდეგ.

ძალადობა მაშინ ჩაითვლება ამ დანაშაულის დამამძიმებელ გარემოებად, როცა

პირი მას იყენებს ნარკოტიკული ნივთიერების დასაუფლებლად, ან უკვე
დაუფლებული ნივთიერების შესანარჩუნებლად.

ძალადობის მუქარაში იგულისხმება პირის დაშინება, რომ გამოიყენებს მის

მიმართ ზემოთჩამოთვლილ ძალადობათაგან თუნდაც ერთ-ერთს.

სსკ-ის 264-ე მუხლის შემდეგი დამამძიმებელი გარემოებაა ამ დანაშაულის

ჩადენა - სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით (მესამე ნაწილი).
მოცემული მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ჩადენა შეუძლია იმ პირს, ვისაც
ნარკოტიკული საშუალება ან კონტროლს დაქვემდებარებული სხვა ნივთიერება
მინდობილი აქვს სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით,
ანდა უშუალოდ არ აქვს მინდობილი, მაგრამ სამსახურებრივი
უფლებამოსილების შესრულებისას ხელი მიუწვდება მათზე. ასეთი პირები
არიან: სპეციალური აფთიაქის გამგე, საავამდყოფოს მთავარი ექიმი,
განყოფილების უფროსი, სასწრაფო დახმარების ექიმები, რიგითი ექიმები,
მედდები, ასევე იმ სატრანსპორტო საშუალების მძღოლები, რომლითაც გადააქვთ
კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერებები. ამ ქმედების ჩადენისას
მოხელეები რა თქმა უნდა ბოროტად იყენებენ თავიანთ სამსახურებრივ
მდგომარეობას, მაგრამ მიუხედავად ამისა დანაშაულის კვალიფიკაციისას არ
არის საჭირო სამოხელეო დანაშაულის შესაბამისი მუხლის (სსკ-ის 332-ე მუხლის)
გამოყენება.

მოცემული ნორმის კიდევ ერთი დამამძიმებელი გარემოებაა ამ დანაშაულის

ჩადენა სიცოცხლისათვის საშიში ისეთი ძალადობით, რომელმაც შეიძლება
გამოიწვიოს დაზარალებულის სიკვდილი, ე. ი. არსებობს სიკვდილის დადგომის
ალბათობა ამ ძალადობის შედეგად. ჯანმრთელობისათვის საშიშია ისეთი
ძალადობა, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის ამა თუ იმ
ხარისხის დაზიანება - (117-ე, 118-ე, 120-ე და 126-ე მუხლები). ყაჩაღობისგან
განხვავებით ამ ნორმაში გათვალისწინებულმა ძალადობამ თუ გამოიწვია
ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანება, კვალიფიკაცია დანაშაულთა ერთობლიობით
საჭირო არ არის, ხოლო თუ ძალადობამ გამოიწვია დაზარალებულის სიკვდილი,
ამ შემთხვევაში კვალიფიკაცია უნდა მოხდეს დანაშაულთა ერთობლიობით. თუ
ასეთი დანაშაულის ჩადენაში გამოყენებულია ცეცხლსასროლი იარაღი, რასაც
პირი უკანონოდ ატარებს, ქმედება უნდა დაკვალიფიცირდეს დანაშაულთა
ერთობლიობით.

საყურადღებოა ის გარემოება, რომ განსახილველი მუხლი არ ითვალისწინებს

კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების გაფლანგვას. იმ შემთხვევაში თუ
პირი, ვისაც კანონიერი გზით მინდობილი აქვს ეს ნივთიერებადა უკანონოდ
გაასხვისებს მას იმ პირზე, ვისაც არ აქვს მათი შეძენის უფლება, ადგილი ექნება
კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების არა მართლსაწინააღმდეგო
მისაკუთრებას, არამედ მის უკანონო გასახებას - (260 და 261 მუხლები).

გამოძალვის შემთხვევაში ეს დანაშაული დამთავრებულად ჩაითვლება

მოთხოვნის წაყენების მომენტიდან ვინაიდან გამოძალვა ფორმალურ
დანაშაულთა კატეგორიას განეკუთვნება. მაგ: დამნაშავემ ონკოლოგიური
საავამდყოფოს მედდას წაუყენა მოთხოვნა, რომ გარკვეულ ვადაში გადასცეს
ნარკოტიკული საშუალება, წინააღმდეგ შემთხვევაში დაემუქრა შვილის
მკვლელობით. ასეთი მოთხოვნის დაყენებისთანავე მისი ქმედება
დამთავრებულად ჩაითვლება მიუხედავად იმისა იგი დაეუფლა თუ არა
მოთხოვნილ ნივთიერებას.

მუხლი 265. ნარკოტიკული საშუალების შემცველი მცენარის უკანონო

დათესვა, მოყვანა ან კულტივირება

ნარკოტიკული საშუალების შემცველი მცენარის უკანონო დათესვა, მოყვანა ან

კულტივირება,
ნარკოტიკული საშუალების შემცველი მცენარის უკანონო დათესვის, მოყვანის ან
კულტივირების საზოგადოებრივი საშიშროება განპირობებულია იმ მოტივით,
რომ ასეთი ქმედებები თითქმის ყოველთვის მიმართულია ამ მცენარეთა
შემდგომი გასაღებისაკენ, ანდა მათი გადამუშავების გზით მიღებული
ნარკოტიკული საშუალების უკანონო მოხმარებისაკენ.
დანაშაულის საგანს წარმოადგენს ნარკოტიკული საშუალების შემცველი მცენარე.
ეს მცენარეებია: ოპიუმის ყაყაჩო, კოკაინის ბუჩქი, ყანაბისი ანუ მარიხუანა,
ინდოეთის კანაფი, სამხრეთ ჩუიის, სამხრეთ მანჯურიის, კრასნოდარის კანაფი
და სხვა.
დანაშაულის ობიექტური მხარე გამოიხატება აქტიურ მოქმედებაში, კერძოდ:
ნარკოტიკული საშუალების შემცველი მცენარის უკანონო დათესვაში, მის
მოყვანაში ან კულტივაციაში.
დათესვა ნისნავს ნარკოტიკული ნივთიერების შემცველი მცენარის თესლის
ჩათესვას მიწის ნებისმიერ მონაკვეთზე, იმის მიუხედავათ არის თუ არა ეს
ნაკვეთი კონკრეტული პირის მფლობელობაში.
მოყვანაში იგულისხმევა ასეთი მცენარის მოვლა - მორწყვა, სასუქებით
განოყიერება და სხვა. მოყვანის მიზანია ზრდასრული მცენარის მიღება.
კულტივირება ნიშნავს ამ მცენარის დამუშავებას, გაშენებას, ახალი სახეობის
გამოყვანას ან ისეთი ქმედებების განხორციელებას რაც აამაღლებს მის
მოსავლიანობას ან გამძლეობას არახელსაყრელ გარემო პირობებში.
მოცემული დანაშაული დამთავრებულია მაშინ, როცა პირი შეასრულებს მუხლის
დისპოზიციაში ასახულ მოქმედებათაგან თუნდაც ერთ-ერთს, მაგ: დათესავს,
მოიყვანს ან დაასრლებს ამ მცენარეთა კულტივირების პროცესს. იმ შემთხვევაში
თუ პირი ცდება დანაშაულის საგანში, შეცდომით ფიქრობს, რომ მის მიერ
დათესილი ან მოყვანილი მცენარე ნარკოტიკული საშუალების შემცველია,
ქმედება უნდა დაკვალიფიცირდეს 19,265-ე მუხლებით (მცდელობით).
დამამძიმებელი გარემოებები განსახილველი მუხლისა ანალოგიურია ზემოთ
ნახსენებ დამამზიმებელი გარემოებების რის გამოც მათ დეტალურ განხილვაზე
აღარ შევჩერდებით.
საყურადღებოა ერთი დამამძიმებელი გარემოება - მოცემული დანაშაულის
ჩადენა სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით. ამ შემთხვევაში
იგულისხმება იმ პირთა წრე, ვისი სამსახურებრივი საქმიანობაც
დაკავსირებულია მცენარეთა დათესვა-მოყვანასა თუ მათ კულტივაციასთან.
პირი, რომელიც იყენებს თავის სამსახურებრივ მდგომარეობას, თვითონ უნდა
იყოს სსკ-ის 265-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ქმედების
ამსრულებელი.

მუხლი 266. ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის,

ფსიქოტროპული ნივთიერების ან მისი ანალოგის უკანონო
წარმოებისათვის ფარული ლაბორატორიის მოწყობა ან შენახვა

ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის ან პრეკურსორის,

ფსიქოტროპული ნივთიერების ან მისი ანალოგის უკანონო წარმოებისათვის
ფარული ლაბორატორიის მოწყობა ან შენახვა, –

ლაბორატორია შეიძლება მივიჩნიოთ სპეციალურად მოწყობილ ისეთ

სადგომად, სადაც უნდა მოხდეს სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული
რომელიმე ნივთიერების უკანონო წარმოება, ანუ ისეთი შემთხვევა, როდესაც
პირს არ გაააჩნია მისი წარმოების კანონიერი უფლება.

ფარული იქნება ისეთი ლაბორატორია, რომლის არსებობის შესახებ არ

არსებობს ინფორმაცია არც ერთ ოფიციალურ ორგანოში და იგი შექმნილია
უკანონოდ - სათანადო ნებართვის გარეშე. ასეთი ლაბორატორია შეიძლება
დაფარული იყოს ვიზუალურადაც, მაგალითად: თუ ის მოწყობილი იქნება
ძველი ამორტიზირებული შენობის სარდაფში. ლაბორატორიის დაფარვის
ხერხად შეიძლება გამოყენებული იქნეს ინფორმაციის გაყალბება, მაგ: ამა თუ იმ
საწარმოს შენობის ნაწილში მოწყობილია ლაბორატორია, რომელიც
გაფორმებულია როგორც ერთ-ერთი საამქრო, სადაც თითქოს მზადდება კანონით
ნებადართული ნივთიერება.

ლაბორატორიის მოწყობა ნიშნავს სათანადო შენობა-ნაგაბობის ან მისი ნაწილის

გამოძებნას, მის დაუფლებას, აღჭურვას სათანადო ტექნოლოიით, ნედლეულით
მომარაგებას, მუშახელისა და სხვა საჭირო პერსონალის მოყვანას, შრომის
პროცესის ორგანიზებას და ასე შემდეგ. ეს ქმედება დამთავრებულია მაშინ, როცა
პირი დაასრულებს ფარული ლაბორატორიის მოწყობის პროცესს და
ლაბორატორიას გაამზადებს კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების
წარმოებისათვის. ეს დანაშაული ფორმალური ხასიათისაა და იგი არ
ითვალისწინებს რაიმე მძიმე შედეგის დადგომას. იგი დამთავრებულია მანამ,
სანამ ეს ლაბორატორია პრაქტიკულად ამუშავდება და მოასწრებს
წარმოებისათვის გამიზნული ნივთიერების თუნდაც ნაწილის დამზადებას.

იმ შემთხვევაში, თუ ფარული ლაბორატორიის შექმნას მოჰყვა კონტროლს

დაქვემდებარებული ნივთიერების უკანონო წარმოება, ქმედება
დაკვალიფიცირდება დანაშაულთა ერთობლიობით - სსკ-ის 266-ე და 260-ე
მუხლებით (ან 261-ე მუხლით).

ფარული ლაბორატორიის შენახვა გულისხმობს უკვე მოწყობილი

ლაბორატორიის შემდგომი მუშაობისათვის პირობების შექმნას: დამატებითი
ტექნოლოგიით აღჭურვა, ახალი კადრებით შევსება, ლაბორატორიის
მუშაობისათვის სხვაგვარი პირობების შექმნა (ელექტროენერგიით და წყლით
უზრუნველყოფა) დამატებითი ნედლეულის მომარაგება და ასე შემდეგ.

ფარული ლაბორატორია შეიძლება მოაწყოს ერთმა პირმა, ხოლო იგი შეინახოს

მეორემ. თუ ორივე ქმედებას სჩადის ერთი და იგივე პირი, მას ბრალად
წარედგინება როგორც ლაბორატორიის მოწყობა, ისე მისი შენახვა.

როდესაც პირი სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების

წარმოებისათვის იყენებს კანონიერი გზით შექმნილ ლაბორატორიას და იქ
უკანონოდ აწარმოებს ამ ნივთიერებას, მისი ქმედება დაკვალიფიცირდება არა
განსახილველი ნორმით, არამედ სსკ-ის 260 ან 261-ე მუხლით ანუ ნარკოტიკული
ნივთიერების ან ფსიქოტროპული საშუალების უკანონო წამოებით.

მოცემული ნორმის დამამძიმებელი გარემოებები იდენტურია ზემოაღნიშნული

დამამძიმებელი გარემოებების. რაც შეეხება ამ დანაშაულის ჩადენას
სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით, მისი ჩამდენი შეიძლება იყოს
კანონიერად შექნილი რაიმე ლაბორატორიის ხელმძღვანელი ან იქვე მომუშავე
პირი, რომელიც ასეთი ნივთიერების უკანონო დამზადებისათვის იყენებს
ლაბორატორიაში არსებულ დანადგარებსა და ხელსაწყოებს.

სუბიექური მხრივ ეს დანაშაული ხასიათდება პირდაპირი განზრახვით, ანუ

პირს შეგნებული აქვს, რომ ქმნის ან ინახავს ფარულ ლაბორატორიას და სურს
ეს. ამასთან მას ამოძრავებს სპეციალური მიზანი, რომ ეს ლაბორატორია
მოწყობილია სწორედ სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული
ნივთიერებების წარმოებისათვის კანონის მოთხოვნათა საწინააღმდეგოდ. ამ
მიზნის გარეშე ფარული ლაბორატორიის შექმნა არ მოგვცემს განსაილველი
მუხლის შემადგენლობას.

მუხლი 267. ნარკოტიკული საშუალების შესაძენად ყალბი რეცეპტის ან სხვა

დოკუმენტის დამზადება გასაღების მიზნით ან გასაღება

ნარკოტიკული საშუალების შესაძენად ყალბი რეცეპტის ან სხვა დოკუმენტის

დამზადება გასაღების მიზნით ან გასაღება,

მოცემული მუხლისთვის დანაშაულის საგანია ნარკოტიკული საშუალების

შესაძენი რეცეპტი და სხვა დოკუმენტი.

ნარკოტიკული საშუალების შესაძენათ რეცეპტის გამოწერა ხდება დადგენილი

წესის მიხედვით, რომელზეც დასმული უნდა იყოს სამკურნალო დაწესებულების
შტამპი.

სხვა დოკუმენტია, რომელიც იძლევა ნარკოტიკული საშუალების შეძენის

უფლებას, ანუ რომელიც წარმოადგენს ამ ნივთიერების გაცემის (გაყიდვის)
საფუძველს. ასეთი დოკუმენტი შეიძლება იყოს სამედიცინო დაწესებულების
მოთხოვნა ნარკოტიკული საშუალების მიღებაზე მათი სამკურნალოდ
გამოყენებისათვის. მაგ: ამონაწერი ავამდყოფობის ისტორიიდან, ლიცენზია ისეთ
საქმიანობაზე, რომელიც დაკავშირებულია ნარკოტიკული საშუალების
ბრუნვასთან და ასე შემდეგ.

განსახილველი დანაშაულის ობიექტური მხარეა ა) ყალბი რეცეპტის ან სხვა

დოკუმენტის დამზადება; ბ) ასეთი დოკუმენტების გასაღება.
გაყალბებული შეიძლება იყოს, როგორც რეცეპტი ისე სხვა დოკუმენტი.
გაყალბებულად ჩაითვლება როგორც მთლიანად, ისე ნაწილობრივ გაყალბებული
რეცეპტი ან სხვა დოკუმენტი; მაგ: კანონიერად გაცემულ რეცეპტში თარიღის ან
ნარკოტიკული ნივთიერების რაოდენობის შეცვლა და ასე შემდეგ.

აღნიშნული ქმედება დამთავრებულად ითვლება იმ მომენტიდან, როცა პირი

დაასრულებს ყალბი რეცეპტის ან სხვა დოკუმენტის დამზადების პროცესს
ნარკოტიკული საშუალების შესაძენად და მნიშვნელობა არ აქვს მოახერხებს თუ
არა მის გასაღებას, ასევე მნიშვნელობა არ აქვს, შეუდგება თუ არა იგი ამ
დოკუმენტის გასაღებას, ე. ი. მოცემული დანაშაული ფორმალური
შემადგენლობისაა. იმ შემთხვევაში თუ პირი მის მიერ დამზადებული ყალბი
დოკუმენტის გამოყენებით მოახერხებს ნარკოტიკული საშუალების შეძენას, მისი
ქმედება უნდა დაკვალიფიზირდეს არა 267-ე მუხლით არამედ 18,260-ე მუხლით.
(ანუ ეს მუხლი ეხლება მხოლოდ რეცეპრის ან სხვა დოკუმენტის დამამზადებლებს და
არა მისი გამოყენებით ნარკოტიკების შემძენ პირებს).

აღანიშნავია ის გარემოებაც, რომ თუ ადგილი აქვს ყალბი რეცეპტის შმძენი პირის

მიერ აფთიაქიდან ნარკოტიკული საშუალების შეძენას დადგენილი საფასურის
გადახდით ქმედება უნდა დაკვალიფიცირდეს სსკ-ის 260-ე მუხლებით, ხოლო
საფასურის გადაუხდელობის შემთხვევაში იგივე ქმედება დაკვალიფიცირდება
264-ე მუხლების ერთობლიობით.

განსახილველი დანაშაულის ობიექტური მხარე ასევე გამოიხატება

ნარკოტიკული საშუალების შესაძენად ყალბი რეცეპტის ან სხვა დოკუმენტის
გასაღებაში. გასაღებაში იგულისხმება ამ დოკუმენტების გაყიდვა, გაჩუქება
გაცვლა და ასე შემდეგ.

საყურადღებოა ის გარემოება, რომ სისხლის სამართლის კოდექსის 362-ე მუხლი

ითვალისწინებს ყალბი დოკუმენტის დამზადებას და გამოყენებას, რაც
პაქტიურად განსახილველი მუხლის დისპოზიციის იდენტურია, თუმცა
განსხვავება იმაში მდგომარეობს, რომ 267-ე მუხლის თანახმად პირი მოცემულ
შემთხვევაში ყალბად ამზადებს რეცეპტს ან სხვა დოკუმენტს ნარკოტიკული
ნივტიერების დაუფლების მოტივით, ხოლო 362-ე მუხლი შესაბამისად ყალბი
დოკუმენტი მზადდება სხვა მიზნებისთვის. ამდენად როგორც უკვე აღინიშნა
267-ე მუხლი სპეც მუხლთა კატეგორიას განეკუთვნება და პრიორიტეტიც მას
ენიჭება ყალბი რეცეპტის ან სხვა დოკუმენტის დამზადებისას თუ იგი
მიმართულია ნარკოტიკული საშუალების დაუფლებისაკენ.
მოცემული დანაშაულის ერთ-ერთი დამამძიმებელი გარემოებაა ამავე მუხლის
მეორე ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტი - ნარკოტიკული საშუალების შესაძენად ყალბი
რეცეპტის ან სხვა დოკუმენტის დამზადება გასაღების მიზნით ან გასაღება
სხვისთვის მომსახურების გაწევის მიზნით.

ეს ნორმა ითვალისწინებს რეცეპტის ან სხვა დოკუმენტის გაყიდვას ან გაცვლას,

ხოლო ამავე მუხლის პირველი ნაწილის შემადგენლობა მოიცავს ასეთი
დოკუმენტის ჩუქებას. ამდენად თუ პირი რეცეპტს ან სხვა დოკუმენტს სხვა
პირზე გააჩუქებს გვექნება პირველი ნაწილი, ხოლო თუ გაყიდის ან გაცვლის
მაშინ ეს ქმედება შეფასდება როგორც 267-ე მუხლის მეორე ნაწილის „ა“
ქვეპუნქტით. ასეთი შემთხვევისას მყიდველი ითვლება დანაშაულის
წამქეზებლად ან ორგანიზატორად, ხოლო მომსახურე პირი ჩაითვლება
დანაშაულის აღმსრულებლად.

ანალოგიური შემადგენლობა გააჩნია სსკ-ის 268-ე მუხლსაც, განხვავება მასსა და

267-ე მუხლს შორის მდგომარეობს მხოლორ ერთ საკითხში, კერძოდ: 267-ე
მუხლის დისპოზიციიდან გამომდინარე ყალბი რეცეპტი ან სხვა დოკუმენტი
მზადდება ნარკოტიკული ნივთიერების დასაუფლებლად, ხოლო 268-ე მუხლი
ითვალისწინებს ასეთი რეცეპტის ან დოკუმენტის დამზადებას ფსიქოტროპული
ან ძლიერმოქმედი ნივთიერების შესაძენად.

მუხლი 269. ნარკოტიკული საშუალების ან პრეკურსორის დამზადების,

წარმოების, მიღების, აღრიცხვის, გაცემის, შენახვის, გადაზიდვის,
გადაგზავნის ან შემოტანის წესის დარღვევა

ნარკოტიკული საშუალების ან პრეკურსორის დამზადების, წარმოების, მიღების,

აღრიცხვის, გაცემის, შენახვის, გადაზიდვის, გადაგზავნის ან შემოტანის წესის
დარღვევა, რამაც მისი უკანონო ბრუნვაში მოქცევა გამოიწვია,

განსახილველი მუხლის ობიექტური მხარე გამოიხატება იმ წესების დარღვევაში,

რომლითაც მოწესრიგებულია ნარკოტიკული საშუალების ან პრეკურსორის
დამზადება, წარმოება, მიღება, აღრიცხვა, გაცემა, შენახვა, გადაზიდვა, გადაგზავნა
ან შემოტანა, თუ ამ წესების დარღვევამ ამ ნივთიერებათა უკანონო ბრუნვაში
მოქცევა გამოიწვია. დანაშაულის შემადგენლობა სახეზეა, როცა ადგილი აქვს
ნორმაში მითითებული წესებიდან ერთ-ერთის დარღვევას. იმისათვის, რომ
გაირკვეს, თუ კონკრეტულად რაში გამოიხატება ეს დარღვევა, უნდა მივმართოთ
შესაბამის წესებს, რომლებიც დადგენილია მმართველობის სათანადო
ორგანოების მიერ. ამდენად ობიექტური მხარე მოიცავს

1. დადგენილი წესების დარღვევას

2. ამით გამოწვეულ შედეგს
3. მიზეზობრივ კავშირს ქმედებასა და დამდგარ შედეგს შორის

საქართველოში სხვადასხვა უწყების მიერ მიღებული სპეციალური წესები

დამტკიცებულია საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრის შესაბამისი ბრძანებით. ამ
წესებით რეგულირდება ამა თუ იმ დაწესებულებაში სპეციალურ კონტროლს
დაქვემდებარებული ნივთიერების მიღების, შენახვის, აღრიცხვის, წარმოების,
გაცემის, დამზადების, გადაზიდვის, გადაგზავნის ან შემოტანის წესები. ასეთი
წესები დადგენილია სასწავლო და სამეცნიერო დაწესებულებისა და
ლაბორატორიებისათვის, ფარმაცეპტული საწარმოებისათვის, აფთიაქებისათვის,
პოლიციის შენობაში მოთავსებული სააფთიაქო პუნქტებისათვის.

სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერება ინახება მატერიალურ

ფასეულობათა განყოფილებაში მოთავსებულ სეიფში. იგი იხსნება მხოლოდ
საჭიროების შემთხვევაში და სამუშაო საათების დამთავრების შემდეგ იკეტება და
ილუქება.

სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების მიღების, შენახვის,

წარმოების, გაცემის, უფლება აქვს მხოლოდ სპეციალური ლიცენზიის მქონე
ფარმაცეპტულ საწარმოს. ამ საწარმოს უფლება აქვს ეს პროდუქტი
საჭიროებისამებრ შეიძინოს მხოლოდ საქართველოში რეგისტრირებული
სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერებათა ნებართვის მქონე
იურიდიული პირისგან. საწარმოში ამ ნივთიერების შემოტანაზე
პასუხისმგებელი პირი ვალდებულია შეძენის ან მიღების ადგილზევე შეამოწმოს
საქონლის რაოდენობის შესაბამისობა თანხლებ დოკუმენტებთან. რაც შეეხება
ასეთი ნივთიერებების გადაზიდვას (ტრანსპორტირებას) ნებადართულია
მხოლოდ პოლიციის წარმომადგენლის თანხლებით.

დანაშაული დამთავრებულად ითვლება არა იმ მომენტიდან, როცა პირი

დაარღვევს ნარკოტიკული საშუალების ან პრეკურსორის მოპყრობისადმი
დადგენილ წესს, არამედ მაშინ, როცა ამ ქმედებას შედეგად მოჰყვება ამ
ნივთიერების უკანონო ბრუნვაში მოქცევა, ე. ი. ეს ნორმა შედეგიანი დანაშაულია
(მატერიალური შემადგენლობა)

ნარკოტიკული საშუალების ან პრეკურსორის უკანონო ბრუნვაში იგულისხმება

შესაბამის ნივთიერებათა შემცველ მცენარეთა დათესვა, მოყვანა, გადამუშავება,
შენახვა, გადაზიდვა, გადაგზავნა, გაცემა, რეალიზაცია, განაწილება, შეძენა,
გამოყენება, მოხმარება, განადგურება, იმპორტი, ექსპორტი და თუ ეს
მოქმედებები ხორციელდება საქარელოს კანონმდებლობის დარღვევით. აქედან
გამომდინარე თუ ნარკოტიკული საშუალების ან პრეკურსორის მოპყრობისადმი
დადგენილი წესის დარღვევას არ გამოუწვევია ამ ნივთიერებათა უკანონო
ბრუნვაში მოქცევა, სახეზე არა გვაქვს დანაშაულის შემადგენლობა და პირმა
პასუხი შეიძლება აგოს მხოლოდ დისციპლინური ან ადმინისტრაციული წესით.

დანაშაულის ამსრულებელი არის სპეციალური პირი, ვისაც სამსახურებრივად

ევალება ამ წესების დაცვა.

სუბიექტური მხრივ განსახილველი დანაშაული ჩადენილია

გაუფრთხილებლობით, ანუ როგორც თვითიმედოვნებით, ისე დაუდევრობით.
თვითიმედოვნებას ადგილი აქვს მაშინ, როცა სპეციალურ სუბიექტს შეგნებული
აქვს, რომ არღვევს ნარკოტიკული საშუალების შენახვის წესს, ინახავს რა მას
სათანადო დაუცველ კარადაში. იგი ამ დროს იმედს ამყარებს მის
დაქვემდებარებაში მყოფ თანამშრომელთა პატიოსნებაზე, ამდენად თავის
შეგნებაში გამორიცხავს ნარკოტიკული საშუალების უკანონო ბრუნვაში მოქცევის
შესაძლებლობას, მაგრამ კონკრეტულ შემთხვევაში მისი ვარაუდი არ გამართლდა
და ერთ-ერთმა თანამშრომელმა მოახერხა სათანადოდ დაუცველი კარადიდან
ნარკოტიკული საშუალების მართლსაწინააღმდეგო მითვისება, რითაც ეს
ნივთიერება მოექცა უკანონო ბრუნვაში. დაუდევრობას ადგილი ექნება მაშინ,
როცა პირს არა აქვს შეგნებული, რომ არღვევს ნარკოტიკული საშუალების ან
პრეკურსორის მოპყრობის დადგენილ წესს და არც იმას ითვალისწინებს, რომ
დადგება კანონში მითითებული შედეგი. მაგრამ ვალდებული იყო და შეეძლო ეს
გაეთვალისწინებინა, მაგ: საავამდოფოს ერთ-ერთი განყოფილების გამგეს,
რომელსაც გადაეცა ნარკოტიკული საშუალება სამედიცინო მიზნით
გამოყენებისათვის იგი დარჩა კაბინეტში თავისი დაუდევრობით (დააავიწყდა).
დროის მცირე მონაკვეთის გავლის შემდეგ მას იგი ადგილზე არ დახვდა.

მოცემული ნორმის განსხვავებული დამამძიმებელი გარემოებაა - იგივე ქმედება,

რამაც სხვა მძიმე შდეგი გამოიწვია. სხვა მძიმე შედეგი შეიძლება დადგეს მაშინ,
როცა ნარკოტიკული საშუალების ან პრეკურსორის მოპყრობის დადგენილი
წესის დარღვევამ გამოიწვია დიდი ოდენობით ამ ნივთიერებათა გაფუჭება,
განადგურება ან სხვა მძიმე შედეგი. მაგ: არასწორი ტრანსპორტირებისას
ავტომანქანა გადავარდა მდინარეში.

ანალოგიური შემადგენლობა გააჩნია 270-ე მუხლით გათვალისწინებულ

დანაშაულსაც თუმცა მასში ნაცვლად ნარკოტიკული სასუალებისა ასახულია
ფსიქოტროპული ან ძლიერმოქმედი ნივტიერების დამზადების, წარმოების,
მიღების, აღრიცხვის, გაცემის, შენახვის, გადაზიდვის, გადაგზავნის, ან შემოტანის
წესის დარღვევა.

მუხლი 271. ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის, ფსიქოტროპული

ნივთიერების, მისი ანალოგის უკანონოდ მოხმარებისათვის ბინის ან სხვა
სადგომის დათმობა

ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის, ფსიქოტროპული ნივთიერების, მისი

ანალოგის უკანონოდ მოხმარებისათვის ბინის ან სხვა სადგომის დათმობა, –

ამ დანაშაულის საზოგადოებრივი საშიშროება გამოიხატება იმაში, რომ იგი ქმნის

პირობებს სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერებების უკანონო
მოხმარებისათვის. ამასთანავე რთულდება უკანონო მომხმარებელთა გამოვლენის
შესაძლებლობა, როგორც სახელმწიფო ორგანოების, ისე თვით მომხმარებელთა
ახლობლების მხრიდან, ასევე ამგვარი ბინა და სადგომი ხელს უწყობს პირთა ჩაბმა-
ჩათრევას კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების უკანონო მოხმარებაში.
აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ კონტროლს დაქვემდებარებულ სხვა ნივთიერებებს
(ძლიერმოქმედ საშუალებებს), მათი უკანონო მოხმარებისათვის ბინის ან სხვა
სადგომის დათმობა არ იწვევს სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას.

ბინად ჩაითვლება ნებისმიერი სადგომი, რომელიც განკუთვნილია ადამიანის

მუდმივად ან დროებიტ საცხოვრებლად და მათი ქონების შესანახად, ე. ი. ბინად
ჩაითვლება სახლი, აგარაკი, ცალკე ბინა სახლში, ოთახი საერთო საცხოვრებელში ან
სასტუმროში და სხვა. ბინად არ ჩაითვლება ის შენობა ნაგებობა, რომელიც არაა
განკუთვნილი ადამიანთა მუდმივად თუ დროებით საცხოვრებლად, ასეთებია:
დამხმარე სამეურნეო ნაგებობები - ბოსელი, ავტოფარეხი, სარდაფი და სხვა.
სხვა სადგომად უნდა ჩაითვალოს შენობა-ნაგებობა, რომელიც მოწყობილია
ადამიანთა და ასევე ფასეულობატა განსათავსებლად. მაგალითად: ფაბრიკა, ქარხანა,
მუზეუმი მაღაზია რესტორანი და ასე შემდეგ.

დათმობა ნიშნავს სხვა პირისათვის ბინის თუ სხვა სადგომის გადაცემას გარკვეული

ვადით ან თუნდაც განუსაზღვრელი ვადით სპეციალურ კონტროლს
დაქვემდებარებული ნივტიერების უკანონო მომხმარებლისათვის. დათმობილი
შეიძლება იყოს, როგორც მთლიანი ბინა ან სხვა სადგომი, ისე მისი ნაწილი, მაგ: ერთი
ოთახი ბინაში.

სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული ნივტიერების მოხმარება უკანონოა

მაშინ, როცა მისი გამოყენება ხდება კანონის მოთხოვნათა საწინააღმდეგოდ, ანუ
ექიმის დანიშნულების გარეშე.

ეს დანასაული დამთავრებულია იმ მომენტიდან, როცა პირი დაუთმობს სხვას თავის

ბინას ან სხვა სადგომს კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების უკანონოდ
მოხმარებისათვის, ესე იგი აქ სახეზეა დანაშაულის ფორმალური შემადგენლობა.

სუბიექტური მხრივ განსახილველი დანაშაული ხასიათდება პირდაპირი

განზრახვით. პირს შეგნებული აქვს, რომ უთმობს სხვას ბინას ან სადგომს
ნარკოტიკული საშუალების, ფსიქოტროპული ნივთიერების უკანონო
მოხმარებისათვის და სურს ეს. რაც შეეხება დანაშაულის მოტივს იგი შეიძლება იყოს
სხვადასხვა ხასიათის - ახლობლისადმი თანაგრძნობა, შიში და სხვა. რაც შეეხება
ანგარებას იგი ამ დანაშაულის ერთ-ერთი დამამძიმებელი გარემოებაა. ანგარებაში
იგულისხმება სხვისი ქონების ხარჯზე მატერიალური გამორჩენის მიღების
სურვილი. განსახილველი დანაშაული ანგარებითაა ჩადენილი, როცა პირი სხვას
უთმობს ბინას ან სადგომს რათა სანაცვლოდ მიიღოს ფული. ფასიანი ქაღალდი და
სხვა ქონება ან ქონებრივი სარგებელი.

განსახილველი მუხლის დამამძიმებელი გარემოებებია: ა)არაერთგზის, ბ)ანგარებით,

გ)არასრულწლოვნის ან იმის მიმართ, ვინც გადის დეზინტოქსიკაციური თერაპიის
კურსს.

დეზინტოქსიკაციური თერაპიის კურსს გადის ის ნარკომანი ან ტოქსიკომანი, ვინც

ნებაყოფლობით თუ იულებით სპეციალურ სამკურნალო დაწესებულებაშიგაივლის
სპეციალურ მკურნალობის კურსს ნარკომანიის ან ტოქსიკომანიისაგან თავის
დასაღწევად. თუ ეს პირები ექიმის დანიშნულების გარეშე მიიღებენ ნარკოტიკულ
საშუალებებს ეს არა მარტო ხელს შეუშლის დეზინტოქსიკაციური თერაპიის კურსის
წარმატებით დამთავრებას, არამედ შეიძლება მოჰყვეს მძიმე შედეგი (სიკვდილი ან
ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანება). დამნაშავეს შეგნებული უნდა ჰქონდეს რომ ასეთ
პირს უთმობს ბინას.

მოცემული დანაშაულისათვის კიდევ ერთი დამამძიმებელი გარემოებაა სპეციალური

სადგომის მოწყობა. სპეციალურ სადგომად უნდა ჩაითვალოს ისეთი შენობა
ნაგებობა, რომელიც გამიზნულია კონკრეტულად ამ საქმიანობისათვის ანუ მისი
დანიშნულებაა მხოლოდ და მხოლოდ 271-ე მუხლში მითითებული ნივთიერების
უკანონოდ მოხმარება.

სპეციალური სადგომის მოწყობაში არ იგულისხმება მისი მომარაგება ნარკოტიკული

საშუალებით, ფსიქოტროპული ნივთიერებით. ასეთ შემთხვევაში ადგილი გვექნება
დანაშაულთა ერთობლიობასთან. მოწყობაში იგულისხმევა ისეთი პირობების შექმნა,
რომელიც ხელს შეუწყობს პირების ბინაში შესვლის კონსპირაციას, სპეციალური
განათების სისტემის მოწყობას, საჭირო ხელსაწყოებით ოთახის გამართვას და სხვა.

მუხლი 272. ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის, ფსიქოტროპული

ნივთიერების, მისი ანალოგის მოხმარებაზე დაყოლიება

ნარკოტიკული საშუალების, მისი ანალოგის, ფსიქოტროპული ნივთიერების, მისი

ანალოგის მოხმარებაზე დაყოლიება, –

განსახილველი დანაშაულისაგან სისხლისსამართლებრივი დაცვის ობიექტია

ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობა. მისი საზოგადოებრივი სასიშროება იმაშიც
გამოიხაება, რომ ხელს უწყობს კონტროლს დაქვემდებარებული ნივთიერების უკანონო
მომხმარებელთა რაოდენობის ზრდას, რაც საფრთხეში აგდებს მოსახლეობის
ჯანმრთელობას.

ობიექტური მხრივ განსახილველი დანაშაული გამოიხატება მხოლოდ აქტიურობაში ანუ

მოქმედებაში. პირის დაყოლიება ხდება ნარკოტიკული საშუალების მისი ანალოგის,
ფსიქოტროპული ნივთიერების ან მისი ანალოგის მოხმარებაზე.
მოხმარებაში იგულისხმება ამ ნივთიერებათა უკანონო მიღება ნებისმიერი ხერხით
მაგალითად: ინექციის გზით, მოწევით ჩასუნთქვით, სხვადასხვა აბისა და ფხვნილის
მიღებით.

დაყოლიებას ადგილი აქვს მაშინ, როცა პირი აიძულებს მეორე პირს ან დაითანხმებს რაიმე
ქმედების ჩადენაში. დაყოლიება შეიძლება განხორციელდეს სხვადასხვა მოქმედების
შესრულებით: რჩევით, ჩაგონებით, იმის ახსნით თუ რა დიდ სიამოვნებას მოუტანს მას ამ
ნივტიერების მოხმარება, ასევე სხვა პირისათვის სათანადო ლიტერარურის გადაცემით,
სადაც აღწერილია ნარკოტიკულ საშუალებათა მიღებით გამოწვეული სიამოვნება, მუქარით,
მოტყუებით და ასე შემდეგ.

მოცემული დანაშაული დამთავრებულად ჩაითვლება როდესაც დაყოლიებული პირი

მიიღებს ნარკოტიკულ საშუალებას, უარყოფით შემთხვევაში გვექნება მცდელობა.

სუბიექტური მხრივ ეს დანაშაული შეიძლება ჩადენილი იყოს მხოლოდ პირდაპირი

განზრახვით ე. ი. პირს შეგნებული აქვს, რომ იყოლიებს სხვა პირს ნარკოტიკული
საშუალების, პსიქოტროპული ნივთიერების უკანონო მოხმარებაზე და სურს ეს შედეგი.

რაც შეეხება მოტივს, მას მნიშვნელობა არ აქვს კვალიფიკაციისათვის. იგი შეიძლება იყოს
შურისძიება, ანგარება, შური, და სხვა.

იმ შემთხვევაში თუ პირის დაყოლიებას გაუფრთხილებლობით შედეგად მოჰყვა

დაზარალებულის სიკვდილი ან ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანება, ქმედება
დაკვალიფიცირდება დანაშაულთა ერთობლიობით - სსკ-ის 272-ე და 116-ე ან 124-ე
მუხლებით.

მუხლი 274. იძულებითი მკურნალობისათვის თავის არიდება

ნარკომანის მიერ სპეციალურ სამკურნალო-პროფილაქტიკურ დაწესებულებაში

იძულებითი მკურნალობისათვის ჯიუტად თავის არიდება, –

მოცემული დანაშაულის ობიექტია ნარკომანის, როგორც ფიზიკური ისე ზნეობრივი

ჯანმრთელობა. ნარკომანიით დაავადებულ პირად ითვლება პირი, რომელსაც შესაბამისი
ლიცენზიის მქონე სამედიცინო დაწესეებულების მიერ დადგენილი აქვს დიაგნოზი -
“ნარკომანია.“
ნარკომანია არის დაავადება, რომელიც ხასიათდება ნარკოტიკული საშუალების
მიღებისადმი მზარდი, დაუძლეველი სურვილით მათ მიმართ ჩამოყალიბებული ფსიქიკური
ან და ფიზიკური დამოკიდებულების გამო.

ნარკოლოგიური დახმარება პირს შეიძლება გაეწიოს შესაბამისი ლიცენზიის მქონე

სამედიცინო დაწესებულებაში. მკურნალობა ტარდება როგორც ანონიმურად, ისე
გაცხადებულად. როგორც ნებაყოფლობით, ისე სავალდებულო წესით. არასრულწლოვნის
შემთხვევაში ასეთი სახის მკურნალობა შეიზლება ჩატარდეს როგორც მისი თანხმობით, ისე
მშობლების ან კანონიერი წრმომადგენლის სურვილით. სრულწლოვანს მკურნალობა
უტარდება დახურული ტიპის ნარკოლოგიურ დაწესებულებაში, ხოლო არასრულწლოვანს
სპეციალიზირებულ დახურული ტიპის სამკურნალო-აღმზრდელობით დაწესებულებაში.

ნარკომანიის დიაგნოსტირებას ახდენს სამედიცინო კომისია არანაკლებ სამი ექსპერტის

მონაწილეობით. ნარკომანიით დაავადებულ პირთა შესახებ ინფორმაცია თავსდება
ცენტრალურ საინფორმაციო ბანკში. იმ შემთხვევაში თუ მკურნალობა ნებაყოფლობითია და
ანონიმური საინფორმაციო ბანკში ინფორმაცია იგზავნება პაციენტის პერსონალური
მონაცემების გარეშე. ასეთი მონაცემები საექიმო საიდუმლოებაა.

ნარკომანი მკურნალობის კურსის დამთავრების შემდეგ, სამი წლის პერიოდში იმყოფება

დისპანსერულ მეთვალყურეობის ქვეშ.

დანაშაულის ობიექტური მხარე გამოიხარება ნარკომანის მიერ სპეციალური სამკურნალო-

პროფილაქტიკურ დაწესებულებაში იძულებითი მკურნალობისათვის ჯიუტად თავის
არიდებაში.

იძულებითი მკურნალობისათვის ჯიუტად თავის არიდება შეიძლება გამოიხატოს

უმეტესწილად უმოქმეობაში, კერძოდ: არ იღებს დანიშნულ სამკურნალო პრეპარატებს.
ხოლო მოქმებაში იგულისხმება, რომ პირი კვლავ განაგრძობს ნარკოტიკული საშუალების
მიღებას.

იძულებითი მკურნალობისათვის თავის არიდება, რომ შეფასდეს ჯიუტად თავის არიდებად,

საკმარისი არ არის ნარკომანის მიერ მკურნალობისათვის ერთჯერადი ან თუნდაც
ეპიზოდური შემთხვევები. ჯიუტად თავის არიდებას ადგილი აქვს იმ შემთხვევაში, როცა
ნარკომანი სისტემატიურად, მიზანმიმართულად თავს არიდებს მკურნალობას.

სუბიექტური მხრივ დანაშაული ხასიათდება პირდაპირი განზრახვით - ნარკომანს

შეგნებული აქვს, რომ თავს არიდებს მისთვის დანიშნულ მკურნალობას და სურს ის.
დანაშაულის მოტივი კი შეიძლება იყოს შემდეგი: პირს არ სჯერა, რომ მკურნალობა შედეგს
გამოიღებს. არ სურს თავი დაანებოს ნარკოტიკული საშუალების მოხმარებას და სხვა.